نويسنده: بهناز غفاري
درد و ترشحات گوش را جدي بگيريد
همه ما در طول عمرمان حداقل چند بار دچار يک بيماري در گوش خود مي شويم؛ از وزوز و سنگيني گوش گرفته تا عفونت و...آسيب هاي وارد آمده به گوش ممکن است بر اثر ورود ميکروب به گوش، دستکاري ها و حتي ضربات محکم به آن باشد. هر يک از اين عوامل با نشانه هاي خاص خود همراه هستند که در گفت وگو با دکتر « علي رضا کريمي يزدي »، جراح و متخصص گوش، حلق و بيني و استاد دانشگاه به بررسي آنها پرداختيم.
آناتومي گوش
دستگاه شنوايي انسان از سه بخش گوش بيروني، مياني و دروني تشکيل شده است. گوش بيروني يا خارجي که به چشم ديده مي شود، شامل لاله گوش، مجراي گوش و پرده گوش ( صماخ ) است و ارتعاشات اصوات را به پرده صماخ انتقال مي دهد. گوش مياني شامل صندوق صماخ و استخوانچه هاي چکشي، سنداني و رکابي است و به واسطه اين استخوانچه ها، ارتعاشات اصوات را به گوش دروني منتقل مي کند که از آنجا به وسيله عصب شنوايي به مغز منتقل خواهد شد. گوش دروني يا داخلي در ارتباط با مغز و اعصاب شنوايي است.بيماري هاي عفوني گوش از علل شايع نقص شنوايي در کشور است. اين متخصص و جراح گوش و حلق و بيني، درباره عفونت گوش اظهار مي کند: عفونت گوش يکي از شايع ترين نوع عفونت هاست که به دو صورت عفونت گوش مياني و خارجي خود را نشان مي دهد. عفونت گوش به دليل موقعيت قرار گرفتن گوش در قاعده جمجمه و مجاورت آن با مغز، مخچه و عصب صورت مي تواند خيلي خطرناک باشد بر اين اساس بايد هرگونه درد و ترشح گوش را جدي گرفت.
گوش شناگر يا عفونت گوش خارجي چيست؟
عفونت گوش خارجي به دليل آنکه بيشتر در شناگران ديده مي شود، به نام گوش شناگر ( Swimmer"s ear ) شناخته مي شود. عارضه گوش شناگر هنگامي رخ مي دهد که مجراي خارجي گوش ملتهب، عفوني و دچار تحريک شود.احساس درد در لاله گوش يا اطراف مجراي گوش، تب، احساس ناخوشي، کاهش شنوايي به صورت خفيف تا متوسط، خارش و سوزش در گوش و التهاب غدد لنفاوي اطراف گوش برخي از علائم عفونت گوش خارجي است که دکتر يزدي بيان مي کند و ادامه مي دهد: کسي که مبتلا به عفونت گوش خارجي مي شود، ابتدا احساس خارش و گرفتگي گوش و در نهايت احساس درد مي کند به طوري که نمي تواند دست به لاله گوشش بزند. معمولاً لاله گوش قرمز نمي شود مگر اينکه عفونت منتشر شود. در افراد مبتلا به ديابت يا بيماران د چار نقص ايمني بايد عفونت گوش خارجي جدي گرفته شود زيرا ممکن است در مواردي اين عفونت به سرعت به سمت قاعده جمجمه پيش برود که بسيار خطرناک است و خطر جاني دارد.
به گفته اين متخصص گوش، افرادي که در آب هاي آلوده، استخرهايي با شرايط بهداشتي نامناسب و در دريا شنا مي کنند يا با ابزارهاي دستي، مجراي گوش خود را تحريک و آسيب پذير مي کنند، بيشتر در معرض خطر عفونت گوش خارجي هستند. وجود انواع باکتري و قارچ در آب هاي آلوده و انتقال آنها به کانال گوش، باعث ايجاد عفونت و بروز علائمي مانند کاهش شنوايي، احساس درد، ترشح و خارش در قسمت هاي مختلف گوش مي شود. افراد مبتلا به اگزماي گوش، مجراي گوش پوسته پوسته و کساني که مقدار ترشح هاي طبيعي گوش آنها زياد است، بيشتر احتمال دارد به عفونت گوش خارجي مبتلا شوند. بنابراين لازم است تحت نظر متخصص گوش و حلق و بيني باشند. دستکاري گوش هم مي تواند اين عارضه را تشديد کند، مخصوصاً وقتي براي خشک کردن گوش از گوش پاک کن استفاده شود.
