راسخون - یار همیشه همراه : مشورت

حمران بن اعین و صفوان بن مهران جمّال مى گویند:
سَمِعْنَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) یَقُولُ: لا غِنَى أَخْصَبُ مِنَ الْعَقْلِ، وَلا فَقْرَ أَحَطُّ مِنَ الْحُمْقِ، وَلااسْتِظْهَارَ فِی أَمْرٍ بِأَکْثَرَ مِنَ الْمَشُورَةِ فِیهِ؛
از امام صادق (علیه السلام) شنیدیم که مى فرمود: هیچ ثروتى پربارتر از عقل و هیچ فقرى پست تر از حماقت و هیچ پشتیبانى در کارهاى مهم بهتر از مشورت نیست.
اصول کافى، ج 1، ص 29، کتاب العقل و الجهل، حدیث 34.

امام علی علیه السلام فرمودند:
لا تُدْخِلَنَّ فى مَشْوَرَتِکَ بَخیلا یَعْدِلُ بِکَ عَنِ الْفَضْلِ، وَ یَعِدُکَ الْفَقْرَ، وَ لا جَباناً یُضْعِفُکَ عَنِ الاُْمُورِ، وَ لا حَریصاً یُزَیِّنُ لَکَ الشَّرَهَ بِالْجَوْرِ.
با افراد بخیل مشورت مکن که تو را از خدمت به خلق خدا بازمى دارند و از تهیدستى مى ترسانند، و با افراد ترسو مشورت مکن که اراده تو را براى انجام کارهاى مهمّ تضعیف مى کنند، و اشخاص حریص را مشاور خود قرار مده که حرص را با ستمگرى در نظر تو زینت مى بخشند.
نهج البلاغه، نامه 53

امام علی علیه السلام درباره نظری که ابن عباس داده بود و با آن موافق نبودند، فرمودند:
وَ قَالَ علیه السلام لِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْعَبَّاسِ وَ قَدْ أَشَارَ عَلَیْهِ فِی شَیْ ءٍ لَمْ یُوَافِقْ رَأْیَهُ لَکَ أَنْ تُشِیرَ عَلَیَّ وَ أَرَى فَإِنْ عَصَیْتُکَ فَأَطِعْنِی.
تو حق داری که مرا راهنمایی کنی و من نیز می اندیشم و نظر می دهم. پس اگر نظرت را نپذیرفتم باید از من اطاعت کنی.
نهج البلاغه: حکمت 313

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
الْجُودُ حَارِسُ الْأَعْرَاضِ وَ الْحِلْمُ فِدَامُ السَّفِیهِ وَ الْعَفْوُ زَکَاةُ الظَّفَرِ وَ السُّلُوُّ عِوَضُکَ مِمَّنْ غَدَرَ وَ الِاسْتِشَارَةُ عَیْنُ الْهِدَایَةِ وَ قَدْ خَاطَرَ مَنِ اسْتَغْنَى بِرَأْیِهِ وَ الصَّبْرُ یُنَاضِلُ الْحِدْثَانَ وَ الْجَزَعُ مِنْ أَعْوَانِ الزَّمَانِ وَ أَشْرَفُ الْغِنَى تَرْکُ الْمُنَى وَ کَمْ مِنْ عَقْلٍ أَسِیرٍ عِنْدَ هَوَى أَمِیرٍ وَ مِنَ التَّوْفِیقِ حِفْظُ التَّجْرِبَةِ وَ الْمَوَدَّةُ قَرَابَةٌ مُسْتَفَادَةٌ وَ لَا تَأْمَنَنَّ مَلُولًا.
بخشش و کرم نگهبان آبروهاست. بردباری بند دهان نادان است. گذشت زکات پیروزی است. فراموش کردن آنکه به تو خیانت نموده تلافی توست. مشورت کردن چشم هدایت است. کسی که فقط به رای خود اکتفا کرد گرفتار خطر شد. شکیبای دور کننده سختی های روزگار است. ناشکیبایی زمان را در نابود کردن انسان یاری می دهد. بزرگترین توانگری ترک آرزو است. چه بسا عقلی که اسیر هوای نفس است و هوای نفس بر او امیری می کند. از جمله توفیقات حفظ تجربه است. دوستی کردن پیوند با مردم را فراهم می سازد. از کسی که از تو رنجیده ایمن مباش.
نهج البلاغه: حکمت 202

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
یا علىُّ، لا تُشاوِرْ جَباناً فانّهُ یضَیقُ علَیک الَمخرَجَ، ولا تُشاوِرِ البَخیلَ فانّهُ یقْصُرُ بک عن غایتِک، ولا تُشاوِرْ حَریصاً فانّهُ یزَینُ لک شَرَهاً.
اى على! با ترسو مشورت مکن؛ زیرا او راه حل مشکل را بر تو تنگ مى‌کند و با بخیل مشورت مکن؛ زیرا او تو را از هدفت باز مى‌دارد و با آدم حریص مشورت مکن؛ زیرا او آزمندى را در نظرت نیکو جلوه مى‌دهد.
میزان الحکمه: 6/ 2902 ؛ علل الشرایع: 559

امام علی علیه السلام فرمودند:
مَنِ اسْتَبَدَّ بِرَأْیهِ هَلَک، وَ مَنْ شَاوَرَ الرِّجَالَ شَارَکهَا فِی عُقُولِهَا.
هر کس خودرأى شد به هلاکت رسید، و هر کس با دیگران مشورت کرد، در عقل‌هاى آنان شریک شد.
نهج البلاغه: حمکت 161

