سیاست
کتایون

دختر پادشاه روم و زن گشتاسب و مادر اسفندیار است كه نام دیگرش را ناهید گفته‏اند و فردوسى و مجمل‏التواریخ والقصص بمعنى اخیر آورده‏اند، اما بهمن‏نامه چاپ مول (شاهنامه‏ى فردوسى LXIII، 1) او را دختر پادشاه كشمیر محسوب داشته (یوستى. نام نامه‏ى ایرانى ص 159) ضح.- ولف در فهرست شاهنامه كتابون Katabun ضبط كرده ...

کیانوش

برادر فریدون، طبق بندهشن فصل 31 بند 8، كه فردوسى نام او را «كیانوش» به جاى كتایون آورده. ...

ظهیرالدین ابومنصور فرامرز

(جل. 433 ه.ق/ 1041 م.- 443 ه.ق/ 1051 م). (قد.) (كاكو: كاكوى: بخش 1: كاكو) چون پدر امیر علاءالدوله حسام‏الدین ابوجعفر محمد بن دشمنزیار، خال سیده والده‏ى مجدالدوله ابن فخرالدوله‏ى دیلمى بود، علاءالدوله را «ابن كاكویه» گفته‏اند (بخش 1: كاكو). خاندان كاكویه شعبه‏اى از سلسله‏ى دیالمه است كه از 398 ه.ق/ ...

علاءالدوله ابوجعفر محمد

(جل. 398 ه.ق/ 1007 م.). (قد.) (كاكو: كاكوى: بخش 1: كاكو) چون پدر امیر علاءالدوله حسام‏الدین ابوجعفر محمد بن دشمنزیار، خال سیده والده‏ى مجدالدوله ابن فخرالدوله‏ى دیلمى بود، علاءالدوله را «ابن كاكویه» گفته‏اند (بخش 1: كاكو). خاندان كاكویه شعبه‏اى از سلسله‏ى دیالمه است كه از 398 ه.ق/ 1007 م. تا 443 ه.ق/ ...

قوام الملک

(ع. پایه‏ى ملك) (میرزا) على‏اكبر بن حاج ابراهیم اعتمادالدوله‏ى كلانتر، از رجال دوره‏ى فتحعلى شاه قاجار (قر. 13 ه.) وى به مناسبت انتساب به قوام‏الدین وزیر معاصر حافظ (2- قوام‏الدین)، از طرف فتحعلیشاه به قوام‏الملك ملقب گردید (1245 ه.ق) و كلانتر فارس شد. وى سفرى به مكه كرد. ...

قلج ارسلان رکن الدین

10- ركن‏الدین قلج ارسلان عزالدین. (جل. 600 ه.ق/ 1203 م.). ...

صفوةالدین

(جل. 692 ه.ق/ 1293 م.) یا قراختاییان كرمان، سلسله‏اى از پادشاهان كرمان كه توسط براق حاجب (ه.م) در 619 ه.ق/ 1222 م. تأسیس شد. قدرت حكام این خاندان به خاك كرمان محدود بود و آنان عموماً خراجگزار مغول محسوب مى‏شدند. ...

جلال الدین سیورغتمش

(جل. 681 ه.ق/ 1282 م.) یا قراختاییان كرمان، سلسله‏اى از پادشاهان كرمان كه توسط براق حاجب (ه.م) در 619 ه.ق/ 1222 م. تأسیس شد. قدرت حكام این خاندان به خاك كرمان محدود بود و آنان عموماً خراجگزار مغول محسوب مى‏شدند. ...

رکن الدین مبارک

(جل. 632 ه.ق/ 1234 م.) یا قراختاییان كرمان، سلسله‏اى از پادشاهان كرمان كه توسط براق حاجب (ه.م) در 619 ه.ق/ 1222 م. تأسیس شد. قدرت حكام این خاندان به خاك كرمان محدود بود و آنان عموماً خراجگزار مغول محسوب مى‏شدند. حجة الحق برن براق حاجب، دومین از قتلغ خانیان (قراختاییان كرمان) (جل. 632 ه.ق./ 1234 ...

براق حاجب

(جل. 619 ه.ق/ 1222 م.). یا قراختاییان كرمان، سلسله‏اى از پادشاهان كرمان كه توسط براق حاجب (ه.م) در 619 ه.ق/ 1222 م. تأسیس شد. قدرت حكام این خاندان به خاك كرمان محدود بود و آنان عموماً خراجگزار مغول محسوب مى‏شدند. ...

