بازخواني ريشه ها و پيامدهاي 11 سپتامبر
در آستانه چهارمين سالگرد حادثه «11 سپتامبر» به منظور واكاوي و بررسي دقيق تر ريشه هاي اين واقعه مهم و تأثيرات متنوع آن بر سطوح روابط بين الملل گفت وگويي كوتاه با چند نفر از كارشناسان انجام داده ايم كه از نظر مي گذرد: «پروفسور حميد مولانا» درباره پشت صحنه حادثه 11 سپتامبر به خبرنگار ما مي گويد: در هر صورت ما اگر پشت پرده ماجراي 11 سپتامبر را نيز ببينيم ، در فهم اصل ماجراهاي چهار سال گذشته تا به امروز كه سالگرد آن حادثه است خيلي تفاوت نمي كند.
آمريكا و غرب هزاره سوم را با غرور تمام و در عين حال هراس مطلق آغاز كرده بودند، هراس از زلزله بزرگي كه در خاورميانه در حال تكوين بود و امواج آن با شدت تمام از كشوري به كشور ديگر سرايت مي كرد. بلوك غرب درست آن هنگام كه پروژه فروپاشي شوروي را تهيه و به تدريج عملياتي مي كرد با شوك انقلاب ايران و نهضت جهاني اسلام مواجه شد.
«مولانا» اضافه مي كند: غرب تصور مي كرد در پي چند دهه مطالعات آكادميك و استراتژيك در حوزه «انقلاب » و «جنبش هاي سياسي » با تضعيف و سرنگوني ابرقدرت شرق كه پشتوانه بسياري از انقلاب ها بود توانسته است گرد مرگ و ترس و بي ارادگي را در مستعمرات ديرين بپا شد.
پروفسور مولانا در تبيين اين مسأله مي گويد: در واقع آنها تصور مي كردند با اين مطالعات استراتژيك گسترده و عملياتي كردن آن توانسته اند بمب انقلاب را در جاي جاي عالم خنثي كنند.
ايشان با اشاره به تشكيل كميسيون تحقيق 11 سپتامبر ضمن تأكيد بر دخالت عوامل دولت بوش در رويداد 11 سپتامبر مي گويد: تحريف حقايق و تثبيت ديدگاه رسمي دولت آمريكا، از اهداف تشكيل اين كميسيون بود.
اين استاد دانشگاه آمريكا تقويت دستگاه هاي امنيتي آمريكا را از ديگر اهداف تشكيل اين كميسيون مي داند و مي افزايد: اين كميسيون در واقع به دنبال رسيدن به نتيجه گيري مقامات دولتي آمريكا درباره اين حادثه بوده است .
استاد ايراني دانشگاه آمريكا با اشاره به آنكه تنها چند دقيقه بعد از حادثه 11 سپتامبر 2001، مقام هاي آمريكا 91 مسلمان عرب را عامل اين حوادث اعلام كردند، تصريح مي كند: وقتي دولت آمريكا از آنچنان اطلاعات و توانايي برخوردار است كه مي تواند با آن سرعت ، عوامل اين حادثه را دقيقاً شناسايي كند؛ چرا نتوانسته اين كار را قبل از عمليات انجام دهد؟
«مولانا» با اشاره به امكانات گسترده جاسوسي و امنيت پروازي در آمريكا مي افزايد: ممكن نيست چند فروند هواپيماي غول پيكر چند ساعت در كريدورهاي هوايي به صورت غيرمجاز در آسمان آمريكا پرواز كنند، بدون آنكه ردگيري شوند.
وي تأكيد مي كند: اسامي هيچ يك از 19 عرب كه مقام هاي آمريكايي آنها را به عنوان عوامل حملات 11 سپتامبر معرفي كرده اند، در فهرست مسافران هواپيماها قيد نشده است ، جسد هيچ يك از اين 19 نفر در محل حادثه شناسايي نشده است و هيچ يك از خلبانان موضوع ربودن هواپيما را به كنترل پرواز اطلاع ندادند كه اين مسأله ، بيانگر دخالت صريح عوامل بوش در حادثه 11 سپتامبر است .
پروفسور «مولانا» در ادامه اين گفت وگو درباره توفان كاترينا و مقايسه آن با رخداد 11 سپتامبر مي گويد: جريان توفان «كاترينا» و بي نظمي حاصله در شهر «نيواورلئان » و ايالات نزديك آن ، مرا به ياد واقعه انفجارهاي 11 سپتامبر واشنگتن و نيويورك مي اندازد.
