اجلاس گروه ۷ پس از تحمل ۱۵ ماه بیماری پاندمی، موجب شد تا رهبران دنیا بار دیگر رودررو همدیگر را ملاقات کنند. البته این به معنای پایان پاندمی در تمامی دنیا نیست و از قضا رهبران این کشورها به این دلیل دور هم جمع شده‌اند تا بتوانند راهکاری برای پایان بخشیدن به این بیماری جهانی پیدا کنند. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۲۰۲۲، رهبران ۷ کشور ثروتمند جهان بیش از یک میلیارد دز واکسن کرونا را برای کشورهای فقیر درنظر بگیرند.
جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده، شامگاه پنج‌شنبه در سخنرانی خود در انگلستان، قبل از نشست گروه۷ گفت: «این مربوط به مسوولیت ما، تعهد انسان‌دوستانه ما، برای نجات هرچه بیشتر جان‌ها است.» وی افزود: «وقتی می‌بینیم مردم در هر جای دنیا آسیب می‌بینند و رنج می‌کشند، سعی می‌کنیم، از هر راهی که شده کمک کنیم.»
این فقط یک رقابت برای نجات جان انسان‌ها نیست، بلکه بازگشت به وضعیت سابق و راه‌اندازی مجدد اقتصاد مدنظر است. در نشست رهبران هفت کشور صنعتی جهان که روز جمعه در سواحل کورنوال انگلستان با سخنان بوریس جانسون، نخستوزیر بریتانیا آغاز شد، او گفت: «تمرکز اصلی این نشست بر شیوع ویروس کرونا خواهد بود.» جانسون در افتتاحیه اجلاس گفت که نیاز بسیار زیادی بود که این نشست انجام شود و وی خوشحال است که این دیدار به صورت حضوری است. وی تاکید کرد که رهبران گروه ۷ نیاز دارند تا از اتفاقاتی که پس از شیوع ویروس کرونا رخ داد، درس بگیرند و اشتباهاتی را که بدون‌شک مرتکب شده‌اند تکرار نکنند. به گفته وی این «خوش‌بینی» وجود دارد که اقتصاد کشورها بهبود یافته تا به وضعیت پیش از شیوع کرونا بازگردد. او گفت که آنها باید از نابرابری ناشی از بحران مالی ۲۰۰۸ در حال حاضر و پس از بحران کرونا جلوگیری کنند، تا شرایط بهتری ایجاد شود.
جانسون تصریح کرد: «آنچه خطر ایجاد می‌کند، وجود یک زخم ماندگار است و فکر می‌کنم نابرابری‌ها ممکن است ریشه دوانده باشند.» نخستوزیر بریتانیا همچنین بر فناوری‌های سبز تاکید کرد و آن را راهی برای ایجاد میلیون‌ها شغل برای افراد ماهر عنوان کرد.
اولین دیدار حضوری پس از ۱۵ ماه
.jpg "چهل و هفتمین اجلاس سران گروه هفت پایان یافت")
بیماری پاندمی یک سال فاصله بین دیدار حضوری رهبران دنیا انداخت اما دیروز، برابر با ۱۱ ژوئن این طلسم شکسته شد و رهبران ۷ کشور جهان موسوم به گروه ۷ با یکدیگر دیدار داشتند. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، شاید بتوان بازگشت به روزهای عادی را در دست دادن رهبران دنیا دید که به شیوه سابق و پیش از همه‌گیری با یکدیگر دست دادند. این یعنی پایان دیپلماسی زوم؛ زوم همان برنامه‌ای است که توانست در روزهای غیر‌عادی کرونایی، دیدارها را از طریق فضای مجازی میسر کند. چهار ماه پیش که جو بایدن تازه کار خود را آغاز کرد، برای نخستین دیدارش رو به نرم‌افزارهای مجازی آورد و از اتاق روزولت در کاخ‌سفید با جاستین ترودو، نخستوزیر کانادا، دیداری مجازی داشت. تماس دیگری که بایدن داشت، با رهبران موسوم به گروه ۴ است که شامل رهبران ژاپن، هند و استرالیا است. این ۴ کشور که کواد یا چهار ضلع نامیده می‌شوند، به منظور مقابله با چین در شرق آسیا تشکیل شده‌اند. دیگر برنامه‌ای که با زوم تشکیل شد در خصوص تغییرات آب و هوایی بود. بایدن اما پس از پرواز با جت اختصاصی ریاست‌جمهوری آمریکا، توانست روز پنج‌شنبه طلسم دیدارهای مجازی را بشکند و با بوریس جانسون، نخستوزیر انگلیس دیدار کند. او سپس روز جمعه در اجلاس گروه۷ که در انگلیس برگزار می‌شد، حضور پیدا کرد و به ملاقات رهبران این کشورها رفت. این نخستین دیدار حضوری رهبران این کشورها پس از ۱۵ ماه به‌حساب می‌آید. افزون بر این رئیس‌جمهوری آمریکا روز چهارشنبه نیز با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در ژنو دیدار خواهد کرد. مادلین آلبرایت که به عنوان وزیر امور‌خارجه در زمان بیل کلینتون، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا خدمت می‌کرد، گفت: «من فکر نمی‌کنم که کسی اهمیت دیپلماسی رودررو را نداند.»
