مسیر جاری :
استحسان در فقه
برای استحسان، تعریفهای گوناگونی ارائه شده است. برخی گفته اند: استحسان، عدول از قیاسی به قیاسی قوی تر است. برخی گفته اند: استحسان آن چیزی است که مجتهد آن را نیکو تشخیص دهد. برخی استحسان را عدول
قیاس و کاربرد آن در اجتهاد
قیاس در لغت به معنای اندازه گیری و در اصطلاح اصولیان، همان تمثیل در اصطلاح منطق است که استدلال به حال جزئی بر جزئی دیگر است. هرچند قیاس مورد قبول اصولیان شیعه، به برهان برمی گردد. برای قیاس
عقل به عنوان منبع اجتهاد
حکم عقل موجب وصول به حکم شرع دانسته شده، به گونهای که از علم به حکم عقلی، علم به حکم شرعی به دست میآید. مقصود از حکم عقل این نیست که عقل در برابر خداوند، حاکم به حکم شرعی است، بلکه مراد این است که
اجماع به عنوان منبع اجتهاد (2)
در کتابهای تفسیری و اصولی برای حجیت اجماع به آیاتی تمسک شده است که در ذیل به بررسی برخی از آنها میپردازیم:
اجماع به عنوان منبع اجتهاد (1)
از کلمات ارباب لغت استفاده میشود که مراد، نحو خاصی از عزم است که از آن به گونههای مختلفی تعبیر میشود؛ مانند: «إحکام النّیة» و «الإعداد و العزیمة علی الأمرِ» و «کأنّه جمع نفسَه له».
سنت به عنوان منبع اجتهاد (3)
اطلاق و تقیید، عملی رایج در محاورات عقلایی است و قرآن مجید نیز بسیاری موارد، مطلقی را بیان کرده، سپس آن را تقیید کرده است که گاهی تقیید مطلق به صورت متصل آمده است؛ مانند تقیید اطلاق «أَحَلَّ اللّهُ الْبَیْعَ»...
سنت به عنوان منبع اجتهاد (2)
برای دست یابی به سنت، راههای مختلفی وجود دارد. برخی راهها انسان را به صورت قطعی به سنت می رساند و برخی قابلیّت آن را دارد که حاکی از سنت باشد، ولی به صورت قاطع، حاکی از سنت نیست.
سنت به عنوان منبع اجتهاد (1)
«سنّت» در لغت به معنای طریقه، سیره اعم از آن که پسندیده و یا ناپسند باشد و در اصطلاح اصولیان، به معنای چیزی است که از جانب پیامبر (صلی الله علیه و آله) انجام گرفته [اعم از قول، فعل و تقریر آن حضرت] و این...
قرآن به عنوان اولین منبع اجتهاد
نخستین منبع از منابع استنباط و مهم ترین آنها قرآن مجید است و به سبب آن که به یقین کلام الهی است، در میان منابع استنباط از ویژگی خاصی برخوردار است. استناد قرآن به خداوند و حجیت آن با دلایل ذیل قطعی خواهد...
تاریخ اجتهاد
تاریخ اجتهاد را میتوان به سه عصر تقسیم کرد: 1. عصر تشریع و نزول وحی؛ 2. عصر حضور امامان معصوم (علیهم السلام)؛ 3. عصر غیبت امام زمان (علیه السلام).