مسیر جاری :
كمّی شدن طبیعت در دانش جدید
در حالی كه نظریات نیوتون در فیزیك تا سدهی هجدهم به طور كامل سیطره یافت و نیوتونیها در پی اطلاق الگوی مكانیكی عالم، الگویی مبتنی بر قوانین ریاضی و كمّی محض، در مورد دیگر حوزههای علوم فیزیكی برآمدند،...
مكانیكی شدن تصویر جهان در دورهی رنسانس
چرا انقلاب علمی در اروپا و نه در جاهای دیگر، روی داد و چرا دیدگاه مسیحی دربارهی نظم طبیعت و نه دیدگاه ادیان دیگر در محاق افتاده است؟ پاسخ به چنین پرسش پیچیدهای نیازمند بررسی عوامل و عناصر بسیاری است...
علم سنّتی
برای فهم تحولاتی همه جانبه كه علم متجدد در خصوص نظم طبیعت به بار آورده است، لازم است ابتدا هرچند به اختصار، از اهمیت علوم سنتی دربارهی كیهان و این واقعیت كه آن علوم، برخلاف علم متجدد، فضای [فكری و] گفتاری...
سیاست علم
در سطح تعیین خطمشیهای یا سیاستگذاری، سیاست علم را معمولاً خطمشیهایی تعریف میکنند که برای تأثیرگذاری بر تخصیص منابع برای فعالیتهای علمی و فنی، اثربخشی این تخصیص و پیامدهای اجتماعی آن، طراحی میشوند....
جفت طوسی در کتاب اُکَرنیکول اورم
نیکول اورمِ، فیلسوف فرانسوی در دورهی فعالیتش در پاریس، سؤالهایی را در [کتابی با عنوان] پرسش بر کتاب مشهور و پرنفوذ اکرساکروبوسکو تدوین کرد. به نظر میرسد که در بخشی از سؤال آخر (شمارهی 13)، که به بررسی...
کشفُ القِناع یا اولین کتاب در مثلثات
علم مثلثات یکی از شعب ریاضیات است که از قسمتهای متوسطهی این علم گرفته تا درجات عالیهی آن و همچنین در اغلب مسائل فنی و علمی مورد استعمال دارد و بالاخص یکی از فصول آن، مثلثات کروی، گره گشای مسائل نجومی...
رسالهی چهار ضلعی
یکی از بزرگترین نمایندگان علم اسلامی یقیناً نصیرالدین طوسی است (672- 597ق/ 1273-1200م). او دانشمندی جامع بود و فکری نسبتاً بدیع داشت و به همهی علوم زمان خود وارد شد، در آنها تحقیق و تعمق کرد و در این...
نصیر الدین طوسی و ابن شاطر در کراکو؟
«خوشبختانه کوپرنیک یک مدل طوسی را در اختیار داشته است».این جمله را نویگه بائر هنگام شرح روش کوپرنیک در ترکیب دو حرکت دایروی به صورت یک حرکت نوسانی خطی، در نظریهی عطارد، مینویسد.و کِنِدی
حساب ترکیبات و ما بعدالطبیعه
به مدت هفت قرن تمام، پژوهش ریاضی پیشرفته ای در مراکز شهری جهان اسلام به زبان عربی صورت میگرفت. پس حق داریم از خود بپرسیم که آیا فیلسوفان در جستجوی مایه هایی برای تأمل به این منبع روی آورده اند؛ آیا احساس...
حرکت وسط کواکب در زیج ایلخانی و نقدهای وارد بر آن
یکی از مشهورترین زیجهای دورهی اسلامی زیج ایلخانی است که در قرن هفتم هجری زیر نظر نصیرالدین طوسی (د 672ق) به رشتهی تحریر در آمد. این زیج نتیجهی کار رصدگران رصد خانهی مراغه و حمایت هولاکوخان و پس از...