نويسنده: دکتر محمد هاشمي
چربي ها در مقايسه با ديگر درشت مغذي ها ( يعني کربوهيدرات ها و پروتئينها ) انرژي بيشتري دارد ( حدود دو برابر ) وبه عنوان منبع مهم تأمين انرژي روزانه به شمار مي آيد. بنابراين عادت داشتن به مصرف خوراکي هاي چرب مي تواند با افزايش احتمال ابتلا به چاقي همراه باشد.
چربي ها در ساخت هورمون ها و حفاظت اندام هاي بدن مؤثر است. بخشي از ويتامين هاي مورد نياز روزانه ما نظير ويتامين هاي E,D,A از طريق چربي هاي خوراکي وارد بدن ما مي شود. همچنين چربي ها در بيشتر بافت هاي بدن ذخيره مي شود تا در زمان هاي لازم مورد استفاده قرار گيرد. به همين علت مصرف متعادل و متنوع چربي ها در افزايش احتمال ما به بيماري هاي قلبي و عروقي، فشار خون بالا و بيماري هاي کبدي و برخي ديگر در کاهش احتمال ابتلا به اين بيماري ها نقش دارد.
کلسترون و ارتباط آن با بيماري ها
يکي از مهم ترين چربي هاي خون ما که ارتباط بسيار زيادي با بيماري هاي قلبي دارد، کلسترول است. عمده کلسترول در بدن ما به دو صورت بد يا LDL و کلسترول خوب يا HDL وجود دارد، کلسترول بد با رسوب در ديواره سرخرگ ها، سخت شدن و تنگ شدن آن ها را موجب مي شود و کلسترول خوب، لايه هاي داخلي ديواره عروق را از رسوب هايي که کلسترول بد بر جا گذاشته پاک و ديواره عروق را به اصطلاح جارو مي کند. حدود 70 تا 80 درصد کلسترول خون ما توسط کبد ساخته و مابقي آن از طريق خوراک، وارد بدن مي شود. گر چه داشتن رژيم غذايي کم کلسترول از اين نظر قابل اهميت است اما بايد توجه داشت که برخي از انواع چربي ها و روغن ها به دليل تشويق کبد به ساختن کلسترول بد، تأثير به مراتب نامناسب تري در مقايسه با کلسترول خوراکي دارد.چربي هاي مضر
چربي اشباع شده که يکي از انواع چربي هاي غذايي است، در اغلب روغن ها و چربي هاي با منشاء حيواني و به ويژه کره، روغن حيواني، لبنيات، گوشت قرمز و فرآورده هاي آن قرار دارد و به دليل تحريک کبد به ساختن کلسترول باعث افزايش کلسترول بد خون مي شود، بنابراين مضر است. در بين انواع گوشت ها نيز، بيشترين ميزان چربي اشباع در گوشت چرخ شده و گوشت گوسفند و کمترين چربي اشباع در مرغ، ماهي و ميگو وجود دارد. در فرآورده هاي لبني نظير شير، ماست و پنير نيز چربي هاي اشباع شده وجود دارد. ميزان اين چربي هاي مضر در انواع پر چرب اين فرآورده ها نزديک به سه برابر انواع کم چرب آن است. بنابراين در مصرف شير وماست که بيش از دو درصد چربي دارد و پنيرهاي خامه اي و پنير پيتزا بايد احتياط کرد و اما چربي هاي غير اشباع از ديگر انواع چربي ها به شمار مي آيد، اين چربي ها که اکثراً در روغن هاي گياهي ( نباتي )، آجيل ها و خوراک هاي دريايي وجود دارد تأثير متفاوتي را بر کلسترول خون دارد. برخي از انواع آن ها باعث کاهش کلسترول بد خون مي شود که به آن ها چربيهاي غير اشباع با چند باند دو گانه مي گويند. برخي ديگر کلسترول بد خون را کاهش مي دهند و کلسترول خوب را نيز بالا مي برند که به آنها چربي هاي غير اشباع با يک باند دو گانه اطلاق مي شود که اين دو نوع چربي هاي غير اشباع مفيد است.چربي هاي غير اشباع با چند باند دو گانه عمدتاً در روغن هاي آفتاب گردان، هسته انگور، جوانه گندم، سويا، ذرت، پنبه دانه، کنجد و دانه هاي روغني نظير گردو و تخمه آفتاب گردان و همچنين برخي سبزي هاي برگ سبز نظير اسفناج وجود دارد. چربي هاي غير اشباع با يک باند دو گانه عمدتاً در روغن زيتون، کانولا و دانه هاي روغني نظير بادام، بادام زميني، پسته وفندق وجود دارد.
ميزان انرژي چربي ها و روغن ها زياد است بنابراين حتي در مصرف روغن ها و چربي هاي مفيد ياد شده هم نبايد زياده روي کرد.
منبع مقاله :
نشريه زيبايي سالم، سال هفتم، اول و پانزدهم دي ماه 1393