اين استاد دانشگاه افرادي را که دچار بيماري هاي خاصي چون آلرژي، اگزما و بيماري هاي پوستي هستند، مستعد ابتلا به عفونت مجراي گوش مي داند زيرا پوست در اين ناحيه دچار التهاب مي شود و حالت طبيعي خود را از دست مي دهد به همين دليل آلودگي به راحتي در آن توسعه پيدا مي کند.
اين متخصص گوش، عفونت هاي موضعي چون « کورک » را که در ريشه مو يا غدد چربي وارد مي شوند از انواع ديگر آلودگي مي داند و مي گويد: کورک، توده اي چرکي در ابتداي کانال خارجي گوش است و درد آن براي بيمار ناراحت کننده است، پزشک در اين مورد اقدام به درمان گوش مي کند و در نهايت با شکافتن اين آبسه، چرک را از محل خارج مي کند.
او با بيان اينکه گوش يک محيط اسيدي است و بايد PH خود را حفظ کند، اظهار مي کند: تغيير PH اسيدي محيط بيروني گوش، زمينه را براي ابتلا به عفونت ها فراهم مي کند.
دکتر کريمي ضايعات قارچي مجراي خارجي گوش را نوع ديگري از عفونت بيان مي کند که اين ضايعه تمام ديواره گوش را فرا مي گيرد و فرد را به خارش و افت شنوايي دچار مي کند.
عفونت گوش کودکان
يکي از مشکلات رايج در کودکان، عفونت حاد گوش مياني پس از سرماخوردگي است. تقريباً 70 درصد کودکان تا قبل از سه سالگي حداقل يک بار عفونت گوش مياني را تجربه کرده اند.اين استاد دانشگاه درباره چرايي شيوع عفونت گوش مياني در کودکان مي گويد: ساختمان گوش کودکان خيلي مستعد التهاب است چون مجراي اُستاش که گوش را تهويه مي کند و هوا را از پشت حلق به گوش مياني و حفره صماخي مي دهد، کوتاه تر و گشاده تر است و ميکروب ها به راحتي مي توانند وارد گوش مياني بشوند و التهاب ايجاد کنند. همچنين وقتي نوزدان شير مي خورند، گوش بچه به سمت پايين است و امکان دارد با مکيدن، شير همراه با ميکروب هايي که در دهان وجود دارد، وارد گوش مياني شود و التهاب ايجاد کند در اين ميان کودکاني که شيشه يا پستانک مي خورند بيشتر مستعد التهاب گوش هستند زيرا ايمني بدنشان از کودکاني که شير مادر مي خورند، کمتر است.
اين پزشک متخصص در پاسخ به اين پرسش که آيا عفونت گوش مياني جدي است؟ اينگونه پاسخ مي دهد: بله! جدي است چون مي تواند گوش درد شديد و کاهش شنوايي ايجاد کند. کاهش شنوايي به خصوص در اطفال مي تواند يادگيري را مختل کند و حتي تکامل گفتار را به تأخير اندازد. علاوه بر اين عفونت گوش به دليل موقعيت قرار گرفتن گوش در قاعده جمجمه و مجاورت آن با مغز، مخچه و عصب صورت مي تواند خيلي خطرناک باشد و عفونت و التهاب مي تواند به راحتي به داخل جمجمه منتقل بشود. به همين خاطر والدين با ديدن علائمي همچون بي قراري و شير نخوردن نوزاد بايد او را نزد پزشک ببرند و درمان کنند.
