نویسنده: رولان برتون
مترجم: ناصر فكوهی

قرن بیستم در آفرینش روش ها و مفاهیم بی رحمی، وحشت و ضدیت با انسان بسیار پربار بوده است؛ قرنی كه با تحمیق گسترده ی توده ها همراه بوده، به ابداع روشی خاص برای اسارت و در بند كردن گسترده توده ها نیز انجامیده است. اردوگاه های اسارت در طول جنگ استقلال كوبا ( 1895-1898 ) و در فرایندی كه « ترور اسپانیایی » ‌نامیده می شد، ایجاد شدند، و تلاشی بودند برای حفظ آخرین مستعمرات اسپانیایی. اما اردوگاه ها اندكی پس از این زمان به وسیله ارتش بریتانیا نیز به كار گرفته شدند. این ارتش در جنگ بوئرها ( 1899-1902 ) (1)‌ از اردوگاه ها استفاده كرد تا با كارایی زیادی مقاومت یك ملت یعنی آفریكانرها (2) را خرد كند. 25 اردوگاه كه 200 هزار زندانی را در خود جای می دادند به سرپرستی بادن پاول (3)‌به وجود آمدند و از این تعداد 20 هزار نفر هلاك شدند. چند سال بعد، نوبت به گولاگ های (4) شوروی رسید كه از سال 1922 تبدیل به نهادهای اساسی رژیمی شدند كه پایه آن بر دستگیری همه افراد و گروه ها و مردمان مظنون به مخالفت و استفاده از كار اجباری آنها بود. این نهادها كه نام « تجدید آموزش به وسیله كار » بر خود داشتند از سال 1935 به وسیله رژیم نازی تقلید شدند و به سراسر حاكمیت این رژیم تعمیم یافتند. نازی ها همچنین از سال 1942، شش اردوگاه مرگ (5) ‌را نیز به اردوگاه های قبلی افزودند كه عبارت بودند از اردوگاه های شلمنو (6)، بلزك (7)، سوبیبور (8)، تربلینكا (9)، مایدانك (10) و آشویتس (11). تخصص این اردوگاه ها در نابود ساختن گروه های قومی خاصی به ویژه یهودیان و كولی ها بود. البته فراموش نكنیم كه در اردوگاه های عادی روسی و آلمانی نیز افراد به سادگی از ناتوانیبر اثر كار زیاد، بدرفتاری و گرسنگی هلاك می شدند، نظیر وضعیتی كه امروز هنوز در مجموعه [ اردگاه ] چینی لائوگای (12) دیده می شود.
این امر همچنین در اردوگاه های جمهوری فرانسه نیز، كه در فوریه 1939 برای زندانی كردن « خارجیان مزاحم » یعنی پناهندگان ضدفاشیست اسپانیایی تأسیس شده بودند، دیده می شد. این اردوگاه ها از سال 1939 مبارزان ضد فاشیست آلمانی و اتریشی را نیز كه اكثریت آنها یهودی بودند ( به جرم آنكه افرادی « خطرناك » اند زیرا تابع یك كشور در جنگ با فرانسه هستند ) در خود جای دادند. از فوریه 1940 زندانیان سیاسی فرانسه و از بهار همین سال، كولی ها و از اكتبر این سال به فرمان دولت ویشی (13) « خارجیان از نژاد یهود » نیز در اردوگاه ها به اسارت درآمدند. نویسندگانی چون آرتور كستلر (14) ( تفاله زمین، 1941 ) (15) (16)، خورخه سامپرن (17) ( سفر بزرگ، 1963 ) (18) (19) و آن گرینبرد (20) ( اردوگاه های ننگ، 1991 ) (21) به خوبی این اردوگاه ها را توصیف كرده اند. اما در كمتر كتاب تاریخ فرانسه می توان به نام آنها برخورد: آرژل (22)، سن -سیپرین (23)، لو ورنه (24)، گور (25)، ریوسالت (26)، له میی (27)... همچنین باید به اردوگاه هایی كه دولت آمریكا در سال 1941 به وجود آورد تا مجموعه جمعیت ژاپنی- آمریكایی را در آنها جای دهد یا نیزای ها (28) اشاره كنیم.

