در معرفت شناسی اسلامی، ویژگی ساختنی علم، مورد توجه قرار می گیرد، اما به گونه ای که با ویژگی اکتشافی علم قابل جمع باشد و با فرض آن در نظر گرفته شود.

قابل ذکر است که بسیاری از نوآوری‌های علمی، نتیجه همین دقت در بدون توضیح ماندن جنبه‌هایی از امر مورد مطالعه است.

از آنجا که نفس و بدن درهم تنیده اند و رابطه تاثیرگذاری متقابل میان آنها وجود دارد، یکی از اصول و قواعد اساسی تعلیم و تربیت برای تحقق اهداف، تغییر ظاهر و تحول باطن است.

قبول اصل مسئولیت، چون یکی از قواعد فعالیت تربیتی مانع از آن خواهد بود که عواملی چون تلقین و تحمیل، نقشی راهبردی در تعلیم و تربیت داشته باشد.

از آنجا که واژه‌های تعلیم و تربیت، از جایگاه خاصی در فعالیت‌های آموزشی برخوردار است، مناسب است که در این جا به طور خاص‌تری به ارتباط دو مفهوم مذکور بپردازیم.

اگر آنچه را از «تربیت اسلامی» مراد می‌شود، ربوبی شدن در نظر بگیریم، اکنون می‌توانیم رابطه میان مفاهیم مختلفی را که در بالا تحلیل شده مشخص کنیم.

به علاوه، محدود کردن رب به مفهوم مالک نیز وجهی ندارد. رب به معنای مالک و مدبر است، نه تنها مالک؛ و تدبیر الهی شامل همه شئون موجودات و مخلوقات اوست، اعم از جنبه‌های جسمی و علمی.

با توجه به جنبه زیباشناختی جلوه‌های حیات پاک، کسی که به سطح این نوع زندگی می‌رسد، واجد ذائقه‌ای مناسب برای درک زیبایی‌ها و گرایش به سوی آنها نیز می‌گردد.

تربیت، در دوران کودکی، یعنی دوران پیش از بلوغ و تکلیف تحقق نمی یابد، زیرا توانایی شناختی کودک ضعیف است و امکان انتخاب و عمل بر اساس آن نیز برای وی فراهم نیامده است.

هنگامی که اندیشیدن درباره آموزه‌های دینی، چون هدف تعلیم و تربیت قرار می گیرد، نظر بر آن است که به القا و تلقین آنها نپردازند و حتی به اطلاع یافتن از آنها نیز اکتفا نشود بلکه اندیشیدن و فهم نسبت به آنها...