راه هاي پيشگيري از ابتلا به عفونت در گوش
اين استاد دانشگاه درباره راه هاي پيشگيري از ابتلا به عفونت در گوش توضيح مي دهد: مراجعه سالانه به پزشک براي اطمينان از سلامتي گوش ضروري است، ضمن آنکه اگر جرم داخل گوش وجود دارد آن را پزشک پاک مي کند. از دستکاري مجراي گوش به وسيله گوش پاک کن يا اشياي ديگر، پرهيز شود چون گوش پاک کن نه تنها جرم ها را خارج نمي کند بلکه لايه محافظت کننده مجراي گوش را نيز از بين مي برد و جرم ها را به عقب مي راند.هر ترشحي از گوش نشانه عفونت نيست
اين پزشک متخصص درباره ترشحات گوش نيز مي گويد: گوش در حالت طبيعي داراي ترشحات زردرنگي است و هر چه سن بالاتر مي رود، رنگ اين ترشحات تيره تر، قهوه اي و سياه مي شود. اين ترشحات ضمن دفاع و حفاظت از گوش در برابر ورود حشرات، مانع فعاليت قارچي مي شود. دکتر کريمي با تأکيد بر اينکه ترشحات طبيعي گوش را نبايد با ترشحات عفوني و چرکي اشتباه گرفت، درباره وجه تمايز اين ترشحات مي گويد: ترشح چرکي - عفوني ترشحي است که بوي عفونت مي دهد و مرتب از گوش خارج مي شود. ترشحات عفوني بعد از استخر يا دوش گرفتن تشديد مي شود و اگر در گوش خارجي باشد همراه با درد است ولي ترشحات طبيعي گوش معمولاً بدون بو، بدون درد و به رنگ قهوه اي است.وقتي گوشتان زنگ مي زند!
وزوز با زنگ زدن گوش معمولاً مشکل شايعي است که از هر پنج نفر، يک نفر در طول عمر آن را تجربه مي کند در واقع، اين حالت را نمي توان به خودي خود بيماري دانست بلکه بيشتر نوعي مشکل زمينه اي براي ابتلا به برخي بيماري ها به شمار مي رود که از اين ميان مي توان به اختلال در سيستم گردش خون، سيستم شنوايي و مغز اشاره کرد. همچنين برخي از ضايعات مغزي مي تواند ابتدا با وزوز گوش علامت دهد.اين متخصص گوش اظهار مي کند: يکي از مهم ترين عوامل ايجاد وزوز گوش، زندگي پر تنش و همراه با استرس است و با توجه به پيرتر شدن جمعيت کشور و تأثير آلودگي صوتي و آلودگي هوا بر حواس مختلف احتمال بروز اختلالات عصبي منجمله وزوز گوش بيشتر مي شود. به تعريف ساده وزوز گوش، احساس شنيدن صدايي در گوش ها يا سر، بدون وجود منبع صداي خارجي است. ممکن است هر يک از ما تاکنون صداهايي مثل صداي سوت، همهمه، وزوز و غيره را در گوش ها يا در سر احساس کرده باشيم که البته در صورت کوتاه بودن زمان احساس آنها چندان اهميتي ندارند ولي اگر بيش از پنج دقيقه طول بکشد و در هفته چند بار تکرار شود، توجه به آنها و مراجعه به متخصص گوش و حلق و بيني براي مشاوره و ارزيابي اوليه لازم است.
دکتر کريمي با اشاره به اينکه وزوز گوش در تمام گروه هاي سني حتي در کودکان نيز وجود دارد، عنوان مي کند: با بالا رفتن سن افراد، احتمال بروز کم شنوايي و وزوز گوش بيشتر است و علاوه بر آن سبک بد زندگي مانند عادت کردن به محيط هاي خيلي ساکت يا خيلي شلوغ باعث تشديد آن مي شود در واقع برخلاف تصور، کساني که خود را ايزوله کرده و در محيط هاي خيلي ساکت زندگي مي کنند نيز از خطر ابتلا به اين عارضه به دور نيستند و در برخي موارد حتي بيشتر و شديدتر دچار وزوز گوش مي شوند.