آمریکا به اروپا بازگشته است؟
با وجود عکس‌های مثبتی که از گروه۷ در انگلستان منتشر می‌شود، به نظر می‌رسد اروپایی‌ها به این باور رسیده‌اند که بایدن نسبت به گذشته فرق کرده و دیگر کمتر اهل «دادوستد» است. دوپارگی بین دو سوی اقیانوس اطلس را چند عکس در سال ۲۰۱۸ به نحو احسن به ثبت رسانده است؛ جایی که آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و دیگر رهبران در تلاش برای نجات اجلاس هستند. اجلاس روز جمعه نشان داد که بایدن به‌رغم اینکه آغوش خود را باز کرده است، همچنان بن‌بست وجود دارد؛ چراکه هنوز مشخص نیست، پشت آن خنده‌ها، آمریکا تا چه حد حاضر به دادوستد است.
در همکاری بین دو سوی اقیانوس اطلس همواره شکاف بین آرمان‌ها و واقع‌گرایی مشاهده می‌شود. این ائتلاف که زیر چتر هسته‌ای رخ داده، حالا به‌جای روسیه، چین را جایگزین کرده است تا جنگ سرد باز هم به نوعی ادامه داشته باشد. بنابراین یک سوال قدیمی در مورد اجلاس گروه۷ وجود دارد که به‌نوعی می‌توان برای اجلاس اخیر هم -که هنوز ادامه دارد- مطرح کرد: این نمایش همبستگی، چیزی جز یک نمایش ساختگی است؟ چراکه اروپایی‌ها هنوز از سیاست اول آمریکای ترامپ رنج می‌برند و بایدن هم با دولت خود اروپایی‌ها را ناامید کرده است.
تام توگندهات، رئیس کمیته امور خارجه پارلمان انگلیس به نیویورک‌تایمز می‌گوید: «سیاست خارجی آمریکا اساسا تغییر نکرده است.» وی می‌افزاید: «فراگیرتر به‌نظر می‌رسد، اما ذات آن همان است.» وی تصریح می‌کند: «مانند همه رهبران، بایدن کشور خود را در اولویت قرار می‌دهد. اینکه او چگونه به‌دنبال آن است، اذهان بسیاری را مشغول کرده است.»
با این حال تعداد کمی از رهبران اروپایی در صداقت بایدن شک دارند. او پیش از رئیس‌خود یعنی باراک اوباما نیز یک آتلانتیسیت بود و برای چندین دهه نگرانی‌هایش را به گستره بالکان تا بلفاست، ابراز کرده بود. روز پنج‌شنبه، او به بوریس جانسون، نخستوزیر بریتانیا پیوست تا منشور آتلانتیک جدید را رونمایی کند؛ منشوری که براساس الگوی اولیه پس از جنگ‌جهانی دوم، فرانکلین روزولت و وینستون چرچیل امضا کردند.
بایدن و جانسون در اولین ملاقات حضوری خود وحدتی را پیش‌بینی کردند که به موجب آن هر یک متعهد شدند صدها میلیون دز واکسن را به کشورهای در حال توسعه ارسال کنند. جانسون تازه‌داماد می‌گوید که در این خصوص اختلاف‌نظری با بایدن ندارد.
بایدن نسبت به چین سیاست تهاجمی‌تری را در پیش گرفته است. مقامات آمریکایی به‌دنبال همراهی اروپایی‌ها هستند، اما رهبران اروپا به رهبری مرکل نشان دادند هیچ اشتهایی برای جنگ سرد جدید ندارند.
