در واقع با سقوط ناگهانی دولت بشار اسد و ورود گروههای تکفیری به خاک این کشور، تحلیلگران سیاسی؛ آیندهای مبهم و نه چندان روشن را برای کشور سوریه متصور شدهاند. آیندهای که در ادامه این مقاله در راسخون بدان اشاره خواهیم کرد.
آینده سیاسی سوریه در یک نگاه
آینده سوریه با ورود گروههای تکفیری به خاک این کشور به عوامل متعددی بستگی دارد. ورود این گروهها میتواند تأثیرات مثبت و منفی بر وضعیت کنونی و آینده این کشور داشته باشد. البته باید متذکر شد که آینده این کشور به عوامل متعددی از جمله سیاستهای داخلی و خارجی، تعاملات بینالمللی و واکنش جامعه جهانی به وضعیت موجود بستگی دارد.بیتردید ورود افراد بیگانه به هر کشوری با افزایش تنشها و خشونتهای همهجانبه همراه خواهد بود و سوریه نیز از این روند مستثنی نخواهد بود. گروههای تکفیری معمولاً با ایدئولوژیهای افراطی و خشونتآمیز شناخته میشوند و ورود آنها میتواند منجر به افزایش درگیری و خشونت در کشور شود.
از دیگر سو؛ این گروهها ممکن است به تفرقه مذهبی و قومی دامن بزنند و زمینه ایجاد شکافهای عمیقتری در جامعه را فراهم آورد که منجر به دوقطبی اعتقادی و اجتماعی شده و نهایتاً نفاق و شکاف میان عموم مردم را در پی خواهد داشت.
در این میان باید توجه داشت که حضور گروههای تکفیری و افراطی میتواند تلاشهای بینالمللی برای برقراری صلح و ثبات در سوریه را نیز پیچیدهتر کند و مذاکرات صلح را با چالشهایی جدی و پیچیده روبرو کند.
همچنین فعالیتهای این گروهها میتواند به ایجاد بیثباتی و ناامنی در کشورهای همسایه و حتی فراتر از آن منجر شود و امنیت منطقه را تهدید کند که این روند مخاطراتی گسترده و غیر قابل جبران را به همراه خواهد داشت.
حائز اهمیت آنکه؛ برخی کشورها ممکن است به دلیل نگرانیهای بعضاً ظاهری؛ از فعالیتهای گروههای تکفیری، به حمایت از دولت سوریه یا گروههای مخالف بپردازند که این روند نیز میتواند به پیچیدگیهای بیشتر در بحران سوریه منجر شود.
تجاوز رژیم صهیونی به سوریه
از نخستین ساعات سقوط دولت بشار اسد در سوریه و ورود گروههای تکفیری و افراطی به خاک این کشور؛ رژیم صهیونی نیز با بمباران هوایی و ورود تانکهای مرکاوا تجاوز به سوریه را رسماً آغاز کرد.در این راستا شبکه ۱۴ تلویزیون رژیم صهیونی گزارش داد که جنگندههای این رژیم در ور زاول سقوط دولت در کشور سوریه، به حدود ۱۰۰ هدف متعلق به ارتش این کشور از جمله سامانههای پدافند هوائی حمله کردند. ارتش این رژیم؛ پیشتر به ساکنان 5 منطقه در جنوب سوریه هشدار داده بود که تا اطلاع ثانوی از منازل خود خارج نشوند. این رژیم دهها جنگنده سوریه را نیز منهدم کرد و تمامی زیرساختهای نظامی و اقتصادی این کشور را با انواع سلاحهای پیشرفته اهدایی آمریکا ویران کرد تا "جولانی"، دست نشانده خودش هم نتواند از آن استفاده کند!
بیشک این تجاوز گسترده و همهجانبه به سوریه میتواند تأثیرات و پیامدهای متعددی را به همراه داشته باشد که در ادامه به برخی از آنها اشاره میکنیم:
افزایش تنشها: تجاوزات نظامی اسرائیل به سوریه میتواند منجر به افزایش تنشها در منطقه شود و احتمال درگیریهای نظامی را افزایش دهد. این تنشها میتوانند به درگیریهای گستردهتری بین اسرائیل و گروههای مقاومت در سوریه و لبنان منجر شوند.
تأثیر بر روابط منطقهای: این نوع اقدامات میتواند روابط اسرائیل با کشورهای همسایه و حتی کشورهای دیگر در منطقه را تحت تأثیر قرار دهد. برخی کشورها ممکن است به حمایت از سوریه بپردازند و این مهم میتواند به ایجاد ائتلافهای جدید منجر شود.
تأثیر بر جنگ داخلی سوریه: تجاوزات رژیم صهیونی میتواند اوضاع جنگ داخلی سوریه را پیچیدهتر کند. گروههای مختلف ممکن است به دلیل تهدیدات خارجی، به اتحادهای جدیدی روی آورند یا برعکس، تنشهای داخلی را تشدید کنند.
واکنش جامعه جهانی: تجاوزات نظامی بیگانه ممکن است واکنشهای بینالمللی بسیاری را به دنبال داشته باشد. برخی کشورها ممکن است به محکوم کردن این اقدامات بپردازند و خواستار توقف آن شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است از رژیم صهیونی حمایت کنند.
