پیامبر گرامی اسلام در خطبه غدیر می‌فرمایند: «پس آنگاه خداوند چنین وحی ام فرستاد: "به نام خداوند همه مهرِ مهرورز. ای فرستادی ما! آن چه از سوی پروردگارت درباری علی و خلافت او بر تو فرود آمده بر مردم ابلاغ کن، وگرنه رسالت خداوندی را به انجام نرسانده ای؛ و او تو را از آسیب مردمان نگاه می دارد." هان مردمان! آنچه بر من فرود آمده، در تبلیغ آن کوتاهی نکرده ام و حال برایتان سبب نزول آیه را بیان می کنم: همانا جبرئیل سه مرتبه بر من فرود آمد از سوی سلام، پروردگارم - که تنها او سلام است - فرمانی آورد که در این مکان به پا خیزم و به هر سفید و سیاهی اعلام کنم که علی بن ابی طالب برادر، وصی و جانشین من در میان امّت و امام پس از من بوده. جایگاه او نسبت به من به سان هارون نسبت به موسی است، لیکن پیامبری پس از من نخواهد بود او (علی)، صاحب اختیارتان پس از خدا و رسول است و پروردگارم آیه ای بر من نازل فرموده که: "سرپرست و ولیّ شما، تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آورده‌اند؛ همانها که نماز را برپا می‌دارند، و در حال رکوع، زکات می‌دهند." و هر آینه علی بن ابی طالب نماز به پا داشته و در رکوع زکات پرداخته و پیوسته خداخواه است.»
صاحب اختیار در چه چیزی؟ آیا در امور دینی و اخلاقی نیست؟ آن کسی که توسط پیامبر(صلی الله علیه و آله) معرفی می‌شود برای چه کار و چه امری معرفی می‌شود؟ جز این است که در علم و معرفت و تبیین دستورات قرآن و رسول خدا(صلی الله علیه و آله) است؟ امیرالمؤمنین(علیه السلام) بارها فرمودند که باب‌هایی از علم در سینه مبارکش وجود دارد که هیچ انسانی قادر نیست آن را دریافت کند، بفهمد و حفظ کند. حضرت على(علیه السلام) مىفرماید: «رسول خدا(صلی الله علیه و آله) هزار در از علم را به روى من گشود که از هر درى، هزار در باز شد. پس هزار هزار در علم به‌روى من گشوده شد. به‌طورى که از گذشته و آینده خبر دارم و از مرگها و پیش‌آمدها و راههاى قضاوت خبر دارم.»(نورالثقلین، ج4، ص444)
در این‌باره هم امام محمدباقر(علیه السلام) بارها تأکید فرمودند که تنها ائمه اطهار(علیهم السلام) می‌توانند مفسر حقیقی قرآن باشند. بر این اساس، امام محمدباقر(علیه السلام) می‌فرمایند: «کسی به غیر از جانشینان پیامبر(ص) نمی‌تواند ادعا کند که تمام قرآن، ظاهر و باطنش، نزد اوست» و نیز می‌فرماید: «حقیقتاً دانشی که به ما داده شده، همان تفسیر قرآن و بیان احکام آن است.»(اصول کافی، ج۱، ص۲۲۸)
ایشان با ذکر کلمه «وصی»، یعنی جانشین در بیان شریف خود، در کنار اشاره به مفسران حقیقی قرآن، به جانشینان پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) هم اشاره فرمودند. مطمئناً کسی در هیچ دوره‌ای از ادوار که ائمه اطهار(علیهم السلام) در حیات ظاهری بودند، نمی‌توانست ادعا کند که علوم حقیقی مربوط به تفسیر قرآن نزد آنان است. نمونه‌های فراوانی در بیانات ائمه اطهار(علیهم السلام) وجود دارد که گویای احاطه ایشان بر آیات قرآن است.
پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) در خطبه غدیر می‌فرمایند: «هان مردمان! بدانید این آیه(مائه/67) درباری اوست. ژرفی آن را فهم کنید و بدانید که خداوند او را برایتان صاحب اختیار و امام قرار داده، پیروی او را بر مهاجران و انصار و آنان که به نیکی از ایشان پیروی می کنند و بر صحرانشینان و شهروندان و بر عجم و عرب و آزاد و برده و بر کوچک و بزرگ و سفید و سیاه و بر هر یکتاپرست لازم شمرده است. [هشدار که] اجرای فرمان و گفتار او لازم و امرش نافذ است. ناسازگارش رانده، پیرو و باورکننده اش در مهر و شفقت است. هر آینه خداوند، او و شنوایان سخن او و پیروان راهش را آمرزیده است. هان مردمان! آخرین بار است که در این اجتماع به پا ایستاده ام. پس بشنوید و فرمان حق را گردن گذارید؛ چرا که خداوند عزّوجلّ صاحب اختیار و ولی و معبود شماست؛ و پس از خداوند ولی شما، فرستاده و پیامبر اوست که اکنون در برابر شماست و با شما سخن می گوید. و پس از من به فرمان پروردگار، علی ولی و صاحب اختیار و امام شماست. آن گاه امامت در فرزندان من از نسل علی خواهد بود. این قانون تا برپایی رستاخیز که خدا و رسول او را دیدار کنید دوام دارد.»
امام باقر(علیه السلام) هم در این موضوع احادیثی دارند. برای نمونه، «زراره بن اعین» و «محمدبن‌مسلم ثقفی» که از بزرگ‌ترین راویان احادیث اهل بیت(علیهم السلام) قلمداد می‌شوند، در روایتی می‌گویند: «از امام باقر(علیه السلام) در مورد نماز مسافر سؤال کردیم.» امام(علیه السلام) فرمود: «خداوند در قرآن می فرماید: "وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِی الْأَرْضِ فَلَیْسَ عَلَیْکُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَقْصُرُوا مِنَ الصَّلَاةِ... هنگامی که سفر می‌کنید، گناهی بر شما نیست که نماز را کوتاه کنید اگر از فتنه (و خطر) ِ کافران بترسید؛ زیرا کافران، برای شما دشمن آشکاری هستند."؛ هنگامی‌که سفر می‌روید، بر شما گناهی نیست که نماز خود را کوتاه کنید.»؛
به امام عرض کردیم: خداوند فقط فرموده بر شما گناهی نیست و نفرموده: «افعلو» که ظهور در وجوب داشته باشد. پس چگونه از این آیه فهمیده می‌شود که واجب گردانیده است؟ امام(علیه السلام) فرمود: «آیا نمی‌دانید که خداوند در مورد صفا و مروه فرموده است: فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِما...؛ پس هر کس حجّ خانه خدا یا عمره را به‌جا آورد، بر او گناهی نیست که سعی بین صفا و مروه را انجام دهد... آیا نمی‌بینید که طواف آن دو (صفا و مروه) واجب شده است؟ چون خداوند در قرآن آورده و پیامبر(صلی الله علیه و آله) نیز به آن عمل کرده است. تقصیر در سفر نیز همین‌گونه است که پیامبر(صلی الله علیه و آله) بدان عمل کرده است و پروردگار متعال نیز آن را در کتابش آورده است.» اینکه کسی بتواند با دقت فراوان آیات قرآن را تفسیر کند و بدون هیچ اشتباهی احکام الهی را از آن استخراج کند، به احاطه کامل علمی نیاز دارد که فقط در جانشینان حقیقی رسول خدا(صلی الله علیه و آله) وجود دارد.