امام علی علیه السلام فرمودند:
لَا غِنَى کالْعَقْلِ، وَ لَا فَقْرَ کالْجَهْلِ، وَ لَا مِیرَاثَ کالْأَدَبِ، وَ لَا ظَهِیرَ کالْمُشَاوَرَةِ.
هیچ ثروتى چون عقل، و هیچ فقرى چون نادانى نیست. هیچ ارثى چون ادب، و هیچ پشتیبانى چون مشورت نیست.
نهج البلاغه: حمکت 54

امام کاظم علیه السلام فرمودند:
مَنِ اسْتَشارَ لَم یَعدَم عِندَ الصَّوابِ مادِحَا و عِندَ الخَطَإِ عاذِرا.
کسى که مشورت کند، اگر کارش را درست انجام دهد، مردم او را بستایند و اگر به خطا رود، معذورش دارند.
مستدرک الوسایل، ج 8، ص 342 ؛ میزان الحکمه، ح 9847

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
مَن دَلَّ على خَیرٍ فلَهُ مِثْلُ أجْرِ فاعِلِهِ.
پاداش کسى که به کار خوبى راهنمایى کند، مانند پاداش انجام دهنده آن کار است.
میزان الحکمه: 4/ 1616 ؛ صحیح مسلم: 1893

امام علی علیه السلام فرمودند:
اَلاِستِشارَةُ عَینُ الهِدایَةِ.
مشورت کردن، چشمه هدایت است.
غرر الحکم: ۱۰۲۱،

امام على علیه السلام فرمودند:
خَیرُ مَنْ شاوَرْتَ ذَوُو النُّهى وَالْعِلْمِ، وَ اُولُو التَّجارِبِ وَ الْحَزْمِ؛
بهترین مشاوران، دارندگان عقل، علم، تجربه و دوراندیشى‌اند.
غرر الحكم، ح ۴۹۹۰

امام رضا علیه السّلام فرمودند:
مَن لَم تُتابِعِ رأيَكَ في صَلاحِهِ فلاتَصغَ إلى رأيِهِ وَ انتَظِر بِهِ أن يُصلِحَهُ شَرٌّ ؛
تو نيز از رأى كسى كه از نظر مصلحت انديشانه تو پيروى نكرد ، پيروى نكن ؛ منتظر باش ؛ حادثه اى ناخوشايند او را اصلاح خواهد كرد .
بحار الأنوار ، ج 78 ، ص 353

امام على علیه السّلام فرمودند:
أفضَلُ النّاسِ رَأيا مَن لايَستَغني عَن رَأىِ مُشيرٍ؛
رأى و نظر كسى برتر است كه خود را از رأى مشاور بى نياز نداند.
غررالحكم و دررالكلم ، ح 3152

امام علی علیه السّلام فرمودند:
لا تُشرِكَنَّ في مَشوَرَتِكَ حَريصا يُهَوِّنُ عَلَيكَ الشَّرَّ وَ يُزَيِّنُ لَكَ الشَّرَهَ ؛
با هيچ آزمندى مشورت مكن ، كه بدى را بر تو آسان مى نمايد و حرص و ولَع را در نظرت مى آرايد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10353

امام علی علیه السّلام فرمودند:
لا تَستَشِرِ الكَذّابَ ؛ فَإنَّهُ كَالسَّرابِ يُقَرِّبُ عَلَيكَ البَعيدَ ، وَ يُبَعِّدُ عَلَيكَ القَريبَ ؛
با دروغگو مشورت مكن ، كه دروغگو سراب را مى ماند : دور را در نظرت نزديك و نزديك را در نظرت دور مى نماياند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10351

امام علی علیه السّلام فرمودند:
لا تُشرِكَنَّ في رَأيِكَ جَبانا يُضَعِّفُكَ عَنِ الأمرِ وَ يُعَظِّمُ عَلَيكَ ما لَيسَ بِعَظيمِ ؛
هيچ ترسويى را به مشورت مگير ، كه تو را از كار ناتوان مى كند و كارى را كه بزرگ نيست ، بر تو بزرگ مى نمايانَد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10349

امام علی علیه السّلام فرمودند:
لا تُدخِلَنَّ في مَشوَرَتِكَ بَخيلاً فَيَعدِلَ بِكَ عَنِ القصدِ ، وَ يَعِدَكَ الفَقرَ ؛
هيچ بخيلى را به مشورت خود درنياور ، كه تو را از ميانه روى بازمى گردانَد و از فقر مى ترساند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10348

امام علی علیه السّلام فرمودند:
عَلَى المُشيرِ الاِجتِهادُ فِى الرَّأيِ وَ لَيسَ عَلَيهِ ضَمانُ النُّجحِ ؛
وظيفه مشورت شونده ، كوشش در ارائه نظر [درست] است ؛ امّا ضمانت پيروزى بر عهده او نيست .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6194

امام حسن علیه السّلام فرمودند:
ما تَشاوَرَ قَوْمٌ إلاّ هُدُوا إلی رُشْدِهِمْ؛
هیچ گروهی ـ در کارهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ... ـ با یکدیگر مشورت نکرده اند مگر آن که به رشد - فکری، عملی و ... - رسیده اند.
بحارالأنوار، ج 75، ص 105، ح 4

امام علی علیه السّلام فرمودند:
خَيْرُ مَنْ شاوَرْتَ ذَوُو النُّهى وَالْعِلْمِ ، وَ اُولُو التَّجارِبِ وَ الْحَزْمِ؛
بهترين مشاوران، دارندگان عقل، علم، تجربه و دورانديشى اند.
غرر الحكم ، ح 4990.

حدیث

احادیث

حدیث معتبر

احادیث معتبر

بانک احادیث