جرمی شاپیرو که در زمان دولت اوباما در وزارت‌خارجه کار می‌کرد و اکنون مدیر تحقیقات شورای اروپا در روابط خارجی در لندن است، می‌گوید: «دولت بایدن مصمم است مودب باشد، مصمم است صحبت‌های آنها را بشنود، سپس هر کاری را که لازم بود انجام دهد، انجام خواهد داد.» شاپیرو تصریح می‌کند: «سیاست آمریکا در قبال اروپا اهمیتی ندارد، بلکه سیاست غالب در دولت بایدن همراه کردن اروپایی‌ها، هرچند کم برای رویارویی با چین است.» با این حال شک‌گرایی در هر دو طرف هنوز وجود دارد. بسیاری از اروپایی‌ها شعار بایدن مبنی بر «آمریکا بازگشته است» را هنوز باور نکرده‌اند؛ هرچند دولت بایدن را صادق‌تر از دولت ترامپ و حزب جمهوری‌خواه می‌دانند.
بیانیه پایانی نشست سران گروه ۷
.jpg "چهل و هفتمین اجلاس سران گروه هفت پایان یافت")
بر اساس بخشی از بیانیه پایانی اجلاس که در رسانه‌ها درز کرده سران گروه ۷ موافقت کرده‌اند فقط یک میلیارد دوز واکسن کرونا به کشورهای فقیرکمک کنند. این درحالیست که دبیرکل سازمان ملل متحد از بی توجهی گروه هفت به موضوع کمک برای عبور جهان از همه گیری کرونا انتقاد کرد.
گزارش‌ها حاکیست که در پیش‌نویس بیانیه گروه هفت توجه چندانی به حل راهبردی بحران کرونا نشده و توجه آنها بیشتر به مسائل سیاست خارجی از جمله چین و روسیه است.
دیروز سفارت چین در انگلیس با صدور بیانیه‌ای کنایه آمیز اعلام کرد: خیلی وقت است که از روزگاری که تصمیم‌های جهانی به یک گروه کوچکی از کشورها اختصاص داشت می‌گذرد.
سفیر روسیه در انگلیس هم در واکنش مشابهی گفت: گروه هفت یک تشکیلات تاریخ مصرف گذشته است.
بیانیه پایانی نشست سران گروه هفت (جی ۷) که امروز کار خود را در کورنوال، انگلیس خاتمه می‌دهد، دربرگیرنده انتقاداتی در حق چین و درخواست برای ادامه تحقیق بین‌المللی درخصوص منشأ ویروس کرونا و روسیه است.
به گزارش رویترز، پیش‌نویس بیانیه پایانی نشست سران گروه هفت دربرگیرنده درخواست از چین برای احترام به حقوق بشر، آزادی‌های اساسی در منطقه سین‌کیانگ محل اقامت اویغور‌ها و نیز حقوق و آزادی‌ها، و احترام به سطح بالای خودمختاری اعطا شده به هنگ کنگ براساس بیانیه مشترک چین و انگلیس و قانون اساسی محلی است.
گروه هفت در این پیش‌نویس بیانیه، بر اهمیت تضمین صلح و ثبات در تنگه تایوان تاکید و به حل و فصل مسالمت‌آمیز تمام مسائل مربوط به این تنگه و عبور و مرور‌ها از آن ترغیب کرد.
طبق گزارش رویترز، کشورهای "جی هفت" در این پیش‌نویس بیانیه همچنین نسبت به وضعیت دریای چین جنوبی و شرقی نگرانی مستمر و شدید خود را ابراز و مخالفت قاطع خود را با هر گونه گام یک‌جانبه به منظور تغییر وضعیت موجود و افزایش تنش‌ها در آنجا اعلام کردند.
گروه هفت در ادامه این پیش‌نویس بیانیه پایانی خواستار برگزار‌ی مرحله سوم تحقیقات سازمان بهداشت جهانی با هدف شناخت منشأ نشت کرونا در زمان مناسب و به شکل شفاف و با استناد به اصولی علمی شد و بر لزوم شامل شدن چین در این تحقیقات براساس توصیه کارشناسان تاکید کرد.
همین خبرگزاری به نقل از یک دیپلمات قبلا گزارش داده بود، برخی اختلافات بین کشورهای گروه در خصوص تنظیم بند مربوط به چین در بیانیه پایانی وجود داشت و ژاپن اصرار داشت موضعی شدیدتر در قبال چین در نظر گرفته شود.
همچنین طبق گزارش بلومبرگ، گروه هفت در پیش‌نویس بیانیه خود خواستار روابط مستمر و قابل پیش‌بینی بین خود و روسیه شد.
