صنعتگران
عبدالائمه

(ع. عبدلائمة، بنده امامان) سازنده اسرطاب و استاد رسم دوایر فلكى (قر. 9 ه.) از ساخته‏هاى وى دو اسطرلاب بزرگ در تهران موجود است: یكى در مدرسه سپهسالار ناصرى و دیگرى در تصرف آقاى سید جلال‏الدین تهرانى، و هیچ یك داراى تاریخ نیست و فقط به خط نسخ نوشته شده: صنعه عبدالائمة. (س دوازدهم ق)، نقاش فلزات و اسطرلاب‏ساز. ...

محمد ابن بابویه ابوجعفر

ابوجعفر محمد بن على ابن حسین فرزند مهتر ابوالحسن على بن حسین قمى و ملقب به صدوق (ف. 381. ه.ق.). او از اساتید بسیار از جمله پدر خود و محمد بن حسن ابن‏الولید ادب و فقه را فراگرفت. وى با سلاطین و اعاظم شیعه زمان خود آمیزش داشت. كتاب من لا یحضره الفقیه خود را كه از كتب معتبر شیعه و یكى از كتب اربعه است ...

حسین زوار

درگذشت: آذر 1359، مشهد. حسین زوار از بانیان نشر كتاب و توزیع انتشارات كشور است. از جمله آثار اوست : زبده‏ى خمسه‏ى نظامى (وى در امر گزینش اشعار به چاپ این كتاب مساعدت نموده است). ...

اکبر زوار

درگذشت: 1372. اكبر زوار مدیر كتابفروشى زوار بود و بیش از یك صد و پنجاه كتاب در انتشارات خود به چاپ رساند. وى در سن هفتاد سالگى درگذشت. ...

علی اکبر علمی

درگذشت: شهریور 1366. برادران علمى (محمدعلى و محمدحسن و على‏اكبر) از ناشران و كتابفروشانى بودند كه از سال 1315 به بعد فعالیت وسیعى داشتند. محمدعلى و محمدحسن سال‏ها پیش درگذشتند و فرزندانشان همان رشته را دنبال كردند. على‏اكبر علمى در شهریور 1366 درگذشت و از كتابفروشانى بود كه سال‏هایى چند شهرتى بسیار ...

علی اکبر مسعودی

كاشیكار. تولد: 1290، تهران. درگذشت: 26 آذر 1366، تهران. على‏اكبر مسعودى براى یادگیرى معمارى، رنگ، كاشى و خط، در سن سیزده سالگى مدرسه را رها كرد و مقدمات معمارى سنتى تحت نظر پدر فرا گرفت و چندى نیز نزد عمویش استاد ابوالقاسم مقدمات كاشیكارى را آموخت و اندك اندك در كارگاه این دو استاد مشغول به كار شد. ...

محمد عشقی نوایی

سازنده سازهاى سنتى. تولد: 1282. درگذشت: 30 آذر 1366، تهران. محمد عشقى‏نوایى، فرزند رضا، از شاگردان استاد سید جلال سه‏تار ساز است. وى پس از مرگ سید جلال، ابتدا دكانى در میدان تجریش تهران، سپس به خیابان مقصود بیك نقل مكان نمود. در آنجا به ساختن سه‏تار مشغول بود. در سال 1350 به دعوت داریوش صفوت همكارى ...

محمدحسین عتیقی مقدم

صحاف سنتى. تولد: 1291، مشهد. درگذشت: 1372. محمدحسین عتیقى‏مقدم از همان خردسالى از پدر و برادرش فنون صحافى را فراگرفت. خاندان او از عهد صفوى همه در صحافى و هنر كتاب‏آرایى از استادان فن بوده‏اند و سده‏ها در آستان قدس رضوى به مرمت و صحافى قرآن و نسخ خطى پرداخته‏اند كه آثار آن در شمار شاهكارهاى هنر صحافى ...

جواد چاهیچی

سازنده ساز. تولد: 1303، اصفهان. درگذشت: 23 شهریور 1372، اصفهان. سید جواد چاهیچى، فرزند سید ابوالقاسم، فارغ‏التحصیل هنرستان صنعتى اصفهان بود و مدت بیست و هفت سال در همان هنرستان به عنوان استاد و هنرآموز درودگرى و صنایع دستى اشتغال به كار داشت. جواد چاهیچى در ساختن سازهاى سنتى مهارت داشت و مجموعه سازهاى ...

حسن معرفت

خادم نشر. تولد: 1300. درگذشت: اوایل مهر 1360. حسن معرفت، فرزند شیخ محمدتقى شیرازى، به تأسى از پدر خود كتابفروشى در شیراز افتتاح نمود. اما بعدها این كتابفروشى را به پدر خود واگذار نمود و به تهران آمد. ابتدا در خیابان ناصریه و بعدا در خیابان لاله‏زار كتابفروشى با مطبعه باز نمود، و به نشر كتاب اقدام ...

