افزایش قیمت نان در هاله‌ای از ابهام/ چرا افزایش قیمت رسما اعلام نمی شود؟

به گزارش راسخون؛ اگرچه هنوز خبری رسمی در خصوص افزایش قیمت نان از سوی متولیان امر از جمله استانداری‌ها وکارگروه ساماندهی گندم، آرد و نان کشور اعلام نشده، اما بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که طی یکی دو ماه اخیر نانوایی‌ها راسا اقدام به افزایش قیمت نان تا حدود ۵۰ درصد کرده اند. البته نرخ‌ها در واحدها متفاوت بوده و در حال حاضر شاهد چند نرخی بودن نان در سطح کشور هستیم؛ به عنوان نمونه برخی از واحدها نان لواش را با قیمت ۴۰۰ تومان، برخی با قیمت ۴۵۰ تومان و برخی دیگر همان نرخ مصوب ۳۰۰ تومان می‌فروشند.

سنگک هم یا با افزایش نرخ به مشتریان عرضه می‌شود یا از وزن و کیفیت افزودنی‌های آن کاسته شده است. به این معنا که علاوه بر وزن نان، از کنجد نامرغوب برای آن استفاده می‌شود.

نانوایان در خصوص چرایی این اقدام می‌گویند که به علت افزایش هزینه‌ها، بالا رفتن دستمزدها و افزایش دامنه تورم ناچار به افزایش قیمت شده اند. از سویی دیگر نیز برخی از نانوایان می‌گویند که آزاد پز هستند.

این در حالی است که از شهریور ماه سال گذشته با تعیین نرخ نان برای کلیه نانوایی‌ها، به نانوایی‌های آزاد پز آرد نیمه یارانه ای تعلق گرفت و این نانوایی‌ها عملاً از حالت آزادپز خارج شده و به شکل نیمه دولتی پز درآمدند و به ازای دریافت آرد نیمه یارانه ای مکلف به رعایت نرخ مصوب نان شدند.

البته طی پنج سال یعنی از سال ۹۳ تا ۹۸ اجازه افزایش قیمت نان به نانوایی‌ها داده نشد و در نهایت در شهریورماه سال ۹۸ پس از درخواست‌های مکرر بالاخره با افزایش قیمت نان موافقت و با افزایش ۴۵ درصدی قیمت نان، نرخ جدیدی برای آن اعلام شد.

از سویی دیگر، طبق آنچه که متولیان بخش نان کشور به صورت تلویحی اعلام می‌کنند، قیمت نان به صورت رسمی افزایش یافته اما هنوز اعلام نشده است.

حسن حنان، قائم مقام مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران، هفته گذشته با تأیید افزایش رسمی قیمت نان، اعلام آن را منوط به پایان یافتن ماه رمضان دانسته و گفته بود که امسال تصمیم دولت بر آن بوده است که تا پایان ماه رمضان قیمت نان در سراسر کشور بدون تغییر باقی بماند و پس از پایان این ماه، استانداران اجازه دارند اقدام به تعیین نرخ نان و ابلاغ آن کنند.

همچنین رئیس اتحادیه نانوایان کرج نیز با تأیید افزایش قیمت نان، گفته است: با رایزنی‌های صورت گرفته در نهایت مصوب شد که امسال نرخ انواع نان حدود ۵۰ درصد افزایش یابد که این افزایش به صورت غیررسمی اعمال شده و چند روزی است که نانوایان نان را با نرخ جدید به فروش می‌رسانند.

البته وزارت صمت همچنان از افزایش قیمت نان اظهار بی اطلاعی می‌کند؛ در همین رابطه صدیف بیک زاده مدیرکل دفتر امور خدمات بازرگانی وزارت صمت به مهر می‌گوید: هنوز هیچ گونه خبر رسمی در مورد افزایش قیمت نان ابلاغ نشده، از این رو اگر یک واحد نانوایی اقدام به گران کردن نان کند، این اقدام تخلف بوده و مردم می‌توانند این تخلف را به شماره تماس ۱۲۴ اطلاع دهند تا با متخلف برخورد شود.

باید توجه داشت که این عدم اعلام رسمی قیمت جدید نان که موجب گرانی خودسرانه و چندگانه شده، نه تنها به هرج و مرج در این بخش دامن زده بلکه با توجه به حساسیت بالایی که نان دارد، این هرج و مرج می‌تواند به سایر کالاها نیز تسری یابد، از این رو باید متولیان این بخش چه در حوزه شرکت بازرگانی دولتی ایران، چه استانداران و چه وزارت صمت هر چه سریع‌تر تکلیف را مشخص کنند.

