خرید خودرو همه آن راهی نیست که برای داشتن خودرو مورد علاقه‌مان طی می‌کنیم. تنها زمانی می‌توانیم مدعی باشیم صاحب یک خودرو هستیم که سند خودرو را در دست داشته باشیم. اما اصلا منظور از سند خودرو چیست؟ آیا سند رسمی خودرو همان برگ سبز خودرو است؟ برای تنظیم سند خودرو یا انتقال آن باید به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کرد؟
این موضوعی است که سال‌ها در میان نیروی انتظامی و کانون سردفتران اختلاف ایجاد کرده بود؛ به این معنا که نیروی انتظامی معتقد بود صادر شدن برگ سبز خودرو به معنای پایان عملیات انتقال است اما کانون سردفتران اعلام می‌کرد تنظیم سند خودرو در دفاتر زیر نظر این سازمان، از نظر قانونی به‌معنای مالکیت شما بر خودرو است.
برگ سبز خودرو چیست؟
مرحله بعد از تنظیم قرارداد خودرو، مراجعه به مراکز تعویض پلاک است؛ در این مرحله، پلیس راهور اصالت وسیله نقلیه شما را مورد بررسی قرار می‌دهد و هویت مالک را تایید می‌کند. در نهایت، برگه‌ای با عنوان برگ سبز خودرو از سوی پلیس راهور صادر می‌شود که در واقع یکی از اسناد رسمی مربوط به ماشین شما است.سند خودرو چیست؟
از دید پلیس راهور، شما پس از دریافت برگ سبز خودرو، مالک قطعی آن هستید اما پیش از این، مرحله دیگری هم با عنوان تنظیم سند قطعی خودرو وجود داشت که در دفترخانه‌های اسناد رسمی انجام می‌شد و از دید کانون سردفتران، بدون انجام آن، شما مالک ماشین محسوب نمی‌شدید. این سند شامل مشخصات خریدار، خودرو و مبلغ معامله است.تفاوت سند خودرو با برگ سبز خودرو چیست؟
برگ سبز خودرو، سندی است که در زمان مراجعه به مراکز تعویض پلاک، توسط پلیس راهور به شما ارائه می‌شود. تا چندی پیش دریافت این سند به این معنا بود که شما فقط مالک پلاک خودرو بودید؛ یعنی اگر خودروی خود را فروخته و انتقال سند خودرو را به‌طور کامل انجام داده باشید و سپس در مدت‌زمان مشخصی اقدام به خرید خودروی جدید کنید، همان پلاک قبلی که به نام شما ثبت شده بود، روی خودروی جدیدتان نصب می‌شود.این در حالی است که سند ثبت شده در دفاتر اسناد رسمی، مالکیت خودرو را به‌طور کامل به شما انتقال می‌دهد؛ بنابراین تمامی مسائل حقوقی مربوط به ماشین نیز برعهده شما خواهد بود.
به گفته دفترخانه‌های اسناد رسمی، اگر مراحل تنظیم سند خودرو را به‌طور کامل انجام ندهید؛ هیچ مالکیتی روی خودرو نخواهید داشت. در این‌صورت فروشنده، صاحب ماشین است و باید تمامی مشکلات حقوقی آن را گردن بگیرد. همچنین هرزمان که نیاز به حضور مالک در جایی باشد؛ فروشنده یا شخصی که سند به نام او باشد، باید حاضر شود. البته این قانون چندی پیش تغییر کرده که در ادامه به این تغییرات می‌پردازیم.
چه اطلاعاتی در برگ سبز خودرو وجود دارد؟
زمانی‌که برای تعویض پلاک به پلیس راهور مراجعه می‌کنید؛ در کنار کارت خودرو که مشخصات اصلی وسیله نقلیه درون آن درج شده است، یک برگ با عنوان سند مالکیت خودرو به شما تحویل داده می‌شود.نمونه برگ سبز خودرو را می‌توانید در تصویر زیر مشاهده کنید:
همان‌طور که می‌بینید در این سند، اطلاعاتی درباره خودرو مانند نوع، رنگ، شماره شاسی، شماره موتور، تیپ، ظرفیت، تعداد سیلندر و شناسه وسیله نقلیه ثبت شده است.
آنچه صاحبان خودروها را سردرگم کرده، وجود نام سند خودرو در عنوان این برگه سبز رنگ است. همین موضوع باعث شده بسیاری از افراد برگ سبز را سند رسمی خودرو تلقی کرده و از مراجعه به دفترخانه برای ثبت سند خودداری کنند.
برای ادعای مالکیت، ثبت سند خودرو الزامی است؟
اختلاف میان نیروی انتظامی و کانون سردفتران بر سر الزامی بودن ثبت سند خودرو در دفاتر اسناد رسمی، از سال 1389 آغاز شد. درست زمانی‌که قانونی در مجلس به تصویب رسید که در طی آن گفته شده بود همه افراد باید برای تنظیم سند خودرو به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنند.بنابراین؛ بر اساس ماده 29 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، رانندگان موظف بودند پس از تعویض پلاک، پروسه نهایی دریافت سند رسمی خودرو را در این دفاتر طی کنند.
نمونه عکس سند قطعی خودرو را در تصویر زیر مشاهده کنید:
برگ سبز خودرو، ثبت سند خودرو یا هردو؟
اختلاف میان این دو ارگان تا مدت‌ها ادامه پیدا کرد و همچنان خریداران در مسیر میان تعویض پلاک و دفتر اسناد رسمی سرگردان بودند.اما با انتشار اخبار جدید برگ سبز خودرو در سال 1400 دادستان کل کشور، محمدجعفر منتظری، اعلام کرد برگ سبز خودرو سند مالکیت محسوب می‌شود و دیگر نیازی به تنظیم سند خودرو در دفاتر اسناد رسمی نیست. اما محدودیتی برای طرفین معامله وجود ندارد و خریدار یا فروشنده می‌توانند برای تنظیم و ثبت سند خودرو به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنند.
