حوزه‌ی علمیه‌ی مشهد که اینک در شمار مهم ترین و معتبرترین حوزه‌های علمیه‌ی شیعی است، مراحل تاریخی مختلفی را پشت سر گذاشته است. در این بخش، روند تاریخی تکوین و تکامل این حوزه در پنج مرحله بررسی می‌شود:

به طور کلی از دوره‌ی قاجار بدین سو، تهران مرکز مواجهات ایرانیان با مظاهر تمدن و فرهنگ مغرب زمین و اندیشه‌ها و آرا و مذاهب گوناگون و محل جنبش‌ها و حرکت‌های اجتماعی و سیاسی متعددی بوده است.

فعالیت حوزه‌ی علمیه‌ی نجف به عرصه‌ی علم و دانش محدود نماند و به ویژه از دوره‌ی قاجار، به طور جدّی به صحنه‌ی سیاست کشیده شد. در آن دوران، دنیای اسلام با دو پدیده‌ی استعمار و استبداد مواجه بود و حوزه‌ی علمیه‌ی...

دست کم هشت سال پیش از آنکه شیخ عبدالکریم حائری در 1300 ش، حوزه‌ی علمیه‌ی قم را تأسیس کند، انتقال مرجعیت شیعه از عراق به ایران و تأسیس حوزه‌ی علمی منسجمی در قم یا مشهد را کسانی چون شیخ اسدالله ممقانی در...