هر دو در فاجعه وقتي كه در ساعات اول مردم به تلويزيون نگاه مي كردند اصلاً از رهبران اين كشور خبري نبود، يك شخصيت سياسي و يا مذهبي محبوب كه به ملت آمريكا دلداري دهد وجود نداشت . رئيس جمهور آمريكا همانند ايام حادثه 11 سپتامبر مشغول فعاليت هاي شخصي و تعطيلات تابستاني خود بود. وي در ادامه مي گويد: در حادثه توفان جنوب آمريكا نيز از يك رهبر ديني ملي شناخته شده در اين جمعيت قريب 300 ميليوني خبري نبود كه در اين ساعت بحراني از جنبه معنوي و خدايي به كمك مردم بشتابد. برنامه هاي تلويزيون و رسانه ها را گزارش دهندگان مطبوعات و روزنامه نگاران و فيلمبرداران تشكيل مي دادند و مردمي كه مورد صدمه و آسيب اين توفان قرار گرفته اند. اين يكي از زواياي ضعف نظام هاي مدرن و سكولار است ، نظام هايي كه عواطف انساني در زيرساخت هاي بوروكراتيك و اداري دولتي و فناوري نابود مي شود.
در همين حال دكتر «سيدرضا ميرطاهر»، كارشناس مسائل بين المللي درباره حادثه 11 سپتامبر معتقد است : اين حادثه را مي توان آغاز برهه جديدي در عرصه روابط بين الملل دانست كه طي آن نظام بين الملل از تعامل ميان بازيگران به صورت كشورها به تعامل ميان بازيگران كشوري و مادون كشوري يعني گروه ها و هسته هاي تروريستي در سطح دنيا تبديل شد.
اين كارشناس روابط بين الملل مي افزايد: در صحنه امنيت جهان ، بويژه براي ايالات متحده در حال حاضر رقابت ابرقدرت ها مطرح نيست ، بلكه آن چيزي كه مطرح است مقابله با گروه ها و احياناً كشورهايي است كه از ديدگاه آمريكا به پشتيباني از اين گروه ها مي پردازند.
وي اضافه مي كند: بعد از پايان جنگ سرد و دوران خلاء پس از اين مقطع زماني ، حادثه 11 سپتامبر ورود به دوران جديدي در روابط بين الملل محسوب مي شود.
دكتر «ميرطاهر» در ادامه به تحليل موضوع مطرح شده در مورد پايان يافتن دوران رويارويي نظامي بين ابرقدرت ها پس از جنگ سرد اشاره مي كند و مي گويد: پس از دوران جنگ سرد، بسياري از صاحب نظران بر اين باور بودند كه دوران رويارويي نظامي بين ابرقدرت ها پايان يافته و در آينده عرصه جهاني در سايه موضوع جهاني شدن صحنه تعاملات و رقابت هاي اقتصادي خواهد بود، اما حادثه 11 سپتامبر ثابت كرد كه در عرصه بين المللي ابزارهاي سياسي همچنان بر رقابت هاي اقتصادي ارجحيت دارد.
دكتر ميرطاهر در پايان تأكيد مي كند: اقدامات و عملكرد آمريكا منشاء اصلي حادثه 11 سپتامبر بود، اما آنها با زيركي مسأله تقابل ايدئولوژي ها را مطرح كردند.
«بيژن نوباوه »، خبرنگار واحد مركزي خبر كه در زمان وقوع حادثه 11 سپتامبر در نيويورك بوده در اين باره به خبرنگار ما مي گويد: انفجارهاي برج هاي دوقلو در نيويورك پيش از اصابت هواپيماها به آن رخ داده بود. اين مسأله را «ويليام رودريگز» كه به خاطر نجات يافتن از اين حادثه از جمله افتخارهاي ملي آمريكا محسوب مي شود در يك مراسم رسمي مورد تأييد قرار داده است .
نوباوه در ادامه مي گويد: پيش از اين نيز «ويتنبرگ » يك خلبان آمريكايي كه در زمان جنگ ويتنام خلبان هواپيماي جنگنده بوده است در اظهارات مشابهي گفته بود: شايد حكومت بتواند با برنامه هاي ساختگي مردم را بفريبد، اما من كه در خلباني خبره هستم ، مي فهمم كه چنين كاري قطعاً كار حكومت بوده است .
مدير شبكه جام جم در اين باره مي افزايد: آن زمان هم برخي از كارشناسان اعلام كردند كه اصولاً با هواپيماهاي بزرگي همانند بوئينگ غيرممكن است كه بتوان انفجارهايي از نوع آنچه كه در نيويورك بود ايجاد نمود؛ زيرا هر كس سوخت جت را بشناسد، مي فهمد كه با سوخت جت و منفجر كردن آن نمي توان آن دو ساختمان غول پيكر را پايين آورد.
نوباوه با اشاره به خاطرات تلخي كه از حادثه 11 سپتامبر در ذهن آمريكايي ها ريشه گرفته مي گويد: مردم آمريكا امروز به همان اندازه كه از بيكار شدن و يا غارت اموال زندگيشان مي ترسند از تروريست ها هم وحشت دارند.
