جوان و نوجوان
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اوصيكُمْ بِالشُّبّانِ خَيْرا فَاِنَّهُمْ اَرَقُّ اَفـْئِدَةً اِنَّ اللّه َ بَعَثَنى بَشيرا وَ نَذيرا فَحالَـفَنِى الشُّبّانُ وَ خالَفَنِى الشُّيوخُ، ثُمَّ قَرَاَ «فَطالَ عَلَيْهِمُ الاَْمَدُ فَقَسَتْ قُلوبُهُمْ»؛
شما را به نيكى با جوانان سفارش مى كنم، چرا كه آنان، دل هاى رقيق ترى دارند، به راستى كه خداوند، مرا بشارت دهنده و هشدار دهنده برانگيخت، جوانان با من هم پيمان شدند و پيران با من به مخالفت برخاستند. آن گاه اين آيه را خواندند: «و عمر آنان به درازا كشيد و دل هايشان سخت گرديد».
سفينة البحار، ج 2، ص176.
روزى پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله در میان یاران خود نشسته بودند. چشمشان به جوانى چالاک و نیرومند افتاد که از صبحگاهان، تلاش مى کرد. یاران گفتند: واى بر او! چه مى شد اگر جوانى و چالاکى اش در راه خدا بود؟ پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمودند:

چنین نگویید. اگر او براى خود تلاش مى کند تا از مردم بى نیاز شود و نزد آنان دست دراز نکند، در راه خدا کار مى کند. اگر براى پدر و مادر ناتوان و یا فرزندان ناتوان خویش تلاش مى کند، تا آنان را بى نیاز و زندگى شان را اداره کند، کار او در راه خداست، ولى اگر براى ثروت اندوزى و فخر فروشى تلاش مى کند، کار او در راه شیطان است.
المحجّة البیضاء ، ج 3، ص 140 .
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله عتّاب بن اَسید را که جوانى 21 ساله بود به فرماندارى مکّه منصوب کردند و به او فرمان دادند که امامتِ جماعت [و جمعه] مردم را نیز به عهده بگیرد و او نخستین فرماندار بعد از فتح مکه بود که در این شهر، نماز جماعت [و جمعه] برگزار کرد. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله سپس به او رو کردند و فرمودند:

اى عَتّاب! مى دانى تو را بر چه کسانى فرماندار کرده ام؟ تو را بر مردم شهر خداى عزّوجلّ فرماندار کرده ام و البته اگر کسى بهتر از تو سراغ داشتم، او را فرماندار آنان قرار مى دادم. آن حضرت، سپس به اهل مکّه نوشتند: مبادا کسى در نافرمانى از او، به کم سِن بودنش استدلال کند، چرا که بزرگ تر، شایسته تر نیست، بلکه شایسته تر، بزرگ تر است.
بحار الأنوار ، ج 21، ص 123، ح 20 .
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
مَنْ اَحْسَنَ عِبادَةَ اللّه ِ فى شَبيبَتِهِ ، لَقّاهُ اللّه ُ الْحِكمَةَ عِنْدَ شَيْبَتِهِ ، قالَ اللّه ُ تَعالى: «وَ لَمَّا بَلَغَ اَشُدَّهُ وَاسْتَوى ءَآتَيْناهُ حُكْما وَ عِلْما» ثُمَّ قالَ تَعالى: «وَ كَذالِكَ نَجْزِى الْمُحْسِنينَ »؛
هر كس كه در جوانى خوب بندگى خدا كند ، خداوند در پيرى به او حكمت مى آموزد . خداى متعال مى فرمايد: «و چون به رشد و كمال خويش رسيد ، به او حكمت و دانش عطا كرديم» و در ادامه آيه مى فرمايد: «و نيكوكاران را چنين پاداش مى دهيم».
قصص، آيه 14؛ أعلام الدين ، ص 296
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
لا تَمَنَّوا هَلاكَ شَبابِكُمْ وَ اِنْ كانَ فيهِمْ غَرامٌ ، فَاِنَّهُمْ عَلى ما كانَ فيهِمْ عَلى خِلالٍ ، اِمّا اَنْ يَتوبوا فَيَـتوبَ اللّه ُ عَلَيْهِم ، وَ اِمّا اَنْ تُرديَهُمُ الآْفاتُ ، اِمّا عَدُوّا فَيُقاتِلوهُ ، وَ اِمّا حَريقا فَيُطْفِئوهُ وَ اِمّا ماءً فَيَسُدُّوهُ ؛
نابودى جوانانتان را آرزو نكنيد ، گرچه بدى هاى بسيار در آنان باشد، زيرا آنان با آن بدى ها چند دسته اند: يا توبه مى كنند و خداوند هم توبه آنان را مى پذيرد و يا اين كه آفت ها ، آنان را از پاى درمى آورد و يا با دشمنى مى جنگند، يا آتش سوزى را، خاموش مى نمايند و يا سيلى را سد مى كنند.
حلية الأولياء ، ج 5، ص 119 .
امام على علیه السّلام فرمودند:
اِذَ ا احْتَجْتَ اِلَى الْمَشْوَرَةِ فى اَمْرٍ قَدْ طَرَاَ عَلَيْكَ فَاسْتَبْدِهِ بِبِدايَةِ الشُّبّانِ ، فَاِنَّهُمْ اَحَدُّ اَذْهانا وَ اَسْرَعُ حَدْسا ، ثُمَّ رُدَّهُ بَعْدَ ذالِكَ اِلى رَاْىِ الْكُهولِ وَ الشُيوخِ لِيَسْتَعْقِبوهُ وَ يُحْسِنُوا، اَلاِْخْتيارَ لَهُ ، فَاِنَّ تَجْرِبَتَهُمْ اَكْثَرُ ؛
هرگاه به مشورت نيازمند شدى ، نخست به جوانان مراجعه نما، زيرا آنان ذهنى تيزتر و حدسى سريع تر دارند . سپس (نتيجه) آن را به نظر ميان سالان و پيران برسان تا پيگيرى نموده، عاقبت آن را بسنجند و راه بهتر را انتخاب كنند، چرا كه تجربه آنان بيشتر است.
شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ، ج 20، ص 337، ح 866 .