پی‌نوشت‌ها:

1. Boersبوئرها مهاجران هلندی بودند كه از اواسط قرن 17 شروع به مهاجرت به افریقای جنوبی كردند و به زودی مهاجران آلمانی و اسكاندیناوی دیگری نیز به آنها ملحق شدند. از ابتدای قرن19، زمانی كه بریتانیا در این منطقه قدرت را در دست گرفت اختلاف بوئرها با انگلیسی ها شروع شد. در نیمه اول قرن 19 بریتانیا هنوز وجود حاكمیت های مستقل بوئرها در سرزمین های داخلی افریقای جنوبی نظیر اورانژ ( Orange ) و ترانسوال ( Transvaal ) را می پذیرفت. اما در نیمه دوم قرن، به خصوص با كشف معادن الماس و ورود مهاجران جدید، اختلاف بوئرها با انگلیسی ها و مهاجران جدید بالا گرفت و كار به جنگ گسترده ای در سال های 1899-1902 موسوم به جنگ بوئرها كشید كه به شكست آنها منجر شد. در سال 1902 عهدنامه ورینیگینگ ( Vereenignig ) جمهوری های بوئر را به امپراتوری بریتانیا ملحق كرد. اما بوئرها مقاومت خود را در قالب جنبش آفریكاندر ( Afrikaander ) ادامه دادند. اتحاد آفریكاندر در سال 1879 تأسیس شد. آفریكانر نیز نام دیگری است كه به بوئرها یا هلندی های آفریقای جنوبی داده می شود كه به زبان آفریكانی ( Afrikaans ) سخن می گویند.
2. Afrikaners
3. Baden Powell(1857-1941) نظامی بریتانیایی كه از مسئولان نظامی انگلیس در جنگ بوئرها بود.
4. Glavnoye Uproavieniye Ispravitelno Trudovykh Lagery « اداره كل اردوگاه های كار تعزیری »، بخشی از پلیس مخفی سابق شوروی كه در سال 1930 برای مدیریت اردوگاه های كار اجباری تأسیس شد. اردوگاه ها كه از آغاز دولت شوروی به وجود آمدند. در سال های دهه سی و در حاكمیت استالین به اوج گستردگی خود رسیدند و میلیون ها نفر را در خود جای می دادند. بخش بزرگی از صنایع شوروی متكی بر كار زندانیان گولاگ ها بود كه بنابر تخمین ها لااقل یك میلیون نفر از آنها بر اثر شرایط سخت حاكم بر آنها كشته شدند.
5. Vernichtungslager
6. Chelmno، نام اردوگاه و شهری در لهستان.
7. Belezec، از اردوگاه های مرگ نازی در لهستان كه حدود 600 هزار نفر در آن به قتل رسیدند.
8. Sobibor، یكی از اردوگاه های مرگ نازی در شرق لهستان كه حدود 250 هزار نفر در آن در اتاق های گاز به قتل رسیدند.
9. Trebblinka، از اردوگاه های مرگ نازی ها در شرق لهستان كه رقم كشته شدگان در آن به 700 تا 800 هزار نفر می رسد.
10. Maydanck، از اردوگاه های مرگ نازی ها در لهستان كه تعداد قربانیان در آن به 50 هزار نفر می رسد.
11. Auschwitz، از اردوگاه های مرگ نازی در لهستان كه رقم كشته شدگان در آن به 1 میلیون نفر می رسد.
12. Laogai، زندان های اردوگاهی چین كه در آنها زندانیان وادار به كار كردن می شوند.
13. Vichy دولت ویشی، دولتی بود كه پس از ترك مخاصمه میان فرانسه و آلمان در سال 1940 به رهبری ژنرال پتن تشكیل شد. این دولت اشغال نیمی از فرانسه ( از جمله پاریس ) از سوی آلمان را به رسمیت شناخت و خود را در شهر ویشی در مركز فرانسه مستقر كرد. دولت ویشی در طول جنگ ناچار به مبارزه با جنبش مقاومت به رهبری دوگل بود و عملاً به صورت متحد آلمان عمل می كرد. پس از خاتمه جنگ، دولت ویشی منحل و پتن به جرم خیانت به مرگ محكوم گردید، اما به دلیل كهولت از این مجازات معاف شد. دولت ویشی مسئول دستگیری و تبعید بیش از 76 هزار نفر در فاصله 1941 تا 1944 به اردوگاه های مرگ بود كه تنها 3 درصد از آنها زنده ماندند. از این تعداد دو سوم یهودیان خارجی، و یك سوم یهودیان فرانسوی بودند.
14. Arthur Koestler
15. La Lie de la Terre
16. Arthur Koestler(1905-1983) نویسنده و روزنامه نگار بریتانیایی.
17. Jorge Semprun
18. Le GrandVoyage
19. Jorge Semprun، نویسنده اسپانیایی كه سال ها در فرانسه در تبعید به سر می برد و بسیاری از آثار خود را به زبان فرانسه نوشته است.
20. Anne Grynberd
21. Les camps de la honte
22. Argeles
23. Saint-Cyprien
24. Le Vernet
25. Gurs
26. Rivesaltes
27. Les Milles
28. درطول جنگ جهانی دوم، 70 هزار آمریكایی ژاپنی تبار و 42 هزار ژاپنی ساكن كرانه غربی به اردوگاه هایی در مناطق مركزی این كشور منتقل شدند.