چند توصيه براي مقابله با وزوز گوش
وزوز کردن گوش همانطور که بيشتر ما مي دانيم خطر جدي براي سلامتي ما به وجود نمي آورد اما ميليون ها نفر در سراسر دنيا به اين مشکل دچار هستند و بعضي ها تحمل خود را در مقابل اين صداها از دست مي دهند.براي قابل تحمل کردن اين موضوع چند راه به شما پيشنهاد مي کنيم که مي تواند مؤثر باشد:
- از صداها دوري کنيد:
افراد عادي براي شرکت در يک مسابقه پر صدا يا حتي کنسرت موسيقي مشکلي ندارند اما براي شما از وزوز کردن گوشتان در عذاب هستيد بهتر است از اين کار وزوز کردن گوشتان در عذاب هستيد بهتر است از اين کار دوري کنيد. گوش دادن هر نوع صدايي از طريق واکمن ها، هدفون ها يا هر وسيله اي که مستقيماً وارد گوشتان شود برايتان مضر است. اين کار حتي براي آنان که از اين مشکل رنج نمي برند نيز ممکن است سبب شود تا در آينده به مشکلات سنگين شدن گوش يا حتي وزوز کردن آن دچار شوند.بيشتر افرادي که در کارخانه هاي پر سر و صدا کار مي کنند و کارگران در خطر مشکلاتي هستند که در آينده به خاطر صداي بلند اطرافشان برايشان ايجاد مي شود و ممکن است سلول ها و بافت هاي موي سر يا گوش آنان آسيب هاي جدي ببيند پس تا آنجا که مي توانيد از صداهاي بلند دوري کنيد.
- فشار خون خود را کنترل کنيد:
گاهي اوقات صداي وزوز گوش ممکن است به خاطر بالا بودن فشار خون باشد. پس در اين حالت اين صداها را به عنوان زنگ خطري براي بالا رفتن فشار خونتان بدانيد و فوراً به پزشک مراجعه کنيد.- نمک نخوريد:
اگر از فشار خون بالا رنج مي بريد يا گوش هايتان زنگ مي زند، خوردن نمک برايتان بسيار مضر است. هرچه مي توانيد کمتر سديم بخوريد و در رژيم خود از غذاهايي که نمک زيادي دارند مثل غذاهاي حاضري دوري کنيد.-آسپرين نخوريد:
گاهي اوقات آسپرين باعث مي شود روز بعد از خوردن آن گوشتان وزوز کند يا زنگ بزند. اگر به صورت مداوم آسپرين مي خوريد ممکن است در خطر ابتلا به اين مشکل قرار بگيريد. خوردن آسپرين بچه براي آنان که براي مشکلات قلبي از آن مصرف مي کنند خطر کمتري دارد. براي جايگزيني آسپرين با داروي ديگر با دکتر خود مشورت کنيد.- ورزش کنيد:
راه رفتن روزانه ممکن است برايتان مفيد باشد.- استراحت کنيد:
خستگي بيش از حد، سرماخوردگي ها و آنفولانزاها مي توانند برايتان مشکل ساز شوند. خوب استراحت کنيد و خسته نمانيد چون ممکن است وزوز گوشتان بيشتر شود.- آرام باشيد:
استرس به خاطر صداهايي که در گوش خود مي شنويد. برايتان مضر است. پس آرام باشيد که اين بيماري خطرناک نيست.- صداهاي جانبي را در کنار خود داشته باشيد:
هميشه راديو يا ضبط خود را با صداي کم روشن بگذاريد. اين صداها حتماً از آنچه ممکن است در گوشتان وجود داشته باشد بهتر هستند.افت شنوايي عصبي و پيرگوشي چيست؟
افت شنوايي، عده زيادي از مردم دنيا را از راه هاي گوناگون به خود مشغول کرده است. خيلي از کساني که دچار کاهش شنوايي مي شوند، فکر مي کنند که مشکل غير قابل درمان است و برعکس، بعضي ها هم باور دارند کاهش شنوايي در هر صورت درمان خواهد شد يا حداقل با استفاده از سمعک بهبود خواهد يافت.به گفته دکتر کريمي، پيرگوشي نيز يک افت شنوايي تدريجي است که با افزايش سن اتفاق مي افتد و مردان بيشتر از زنان دچار پيرگوشي مي شوند. پيرگوشي در واقع يک نوع معمول از کم شنوايي حسي - عصبي ( اختلال شنوايي که به دنبال اختلال در حلزون يا عصب شنوايي رخ مي دهد ) است که منجر به اختلال شنوايي دائم مي شود و اغلب افراد از ابتلاي خود به آن آگاه نيستند.
