جهش تولید؛ بستری امن برای افزایش درآمد عمومی و کاهش اثرات منفی تورم

جهش تولید مفهومی است که در ابتدای سال 99 توسط رهبر انقلاب به بستر عمومی جامعه و بستر اقتصادی کشور راه پیدا کرد. مباحث اقتصادی و تولیدی چند سالی است که نظر رهبری را به خود اختصاص داده است. این موضوع نشان می دهد که ریل گذاری رهبر انقلاب برای کشور در مرحله اقتصادی و تولیدی است.

اما گاهی اوقات متاسفانه کم کاری هایی که از سمت دولت و مردم در این زمینه ها صورت می گیرد باعث می شود که قطار حرکتی کشور کندتر حرکت کند. امروز که اقتصاد به عنوان اهرم فشاری برای ابر قدرت های جهانی محسوب می شود حدود 5 یا 6 سال گذشته توسط رهبر انقلاب گوشزد شده بود. اما عدم توجه و کم کاری مسئولان امروز ایران را به جایی رسانده است که از نظر اقتصادی تحت فشار قرار گرفته و تروم های چند برابری را مردم به دوش کشیده اند.

جهش تولید را از هر جنبه ای که به آن نگاه کنید موجب افزایش درآمد اقتصادی کشور می شود و این درآمد باید در جهت افزایش درآمد عمومی مردم باشد تا جهش تولید ادامه دار شود و اثر بلند مدت خود را بگذارد. برای درک این موضوع بهتر است نگاهی به نوع اقتصاد کشور و تفاوت آن با مدل اقتصادی سایر مناطق دنیا بیاندازیم.

اقتصادی که در حال حاضر در کشور جریان دارد به اقتصاد تورمی مشهور است؛ یعنی اقتصادی که بر اساس عرضه و تقاضا در آن قیمت گذاری صورت می گیرد. برای درک این مسئله، ماشینی را تحت عنوان ماشین تورم در نظر بگیرید. این ماشین طی مدت زمان مشخصی از تمامی بنگاه های اقتصادی و صنایع تولیدی و لوازم مصرفی و هر چیز دیگری که پول در آن نقش داشته باشد عبور می کند و آن ها را تحت تاثیر افزایش قیمت قرار می دهد.

به طور مثال در سال 99 ابتدا قیمت های سهام های بورسی افزایش پیدا کرد، سپس قیمت طلا و ارز و در ادامه به لوازمی مانند چرخ ماشین، تخم مرغ و... رسید. این اتفاقی است که هر روز و هر لحظه در اقتصاد کشور در حال رخ دادن است و به نوعی پایه های اصلی اقتصاد ایران بر این اساس قرار گرفته است. این چرخه چندین سال یک بار اتفاق می افتد، به طور مثال احتمالا سه تا 4 سال آینده شاهد اوج گیری مجدد بورس خواهیم بود.

اما مسئله اصلی اینجاست که سیستم تورمی یک مشکل بسیار عمده دارد. در این سیستم اگر سرعت حرکت ماشین و بزرگی ماشین تورم بیش از توان تحمل جامعه باشد، عملا جامعه با یک فروپاشی اقتصادی مواجه می شود. اتفاقی که مابین سال های 96 تا 99 رخ داد. قیمت ها در این سال ها رشد بین 300 تا 1000 درصدی داشتند که رقمی بسیار عجیب و بزرگ است.

یکی از معایب اقتصاد تورمی همین است که اگر بزرگی و سرعت این ماشین کنترل نشود ممکن است تمام اقتصاد را به نابودی بکشاند. اما مزیت بزرگ این سیستم نیز پویایی اقتصادی آن است. در ادامه بیشتر از این مسئله سخن خواهیم گفت. (1)

تورم و مسئله درآمد عمومی

سیستم کلی اقتصادی که در کشورهای اروپایی و غربی در جریان است، عموما بر اساس سیستم مالیاتی است. یعنی این کشورها سعی می کنند با گرفتن مالیات متغیر حجم پول در اقتصاد کشور را مدیریت کنند و نگذارند که سرمایه در دست مردم بیش از حد مشخصی باشد.

