سل بيمارى مشترک انسان و دام
رشد روزافزون جمعيت در بيشتر کشورهاى جهان بويژه کشورهاى جهان سوم باعث شده که توجه مردم و دولت‌ها به پيشگيرى در برابر اين بيمارى و تامين بهداشت و سلامت عمومى افزايش يابد.
از اين رو مبارزه همه‌جانبه با عوامل بيمارى‌زا که سلامتى انسان‌ها را به خطر مى‌اندازد بايد از اهداف بزرگ ملى تلقى گردد و براى نيل به اين هدف، سرمايه‌گذارى‌هاى فراوانى صورت گيرد زيرا استفاده کامل از حمايت‌هاى بهداشتى حق مسلم همه انسان‌هاست.
از جمله اين بيمارى‌ها مى‌توان به بيمارى “سل گاوي” اشاره کرد. با تمام کنترل و پيشگيرى‌هايى که در زمينه اين بيمارى به عمل آمده و با توجه به پيشرفت‌هايى که در امر تشخيص و درمان اين بيمارى صورت گرفته است و با توجه به اينکه عامل بيماري، راه ورود به بدن و انتقال آن، شناخته شده ولى باز هم در دنياى کنونى به صورت يک مشکل و آلودگى بين‌المللى و يک بيمارى عفونى مسرى و خطرناک در اغلب نقاط جهان محسوب مى‌شود. اين بيمارى ميان انسان و دام مشترک است. در توصيف بيمارى سل همين بس که 20 ميليون نفر مبتلا به آن در جهان وجود دارد و هر ساله 5 ميليون نفر به اين رقم افزوده مى‌گردد و اين مسئله خود تراژدى اسفبارى است که دل هر انسان بشردوست را به درد مى‌آورد. مردم مناطق محروم جهان بيشترين قربانيان سل به شمار مى‌روند.
عامل ايجاد کننده بيمارى از دسته “مايکوباکتريوم”ها به نام “مايکوباکتريوم بويس” مى‌باشد که مهمترين راه‌هاى ورود عامل بيمارى به بدن عبارتند از:
1- گوارشي: بخصوص از طريق خوردن شير خام گاو مسلول يا شيرهاى پاستوريزه نشده
2- تنفسي: از راه استشمام هواى آلوده و...
عوامل بسيارى مى‌توانند زمينه‌ساز شيوع و پيشرفت اين بيمارى باشند از جمله:
1- فقر بهداشتي: عدم رعايت بهداشت، آگاه نبودن دامداران از اهميت شيوع اين بيمارى و خطرات آن و امکان انتقال مستقيم يا غيرمستقيم آن به انسان
2- فقر تغذيه‌اي: فقدان پروتئينى که مهمترين فاکتور غذايى است بيشتر حائز اهميت است.
3- فقر فرهنگي: عدم آگاهى و شناخت مردم از بيمارى و راه انتقال، عدم پيگيرى و مداومت در درمان
با وجود تلاش‌هاى دست‌اندرکاران مبارزه با سل، عواملى در عدم موفقيت، کنترل و ريشه‌کنى کامل بيمارى موثرند که عبارتند از:
1- ناآشنايى با مشکل سل و عدم دسترسى به اطلاعات دقيق و همه‌گيرى‌شناسى بيماري
2- عدم امکانات لازم در تشخيص قطعى بيمارى (در شهرهاى کوچک و روستاها)
3- ضعف نيروى انسانى از لحاظ کمى و کيفي
4- تاثير عوامل اقتصادى و اجتماعى در انتشار بيماري
5- عدم همکارى بعضى از دامداران
لازم به ذکر است که براى اجتناب از بيمارى سل و کاهش عوارض آن نه تنها پيشگيرى و کنترل بيمارى سل در گاو بلکه همزمان با آن بالا بردن سطح بهداشت عمومى و اعتلاى شرايط زندگى اجتماعى نيز نقش غيرقابل انکارى دارد.
براى محدود کردن بيمارى و کنترل و ريشه‌کنى آن چند دستورالعمل وجود دارد:
1- آشنا کردن مردم به اينکه بيمارى سل، بيمارى عفونى و يک مرض اجتماعى و قابل علاج است و تشخيص به موقع و معالجه بيمارى به درمان آن کمک مى‌کند.
2- تشخيص گاوهاى مبتلا و کشتار گاوهاى مسلول و اجراى کامل مقررات بهداشتى و قرنطينه و دادن به موقع خسارات وارده به دامداران و تشويق دامدارانى که در اين زمينه با سازمان‌هاى ذيربط همکارى مى‌کنند.