قرار گرفتن در معرض سر و صدا ( صداي ناخواسته مثل صداي بوق خودروها ) يکي از دلايل کاهش حس عصبي شنوايي است و بنا به گفته اين متخصص گوش، افرادي که سال ها در معرض سر و صدا قرار مي گيرند معمولاً دچار افت شنوايي پيش رونده مي شوند. افزايش سن، فشار خون بالا، استرس زياد، برخي داروها و حتي عوامل ارثي نيز در ابتلا به پيرگوشي نقش دارند.
اين استاد دانشگاه با بيان اينکه پيرگوشي با نشانه هايي بروز مي کند در اين باره مي گويد: دشواري در تشخيص اصوات به ويژه اصوات زير مثل حرف « س » يکي از اين نشانه هاست. همچنين در افراد پيرگوش فهم مکالمات مشکل است؛ به خصوص وقتي سرو صداي زمينه اي وجود دارد. ضمن اينکه افراد پيرگوش صداي مردان را بهتر از زنان مي شوند.
افراد مبتلا به پيرگوشي معمولاً عنوان مي کنند که گفتار را مي شنوند ولي در فهميدن آن مشکل دارند. همه نشانه هاي ياد شده، توانايي هاي فرد را کاهش مي دهد و روي کيفيت زندگي و بهداشت روان وي تأثير مي گذارد.
دکتر کريمي توصيه مي کند: اگر احساس کم شنوايي مي کنيد بهتر است پس از ويزيت پزشک متخصص و مشخص شدن علت کم شنوايي ها براي ارزيابي ميزان افت شنوايي تان به يک اوديولوژيست ( شنوايي شناس ) مراجعه کنيد. مفيدترين کاري که يک شنوايي شناس مي تواند براي افراد با مشکل پيرگوشي انجام دهد سمعک ها و برنامه هاي توانبخشي است. از جمله برنامه هاي توانبخشي براي اين افراد مشاوره، تجويز سمعک، تجويز وسايل کمک شنيداري و مهارت هاي افزايش ارتباط است. برنامه هاي توانبخشي سبب برقراري ارتباط بهتر و در نهايت بالا بردن کيفيت زندگي براي افراد مبتلا مي شود.
بنابراين آن طور که اين پزشک متخصص مي گويد، کاهش شنوايي حسي عصبي به غير از برخي موارد استثناء درمان نمي شود ولي در موارد خاص مانند کساني که دچار اختلالات تيروئيد هستند و دچار نوعي کاهش شنوايي حسي عصبي شده اند با اصلاح تيروئيد و برطرف کردن مشکل، کاهش شنوايي شان هم برطرف مي شود.
وي مي افزايد: با اين حال، متأسفانه در بيشتر مواردي که کاهش شنوايي حسي عصبي رخ مي دهد و عوامل متعددي از آلودگي هاي صوتي و پيرگوشي گرفته تا مصرف برخي داروها و بيماري ها و تومورها در آن نقش دارد، بايد به اين نکته توجه داشته باشيم که مشکل معمولاً غير قابل درمان است. البته براي بهتر شنيدن مي توان از سمعک استفاده کرد و کساني مي توانند از سمعک کمک بگيرند که از نظر درک گفتار مشکلي نداشته باشند.
