راسخون - یار همیشه همراه : فضایل اخلاقی

از امام صادق علیه السلام سوال شد که چگونه مومن بداند که مومن است؟ فرمودند:
التَّسْلِیمُ لِلَّهِ وَ الرِّضَا فِی مَا وَرَدَ عَلَیهِ مِن سُرُورٍ اَوْ سَخَطٍ.
تسلیم خدا بودن و رضایت به شادی و ناراحتی‌ای که بر او وارد می‌شود.
الکافی، ج 2، ص 62

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
قَلیلٌ فی سُنَّةٍ خَیرٌ مِن کثیرٍ فی بِدعَةٍ.
[عملِ] اندک مطابق با سنّت، بهتر از [عملِ] بسیارِ توأم با بدعت است.
تهذیب الأحکام، ج ٣، ص ٧٠، ح ٢٢٦

امام صادق علیه السلام فرمودند:
صَدَقَةٌ یحِبُّهَا اللهُ اِصْلَاحٌ بَینَ النَّاسِ اِذَا تَفَاسَدُوا وَ تَقْرِیبٌ بَینَهُمْ اِذَا تَبَاعَدُوا.
اصلاح کردن میان مردم، هنگامی که به فاسد کردن همدیگر پرداختند و نزدیک ساختن آنها هنگامی که به دور ساختن از هم مشغول شدند، صدقه‌ای است که خداوند دوستش دارد.
الامالی، شیخ مفید، ص 12

امام علی علیه السلام فرمودند:
طوبى لِمَن أخلَصَ للّهِ عِلمَهُ و عَمَلَهُ ، و حُبَّهُ و بُغضَهُ ، و أخذَهُ وتَرکهُ ، و کلامَهُ و صَمتَهُ.
خوشا به حال کسى که علم و عملش را، و دوستى و نفرتش را، و گرفتن و وا نهادنش را، و سخن گفتن و سکوتش را براى خداوند، خالص گرداند!
غرر الحکم، ج ٤، ص ٢٤٣، ح ٥٩٦٤

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اَفَاضِلُکم اَحْسَنُکم اَخْلاقاً اَلْمُوَطِّئُونَ اَکنَافاً الَّذِینَ یالَفُونَ وَ یوْلَفُونَ وَ تُوطَاُ رِحَالُهُم.
برترین‌های شما، کسانی هستند که خوش اخلاق‌ترند، نرم‌خو و بی‌آزارند،‌ با مردم الفت می‌گیرند و مردم با آنها الفت می‌پذیرند و خانه‌هایشان پر رفت و آمد است (و مهماندارند.)
الکافی، ج 2، ص 102

امام صادق علیه السلام فرمودند:
اِنَّ رَبَّکم لَرَحِیمٌ یشْکرُ الْقَلِیلَ اِنَّ الْعَبْدَ لَیصَلِّی الرَّکعَتَینِ یرِیدُ بِهَا وَجْهَ اللهِ فَیدْخِلُهُ اللهُ بِهِ الْجَنَّةَ.
به راستی پروردگار شما بسیار مهربان است و از عمل اندک سپاس می گوید اگر بنده دو رکعت نماز بگزارد که در آن رضای خدا را در نظر داشته باشد خداوند بواسطه آن، او را به بهشت وارد می کند.
المحاسن، ج 1، ص 253

امام صادق علیه السلام فرمودند:
عَجِّلُوا رَدَّ ظُرُوفِ الْهَدایا فَاِنَّهُ اَسرَعُ لِتَوَاتُرِهَا.
در پس دادن ظرف هدیه‌ها شتاب کنید، زیرا به پی در پی آمدن هدیه‌ها سرعت می‌بخشد.
من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 300

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
الحَیاءُ مِنَ الإیمانِ؛
حیا از ایمان است.
تحف‌العقول، حکمت 161

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
صِلُوا اَرحامَکُم وَ لَو بِالسَّلامِ؛
صله‌ی أرحام خود کنید حتی اینکه سلام کردن باشد.
تحف‌العقول، حکمت 165؛ بحارالانوار، ج 74، ص 104؛ میزان‌الحکمه، ج 4، ص 89

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
مَن خافَ اللهَ سَخَت نَفسُهُ عَنِ الدُّنیا، وَ مَن رَضِی مِنَ الدُّنیا بِما یکفیهِ کانَ أَیسَرُ ما فیها یکفیهِ؛
کسی که از خدا بترسد، نفسش در دنیا باسخاوت است، و کسی که در دنیا به آنچه نصیبش گشته است راضی باشد، کمترین چیز دنیا او را بس است.
بحارالانوار، ج 74، ص 169

پیامبر اکرم صلّى الله علیه و آله فرمودند:
خِیارُکُم أًحسَنُکُم أَخلاقاً الّذِینَ یألِفُونَ وَ یؤلَفُون؛
بهترین شما، خوش خلق‌ترین شما هستند، آنان که با مردم الفت می‌گیرند و مردم هم با آنها الفت می‌گیرند و می‌جوشند.
بحارالانوا، ج 74، ص 151 ؛ تحف العقول، حکمت 73