وي در ادامه مي گويد: در نظرسنجي اي كه اخيراً «آسوشيتد پرس » از جامعه آمريكا انجام داده نشان مي دهد كه 98 درصد آمريكايي ها دقيقاً يادشان مي آيد كه در لحظه اي كه هواپيماها به دل برج هاي دوقلوي مركز تجارت جهاني زدند چه كار مي كردند! در مورد مسئوليت حوادث 11 سپتامبر 2001 هم ، اگر چه اكثر آمريكايي ها ترويست ها را نام مي برند، اما از هر 10 آمريكايي هفت نفر هم سازمان «سيا» را مقصر مي داند و به همين تعداد هم ماجرا را به گردن «اف بي آي » و يا «امنيت هوايي » مي اندازند. نوباوه ادامه مي دهد: وقوع حادثه 11 سپتامبر جهان را وارد فاز جديدي كرد كه آمريكايي ها داعيه دار اين فاز هستند و تعريفي از مبارزه با تروريسم در راستاي منافع مغرب زمين به صورت اعم و ايالات متحده به طور اخص ارايه مي كنند.
وي معتقد است : آمريكايي ها حادثه 11 سپتامبر را تبديل به فرصت كردند تا استراتژي نظامي خود را تبيين كنند. استراتژي كه ترسيم كردند مبني بر ترس از تروريسم بود. وي در اين رابطه توضيح مي دهد: آمريكايي ها هيچ تعريف روشني از تروريسم نمي دهند، اما تروريسم را به عنوان يك دشمن به جهان قالب كرده اند در حالي كه در دوران جنگ سرد تروريسم در قالب ايدئولوژيك تعريف مي شد ولي پس از يازده سپتامبر آمريكايي ها يك ديد وسيع تري از تروريسم دادند و گفتند كه هر كسي با ما نيست تروريست است .
نوباوه در پايان به اثر حادثه 11 سپتامبر به معادلات جهاني اشاره مي كند و مي گويد: پس از 11 سپتامبر اختلافات ميان كشورها وارد حوزه هاي جديدي شد و توجيهاتي كه كشورها از اختلافات يكديگر مي كنند متفاوت است براي مثال آمريكا قبلاً ايران را براي راديكاليسم اسلامي و كره شمالي را براي ساخت موشك محكوم مي كرد، ولي امروزه اينها تحت عنوان حامي تروريسم مؤاخذه مي شوند.
منبع: www.sobhesadegh.ir
/خ
آمريكا و غرب هزاره سوم را با غرور تمام و در عين حال هراس مطلق آغاز كرده بودند، هراس از زلزله بزرگي كه در خاورميانه در حال تكوين بود و امواج آن با شدت تمام از كشوري به كشور ديگر سرايت مي كرد. بلوك غرب درست آن هنگام كه پروژه فروپاشي شوروي را تهيه و به تدريج عملياتي مي كرد با شوك انقلاب ايران و نهضت جهاني اسلام مواجه شد.
«مولانا» اضافه مي كند: غرب تصور مي كرد در پي چند دهه مطالعات آكادميك و استراتژيك در حوزه «انقلاب » و «جنبش هاي سياسي » با تضعيف و سرنگوني ابرقدرت شرق كه پشتوانه بسياري از انقلاب ها بود توانسته است گرد مرگ و ترس و بي ارادگي را در مستعمرات ديرين بپا شد.
پروفسور مولانا در تبيين اين مسأله مي گويد: در واقع آنها تصور مي كردند با اين مطالعات استراتژيك گسترده و عملياتي كردن آن توانسته اند بمب انقلاب را در جاي جاي عالم خنثي كنند.
ايشان با اشاره به تشكيل كميسيون تحقيق 11 سپتامبر ضمن تأكيد بر دخالت عوامل دولت بوش در رويداد 11 سپتامبر مي گويد: تحريف حقايق و تثبيت ديدگاه رسمي دولت آمريكا، از اهداف تشكيل اين كميسيون بود.
اين استاد دانشگاه آمريكا تقويت دستگاه هاي امنيتي آمريكا را از ديگر اهداف تشكيل اين كميسيون مي داند و مي افزايد: اين كميسيون در واقع به دنبال رسيدن به نتيجه گيري مقامات دولتي آمريكا درباره اين حادثه بوده است .
