(- ح 1322 ق)

دختر مرجع تقلید شیخ محمدصالح برغانی قزوینی، از ارباب فصاحت و زنان دانشمند و سخنور محدّت و متکلّم و مجتهد. او پس از اخذ مقدمات و علوم عربی نزد علمای خانواده خود مدارج عالی اجتهاد را در خدمت خواهرش قره العین (که فتنه بابی گیری را برپا نمود و موجب ...

 (-ز 1253 ق)

نام وی ناحیه نجفیه، متخلّص و مشهور به رازیّه، عالمه ادیبه شاعره از زنان سخنور نجف بوده است. نامبرده پس از فراگیری و مقدّمات علوم، به فنون ادب و شعر و عرفان متمایل گردید و از آن طریق به مقام عظیم علمی نایل شد و آوازه بلندی یافت.

وی ...

رابعه دختر اسماعیل عدوی، مکنّی به ام الخیر، عارفه، شاعره و از صوفیان و عرفای بلندآوازه عصر خود بود. وی تصوّف و عرفان و فنون ادب و شعر را از فحول علمای این فنون اخذ کرد و به مقام بالایی دست یافت. او از معاصرین سفیان ثوری و حسن بصری بود و چون بصری از او خواستگاری نمود به او جواب رد داد. ...

 (-م ق 587 ق)

از زنان عالمه و ارباب فضیلت و زهد، به نقل از خیرات حسان او در طریق عرفان به مقامی بلند رسید و کرامات زیادی از او دیده شده است. گاهی در حالت خوف و خشیّت و زمانی در عالم رجا سکونت بوده است... اکابر عرفای امامیه به اشعار او استشهاد می کنند و به تفسیر ...

 (-م 1280 ق)

دختر میرزا محمد رشتی مکنی به ام سلمه و از زنان دانشمند و عارف و نیکوکار و خوشنویس و هنرور عصر قاجار بود. وی پس زا اخذ مقدمات و فراگرفتن علوم و فنون ادب و ازدواج با میرزا اسماعیل رشتی به ادامه تحصیل پرداخت و در فنون خط و سایر خط ها به حد کمال رسید. ...

 (-534 ق)

دختر ابومعمر اصفهانی مکنی به ام الفتوح، از زنان دانشمند محدثه عامله. وی پس از اخذ علوم عربی و فنون ادب با ابی سعد احمد بن محمد بغدادی که از شیوخ اجتهاد بود ازدواج کرد و از محضر همسرش بهره مند گشت و به مقام والای علمی نایل گردید و از اعاظم علمای عصر ...

رائطه دختر عبدالله بن معاویه ثقفی و همسر عبدالله بن مسعود. برخی از کتب رجالی شیعه نام او را زینب و لقبش را رائحه گفته اند.

وی زنی صنعتگر بود و همسرش مالی نداشت او و خانواده اش را اداره می کرد. شوهرش عبدالله بن مسعود طبق گفته طبری جزء دوازده نفری بود که دعوت ابوبکر ...

 (-ح 588 ق)

وی از زنان شاعره و ارباب فصاحت و بلاغت و اهل صلاح و تقوی بود که از زندگی و تاریخ حیات وی اطلاع چندانی در دست نیست.

او در کربلا می زیسته و از زنان عابده و اهل فضل بوده است. وی شبی حضرت فاطمه علیهم السلام را در عالم رؤیا مشاهده ...

(-ح 125 ق)

ذرّه، دختر مُعاز، فاضله محدّثه جلیله، که در مدینه پرورش یافت و در شمار راویان حدیث به شمار آمده است. او از ام هانی دختر ابی طالب، از صحابه حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت می کند. مرگ او در حدود سال 125 ق می باشد.

عابد سلطان قزوینی، متخلّص و مشهور به ذرّه از زنان شاعره عالمه و ارباب فصاحت و بلاغت است. وی فنون ادب و علوم عربی را از علمای مدرسه صالحیه فراگرفت و به درجه اجتهاد نایل گردید. در سال 1259 ه.ق راهی کربلا شد و مدتی در آنجا به تدریس و خطابه و وعظ پرداخت و منبر می رفت. وی اشعار بسیاری در مدح ...

رباب دختر سوم مردی مسیحی بود که در زمان خلیفه دوم مسلمان شد و به عقد حضرت امام حسین علیه السلام درآمد وی ظاهراً تنها همسر امام علیه السلام بوده است که در کربلا حضور داشت. رباب از امام علیه السلام دختر داشت به نام سکینه، و پسری به نام عبدالله مشهور به علی اصغر که طفلی شیرخوار بود و هنگامی ...

 (-873 ق)

وی دختر یحیی بن مرتضی ایمنی از نوابغ زنان دانشمند، شاعر و فقیه و محدّث بزرگ شیعه زیدیه بود، و در علم نحو و اصول و منطق و نجوم و رمل و شعر ید طولانی داشت. او در حوزه درس برادرش به درجه عالی اجتهاد نایل گردید و بر مسند تدریس و فتوی در صنعاء و شهر ثلا ...

 (-67 ق)

وی مادر مختار بن ابی عبیده ثقفی و از زنان دانشور شیعه و ارباب فصاحت و بلاغت، شجاع و مبارز است. او در کوفه در کنار فرزند خود-مختار-به خونخواهی از قتله امام حسین علیه السلام قیام نمود و پسر خود را تشویق به انتقام از دشمنان خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام ...

 (-ز 716 ق)

وی دختر خواجه شمس الدین محمد صاحب دیوان از ملکه های شیعه و ارباب سیاست و نفوذ است. او در دربار پدرش تربیت یافت و بعد از درگذشت همسر دومش به اداره امور دولت پرداخت.

دلارام خانم نام مادربزرگ یا جده شاه عباس دوم است. او زنی خیّر و عاشق اهل بیت علیهم السلام بوده است. یکی از مدارس مهم عصر صفوی را تأسیس کرد که هنوز هم جزو مراکز تعلیم فقه شیعه است. بانو دلارام اموال زیادی را وقف این مدرسه کرده است. وی در قرن یازدهم هجری قمری می زیست.

وی در میان زنان عصر خود به دانش حدیث و اخبار معروف بود. گویند وی چون مادرش ام المؤمنین اخبار بسیاری روایت کرده است.

 (-530 ق)

دختر اسماعیل نیشابوریه از جدش عبدالکریم بن هواد صیرفی و ابوحامد ازهری اجازه اخذ حدیث داشت. سمعانی احادیث او را ثبت کرده است. وی در سال 530 ه.ق در نیشابور درگذشت.

(-1347ق)

وی دختر سید علی شمس المعالی، پزشک مخصوص ناصرالدین شاه، و از زنان دانشمند شیعه و پیشتازان آزادیخواه و نخستین بنیانگذار دبیرستان دخترانه ایران بود. او علوم عربی و فنون ادب را نزد پدر و مادرش ربابه مرعشی آموخت. سپس علوم جدید و مدارج عالی را در حوزه درس علمای ...

وی زنی فاضل بود و تعلیقاتی بر من لایحضره الفقیه نوشته است. و رسائلی هم در علم فقه دارد.

وی زنی فقیه و محدث بود. پدرش در زمان سلطنت شاه طهماسب آول صفوی شیخ الاسلام اصفهان بود. این بانوی بزرگ فقه و حدیث را نزد پدرش فراگرفت و با شیخ بهایی ازدواج کرد. صاحب ریاض می نویسد که: او در کودکی فقه و حدیث و علوم دیگر را تدریس می نمود، و زنان نزد او درس می خواندند. وی به گفته بسیاری از ...