راسخون - یار همیشه همراه : تربیت اسلامی

پیامبر اکرم صلّى الله علیه و آله فرمودند:
مِن حَقِّ الوَلَدِ على والِدِهِ ثَلاثَةٌ : يُحَسِّنُ اسمَهُ ، ويُعَلِّمُهُ الكِتابَةَ ، ويُزَوِّجُهُ إذا بَلَغَ ؛
از جمله حقوق فرزند بر پدرش سه چيز است: اسم خوب برايش انتخاب كند، سواد به او بياموزد و هر گاه به سن بلوغ رسيد، او را همسر دهد.
مكارم الأخلاق : 1 / 474 / 1627 ؛ منتخب ميزان الحكمة : 614

امام سجاد علیه‏ السلام فرمودند:
وَ أمّا حَقُّ وَلَدِكَ فَتَعْلَمَ اَنَّهُ مِنْكَ وَ مُضافٌ اِلَیكَ فى عاجِلِ الدُّنْیا بِخَیرِهِوَ شَرِّهِ وَ اَنَّكَ مَسئوُلٌ عَمّا وُلّیتَهُ مِنْ حُسْنِ الاَدَبِ وَالدَّلالَةِ عَلى رَبِّهِ وَ الْمَعونَةِ لَهُ عَلى طاعَتِهِ فیكَ وَ فى نَفْسِهِ فَمُثابٌ عَلى ذلِكَ وَ مُعاقَبٌ فَاَعْمَلْ فى اَمْرِهِ عَمَلَ المُتَزَینِ بِحُسْنِ اَثَرِهِ عَلَیهِ فى عاجِلِ الدُّنْیا، المُعذِرِ اِلى رَبِّهِ فیما بَینَكَ وَ بَینَهُ، بِحُسْنِ الْقیامِ عَلَیهِ وَ الاَخْذِ لَهُ مَنْهُ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِالله‏ِ؛
حقّ فرزند تو آن است كه بدانى او از توست و در این جهان در نیک و بدِ خویش وابسته به توست و با تو نسبت به پرورش دادن خوب و راهنمایى كردن او به راه پروردگارش و یارى رساندن به او در اطاعت خداوند هم درباره خودت و هم حق او مسئول هستى و بر اساس این مسئولیت پاداش مى‌‏گیرى و كیفر مى‌‏بینى، پس در كار فرزند همچون كسى عمل كن كه كارش را در این دنیا به حسن اثر خویش آراسته مى‏‌كند و تو به سبب حسن رابطه میان خود و او سرپرستىِ خوبى كه از او كرده‌‏اى و نتیجه الهى كه از او گرفته‌‏اى، نزد پروردگار خویش معذور باشى و هیچ نیرو و توانى جز به خداوند نیست.
تحف العقول، ص ۲۶۳

امام على علیه السّلام فرمودند:
عَلِّمُوا أنفُسَكُم و أهليكُم الخَيرَ و أدِّبُوهُم ؛
به خود و خانواده خود خوبى بياموزيد و آنان را تربيت كنيد .
ميزان الحكمه ، ح 400

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
رَحِمَ اللّه ُ مَنْ أَعانَ وَلَدَهُ عَلى بِرِّهِ وَهُوَ أَنْ يَعْفُوَ عَنْ سَيِّئَتِهِ وَيَدْعُوَلَهُ فيما بـَيْنَهُ وَبَيْنَ اللّه؛
مِهر خداوندى از آنِ كسى بادكه فرزند خود را در نيكو شدنش يارى دهد، بدين گونه كه از خطايش درگذرد و براى او دعا كند تا رابطه اش با خدا برقرار باشد.
بحارالانوار، ج 104، ص 98.

امام صادق علیه السّلام فرمودند:
أَكْرِمُوا أَوْلادَكُمْ وَأَحْسِنُوا ءادابَهُمْ يُغْفَرْلَكُمْ؛
فرزندانتان را گرامى بداريد و آدابشان را نيكو كنيد تا آمرزيده شويد.
وسائل الشيعة، ج 15، ص 195.

