صنعتگران
شکرالله میرزا باشی

(س یازدهم ق)، فلزكار. اثر هنرى او، آفتابه‏ى خوش طرح و پرآذین اسلیمى است كه در دهانه‏ى آن رقم «شكراللَّه میرزا باشى» دارد. ...

حسین شفقت

(تو 1291 ش)، خاتم‏كار. در تهران متولد شد و هنوز در دوران كودكى به سر مى‏برد كه به عنوان شاگرد به دكان استاد محمد صنیع خاتم سپرده شد كه یگانه استاد او بود و سالیان بسیار در كنار او به تجربه‏اندوزى پرداخت. وى در سال 1313 ش به اتفاق گروهى از خاتم‏سازان دیگر به كار ساختن اتاق خاتم مرمر پرداخت. از جمله كارهاى ...

محمدعلی شریف قاینی

(س سیزدهم ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. از این هنرمند دو قلمدان استادانه دیده شده كه در شیوه‏ى آقانجف كار كرده و در یكى از این قلمدانها «محمدعلى شریف قاینى» و در دیگرى «على محمد شریف قاینى» رقم نهاده و تاریخها نیز تا حدى قرین بوده است. ممكن است كه این دو نام، دو نقاش جداگانه باشند كه در یك زمان فعالیت هنرى ...

محمدجعفر شریف قاینی

(س سیزدهم و چهاردهم ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. هنرمند شهر قاین بود كه در مكتب پدر سایر استادان زمان، فن تصویرگرى آموخت و خود از استادان شد. جعفر در چهره‏سازى و مجالس بزمى و گل و مرغ و حل‏كارى سررشته داشت و آثار خود را پر آذین و چشم‏نواز ترسیم مى‏كرد و دنباله‏رو سبك آقانجف بود. از آثار وى: قلمدانى در كمال ...

محمود کرمانی

(س هفتم ق)، نجار. هنرمند چیره‏دست اهل كرمان بود. از آثار ارزنده‏ى این استاد، منبر مسجد جامع شهر نایین است كه كنده‏كارى شده و در نوع خود پر امتیاز است. در طرفین منبر مزبور، نام واقف و استاد سازنده به خط نسخ استادانه‏اى كنده‏كارى شده كه چنین است: «وقف الصدر الاجل... جمال‏الدین حسین... هذا المنبر على مسجد ...

خواجه سمیع زرگر

(ز 1077 ق)، جواهرشناس، منجم و ریاضیدان. وى به جودت طبع و حدت ذهن شهرت تمام داشت. در اوایل حال مدتى به كسب علوم پرداخت و در علم نجوم و ریاضى مهارت یافت. به جهت وجه معاش كسب زرگرى اختیار كرد و در عیار گرفتن زر استاد بنا شد. وى بعد از گزاردن حج و طواف مرقد مطهر پیامبر (ص) در سال 1077 ق به وطن مراجعت كرد ...

سلطانعلی مجلد مروی سامی

(س نهم ق)، مجلد. هنرمند مشهورى بوده كه در كتابخانه سلطان حسین بایقرا به مجلدى و صحافى اشتغال داشته است. از آثار وى: جلد نسخه‏ى «خمسه‏ى» امیرعلیشر نوایى است كه در سنه‏ى 898 ق، توسط سطانعلى مشهدى كتابت شده و چند تصویر نیز از بهزاد در آن دیده مى‏شود و رقم آن چنین است: «خمسه میرعلیشر نوائى به خط قبله الكتاب ...

جواد سروری

(وف ح 1320 ش)، سازنده‏ى ساز. از اساتید سازنده‏ى تار در مشهد بود. وى سه تار هم مى‏ساخت و در كار خود مهارت داشت. تار و سه‏تارهاى كار او همه استادانه ساخته شده و خوش آهنگ است. ...

زین العابدین اصفهانی

(ز 1302 ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. معروف به میرآقا و میر زین‏العابدین. در اصفهان به دنیا آمد. وى جد حاج مصورالملكى اصفهانى بود و در قلمدان و قاب آینه‏سازى و آثار روغنى چابك دست و پرتوان. او همچنین در مرغش سازى رنگارنگ نیز مهارت داشت. این استاد گل و مرغ و تصاویر حیوانات بخصوص پرندگان را به حلاوت تمام رسم ...

زادور ارمنی

(س سیزدهم ق)، سازنده‏ى ساز. وى در ساختن سه تار استاد بود. سه تارهاى وى بین اهل فن معروف است. زادور تار نیز مى‏ساخت. ...