این سیاست باعث می شود که عملا تورم درصد چندانی نداشته باشد و قیمت ها برای سال ها بدون تغییر باقی بماند و قیمتی تغییر نمی کند مگر این که با دستور حکومت و تغییر قوانین مالیاتی روی آن اعمال شود. بزرگترین مزیت این مدل اقتصاد، ثبات قیمت هاست که باعث می شود افراد جامعه فشار اقتصادی تحمل نکنند.

اما عیب بزرگ این نوع اقتصاد این است که عملا پویایی اقتصادی از جامعه گرفته می شود و به سمت دولت می رود. این معضلی است که در سال های گذشته کشورهای اروپایی درگیر آن شده اند و سعی کرده اند با رونق بازارهای سرمایه ای خودشان این پویایی اقتصادی بر اساس سیستم عرضه و تقاضا را وارد جامعه خود کنند.

اما در مورد سیستم اقتصادی کشور، همانطور که گفته شد این سیستم بر اساس حرکت ماشین تورم است. نکته مهم این است که در سیستم تورمی تمام بخش های جامعه درگیر می شوند. در کلام بهتر در این سیستم هرچیزی که در آن پول وجود داشته باشد تحت تاثیر قرار می گیرد. این نکته بسیار مثبتی است که باعث شده است عملا اقتصاد در ایران به معنی واقعی کلمه آزاد باشد و عملا قیمت های دستوری در آن تاثیری نداشته باشد.

این که می بینید قیمت های دستوری دولت تاثیری در بازار ندارد به همین خاطر است که سیستم ما سیستمی نیست که بتواند این قیمت های دستوری را قبول کند. خود دولت به عنوان یک تولید کننده و فروشنده بزرگ در جهت حمایت از مصرف کننده گاهی تصمیم می گیرد که کالاهای ضروری مردم را با قیمت پایین تر بفروشد اما این فروش و عرضه قیمت پایین محصول نمی تواند دلیل بر تثبیت آن قیمت در بازار باشد.

این یک اتفاق عادی در سیستم اقتصاد تورمی است. در کلام ساده تر اگر بخواهیم بگوییم سیستم اقتصاد تورمی چیزی شبیه به بازار بورس است. در آن عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت می باشد و حقوقی هر سهم تنها می تواند با عرضه یا خرید سهم در حجم های بالا تاثیراتی در قیمت داشته باشد اما نمی تواند به صورت مستقیم در آن دست ببرد.

بنابراین به طور کلی می توان گفت که سیستم تورمی در یک اقتصاد باعث می شود که پویایی اقتصادی وارد سطح عموم جامعه شود و تمام افراد بسته به نوع توانایی خودشان از این سیستم استفاده کنند. اگر دقت داشته باشید بسیاری از افراد به واسطه همین سیستم به صورت کاملا شرعی و حلال توانستند ثروت خوبی به دست بیاورند.

در کلام بهتر شما با کمی تلاش و کسب دانش مناسب می توانید سوار بر این سیستم تورم شوید اما در کشورهای اروپایی و غربی اگر شما صاحب یک ساندویچی باشید و سالانه 10 هزار دلار درآمد داشته باشید، باید چند درصدی به دولت مالیات بدهید و درآمد خالص شما به 8 هزار دلار می رسد.

حال اگر در یک سال تصمیم بگیرید که بیش از اندازه ساندویچ تولید کنید و درآمد خود را به 20 هزار دلار برسانید، سیستم مالیاتی کشور به نوعی عمل می کند که شما باز درآمد خالصی بیش از 10 هزار دلار نداشته باشید و این اقتضای این سیستم است. از این روست که فروشگاه های زنجیره ای طرفداران بیشتری دارد.

چرا که به ازای هر فروشگاه سیستم مالیاتی اعمال می شود و این باعث می شود که صاحب کل فروشگاه های زنجیره ای سیستم مالیاتی را دور بزند و عملا از این تله فرار کند! (2)

درآمد عمومی به چه معنی است؟

اما مسئله دیگر که باید به آن توجه داشته باشیم، مفهومی به نام درآمد عمومی است. درآمد عمومی مفهومی است که در سیستم های اقتصادی مختلف می تواند تعاریف مختلفی داشته باشد. در سیستم اقتصاد اروپایی که بر اساس مالیات ایجاد شده است، درآمد عمومی به معنی میزان خدمات عمومی و کیفیت ارائه دهنده آن هاست.