سابقه افزایش نرخ

اتحادیه نانوایان سنتی تهران پارسال مستندات افزایش ۷۰درصدی قیمت تمام‌شده تولید نان سنتی را به ستاد تنظیم بازار ارائه کرده، قرار بود نرخ اصلاح شده و جدید نان در بهمن‌ماه پارسال تعیین و به نانوایان ابلاغ شود اما به‌گفته مسئولان تشکل‌های صنفی ذیربط متولیان تنظیم بازار فعلا به پاسکاری مشغولند.

اتحادیه نانوایان در شرایطی از انتظار نانواخانه‌ها برای ابلاغ نرخ جدید نان خبر می‌دهد که چندی پیش صدیف بیک‌زاده مدیرکل دفتر امور بازرگانی وزارت صنعت، گفت: دولت تصمیمی برای اصلاح و قیمت‌ نان نگرفته است. ناصر مدیحی، رئیس گشت تعزیرات حکومتی تهران نیز گفت: ستاد تنظیم بازار در استانداری تهران جلساتی برای تعیین قیمت جدید نان برگزار کرده و تصمیماتی در این خصوص گرفته است اما هنوز مصوبه‌ای اعلام نشده است و بنابراین افزایش نرخ نان توسط برخی نانوایی‌ها غیرقانونی است.

آخرین افزایش قیمت نان سنتی مربوط به رشد ۴۵درصدی قیمت‌ها در سال ۹۸ است، حالا نانوایان با استناد به رشد شدید هزینه تمام‌شده تولید نان سنتی از ابتدای امسال، درخواست افزایش ۱۰۰درصدی قیمت‌ها را دارند. در این شرایط، تنور گرانی نان داغ شده و نانوایان نرخ‌های جدیدی را برای عرضه نان به مشتریان تحمیل می‌کنند، تعلل در افزایش رسمی نرخ نان، موجب تعجیل نانوایان در گرانی خودسرانه این خوراک استراتژیک در سبد مصرفی خانوارها شده است.

نان، غیررسمی گران شد

مشاهدات میدانی خبرنگاران همشهری در برخی نانوایی‌های استان تهران حاکی از گرانی غیررسمی نان، تعیین نرخ‌های دلبخواه و افت کیفیت و وزن چانه خمیر یا جبران هزینه تمام‌شده از طریق افزایش بیشتر قیمت انواع نان با استفاده از افزودنی‌های مجاز مانند کنجد، سیاه دانه، سبوس، سبزیجات و... است.

این روزها نانوایان هر قرص نان لواش با وزن چانه خمیر متغیر را به نرخ ۴۰۰ تا ۵۰۰ت ومان، نان بربری ساده ۲ هزار، بربری کنجدی ۳ هزار، سنگک ساده ۲ هزار و ۵۰۰، سنگک کنجدی از ۳تا ۷ هزار تومان(براساس میزان کنجد و وزن چانه خمیر) و انواع تافتون به نرخ ۶۵۰ تا ۸۰۰ تومان عرضه می‌کنند. افزایش ۴۰ تا ۷۰درصدی قیمت انواع نان سنتی در نانوایی‌های تهران موجب گرم‌ترشدن تنور عرضه چند نرخی آن شده به‌نحوی که قیمت یک نوع نان سنتی مشخص در یک واحد نانوایی در مناطق مختلف شهر تهران تفاوت ۱۰۰ تا ۴۰۰ تومانی دارد. علاوه بر افزایش خودسرانه قیمت‌ها، وزن چانه خمیر انواع نان سنتی نیز کمتر شده و کیفیت نان نیز افت شدیدی را شاهد بوده است.

جغرافیای نانوایی‌ها در ایران

بنابر آمارهای رسمی ۸۳ هزار واحد صنفی نانوایی در سطح ایران فعالیت می‌کنند که از این تعداد ۲۴هزار واحد نانوایی آزاد پز هستند و ۵۹ هزار واحد صنفی نیز به پخت و عرضه نان با آرد یارانه‌ای و قیمت مصوب ملزم هستند. سرانه کشوری گستردگی واحدهای نانوایی نشان می‌دهد به ازای متوسط هر هزار و ۱۶ نفر یک واحد نانوایی در ایران وجود دارد و از نظر پراکندگی نیز کمترین میزان سرانه واحدهای صنفی نانوایی مربوط به گیلان با ۶۰۰ نفر و بیشترین سرانه مربوط به هرمزگان با هزار و ۶۰۰ نفر برآورد شده و سرانه واحدهای نانوایی در تهران نیز به ازای هر هزار و ۵۰۰ نفر یک واحد است.براساس این آمار به ازای هر ۲۵۴ خانواده ایرانی یک نانوایی در سطح کشور فعالیت می‌کند. افزایش تعداد واحدهای نانوایی آزادپز نسبت به نانوایان یارانه‌ای‌پز درحالی است که میزان افزایش قیمت نان سنتی در واحدهای آزادپز به‌مراتب بیشتر از نانوایی‌های یارانه‌ای پز با آرد دولتی است.

