به نظر می رسد هیچ یک از تحلیل‌هایی که از نظریه انتقادی مارکسیستی ناشی شده، در میان مردم معمولی حرکتی ایجاد نکرده تا به اصلاحات اجتماعی و اقتصادی که مورد حمایت منتقدین است، جامه عمل بپوشاند.

ضعف عمده مارکسیسم این است که به ندرت اندیشه‌های نظری مربوط به الگوی عملی که در کشورهای تحت سلطه خود ارائه کرده را متبلور ساخته است.

اهداف تعلیم و تربیت مارکسیستی را باید در برداشت مارکسیسم از تاریخ و در تحلیل انتقادی که از شرایط موجود دارد، جستجو کرد.

دیدگاه انجمن کمونیستی این بود که برای آن که برنامه تربیتی حداکثر کار آمدی را داشته باشد، ضرورت باید مردم را از ایدئولوژیهای رقیب در امان نگه دارند.

نمی توان انکار کرد که مارکسیسم تأثیر فراوانی بر دنیا و تعلیم و تربیت داشته است، اما این تأثیر، مثل خود این فلسفه، در معرض تفسیرهای گوناگون قرار دارد.

فلسفه مارکسیست غربی رویکرد نسبتا متفاوتی دارد و نمونه ای از تأثیر آن در نظریه تربیتی را می توان در کتاب ساموئل بولز و هربرت گین تیس به نام تعلیم و تربیت در آمریکای طرفدار سرمایه داری مشاهده کرد.

در دوران‌های حساس تاریخی نیروهای مادی تولید با نیروهای اجتماعی، سیاسی و ذهنی در تضاد قرار می‌گیرد، چرا که نیروهای مادی از قالب‌های نهادی فراتر می‌رود.

یکی از مشخصه‌های مارکسیسم، اهمیت افکار ماده گرایانه است. در واقع، بنای مارکسیسم بر دو سنت ماده‌گرا استوار است؛ یکی ماده گرایی انگلیسی و دیگری ماده گرایی فرانسوی.