یعنی اگر بخواهیم سطح درآمد عمومی این کشورها را مورد بررسی قرار دهیم باید به خدمات عمومی و رایگان ارائه شده توسط دولت ها نگاه کنیم. در کلام بهتر در این سیستم های اقتصادی دولت متعهد می شود که بسیاری از خدمات را رایگان ارائه دهد و این خدمات هرچه بیشتر و با کیفیت تر باشد، نشان دهنده بالا بودن سطح درآمد عمومی است.

اما در سیستم تورمی، درآمد عمومی جامعه ملموس تر و قابل محاسبه تر است. در این سیستم اگر رخنه ای وجود نداشته باشد و سرمایه جذب شده و به نوعی افزایش یافته به خارج از سیستم اقتصادی کشور نرود یا زالوهایی در اقتصاد بخش بزرگی از آن را نصیب خودشان نکنند، خود به خود در هر چرخش هر فرد جامعه باید افزایش درآمد قابل توجهی را تجربه کند.

این موضوع باعث افزایش نقدینگی در جامعه می شود که خود به خود به افزایش تورم کمک می کند. از این رو دولت ها در این نوع سیستم معمولا تلاش می کنند که سرمایه در گردش را مدیریت کنند و نمی گذارند که درآمد عمومی جامعه از حد مشخصی بالاتر برود و سعی می کنند بخشی از این درآمد را صرف نیازهای عمومی جامعه کنند. برای درک این موضوع به یک مثال توجه کنید.

اقتصاد را مانند ماشین بزرگی فرض کنید که از چرخ دنده های بسیاری تشکیل شده است. هر کدام از این چرخ دنده ها بنگاه های اقتصادی مختلفی است که بر اساس ورود پول شروع به چرخیدن می کند. این چرخ دنده ها به یکدیگر متصل هستند و با چرخیدن یک چرخ دنده، انواع چرخ دنده های متصل به یک دیگر شروع به چرخیدن می کند. وقتی شما به عنوان یک فرد جامعه سرمایه خود را وارد یک چرخ دنده می کنید، این چرخ دنده شروع به چرخیدن می کند و این چرخش باعث ایجاد چرخیدن در سایر چرخ دنده ها و جریان پول در ان ها می شود.

نکته مهم این است که خود شما نیز به عنوان یک فرد در این جامعه به یکی از این چرخ دنده ها متصل هستید و درآمد خودتان را از آن تامین می کنید. وقتی چرخ دنده ای در این سیستم به چرخش در می آید، احتمالا بعد از مدت زمان مشخصی چرخ دنده مربوط به شما نیز شروع به چرخیدن می کند و همین مساله باعث می شود که جیب دیگر شما پر پول شود.

در کلام بهتر در سیستم اقتصادی تورمی که تشریح کردیم پول از یک جیب به جیب دیگر می رود و باید دولت تلاش کند که میزان خروج و ورود این پول را مدیریت کند و آن را متناسب نگه دارد. در این حالت ارزش پولی نیز حفظ می شود. (1) و (3)

نقش جهش تولید در کاهش تورم و افزایش درآمد عمومی

به طور ضمنی کاملا در داستان گفته شده و تعاریف آورده شده مشخص است که جهش تولید یعنی اضافه کردن یک چرخ دنده به سیستم اقتصادی کشور در این حالت وقتی چرخ دنده ای به سیستم اقتصادی اضافه می شود یعنی عملا ورود پول به سیستم افزایش پیدا می کند و وقتی ورود پول به اقتصاد افزایش پیدا می کند و با استفاده از ماشین تورم در تمام دل چرخ دنده ها می چرخد عملا این انتظار می رود که درآمد عمومی افزایش پیدا کند.

در کلام بهتر تورم برای این نوع اقتصاد حکم روغن را دارد که باعث می شود سرمایه در دل آن جریان داشته باشد. اما مسئله مهم این است که دولت باید بر این جریان نقدینگی نظارت داشته باشد تا تمام چرخ دنده ها در سیستم به درستی بچرخند و عملا همه مردم جامعه از چرخش پول منفعت خوبی ببرند. این که تنها عده ای از چرخش سرمایه منفعت داشته باشند تبعیضی است که در این سیستم وجود دارد و دولت باید نسبت به حل آن اقدام کند. (3)

پی نوشتها