گرانفروشی؛ پیامد پاسکاری اصلاح نرخ نان

رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران در گفت‌وگو با همشهری، با پذیرش افزایش خودسرانه انواع نان سنتی در تهران، گفت: با ارائه فهرست هزینه تمام‌شده تولید نان در تیرماه سال گذشته مبنی بر رشد ۷۰تا ۸۰درصدی قیمت تمام‌شده و پذیرش آن در دستگاه‌های دولتی، متولیان تنظیم بازار وعده اصلاح نرخ نان تا بهمن‌ماه سال گذشته را دادند اما درنهایت در اسفند ماه ۹۹ اعلام کردند رئیس‌جمهوری دستور داده تا قیمت کالاها ازجمله نان افزایش نیابد.

بیژن نوروز مقدم با انتقاد از سرکوب قیمت نان، افزود: در شرایطی که حقوق، مسکن، بن کارگری و سایر مزایا طی ۲ سال گذشته افزایش، نرخ خمیر مایه یا کرایه حمل ۱۰۰درصد رشد داشته و قیمت خوراک کارگر، برق آب و گاز افزایش یافته، مسئولان قصد تثبیت نرخ نان با پرداخت هزینه آن از جیب نانوایان را دارند. به‌گفته او براساس آنالیز قیمت تمام‌شده نان سنتی در سال‌جاری، هزینه تمام‌شده نان قطعا بیش از ۱۰۰درصد افزایش یافته اما متأسفانه این حجم از تورم هزینه تمام‌شده تولید به نانوا تحمیل شده و مشخص نیست که چرا ستاد تنظیم بازار توپ اصلاح نرخ نان را به زمین کارگروه ملی آرد و نان و استانداری می‌اندازد.

رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران، افزود: با گذشت ۲۰‌ ماه از آخرین اصلاح نرخ نان هنوز هیچ خبری از جبران هزینه تمام‌شده تولید با افزایش نرخ نان نیست، این امر موجب بی‌اعتباری اتحادیه نانوایان نزد اعضا، محاسبه و اعمال افزایش خودسرانه نرخ نان توسط نانوایان شده، به‌نحوی که اکنون برخی واحدهای صنفی، نان لواش را مثلا به نرخ ۵۰۰ تومان عرضه می‌کنند و هرج و مرج قیمتی در بازار نان را شاهد هستیم.

نوروزمقدم، افزود: از بهمن‌ ماه سال گذشته مقرر شده تا نرخ جدید نان توسط استانداری تهران استخراج و ابلاغ شود اما با وجود تعیین نرخ، نشست نهایی برای ابلاغ نرخ نان برگزار نمی‌شود، مسئولان اتحادیه نانوایان سرگردان شده‌اند و نانوایان نیز با افزایش خودسرانه قیمت‌ها کار خود را می‌کنند. او افزود: فشار رشد هزینه تمام‌شده تولید نان بر نانواخانه‌ها به جایی رسیده که دیگر منتظر وعده‌های اتحادیه و مسئولان دولتی برای اصلاح نرخ نمی‌مانند زیرا نانوایان نیز قادر به جبران هزینه تمام‌شده تولید نیستند و چاره‌ای جز تعطیلی یا گرانی خودسرانه نان ندارند. این شرایط مشکلات اتحادیه حتی پس از تصویب و ابلاغ نرخ رسمی نان را نیز دوچندان می‌کند زیرا نانوایانی که به‌دلیل رشد هزینه تمام‌شده تولید برای مدتی مثلا تافتون را به قیمت هزار تومان فروخته حتی درصورت اصلاح و ابلاغ نرخ جدید این نوع نان نیز حاضر به فروش آن به کمتر از این نرخ نخواهند شد.

واکنش کاربران

منبع:
1. همشهری آنلاین/تابلوی جدید قیمت‌ در نانوایی‌ها
2. مهر/قیمت نان، پنهانی گران شد / چرا افزایش قیمت رسما اعلام نمی شود؟

** درج توییت های کاربران توییتر نشان از تایید یا رد آنها نیست و صرفا برای آگاهی مخاطبین درج می شود.