باغ‌های معلق بابل

یکی از عجایب هفتگانه جهان

بر اساس افسانه، باغ‌های معلق بابل که یکی از عجایب هفتگانه جهان باستان محسوب می‌شوند در قرن 6 پیش از میلاد توسط شاه بخت النصر دوم برای همسر خود، آمیتیس ساخته شدند که گرفتار درد فراق از وطن بود. آمیتیس به عنوان یک شاهزاده خانم ایرانی، دلتنگ کوه‌های سرزمین خود شده بود و در نتیجه بخت النصر برای او واحه‌ای در بیابان ساخت، ساختمانی پوشیده با درختان و گیاهان عجیب و غریب و محکم به طوری که شبیه کوه بودند. تنها مشکل این است که باستان شناسان مطمئن نیستند که باغ‌های معلق اصلاً در واقع وجود داشته‌اند.

بخت النصر دوم و بابل

شهر بابل در حدود سال 2300 پیش از میلاد و یا حتی قبل از آن در نزدیکی رودخانه فرات درست در جنوب شهر امروزی بغداد در عراق تاسیس شد. از آنجا که این شهر در صحرا واقع شده بود، تقریباً به طور کامل از آجر-گل خشک ساخته شده بود. از آنجا که آجرها به راحتی شکسته می‌شوند، این شهر در طول تاریخ خود بارها و بارها نابود شد.
در قرن 7 پیش از میلاد، بابلی‌ها در برابر حاکم آشوری خود شورش کردند. پادشاه آشوری سناخریب در تلاشی برای سرمشق دادن به آنها، شهر بابل را با خاک یکسان کرد و به طور کامل آن را از بین برد. هشت سال بعد، پادشاه سناخریب توسط سه پسر خود به قتل رسید. جالب توجه است که یکی از این پسران دستور بازسازی مجدد بابل را صادر کرد.
هنوز مدت زیادی نگذشته بود که بابل یک بار دیگر شکوفا شد و به عنوان مرکز آموزش و فرهنگ شناخته شد. این پدر بخت النصر، پادشاه نبوپولاسار بود که بابل را از حکومت آشوری آزاد کرد. هنگامی که در سال 605 پیش از میلاد بخت النصر دوم پادشاه شد، قلمرو بزرگی را تحویل گرفت، اما او زیاده خواه بود.
بخت النصر می‌خواست قلمرو خود را گسترش دهد تا آن را یکی از قدرتمندترین دولت‌شهرهای زمان کند. او با مصریان و آشوریان جنگید و پیروز شد. او همچنین با ازدواج با دختر پادشاه ماد، اتحادی با وی برقرار کرد.
با این فتوحات غنایم جنگی بسیاری نیز به دست آمد که بخت النصر در طول دوره سلطنت 43 ساله خود، برای افزایش وسایل جنگی در شهر بابل از آنها استفاده کرد. او زیگورات عظیم، معبد مردوک (مردوک از خدایان بابل) را ساخت. او همچنین دیوار بزرگی در اطراف شهر بنا کرد که بر اساس گفته‌ها 80 فوت ضخامت داشت و به اندازه کافی برای حرکت چهار ارابه پهن بود. این دیوارها به خصوص دروازه ایشتار بسیار بزرگ و بلند بوده و تا زمانی که توسط فانوس دریایی اسکندریه از فهرست حذف شدند، خود یکی از عجایب هفتگانه جهان محسوب می‌شدند.
با وجود این آثار بسیار زیبا، این باغ‌های معلق بود که نظر مردم را به خود جلب کرد و یکی از عجایب هفتگانه جهان باستان باقی ماند.

باغ‌های معلق بابل چگونه بودند؟

این که ما چیز زیادی از باغ‌های معلق بابل نمی‌دانیم، ممکن است تعجب آور باشد. نخست این که ما نمی‌دانیم که این بنا دقیقاً در کجا واقع شده بود. البته گفته شده که برای دسترسی به آب در نزدیکی رودخانه فرات قرار داشته اما در عین حال هیچ شواهد باستان شناسی برای اثبات محل دقیق آن یافت نشده است. در میان عجایب هفتگانه، این تنها موردی است که محل آن هنوز پیدا نشده است.
بر طبق افسانه، شاه بخت النصر دوم باغ‌های معلق را برای همسرش امیتیس ساخت که دلتنگ هوای سرد، مناطق کوهستانی و مناظر زیبای میهن خود در ایران بود. در مقایسه، بابل سرزمین گرم، صاف، گرد و خاکی و جدید او کاملاً خسته کننده به نظر می‌رسید.
اعتقاد بر این است که باغ‌های معلق ساختمان بلندی بوده که بر سنگ ساخته شده بود (بسیار نادر در این منطقه)، که شاید با داشتن تراس‌های متعدد از بعضی جهات شبیه یک کوه می‌نمود. گیاهان و درختان این بنا که در بالا قرار داشته و از دیوارها آویزان بودند (از این رو واژه باغ‌های "معلق" مصطلح شد) متعدد بوده و تنوع زیادی داشتند. زنده نگه داشتن این گیاهان عجیب و غریب در یک بیابان به مقدار بسیار زیادی آب نیاز داشت. بنابراین گفته می‌شود که نوعی موتور، آب را از چاهی که در زیر بنا قرار داشت و یا به طور مستقیم از رودخانه به داخل ساختمان پمپ می‌کرد.
از آن به بعد امیتیس می‌توانست در میان اتاق‌های ساختمان راه برود در زیر سایه آن‌ها و همچنین هوای آغشته به آب سرد این مکان خنک شود.

آیا باغ‌های معلق به واقع وجود داشته‌اند؟

هنوز بحث‌های زیادی در مورد وجود باغ‌های معلق وجود دارد. باغ‌های معلق آنقدر سحرآمیز هستند که وجود آنها بسیار شگفت‌انگیز به نظر می‌رسد. با این حال، بسیاری از دیگر ساختارهای به ظاهر غیر واقعی بابل توسط باستان شناسان کشف و ثابت شده که واقعاً وجود داشته‌اند.
با این وجود باغ‌های معلق دور از این آثار باقی مانده‌اند. برخی از باستان شناسان بر این باورند که بقایای بافتی کهن در خرابه‌های بابل پیدا شده است. مشکل این است که آنطور که در برخی از توصیفات مشخص شده، این بقایا در نزدیکی رودخانه فرات نیستند.
همچنین در نوشته‌های بابلی معاصر هیچ اشاره‌ای به باغ‌های معلق نشده است. در نتیجة این امر، برخی بر این باور هستند که باغ‌های معلق اسطوره‌ای بیش نبوده و تنها توسط نویسندگان یونانی پس از سقوط بابل توصیف شده‌اند.
نظریه جدید دکتر استفانی دالی از دانشگاه آکسفورد این طور توضیح می‌دهد: اشتباهی در گذشته روی داده و باغ‌های معلق در بابل واقع نشده بودند؛ بلکه آنها در شهر آشوری شمالی نینوا قرار داشته و توسط شاه سناخریب ساخته شده بودند. این سردرگمی احتمالاً از آنجا نشأت می‌گیرد که نینوا در دوره‌ای، به عنوان بابل جدید شناخته می‌شد.
متاسفانه، ویرانه‌های باستانی نینوا در ناحیه‌ای بسیار پر مخاطره و خطرناک در عراق قرار دارند و در نتیجه، حداقل در حال حاضر، حفاری غیر ممکن است. شاید روزی در آینده به حقیقت باغ‌های معلق بابل پی ببریم.