محمود مطیر

خادم نشر. تولد: 1302، تهران. درگذشت: 7 بهمن 1356، تهران. محمود مطیر چاپ بهمن را در سال 1327 با چند گارسه و چند ماشین چاپ كوچك در گوشه‏اى از خانه پدرى خود(رو به روى كوچه آبشار خیابان رى) تأسیس كرد. نزدیك به یك صد كتاب از مجموعه انتشارات بنگاه ترجمه و نشر كتاب در چاپخانه‏ى بهمن صورت گرفت. «راهنماى كتاب» ...

یداللَّه شیرازی

(ز 1290 ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. اهل شیراز و قلمدان‏ساز دوره ناصرى بود و رد نقش گل و مرغ و چهره‏پردازى قلمى خوش داشت. نقش گلها در قلمدان‏هاى او ریز و درشت و ایرانى- فرنگى است و شباهت زیادى به شیوه فتح‏اللَّه شیرازى دارد. از آثار وى: قلمدان گل و مرغى كه در روى آن و در بین سه مدالیون متنوع آن، تصاویرى از ...

لطف اللَّه واحد شیرازی

(ز 1320 ق)، نقاش، قلمدان‏ساز و شاعر، متخلص به واحد. مشهور به میرزا لطف‏اللَّه مستوفى. اهل شیراز بود. وى در چهره‏پردازى و شبیه‏سازى دستى قوى داشت. گل و مرغ و منظره‏سازى را خوب مى‏دانست و در تذهیب و گونه‏هاى مختلف طلاكارى ماهر بود. علاوه بر آن، در سیاه قلم و آبرنگ و كارهاى روغنى نیز دست داشت و خط نستعلیق ...

نوراللَّه

(س دهم ق)، فلزكار. وى نگارگر پرمهارت فلزات سخت بود. از آثار او قطعات هشت‏ضلعى فلزى است كه روى هم سوار شده و كمربندى را تشكیل داده‏اند. نقوش متنوع و اسلیمى این قطعات استادانه است و رقم «عمل نوراللَّه» دارد. ...

مهدی ناظمی

(1331 ش)، نوازنده و سازنده‏ى ساز. در یزد به دنیا آمد. از كودكى با سنتور آشنا شد و براى آموختن آن به تهران و نزد حبیب سماعى رفت. وى در آن هنگام كه ساخت سنتور روى اصول و قواعد درستى نبود، شروع به ساختن این ساز كرد و در فن خود مهارت به سزایى یافت. سنتورهاى ساخت این استاد علاوه بر ایران، در بسیارى از كشورهاى ...

میرقرشی

(س نهم ق)، مجلد و شاعر، متخلص به خطایى. نگارگر و صحاف قوى‏دست دوران تیمورى در شهر سمرقند بود و در سرودن شعر نیز دست داشت. میرقرشى در سمرقند درگذشت و همان جا به خاك سپرده شد. ...

جانی شیرازی

(ز 1287 ق)، نقاش، طراح و قلمدان‏ساز. وى تحت تربیت پدر هنرمندش، در شیوه‏ى روغنى، بخصوص در جلدسازى و قلمدان‏سازى تصویر مى‏آفرید و در ارائه گل و مرغ‏ها و مجالس رزمى و صنعت تذهیب دست پر هنرى داشت. از آثار وى: طراحى و پرداخت جلد روغنى جلد پنجم نسخه «الف لیل»، با رقم: «هم از خامه میرزا جانى آمد- به جلدش ریاحین ...

مهر علی

(ز 1304 ق)، قلمدان‏ساز. در سیاه قمل دست داشت و به شیوه‏ى آقا فتح‏اللَّه قلمدان‏سازى مى‏كرد. از آثار وى قلمدان گل و مرغى زیبایى است كه به شیوه‏ى آقا فتح‏اللَّه عمل آورده و در وسط مدالیون رویه آن، تصویر یك شكارچى است كه شیرى را شكار كرده و حواشى آن، پر از گلهاى رنگین است و رقم «مهر على سنه 1304» دارد. ...

ملک محمد

(س سیزدهم ق)، میناساز. گویا وى در نواحى قفقاز زندگى مى‏كرده و در آن ولایت فعالیت هنرى داشته است. از آثار این هنرمند، پیاله‏ى شرابخورى استادانه‏اى به یادگار مانده كه از طلاى ناب تهیه شده و بین محدوده‏هاى لوزى و دایره شكل بیرونى آن، گلهاى تزیینى زیبایى در شیوه‏ى قفقازى و گرجستانى میناكارى گشته است، با ...

علیقلی مصور مشهدی

(تو 1227 ق)، نقاش، قلمدان‏ساز و شاعر، متخلص به مصور. وى در تهران به دنیا آمد و در مشهد سكنى گزید. مصور در فن نقاشى و شبیه‏سازى مهارت داشت و قلمدان و قاب آینه نیز مى‏ساخت. او همچنین داراى طبع شعر بود و بعضى از اشعارش در تذكره‏ها بر جاى مانده است. صاحب عنوان تا 1294 ق در قید حیات بود. از آثار وى تصویر ...