تأثیر بر امنیت داخلی سوریه: این نوع اقدامات میتواند بر امنیت داخلی سوریه تأثیر بگذارد و به ناآرامیها و بیثباتیهای بیشتر منجر شود.
در نهایت، پیامدهای تجاوز اسرائیل به سوریه به عوامل مختلفی از جمله واکنشهای داخلی و بینالمللی، وضعیت نظامی و سیاسی در منطقه و توانایی کشورهای مختلف در مدیریت بحران بستگی دارد.
باید تجوه داشت که طی روزهای گذشته، پیش بینی آینده سیاسی سوریه با سقوط بشار اسد یکی از موضوعات مورد بحث و تحلیل در میان تحلیلگران سیاسی جهان است. این تحلیلها به عوامل مختلفی بستگی دارد که میتواند به سناریوهای متفاوتی منجر شود. در زیر به برخی از این سناریوها و دیدگاهها اشاره میشود:
انتقال قدرت و جانشینی
جانشینی کنترلشده: برخی تحلیلگران بر این باورند که در صورت سقوط بشار اسد، ممکن است یک انتقال قدرت کنترلشده به یکی از مقامات حزب بعث یا یک شخصیت نظامی دیگر صورت گیرد. این سناریو میتواند به حفظ ثبات نسبی در کشور کمک کند.جانشینی ناآرام: در مقابل، برخی دیگر معتقدند که سقوط ناگهانی بشار اسد میتواند به یک خلأ قدرت منجر شود که در آن گروههای مختلف برای کنترل کشور به رقابت بپردازند. این امر میتواند به درگیریهای داخلی و بیثباتی بیشتر منجر شود.
گروههای مخالف و وضعیت میدانی
تفرقه در مخالفان: تحلیلگران به تفرقه و اختلافات در میان گروههای مخالف اشاره میکنند. در صورتی که بشار اسد سقوط کند، این گروهها ممکن است نتوانند به توافقی برای تشکیل یک دولت جدید برسند و این میتواند به بیثباتی و درگیریهای داخلی منجر شود.قدرتگیری گروههای افراطی: برخی از تحلیلگران نگراناند که در صورت سقوط بشار اسد، گروههای افراطی مانند داعش یا النصره قدرت بیشتری پیدا کنند و این امر به تهدیدات امنیتی بیشتری منجر شود.
نقش بازیگران خارجی
تأثیرات بینالمللی: سقوط بشار اسد میتواند باعث تغییر در سیاستهای کشورهای حامی او مانند روسیه و ایران شود. برخی تحلیلگران بر این باورند که این کشورها ممکن است به حمایت از یک دولت جدید یا حتی به تداوم درگیریها ادامه دهند.حمایت از مخالفان: کشورهای غربی و عربی نیز ممکن است به حمایت از گروههای مخالف بپردازند که این میتواند به پیچیدگیهای بیشتر در وضعیت سوریه منجر شود.
مسائل اقتصادی و اجتماعی
وضعیت اقتصادی: تحلیلگران به وضعیت اقتصادی بحرانی سوریه اشاره میکنند. در صورت سقوط بشار اسد، نیاز به بازسازی و حل مشکلات اقتصادی میتواند چالشهای جدی ایجاد کند.نارضایتی عمومی: نارضایتی عمومی و مشکلات اجتماعی میتواند به بیثباتی بیشتر منجر شود، حتی اگر بشار اسد سقوط کند.
مذاکرات صلح: برخی تحلیلگران بر این باورند که سقوط بشار اسد میتواند فرصتی برای آغاز مذاکرات صلح جدید باشد. اما این مذاکرات به شدت به موضعگیریهای داخلی و خارجی بستگی دارد.
توافقات بینالمللی: موفقیت یا شکست توافقات بینالمللی نیز میتواند بر آینده سیاسی سوریه تأثیرگذار باشد.
سخن پایانی:
آینده سیاسی سوریه با سقوط بشار اسد به عوامل متعددی بستگی دارد که شامل وضعیت داخلی، نقش بازیگران خارجی، و توانایی گروههای مخالف در ایجاد یک دولت پایدار است. سناریوهای مختلفی ممکن است شکل بگیرد.اما به طور کلی، چالشهای زیادی در انتظار سوریه خواهد بود و پیشبینی دقیق آینده آن دشوار است اما به فرمایش مقام معظم رهبری: "البتّه این مهاجمینی که گفتم، هر کدام یک غرضی دارند؛ اهدافشان با هم متفاوت است؛ بعضیها از شمال سوریه یا جنوب سوریه دنبال تصرّف سرزمینند؛ آمریکا به دنبال این است که جاپای خودش را در منطقه محکم کند؛ اهدافشان اینها است؛ و زمان نشان خواهد داد که انشاءالله هیچکدام به این هدفها نخواهند رسید. مناطق تصرّفشده سوریه به وسیله جوانان غیور سوری آزاد خواهد شد ــ شک نکنید این اتّفاق خواهد افتاد ــ جاپای آمریکا هم قرص نخواهد شد و به توفیق الهی، با حول و قوّه الهی آمریکا هم به وسیله جبهه مقاومت از منطقه اخراج خواهد شد." (بیانات در دیدار هزاران نفر از اقشار مختلف مردم درباره تحولات منطقه / 21 آذرماه 1403)