قتلغ خان

مخدوم شاه دختر قطب‏الدین شاه جهان بن جلال‏الدین سیورغتمش، از حكام قراختایى كرمانى. وى در سال 729 ه.ق به عقد ازدواج امیر مبارزالدین محمد مظفرى درآمد، و او مادر شاه شجاع و شاه محمود سلطان احمد است. ...

قتلغ ترکان

(تر. شهربانوى خجسته) زن سلطان قطب‏الدین حاكم كرمان. پس از مرگ قطب‏الدین به سال 655 ه.ق سلطان حجاج پسرش به فرمان منگوقاآن به حكومت كرمان رسید و چون كودك بود قتلغ تركان زن پدرش به اداره‏ى امور سلطنت پرداخت، و او دختر خود پادشا خاتون را به اباقا داد، و بدین سبب نیرومند شد و 15 سال با قدرت حكومت كرد و وى ...

قائم مقام

(میرزا) عیسى فراهانى ملقب به میرزا بزرگ پیشكار و وزیر عباس میرزا نایب‏السلطنه و ادیب و نویسنده (ف. تبریز 1237 ه.ق/ 1831 م). وى چون در تبریز در واقع قائم‏مقام میرزا شفیع صدراعظم بود، او را قائم‏مقام گفتند. او راست: اثبات النبوة الخاصة به فارسى، احكام الجهاد و اسباب الرشاد كه رساله‏اى است فارسى پیرامون ...

قائم

(قایم، بخش 1) ابن قادر، ملقب به القائم بامراللَّه، بیست و ششمین خلیفه‏ى عباسى (و. 391 ه.ق- جل. 422 ه.ق/ 1031 م.- ف. 467 ه.ق/ 1075 م.). وى مردى خوش‏صورت، نیكوسیرت، مقتدر و دانشمند بود و در عهد او و پدرش دولت عباسیان رونق گرفت و دولت آل‏بویه در زمان وى منقرض شد و حكومت سلجوقى تأسیس گردید و فتنه‏ى بساسیرى ...

فیروزشاه

احمد ابن ابى‏بكر قماج كه صاحب ترمذ بود از جانب سلطان سنجر. ابوشجاع فرخشاه كه او نیز از امراء ولات سنجرى بود وى را در 663 ه.ق، بعد از فوت سنجر محاصره نمود و فیروزشاه منهزم شده در راه به قولنج مبتلى گشت و در همان سال وفات نمود (ابن‏الاثیر سنه‏ى 553) و این همان پیروزشاه احمد است كه انورى قصاید بسیار در ...

فریاپت

پسر اردوان اول، پادشاه اشكانى (جل. 181 -196 ق.م) این شاه بعد از پدر به تخت نشست و درست پانزده سال پارت را با آرامش اداره كرد. وقایع پارت در این زمان معلوم نیست، ولى از وضع باختر بى‏تردید مى‏توان گفت، كه پارت، چون از قوت باختر همسایه‏ى خود اندیشناك بوده و از پشت سر خود اطمینان نداشته، به طرف مغرب توجهى ...

فرهنگ

(بخش 1) (وزارت). در عهد ناصرالدین شاه وزارت علوم نام داشته در دوره‏ى مشروطیت وزارت معارف نامیده شد. در سال 1328 ه.ق مجلس شوراى ملى قانون ادارى وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه را تصویب كرد و رسیدگى به امور تمام مدارس و تعلیمات مملكت به این وزارتخانه سپرده شد. در زمان پهلوى اول وزارت فرهنگ نام گرفت. ...

میرزا کوچک

پشت پنجم ذكاءالملك مزبور. وى در تاجگذارى نادرشاه افشار در دشت مغان به سال 1148 ه.ق جزو نمایندگان اصفهان بوده. ...

حمید ناصرالدوله

ابن نصرةالدوله فرمانفرما (ف. كرمان 1309 ه.ق). والى كرمان و بلوچستان (از 1299 ه.ق). وى به مرض آنفلوآنزا در كرمان به سن 4 سالگى درگذشت. ...

جمال الدوله فرخزاد

جمال‏الدوله بن مسعود دوم سلطان غزنوى (جل. 444 ه.ق/ 1052 م.- 451 ه.ق/ 1059 م.). ...