مسیر جاری :
نظریهی خورشیدی و قمری ابن شاطر: یک الگوی کوپرنیکیِ پیش کوپرنیکی
الگوهایی که ابن شاطر در کتاب نهایة السؤول برای توصیف حرکتهای ماه و خورشید به دست داده است، غیر بطلمیوسی است. او در این دو الگو، فلک خارج مرکز را حذف و در عوض فلک تدویر دومی را بر فلک تدویر سوار
«جفت طوسی» در متون فارسی
کارا دو وو (Carra De Vaux) دانشمند فرانسوی قرن 19 میلادی برای نخستین بار فصلی از کتاب تذکرهی خواجه نصیرالدین طوسی را به زبان فرانسه ترجمه کرده. در این فصل بود که غربیان برای نخستین بار با طرح
بطلمیوس، زرقالی، ابن شاطر و کوپرنیک و نظریههای آنها دربارهی عطارد: بررسی پارامترها
در این مقاله پس از تحلیلی کوتاه دربارهی مدل بطلمیوس، “مدل نوین” ابن شاطر و کوپرنیک تشریح شده و فرمولهای تبدیل یکی از آنها به دیگری ارائه میشوند. پارامترهای بطلمیوس برای خارج از مرکزی
هفت ضلعی منتظم در ریاضیات و هنرهای تزئینی اسلامی
در این مقاله پس از بحث مختصری دربارهی موارد استعمال هفت ضلعی منتظم در هنرهای تزئینی اسلامی، علت ترسیم ناپذیری این شکل هندسی را به وسیله خط کش و پرگار شرح میدهیم؛ آنگاه دو راه حل تقریبی ترسیم این
شيعه در تاريخ علوم
ادب و ادبيات در قلمرو شعر و شاعري در ميان شيعيان از آغاز مرتبتي بلند داشته است. شايد مهارت و توانمندي امام علي (عليه السلام) در شعر و ادب و فصاحت و بلاغت کم نظير او در سخنوري، در بالندگي شعر و ادب
چشم در چشم ستارگان
در روزگاری كه هنوز علم به معنای امروزیاش راه خود را از فلسفه و منطق و سایر دانشهای نظری جدا نكرده بود، عالم یا دانشمند به كسی میگفتند كه آگاه به بسیاری از دانشهای زمانه باشد و فلسفه، ریاضیات، طب،...
تدبیر الإکسیر الأعظم
تدبیر الاکسیر الأعظم، کتابی به زبان عربی دارای مقالاتی از جابربن حیان طوسی کوفی (104-200 ق) در علم کیمیا. جابر از شاگردان امام جعفر صادق (علیهالسلام) بوده و در کیمیاگری دستی توانا داشته است. گفته شده...
تحفةالعالم
تحفةالعالم، سفرنامهاي به فارسي نوشتهي مير عبداللطيف خان شوشتري (شوشتر 1172 - حيدرآباد دکن 1220 ق). مؤلف اين کتاب از سادات نوريهي شوشتر و از نوادگان سيد نعمتالله جزايري (م 1112 ق) از علماي بزرگ شيعه...
تاریخ علوم
تاریخ علوم تألیف جرج سارتون که اینک ترجمهی فارسی آن به همت مؤسسهی فرانکلین منتشر میشود به نظر اینجانب نه تنها در باب خود بهترین کتاب است بلکه میتوان گفت یکی از بهترین کتب دنیا است. مؤلف کتاب که بدبختانه...
داستان عجيب نامگذاري بيماريها (بيماريهاي نامگذاري شده بر اساس اسم افراد)
هنگامي که يک متخصص اعصاب به نام جورجز جيلز دي لاتور (Georges Gillesde la Tourette) يک حالت پزشکي را در سال 1885 کشف کرد که نشانههاي آن تيکهاي حرکتي و لفظي غيرارادي بود، احتمالاً او هيچ نظري دربارهي...