پیامبر اکرم صلّى الله علیه و آله فرمودند:
اِنَّ اللهَ یُحِبُّ الْبَصَرَ النَّافِذَ عِنْدَ مَجِیئِ الشَّهَواتِ وَ الْعَقْلَ الْکَامِلَ عِنْدَ نُزُولِ الشُّبَهَاتِ وَ یُحِبُّ السَّمَاحَةَ وَ لَوْ عَلَی تَمراتٍ وَ یُحِبُّ الشُّجَاعَةَ وَ لَوْ عَلَی قَتْلِ حَیَّةٍ ؛
خداوند چشم تیز بین هنگام روی آوردن هوا و هوس‌ها و عقل کامل هنگام آمدن شبهه‌ها را دوست دارد و بخشندگی را هر چند به دانه‌های خرما و شجاعت را اگر چه به کشتن یک مار دوست دارد.
مسند الشهاب، ج 2، ص 152

پیامبر اکرم صلّى الله علیه و آله فرمودند:
اَلْوَرَعُ الَّذِی یقِفُ عِنْدَ الشُّبْهَةِ ؛
پارسا کسی است که در هنگام پیش آمدن شبهه درنگ کند.
کنز العمال، ح7289.

پیامبر اکرم صلّى الله علیه و آله فرمودند:
اُطْلُبُوا الْحَوَائِجَ بِعِزَّةِ الْاَنْفُسِ، فَاِنَّ الْاُمُورَ تَجْرِی بِالْمَقَادِیرِ ؛
خواسته‌های خویش را با عزت نفس بخواهید چرا که کارها جریان معینی دارد.
کنز العمال، ح 16805

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اَغْنَی النَّاسِ مَنْ لَمْ یکنْ لِلْحِرْصِ اَسِیراً.
ثروتمندترین مردم کسی است که اسیر حرص و آز نباشد.
الامالی، ص 73 ؛ بحار الانوار، ج 70، ص 23

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
ثَلاثٌ مِن أبوابِ البِرِّ: سَخاءُ النَّفسِ، وطیبُ الکلامِ، وَالصَّبرُ عَلَى الأَذى.
سه چیز، از درهاى نیکى است: سخاوت نفْس، گفتار نیک، و شکیبایى بر آزار.
تحف العقول، ص ٨

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
صَلَاحُ الْاُمَّةِ الْیقینُ وَ الزُّهْدُ وَ فَسادُها بِالْاَمَلِ وَ الْبُخْلِ.
یقین و زهد، این امّت را به صلاح می‌کشاند و آرزو و بخل آن را تباه می‌کند.
مستدرک الوسائل، ج 7، ص 27

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اَلْمُوْمِنُونَ اِخْوَةٌ یقْضِی بَعْضُهُم حَوَائِجَ بَعْضٍ فَبِقَضَاءِ بَعْضِهِم حَوَائِجَ بَعْضٍ یقْضِی اللهُ حَوَائِجِهِم یوْمَ الْقِیامَةِ.
مومنان برادرند، برخی از آنها حاجت‌های برخی دیگر را برآورده می‌سازند پس خداوند به خاطر این کار حاجت‌های ایشان را در روز قیامت برآورده می‌سازد.
الامالی، شیخ مفید، ص 150 ؛ بحارالانوار، ج 71، ص 311

امام صادق علیه السلام فرمودند:
اَلْمُرُوَّةُ مُرُوَّتَانِ: مُرُوَّةُ الْحَضَرِ وَ مُرُوَّةُ السَّفَرِ. فَاَمَّا مُرُوَّةُ الْحَضَرِ فَتِلاوةُ الْقُرْآنِ وَ حُضُورُ الْمَسَاجِدِ وَ صُحْبَةُ اَهْلِ الْخَیرِ وَ النَّظَرُ فِی الْفِقْهِ وَ اَمَّا مُرُوَّةُ السَّفَرِ فَبَذْلُ الزَّادِ وَ الْمِزَاحُ فِی غَیرِ مَا یسْخِطُ اللهَ وَ قِلَّةُ الْخَلَافِ عَلَی مَنْ تَصحَبُهُ وَ تَرْک الرِّوَایةِ عَلَیهِمْ اِذَا اَنْتَ فَارَقْتَهُم.
مروّت دو گونه است: مروت در زمان حضور و مروت در سفر امّا مروّت در حضور به تلاوت قرآن و حضور در مساجد و همنشینی با اهل خیر و خوبی و تفکر در فقه و دین است و اما مروت سفر به بخشیدن زاد و توشه و شوخی و مزاح در غیر ناخشنودی خدا و کمی مخالفت با همراهان و ترک بد گویی از همراهان هنگامی که از آنها جدا شدی.
الامالی، شیخ مفید، ص 44

امام صادق علیه السلام فرمودند:
کمْ مِنْ صَبْرِ سَاعَةٍ قَدْ اُورَثَتْ فَرَحاً طَوِیلاً وَ کمْ مِنْ لَذَّةِ سَاعَةٍ قَدْ اُورِثَتْ حُزْناً طَوِیلاً.
چه بسا لحظه‌ای صبر که شادی طولانی‌ای بر جای می‌گذارد و چه بسا لحظه‌ای لذت که اندوهی دراز بر جا می‌نهد.
الامالی، شیخ مفید، ص 42

حدیث

احادیث

حدیث معتبر

احادیث معتبر

بانک احادیث