3- پاستوريزاسيون شير و اجتناب از خوردن شير خام
4- بالا بردن سطح آگاهى مردم در ارتباط با همه‌گيرى‌شناسى بيمارى بدون ترساندن آنها .
از اين رو مبارزه همه‌جانبه با عوامل بيمارى‌زا که سلامتى انسان‌ها را به خطر مى‌اندازد بايد از اهداف بزرگ ملى تلقى گردد و براى نيل به اين هدف، سرمايه‌گذارى‌هاى فراوانى صورت گيرد زيرا استفاده کامل از حمايت‌هاى بهداشتى حق مسلم همه انسان‌هاست.
از جمله اين بيمارى‌ها مى‌توان به بيمارى “سل گاوي” اشاره کرد. با تمام کنترل و پيشگيرى‌هايى که در زمينه اين بيمارى به عمل آمده و با توجه به پيشرفت‌هايى که در امر تشخيص و درمان اين بيمارى صورت گرفته است و با توجه به اينکه عامل بيماري، راه ورود به بدن و انتقال آن، شناخته شده ولى باز هم در دنياى کنونى به صورت يک مشکل و آلودگى بين‌المللى و يک بيمارى عفونى مسرى و خطرناک در اغلب نقاط جهان محسوب مى‌شود. اين بيمارى ميان انسان و دام مشترک است. در توصيف بيمارى سل همين بس که 20 ميليون نفر مبتلا به آن در جهان وجود دارد و هر ساله 5 ميليون نفر به اين رقم افزوده مى‌گردد و اين مسئله خود تراژدى اسفبارى است که دل هر انسان بشردوست را به درد مى‌آورد. مردم مناطق محروم جهان بيشترين قربانيان سل به شمار مى‌روند.
عامل ايجاد کننده بيمارى از دسته “مايکوباکتريوم”ها به نام “مايکوباکتريوم بويس” مى‌باشد که مهمترين راه‌هاى ورود عامل بيمارى به بدن عبارتند از:
1- گوارشي: بخصوص از طريق خوردن شير خام گاو مسلول يا شيرهاى پاستوريزه نشده
2- تنفسي: از راه استشمام هواى آلوده و...
عوامل بسيارى مى‌توانند زمينه‌ساز شيوع و پيشرفت اين بيمارى باشند از جمله:
1- فقر بهداشتي: عدم رعايت بهداشت، آگاه نبودن دامداران از اهميت شيوع اين بيمارى و خطرات آن و امکان انتقال مستقيم يا غيرمستقيم آن به انسان
2- فقر تغذيه‌اي: فقدان پروتئينى که مهمترين فاکتور غذايى است بيشتر حائز اهميت است.
3- فقر فرهنگي: عدم آگاهى و شناخت مردم از بيمارى و راه انتقال، عدم پيگيرى و مداومت در درمان
با وجود تلاش‌هاى دست‌اندرکاران مبارزه با سل، عواملى در عدم موفقيت، کنترل و ريشه‌کنى کامل بيمارى موثرند که عبارتند از:
1- ناآشنايى با مشکل سل و عدم دسترسى به اطلاعات دقيق و همه‌گيرى‌شناسى بيماري
2- عدم امکانات لازم در تشخيص قطعى بيمارى (در شهرهاى کوچک و روستاها)
3- ضعف نيروى انسانى از لحاظ کمى و کيفي
4- تاثير عوامل اقتصادى و اجتماعى در انتشار بيماري
5- عدم همکارى بعضى از دامداران
لازم به ذکر است که براى اجتناب از بيمارى سل و کاهش عوارض آن نه تنها پيشگيرى و کنترل بيمارى سل در گاو بلکه همزمان با آن بالا بردن سطح بهداشت عمومى و اعتلاى شرايط زندگى اجتماعى نيز نقش غيرقابل انکارى دارد.
براى محدود کردن بيمارى و کنترل و ريشه‌کنى آن چند دستورالعمل وجود دارد:
1- آشنا کردن مردم به اينکه بيمارى سل، بيمارى عفونى و يک مرض اجتماعى و قابل علاج است و تشخيص به موقع و معالجه بيمارى به درمان آن کمک مى‌کند.
2- تشخيص گاوهاى مبتلا و کشتار گاوهاى مسلول و اجراى کامل مقررات بهداشتى و قرنطينه و دادن به موقع خسارات وارده به دامداران و تشويق دامدارانى که در اين زمينه با سازمان‌هاى ذيربط همکارى مى‌کنند.
3- پاستوريزاسيون شير و اجتناب از خوردن شير خام
4- بالا بردن سطح آگاهى مردم در ارتباط با همه‌گيرى‌شناسى بيمارى بدون ترساندن آنها .