تکلیف چیست؟
طبق ماده ۲۲ قانون حمل نقل مصوب ۱۴ شهریور ۱۴۰۰، باید به این موضوع اشاره کنیم که اموری نظیر اعطای سند به مالک خودرو یا دادن گواهی‌نامه به رانندگان و پلاک دهی به عهده‌ی نیروی انتظامی است.براساس قانون مندرج برگ سبزی که به مالکان خودرو داده می‌شود برای اثبات مالکیت کافی‌ست و نیازی به دریافت سند دیگر احساس نمی‌شود.پلیس راهنمایی و رانندگی برگ سبز خودرو را به رسمیت و وجاهت می‌شناسد.
برگ سبز خودرو "سند مالکیت" است و مراجعه افراد به دفتر اسناد برای یک سند دیگر، ضروری نیست.
حجت الاسلام والمسلمین محمدجعفر منتظری در نامه‌ای خطاب به دادستان‌های عمومی و انقلاب سراسر کشور نوشت:
«حسب گزارش‌های واصله و استعلامات برخی از دادستان‌ها در خصوص مناقشه‌ی بین سازمان ثبت اسناد و املاک کشور (کانون سردفتران) و نیروی انتظامی در خصوص ضروری یا غیر ضروری بودن معاملات ثبت خودرو در اسناد رسمی، به اطلاع می‌رساند:
بندهای ۲ و ۳ بخش‌نامه ی شماره ۱۳۷۲۰۴/۹۴ مورخ ۱۳۹۴/۸/۲۷ صادره از سازمان ثبت اسناد و املاک که مضموناً حاکی از ضرورت مراجعه طرفین معامله برای ثبت معاملات خودرو به دفاتر اسناد رسمی بود، با صدور دادنامه ی شماره ۱۸۶۳ مورخه ۱۳۹۹/۱۲/۲ هیات محترم دیوان عدالت مستنداً به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال گردیده و در تاریخ ۱۴۰۰/۱/۱۰ به شماره ۹۸۰۴۱۸۵ در روزنامه رسمی ثبت و ابلاغ شده است.
از آنجایی که برابر مواد مختلف قانون مذکور از جمله تبصره ماده ۱۴ و مواد ۳۴، ۳۵ و ۳۷ و خصوصا مواد ۴۳ و ۴۵ آرای شعب دیوان عدالت اداری و به ویژه هیئت عمومی در موارد مشابه برای همه‌ی دستگاه‌های اداری لازم‌الاجرا بوده و برای مستکفین مجازات در نظر گرفته شده است، لذا مستفاد قطعی از دادنامه مذکور و قوانین مربوط تلقی برگ سبز خودرو صادره از شرکت‌های تولیدی به عنوان سند مالکیت بوده و نقل و انتقال خودرو با ثبت مشخصات متعاملین و نیز مشخصات خودرو مندرج در برگ سبز در ادارات راهنمایی و رانندگی بلامانع بوده و ضرورتی به مراجعه به دفتر اسناد نمی‌باشد، مگر اینکه متعاملین خواهان ثبت آن در دفاتر مذکور باشند.»
اما چرا کانون سردفتران بی‌خیال ماجرای برگ سبز خودرو نمی‌شود و به پلیس اعتماد نمی‌کند؟
سردار تیمور حسینی جانشین پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا درباره کانون سردفتران که با برگ سبز خودرو مخالفت می‌کند، گفت: ریاست قوه قضائیه از مجلس خواست که تفسیر خود را از این ماده قانونی اعلام کند و ما هم منتظر تفسیر مجلس هستیم.وی درباره پیشینه تاریخی مراجعه مردم به این دفاتر توضیح داد: در یک مقطعی پلاک به ماشین داده می‌شد و تا زمانی که این خودرو وجود داشت، پلاک هم همراه خودرو بود. پلیس هم از طریق اوراق و فرم‌هایی که تهیه می‌کرد از فروش خودرو مطلع می‌شد.
سردار حسینی ادامه داد: زمانی که دفاتر این نقل و انتقالات را در برگ سبز ثبت می‌کردند و فرم را به پلیس تحویل می‌دادند، پلیس هم این اطلاعات را در سوابق فرد ثبت می‌کرد. از زمانی که طرح تعویض پلاک ملی شروع شد، نقل و انتقالات خودرو را مطلع می‌شدیم. بنابراین زمانی که خودمان در جریان این نقل و انتقالات قرار گرفتیم، لزومی ندارد که افراد نقل و انتقالشان را دو بار به اطلاع مراکز رسمی برسانند.
جانشین پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا تاکید کرد: هر آنچه قانونگذار تعیین کند، ما تمکین می‌کنیم.
منبع:
1.همشهری آنلاین/ ویدئو | چرا کانون سردفتران بی‌خیال ماجرای برگ سبز خودرو نمی‌شود و به پلیس اعتماد نمی‌کند؟
2. ایسنا/ برگ سبز خودرو، سند مالکیت است؛ پایان جنگ ده ساله سند خودرو و برگ سبز با تصویب قانون جدید شهریور ۱۴۰۰
3. همراه مکانیک/ سند خودرو چیست؟ بررسی برگ سبز و قوانین تنظیم سند خودرو