در این پیش‌نویس بیانیه که هنوز در سایت رسمی اجلاس سران منتشر نشده، آمده است: معتقدیم منافع ما در روابط مستمر و قابل پیش‌بینی با روسیه است و به همکاری با آن در زمینه‌های مهم مشترک ادامه خواهیم داد.
در این بیانیه آمده است: ما بار دیگر از روسیه می‌خواهیم که رویکرد‌های بی‌ثبات کننده خود و فعالیت‌های خبیثانه را کنار بگذارد به خصوص دست از مداخله در امور سازمان‌های دموکرات کشورهای دیگر بردارد.
بلومبرگ در ادامه گزارش داد، پیش‌نویس بیانیه پایانی شامل دعوت از روسیه برای اجرای تعهدات بین‌المللی و وظایف آن در زمینه حقوق بشر است.
این در حالی است که مسکو بار‌ها اتهامات غرب علیه خود درخصوص انجام "سیاست‌های خصمانه و بی‌ثبات‌کننده" علیه کشورهای دیگر و نیز اتهامات نقض حقوق بشری را رد کرده است.
گروه 7 چیست و چه می‌کند؟
گروه7 یا G7 سازمانی متشکل از 7 اقتصاد بزرگ و پیشرفته جهانی است. کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا و آمریکا اعضای این گروه هستند.
این گروه خود را متعهد به "جامعه‌ای از ارزش‌ها" می‌داند و آزادی، دموکراسی، حاکمیت قانون، پیشرفت و توسعه پایدار از اصول اساسی این کشورها محسوب می‌شود.
چه کار می‌کند؟
گروه اولیه سران G7 فقط 6 نفر بودند که برای اولین بار در سال 1975 و برای "تبادل راهکارها و ایده‌های ممکن" برای خروج از بحران اقتصاد جهانی آن سال‌ها دور هم جمع شدند. کانادا در سال‌های بعد به نشست‌های این گروه اضافه شد. وزرا و کارمندان کشورهای G7 برای بحث و گفت‌وگو در مورد مسائل مشترک و متقابل در اجلاس شرکت کرده و به ملاقات یکدیگر می‌روند.هر کشور عضو به مدت یک سال ریاست G7 را بر عهده گرفته و هر سال میزبان این اجلاس دو روزه است. در پایان هر نشست بیانیه‌ای از موضوعات مورد توافق در نشست آن سال خوانده و تبین می‌شود.
آیا G7 موثر است؟
اگرچه گروه 7 هواره مورد انتقاد قرار گرفته اما موفقیت‌هایی را نیز در کارنامه دارد.احداث صندوق جهانی برای مقابله با ایدز، سل و مالاریا یکی از آنها است. این صندوق از سال 2002 تا کنون جان 27 میلیون نفر را نجات داده است.این گروه همچنین ادعا می‌کنند که عامل محرک اجرایی برای "توافق‌نامه آب و هوایی پاریس 2016" هستند. با این وجود آمریکا از این توافق‌نامه خارج شده و به آن عمل نمی‌کند.
چرا چین یکی از اعضای ای گروه نیست؟
برخلاف داشتن بیشترین جمعیت و دومین اقتصاد بزرگ جهان، سطح ثروت مردم چین نسبت به سرانه جمعیت پائین است. در واقع اقتصاد چین در تقابل با اعضای گروه 7 چندان پیشرفته محسوب نمی‌شود. با این وجود چین در گروه 20 (G20) به عنوان گروهی گسترده‌تر جای دارد و شهرهای مدرن خود مانند شانگهای را به رخ اعضای گروه 20 می‌کشد.تکلیف روسیه در این گروه چیست؟
روسیه در سال 1998 به عضویت این گروه درآمد. در آن زمان این گروه با نام G8 معروف شد. اما پس از جدایی کریمه از اوکراین و الحاق آن به خاک روسیه به حالت تعلیق درآمد.G7 با چه چالش‌هایی مواجه است؟
اعضای گروه G7 همواره با اختلاف نظرهای درون گروهی مواجه هستند. "ترامپ" در اجلاس سال گذشته در کانادا بر سر مسائلی مانند مالیات بر واردات و اقدامات شکل گرفته در حوزه تغییرات آب و هوایی با دیگر اعضای این گروه به مشکل خورد.این گروه همچنین به دلیل بازتاب وضعیت کنونی سیاست و اقتصاد جهانی مورد انتقاد قرار دارد.
منبع:
1. شبکه خبر/ بیانیه پایانی گروه ۷
2. عصرایران/ گروه 7 چیست و چه می‌کند؟
3. دنیای اقتصاد/ آغاز نشست سران G۷ در لندن