دليل کاهش شنوايي
دکتر کريمي با تأکيد بر اينکه کاهش شنوايي در سنين مختلف به علل متفاوتي اتفاق مي افتد، مي گويد: به عنوان نمونه کاهش شنوايي در کودکان معمولاً به علت تجمع مايع پشت پرده گوش پيش مي آيد که يکي از علل شايع سنگيني گوش کودکان است. اين مشکل قابل درمان است و اگر به موقع متوجه آن شوند مي توان به کمک درمان هاي دارويي و در موارد پيشرفته با استفاده از جراحي هاي کوچک، شنوايي آنها را به حالت طبيعي برگرداند.گاهي هم سنگيني گوش به علل ساده و پيش پا افتاده اي رخ مي دهد که به گفته اين پزشک متخصص، وجود جرم متراکم در گوش يکي از اين موارد است. بنابراين زماني که گوش تميز شود و جرم آن را خارج کنند، مشکل بيمار هم برطرف خواهد شد.
البته وي با اشاره به اين که ضربه ها هم مي تواند موجب کم شنوايي شود، توضيح مي دهد: ضربه ها به دو شکل، چنين مشکلي را براي فرد ايجاد خواهد کرد، يکي ضربه هاي صوتي است و ديگري ضربه هاي فيزيکي که به گوش وارد مي شود. اين ضربه ها ممکن است به سادگي يک سيلي يا به شدت تصادف ها باشد اما مي تواند منجر به آسيب ديدن پرده گوش شود و شنوايي را کاهش دهد. زماني که ضربه شديد باشد مانند ضربه هايي که در تصادف ها اتفاق مي افتد. ممکن است باعث شکستگي در استخوان گيجگاهي و در نتيجه بروز اختلالات شنوايي هم از نوع حسي عصبي و هم از نوع انتقالي شود.
در مجموع کاهش شنوايي مشکلي است که مي تواند به علل متفاوتي رخ دهد. گاهي يک مشکل ساده مانند تجمع جرم در گوش خارجي موجب کاهش شنوايي مي شود و بعضي اوقات هم موضوعاتي جدي و مهم مانند اختلالات مغزي و تومورها مي تواند عاملي براي سنگيني گوش باشد.
اين پزشک و متخصص گوش تاکيد مي کند: افت شنوايي بايد درمان شود يا با استفاده از سمعک و توانبخشي، شنوايي را تقويت کرد زيرا با گذشت زمان کاهش شنوايي شديد مي تواند موجب اضطراب، افسردگي، انزوا و تنهايي فرد شود. در صورت درمان نشدن، آسيب شنوايي ممکن است تبديل به عارضه اي روان شناختي شود به همين علت جست و جوي راه حلي مناسب در مراحل اوليه، امري مهم است.
شنوايي کودکان را کنترل کنيد
تشخيص بيماري ها ومشکلات در سنين کودکي کمي سخت تر از بزرگسالي است و والدين بايد توجه بيشتري به نشانه هاي اين اختلالات داشته باشند در مورد کاهش شنوايي هم پدر و مادر بايد دقت کنند اگر فرزندشان نزديک به تلويزيون مي نشيند يا صداي آن را خيلي بلند مي کند يا در صورتي که در امتحان ديکته نمي تواند نمره خوبي به دست بياورد، ممکن است دچار مشکل کاهش شنوايي باشد.دکتر کريمي توصيه مي کند: والدين در اين شرايط به صورت دوره اي، وضع شنوايي فرزندشان را کنترل کنند تا مشکلي براي آنها پيش نيايد. البته اگر اين مشکلات در مراحل اوليه تشخيص داده شود، مي توان به درمان اميدوار بود ولي در صورتي که وضع ادامه پيدا کند بعد از گذشت مدتي، کاهش شنوايي غير قابل برگشت مي شود.
همانطور که گفته شد، آلودگي صوتي از شايع ترين علل کاهش شنوايي عصبي اکتسابي بالغين است که دکتر کريمي، درباره ي آن مي گويد: اصولاً سر و صداي زياد و آلودگي صوتي نوعي عامل استرس زاي بيولوژيک است که نه تنها بر سيستم شنوايي بلکه بر کل بدن انسان اثر مي گذارد به طوري که باعث تحريک سيستم اعصاب مرکزي، تأثير بر سيستم غدد هيپوفيز و آدرنال و اختلالات هورموني مي شود و هنگامي که باعث کاهش شنوايي شود، شخص نمي تواند به راحتي با افراد اجتماع ارتباط برقرار کند و ا ين خود باعث کاهش کيفيت زندگي و افت سلامت رواني او مي شود.