پرویز زابلی

(تو 1296 ش)، منبت‏كار. در تهران چشم به جهان گشود. از سال 1310 ش در اداره كل صناعت و معادن به فعالیت هنرى پرداخت. مدت هفت سال نزد استاد احمد امامى آباده‏اى دوره‏ى عملى هنرهاى زیباى كشور را گذراند و مدرك كارشناسى گرفت. از سال 1320 ش با عنوان استاد كارگاه منبت به استخدام اداره صناعت درآمد. در سال 1358 ش ...

حسن رمضان شاهی

(س نهم ق)، فلزكار و كوفتگر. از آثار وى قلمدان مستطیل شكل فلزى است كه كناره‏ها و رویه آن به آذین و خطوط زیباى قدیمى آن دوره نقره‏كوب شده است و رقم «عمل حسن رمضان شاهى» دارد. ...

شاهرخ رمضان

(س چهاردهم ق)، سازنده‏ى ساز. پدر وى از تارسازهاى معروف بود. رمضان شاهرخ كارگاه صنعتى داشت و به ساختن تار و سه تار و خرید و فروش آلات و لوازم سرگرم بود. او یك نوع تار هشت سیم ساخته بود كه كمتر مورد استعمال قرار گرفت. ...

رضای قاجار

(س چهاردهم ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. وى شاهزاده پر استعداد قاجارى بود و در شبیه‏پردازى و قلمدان‏سازى دستى بكمال داشت. از آثار او: قلمدان زیبایى كه بر رویه آن تصویر بسیار شبیه مظفرالدین‏شاه قاجار نقش بسته و حواشى و جوانب آن از گل و مرغ پرمایه و رنگین آذین شده و حواشى قلمدان طلایى است، با رقم: «كمترین رضاى ...

رحیم دکنی

(ز 1226 ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. در زمان سلطنت فتحعلى‏شاه مى‏زیست. از آثار وى: صورت نقاش، رحیم دكنى است، با رقم: «15 ربیع‏الثانى 1226- شبیه خود را از دست خود كشیده غلام رحیم دكنى»؛ قلمدان نفیسى كه تصاویر افرادى را در سه مدالیون مختلف نقاشى كرده و در بالا و پایین آنها مناظر دل‏انگیز و مجلس‏آرایى ارائه داده ...

فیض اللَّه دلشاد

(1362 -1292 ش)، سازنده‏ى ساز و نوازنده. در خانواده‏اى هنرمند به دنیا آمد. پدرش نوازنده‏ى ضرب بود و در ساخت و تعمیر لوازم و آلات موسیقى دست داشت. فیض‏اللَّه در سالهاى اول تاسیس رادیو با خواننده‏هاى معروف زمان خود همراهى مى‏كرد. او بیشتر فعالیت خود را صرف هنر سازسازى مى‏كرد و سازهایى كه از وى به جا مانده، ...

حسین نجار لواسانی

(س نهم ق)، نقاش و نجار. در شهر لواسان زندگى مى‏كرد. وى طراح ترسیمات هندسى بر روى چوبها بود و از نجاران معروف دوران خود به شمار مى‏رفت. از آثار به جاى مانده از این استاد، در چوبى بقعه سید اسماعیل در محله‏ى چاله میدان تهران است كه به هنرمندى فرجام پذیرفته، با رقم: «عمل استاد حسین بن حسن نجار لباسانى 886». ...

حسین نجار ساروی

(س نهم ق)، نقاش و منبتكار. از هنرمندان رسام و نجار اهل سارى مازندران بود. از آثار این استاد، در منبتكارى دقیق و پر اسلوب زیبایى به جاى مانده كه به خط ثلث مشبكى رقم «علم استاد حسین بن احمد نجار ساروى بتاریخ 873» دارد. ...

حسینقلی خان

(ز 1008 ق)، نقاش پارچه. طراح و بافنده زرى و قالى در عصر خویش بود. این هنرمند، مبتكر و طراح مخصوص نقوش مختلف به روى پارچه‏ها و فرشها و سایر هنرهاى بافتنى بود كه به نام وى به طرح حسینقلى خانى معروف شده است. از آثار رقم‏دار استاد حسین كه به وسیله‏ى خودش طراحى و بافته شده، پارچه زربفت شاه عباس است كه رقم ...

حسین زاهد

(س نهم ق)، فلزكار. رسام و زركوب و فولاد كار زبده‏ى عصر خود بود. عمده‏ترین آثار این هنرمند، پنجره‏ى زركوب و فولادى موزه‏ى آستان قدس رضوى است، كه به كمك جمعى از هنرمندان آن دوره انجام یافته است، با رقم: «استاد با سعادت و شرافت خواجه حسین زاهد». ...