امام سجاد علیه السّلام فرمودند:
حَقُّ وَلَدِكَ ... أَنَّكَ مَسْؤُولٌ عَمّا وُلّيتَهُ [بِهِ] مِنْ حُسْنِ الْأَدَبِ وَالدِّلالَةِ عَلى رَبِّهِ ... . وَ الْمَعُوَنَةِ عَلى طاعَتِهِ فيكَ وَ فى نَفْسِهِ ... .
حق فرزند تو اين است... در سرپرستى وى مسؤوليت دارى كه ادب او را نيكو كنى و به سوى پروردگارش رهنمون سازى و در فرمانبردارى از او، نسبت به وظايف تو و خودش، يارى اش دهى.
تحف العقول، ص 263.

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
مَنْ كانَ لَهُ أُنْثى فَلَمْ يُبِدْها وَ لَمْ يُهِنْها وَ لَمْ يُؤْثِرْ وَلَدَهُ عَلَيْها أَدْخَلَهُ اللّهُ الْجَنَّةَ؛
هركس دخترى داشته باشد كه او را تباه نسازد؛ و خوارش نكند؛ و پسرش را بر وى برترى ندهد، خدا او را به بهشت مى برد.
مستدرك الوسائل ، ج 15، ص 118 .

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
مَنْ قَبَّلَ وَلَدَهُ كَتَبَ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ حَسَنَةً وَمَنْ فَرَّحَهُ فَرَّحَهُ اللّه ُ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَمَنْ عَلَّمَهُ القُرْءانَ دُعِىَ بِالْأَبَوَيْنِ فَيُكْسَيانِ حُلَّتَيْنِ يَضىءُ مِنْ نُورِهِما وُجُوهُ أَهْلِ الْجَنَّةِ؛
هر كس فرزند خود را ببوسد، خداوند بزرگ و بلند مرتبه براى او كار نيكى مى نويسد. و هر كس فرزند خويش را شادمان كند، خداوند نيز در روز قيامت وى را شادمان مى كند. و هركس به فرزندش قرآن بياموزد، آن فرزند [در روز قيامت] همراه پدر و مادرش فرا خوانده مى شود تا دو جامه بر تن آن دو بپوشند به گونه اى كه چهره هاى بهشتيان از فروغشان بدرخشد.
الكافى، ج 6، ص 49.

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اَلصَّبِىُّ وَ الصَّبِىُّ ، وَ الصَّبِىُّ وَ الصَّبِيَّةُ، وَ الصَّبِيَّةُ وَ الصَّبِيَّةُ يُفَرَّقُ بَيْنَهُمْ فِى الْمَضاجِعِ لِعَشْرِ سِنينَ؛
بستر خوابِ پسر بچه از پسر بچه، و پسر بچه از دختر بچه، و دختر بچه از دختر بچه، چون به ده سالگى رسيدند، از يكديگر جدا شوند.[در حديث ديگرى سفارش شده است كه اين كار در شش سالگى انجام شود.]
وسائل الشيعه ، ج 15 ، ص 183.

امام على علیه السّلام فرمودند:
اَدَّبْتُ نَفْسى فَما وَجَدْتُ لَها بِغَيرِ تَقْوَى الاِْلهِ مِنْ اَدَبِفى كُلِّ حالاتِها وَ اِن قَصُرَتْ اَفْضَلَ مِنْ صَمْتِها عَنِ الْكَذِبِوَ غيبَةِ النّاسِ اَن غيبَتَهُم حَرَّمَها ذُوالْجَلالِ فِى الْكُتُبِاِن كانَ مِن فِضَّةٍ كَلامُكِ يا نَفْسُ فَاِنَّ السُّكوتَ مِن ذَهَبِ؛
به ادب و تربيت نفس خود پرداختم و براى آن ادبى بهتر از تقواى الهى در تمام حالاتش نيافتم و اگر از پس اين امر برنيامد براى آن چيزى بهتر از دم فروبستن از دروغ نيافتم و از غيبت مردمان، همانا غيبت آنان را خداوند با عظمت در كتاب ها حرام كرده است. اى نفس، اگر سخن تو نقره است، سكوت طلاست.
نهج السعادة، ج 7، ص 386.

پيامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اَحِبُّوا الصِّبْيانَ وَ ارْحَمُوهُمْ ، وَ اِذا وَ عَدتُموهُمْ شَيْئا فَفُوا لَهُمْ ، فَاِنَّهُمْ لا يَدْرونَ اِلاّ اَ نَّـكُمْ تَرْزُقونَهُمْ ؛
كودكان را دوست بداريد و با آنان مهربان باشيد و هرگاه به آنان وعده داديد، به آن وفا كنيد، زيرا آنان ، روزى دهنده خود را كسى غير از شما نمى دانند .
كافى ، ج 6، ص 49، ح 3.

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَنْ سَاَلَ فى صِغَرِهِ اَجابَ فى كِبَرِهِ ؛
هر كس در خردسالى سئوال كند، در بزرگ سالى اش پاسخ مى دهد .
غرر الحكم ، ح 8273.

کسى گفت: از فرزندم به امام کاظم علیه السلام شکایت کردم . ایشان فرمودند :
لا تَضْرِبْهُ،وَاهْجُرْهُ وَ لا تُطِلْ؛
او را نزن بلکه با او قهر کن ولى نه به مدّت طولانى .
عدّة الداعى ، ص 79.

امام على علیه السّلام فرمودند:
وَ حَقُّ الوَلَدِ عَلَى الوالِدِ أنْ يُحَسِّنَ اِسمَهُ وَ يُحَسِّنَ اَدَبَهُ، و يُعَلِّمَهُ القُرآنَ ؛
حقّ فرزند بر پدر ، آن است كه نام خوب بر او بگذارد و او را خوب تربيت كند و قرآن به او بياموزد .
نهج البلاغة ، حكمت 399.

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
مَنْ كانَ عِنْدَهُ صَبِىٌّ فَلْيَتَصابَ لَهُ ؛
هر كس با كودك سروكار دارد ، با او كودكانه رفتار كند .
من لا يحضره الفقيه ، ج 3، ص 483، ح 4707.

پيامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
مَنْ وُ لِدَ لَهُ مَولودٌ فَلْيُؤَذِّنْ فى اُذُنِهِ الْيُمْنى بِاَذانِ الصَّلاةِ وَلْيُقِمْ فِى الْيُسْرى فَاِنَّها عِصْمَةٌ مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجيمِ ؛
به هر كس فرزندى داده شود ، بايد در گوش راست او اذان نماز و در گوش چپ او اقامه بگويد ؛ چرا كه مايه ايمنى از شيطانِ رانده شده است .
كافى ، ج 6، ص 24، ح 6.

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اَطْعِمُوا الْمَرأَةَ فى شَهْرِها الَّذى تَلِدُ فيهِ التَّمْرَ فَاِنَّ وَلَدَها يَكونُ حَليما نَقيّا ؛
به زن، در ماهى كه زايمان كرده ، خرما بدهيد، چرا كه فرزند او بردبار و پاك مى شود .
مكارم الأخلاق ، ص 169 .

امام على علیه السّلام فرمودند:
لا أدَبَ مَعَ غَضَبٍ؛
با خشم، تربيت [ممكن] نيست .
غرر الحكم، ح 10529.

پيامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اِنَّ الْوَلَدَ الصّالِحَ رَيْحانَةٌ مِنْ رَياحينِ الْجَنَّةِ؛
فرزند شايسته ، گُلى از گل هاى بهشت است .
كافى ، ج 6، ص 3، ح 10.

امام باقر علیه السّلام فرمودند:
مَنْ عَلَّمَ بابَ هُدىً فَلَهُ مِثْلُ اَجْرِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَ لا يُنْقَصُ اُولئِكَ مِنْ اُجورِهِمْ شَيْئاً وَ مَنْ عَلَّمَ بابَ ضَلالٍ كانَ عَلَيْهِ مِثْلُ اَوزارِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَ لا يُنْقَصُ اُولئِكَ مِنْ اَوزارِهِمْ شَيْئا؛
هركس باب هدايتى را به كسى آموزش دهد، پاداش همه كسانى را كه به آن عمل كنند، دارد، بى آنكه چيزى از پاداش آنان كم شود و هركس باب گمراهى را ياد دهد، گناهان همه كسانى كه بدان عمل كنند، بر او نيز بار مى شود، بى آن كه چيزى از گناهان آنان كم شود.
كافى ، ج 1، ص 35، ح 4.

حدیث

احادیث

حدیث معتبر

احادیث معتبر

بانک احادیث