او با اشاره به اينکه صوت به صورت حاد و مزمن باعث صدمه به گوش مي شود، مي گويد: نوع حاد مثل، انفجار ناگهاني، ترقه و غيره در نزديک گوش است که معمولاً يک طرفه است و نوع مزمن بيشتر در افرادي است که بدون آگاهي و بدون استفاده از تمهيدات کافي حفاظتي در کارخانه هاي پر سر و صدا سال ها کار کرده اند و هنگامي متوجه سنگين شدن گوش مي شوند که آسيب جدي به دستگاه شنوايي وارد شده است.
اين متخصص گوش، حلق و بيني در خصوص شرايط باليني بيمار در معرض آلودگي مزمن صوتي نيز مي گويد: اين بيماري خصوصيات باليني مشخصي ندارد که بتوان آن را از بقيه بيماري هاي گوش که باعث کاهش شنوايي عصبي مي شوند جدا کرد. تشخيص آن از راه گرفتن شرح حال و محل کار فرد و معاينه و آزمايش هاي شنوايي سنجي مقدور است و گاهي بيمار ممکن است وزوز گوش هم داشته باشد.
در مجموع دستگاه شنوايي عصبي بعضي افراد آسيب پذيرتر از ديگران است به عنوان مثال در افرادي که موهاي بور و چشمان آبي دارند اين حساسيت و آسيب پذيري بيشتر از افرادي است که موها و چشمان سياه دارند. همچنين بعضي از داروها اثر سمي بر سلول هاي شنوايي دارند مثل آمينوگليکوزيدها ( جنتامايسين )، قرص آسپيرين و بعضي از داروهاي ادرارآور؛ به همين دليل افرادي که از اين داروها استفاده مي کنند در صورتي که در معرض آلودگي قرار گيرند، اعصاب شنوايي آنها آسيب پذيرتر مي شود.
خوددرماني نکنيد
اين متخصص گوش اظهار مي کند: بيماران نبايد خوددرماني کنند و داروخانه ها نيز بايد آنان را از اين کار منع کنند. در صورت مراجعه فردي به داروخانه براي گرفتن دارو به منظور درمان گوش درد خود، داروساز بايد به بيمار توصيه کند تا به ملاقات پزشک برود. از سوي ديگر خوددرماني بيماران مي تواند عوارضي را در پي داشته باشد به عنوان نمونه خود درماني التهاب گوش مياني در کودکان مي تواند باعث تراوش مايع در گوش مياني و تداوم اين عارضه شود.به گفته دکتر کريمي، داروها براي مبتلايان بيماري هاي گوش و حلق و بيني بايد مختصر و مفيد تجويز شوند. علاوه بر آن لازم است از مصرف داروهاي متعدد و داراي آثار يکسان خودداري شود. به عنوان نمونه داروهاي حاوي آنتي هيستامين خواب آور هستند و اثرات داروهاي آرامش بخش ضد افسردگي را تشديد مي کنند. همچنين در صورت سوراخ بودن پرده صماخ بايد از مصرف خودسرانه قطره گوش که اثرات مسموميت گوشي ايجاد مي کند، خودداري کرد. علاوه بر آن از قطره هاي بيني مانند نفازولين به صورت بي دليل و مستمر نبايد استفاده کرد چون باعث مي شود فيزيولوژي بيني به هم بخورد و اين عضو به قطره وابسته شود.
دستکاري گوش ممنوع
اگر چه رعايت بهداشت فردي از مهم ترين روش هاي پيشگيري از بيماري هاست اما برخي به دليل ناآگاهي از زبان اشيايي که براي رعايت بهداشت فردي استفاده مي کنند، دچار عارضه و بيماري مي شوند.پاک کردن گوش با اشياي خارجي مانند کليد، چوب کبريت و گوش پاک کن يکي از اين رفتارهاي غير بهداشتي و خطرناک است که نه تنها موجب عفونت گوش خارجي مي شود بلکه مي تواند آسيب هاي جبران ناپذيري را موجب شوند.
