نوشته حاضر گزارشی است از آنچه غزالی (450-505) در باب نخست كتاب احیاء العلوم درباره فضیلت علم و تقسیم آن به علوم شرعی و غیرشرعی بیان كرده است.

پرداختن به دانش نجوم آن هم از زاویه قرآن و روایات و نیز از نگاه فقه و دیگر نگاه‌های اسلامی، مبحثی است كه در تمدن اسلامی پیشینه قابل توجهی دارد. دانش نجوم در میان بیشتر اقوام سابقه دارد؛ و عامل آن نیز...

بخش قابل توجهی از رویدادهای اختیاری در عالم انسانی، تابعی از نگرش‌های نجومی بوده و هست. این مسأله اولاً در تمام عالم مطرح بوده و ثانیاً در دنیای اسلام، هم در حوزه تاریخ سیاست، جنگها، و اعمال و افعال پادشاهان...

تقسیمات علوم در قرن‌های هشتم و نهم قدری فلسفی‌تر و صوفیانه‌تر، اما كلیشه‌ای و ساده بود. در این دوره، حكمت، یعنی محصول آنچه طی چند قرن شكل گرفته و البته از حیث استدلالی به همان روال سابق و از تطور و تحول...

طبقه‌بندی علوم یكی از مباحث مهم و مورد توجه فلاسفه اسلامی بوده و هر كدام با زاویه دیدی كه تحت تأثیر آموزه‌های دینی، فلسفی، و تربیتی خود داشته‌اند به آن نگریسته‌اند. فارابی و سپس مكتب سینایی نگاه خاص خود...

ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ [م255] یكی از زبده‌ترین دانشمندان اسلامی است كه به دلیل داشتن تفكر معتزلی، نبوغ شگفت، و احاطه‌اش بر افكار و اندیشه‌های رایج در جهان اسلام، آثار برجسته‌ای از خود در زمینه‌های مختلف...

جستجو در مفهوم علم و دانش در كتاب‌های چند دانشی یا به اصطلاح دایرةالمعارفی در دنیای اسلام با تكیه بر كتاب عجایب المخلوقات طوسی. یافتن این حقیقت كه از نظر این دانشمند و مؤلف، چه نوع معارفی می‌تواند درست...

کمال الدین ابن یونس موصلی (551-639 قمری / 1156-1242 میلادی) ریاضی دان، فقیه شافعی مذهب، پزشک، فیلسوف و منطق دان نامداری بود که به رغم اهمیت و تأثیرگذاری دیدگاه‌هایش در تاریخ ریاضیات، و

امروزه مسلم گردیده است که کوپرنیک در کتاب گردش ستارگان خویش، آنجا که از «تبدیلات خارج مرکز» بهره می‌گیرد، نظر به کتاب Epitome یا «تلخیص مجسطی» ریاضیدان و منجم معروف اروپائی رجیومونتانوس

در مقاله‌ی حاضر الگوهای سیاره‌ای ابن شاطر مورد بررسی قرار می‌گیرد. این الگوهای غیر بطلمیوسی که در آنها فلک‌های خارج مرکز و معدل المسیرها کنار گذاشته شده‌اند، برای سیارات علوی و زهره یکسان‌اند. ابن شاطر...