اين متخصص گوش توصيه مي کند که افراد نبايد براي تميز کردن گوش وسواس داشته باشند چرا که ممکن است به اين طريق به گوش خود آسيب برسانند. در داخل کانال گوش، سيستمي وجود دارد که گوش را خود به خود تميز مي کند. استفاده از گوش پاک کن به عنوان يک وسيله بهداشتي براي تميز کردن گوش را توصيه نمي کنيم، زيرا گوش پاک کن که به غلط اين نام را گرفته وسيله اي است براي رساندن دارو به نقاط مختلف بدن. تميز کردن در حدي که گودي گوش به وسيله يک دستمال روي انگشت بعد از استحمام پاک شود، کافي است و در صورت احساس رطوبت در کانال گوش مي توان از باد گرم سشوار، گوش را خشک کرد.
مراقب گوش تان باشيد
کساني که در محيط هاي پر سرو صدا حضور دارند يا کارشان طوري است که هميشه بايد در اين مکان ها باشند، حتماً بايد از گوشي هاي مخصوص حفاظت شنوايي استفاده و سلامت گوش و وضع شنوايي شان را کنترل کنند. علاوه بر اين، دکتر کريمي مي گويد، کساني که از هدفون استفاده مي کنند بايد دقت داشته باشند با صداي بلند هدفون نگذارند چون اين وضع هم مي تواند فرد را دچار کم شنوايي حسي عصبي کند.اين متخصص گوش، حلق و بيني در خاتمه توصيه هايي براي بهداشت گوش و مجاري شنوايي به مخاطبان دارد و مي گويد: هنگام استحمام بايد از داخل شدن کف يا مواد قليايي به داخل مجراي گوش خودداري کرد. فرد پس از خروج استخر، احتياجي نيست آبي را وارد گوش خود کند. تنها خم کردن گوش براي خروج آب کافي است. استفاده از سشوار از فاصله دور براي خشک کردن آب باقي مانده در گوش مجاز است. شست و شوي لاله گوش با صابون بدون مشکل است ولي کف نبايد وارد گوش شود زيرا مجراي خارجي يک محيط اسيدي با PH 5,2 است و با ورود مواد قليايي به گوش و خنثي شدن اين PH، مجراي خارجي براي ابتلا به عفونت مستعد مي شود. افراد به هيچ عنوان از قطره يا پمادي به طور خودسرانه براي بهبود التهاب گوش استفاده کنند. گوش ها به صداهاي بلند بسيار حساس هستند و سرو صداي بيش از حد يا قرار گرفتن طولاني مدت در معرض صداي بلند مي تواند به شنوايي شما آسيب برساند. بنابراين به اين توصيه ها براي جلوگيري از نقص شنوايي تان توجه کنيد:
* هنگامي که در محيط هاي پر سر و صدا کار مي کنيد، مثلاً در اطراف جاده هاي پر ترافيک يا دستگاه هاي ماشيني پر سر و صدا از گوشي هاي حفاظتي استفاده کنيد.
* هنگامي که مي دانيد در اطراف شما براي مدتي طولاني سر و صداي بلند وجود خواهد داشت به خصوص ابزارها يا تجهيزات پر سر و صدا از گوشي استفاده کنيد.
* زير ابزارها يا تجهيزات الکترونيکي پر سر و صدا از زيرانداز لاستيکي استفاده کنيد.
* از به راه انداختن همزمان ابزارهاي پر سر و صدا خودداري کنيد. از استفاده از يک ابزار پر سر و صدا براي پوشاندن صداي ابزار ديگر استفاده نکنيد؛ براي مثال براي پوشاندن صداي ترافيک يا جارو برقي صداي موسيقي را بالا نبريد.
منبع مقاله :
نشريه بهداشت زنان، شماره 48