استاد ايراني دانشگاه آمريكا با اشاره به آنكه تنها چند دقيقه بعد از حادثه 11 سپتامبر 2001، مقام هاي آمريكا 91 مسلمان عرب را عامل اين حوادث اعلام كردند، تصريح مي كند: وقتي دولت آمريكا از آنچنان اطلاعات و توانايي برخوردار است كه مي تواند با آن سرعت ، عوامل اين حادثه را دقيقاً شناسايي كند؛ چرا نتوانسته اين كار را قبل از عمليات انجام دهد؟
«مولانا» با اشاره به امكانات گسترده جاسوسي و امنيت پروازي در آمريكا مي افزايد: ممكن نيست چند فروند هواپيماي غول پيكر چند ساعت در كريدورهاي هوايي به صورت غيرمجاز در آسمان آمريكا پرواز كنند، بدون آنكه ردگيري شوند.
وي تأكيد مي كند: اسامي هيچ يك از 19 عرب كه مقام هاي آمريكايي آنها را به عنوان عوامل حملات 11 سپتامبر معرفي كرده اند، در فهرست مسافران هواپيماها قيد نشده است ، جسد هيچ يك از اين 19 نفر در محل حادثه شناسايي نشده است و هيچ يك از خلبانان موضوع ربودن هواپيما را به كنترل پرواز اطلاع ندادند كه اين مسأله ، بيانگر دخالت صريح عوامل بوش در حادثه 11 سپتامبر است .
پروفسور «مولانا» در ادامه اين گفت وگو درباره توفان كاترينا و مقايسه آن با رخداد 11 سپتامبر مي گويد: جريان توفان «كاترينا» و بي نظمي حاصله در شهر «نيواورلئان » و ايالات نزديك آن ، مرا به ياد واقعه انفجارهاي 11 سپتامبر واشنگتن و نيويورك مي اندازد.
هر دو در فاجعه وقتي كه در ساعات اول مردم به تلويزيون نگاه مي كردند اصلاً از رهبران اين كشور خبري نبود، يك شخصيت سياسي و يا مذهبي محبوب كه به ملت آمريكا دلداري دهد وجود نداشت . رئيس جمهور آمريكا همانند ايام حادثه 11 سپتامبر مشغول فعاليت هاي شخصي و تعطيلات تابستاني خود بود. وي در ادامه مي گويد: در حادثه توفان جنوب آمريكا نيز از يك رهبر ديني ملي شناخته شده در اين جمعيت قريب 300 ميليوني خبري نبود كه در اين ساعت بحراني از جنبه معنوي و خدايي به كمك مردم بشتابد. برنامه هاي تلويزيون و رسانه ها را گزارش دهندگان مطبوعات و روزنامه نگاران و فيلمبرداران تشكيل مي دادند و مردمي كه مورد صدمه و آسيب اين توفان قرار گرفته اند. اين يكي از زواياي ضعف نظام هاي مدرن و سكولار است ، نظام هايي كه عواطف انساني در زيرساخت هاي بوروكراتيك و اداري دولتي و فناوري نابود مي شود.
در همين حال دكتر «سيدرضا ميرطاهر»، كارشناس مسائل بين المللي درباره حادثه 11 سپتامبر معتقد است : اين حادثه را مي توان آغاز برهه جديدي در عرصه روابط بين الملل دانست كه طي آن نظام بين الملل از تعامل ميان بازيگران به صورت كشورها به تعامل ميان بازيگران كشوري و مادون كشوري يعني گروه ها و هسته هاي تروريستي در سطح دنيا تبديل شد.
اين كارشناس روابط بين الملل مي افزايد: در صحنه امنيت جهان ، بويژه براي ايالات متحده در حال حاضر رقابت ابرقدرت ها مطرح نيست ، بلكه آن چيزي كه مطرح است مقابله با گروه ها و احياناً كشورهايي است كه از ديدگاه آمريكا به پشتيباني از اين گروه ها مي پردازند.
وي اضافه مي كند: بعد از پايان جنگ سرد و دوران خلاء پس از اين مقطع زماني ، حادثه 11 سپتامبر ورود به دوران جديدي در روابط بين الملل محسوب مي شود.
دكتر «ميرطاهر» در ادامه به تحليل موضوع مطرح شده در مورد پايان يافتن دوران رويارويي نظامي بين ابرقدرت ها پس از جنگ سرد اشاره مي كند و مي گويد: پس از دوران جنگ سرد، بسياري از صاحب نظران بر اين باور بودند كه دوران رويارويي نظامي بين ابرقدرت ها پايان يافته و در آينده عرصه جهاني در سايه موضوع جهاني شدن صحنه تعاملات و رقابت هاي اقتصادي خواهد بود، اما حادثه 11 سپتامبر ثابت كرد كه در عرصه بين المللي ابزارهاي سياسي همچنان بر رقابت هاي اقتصادي ارجحيت دارد.
دكتر ميرطاهر در پايان تأكيد مي كند: اقدامات و عملكرد آمريكا منشاء اصلي حادثه 11 سپتامبر بود، اما آنها با زيركي مسأله تقابل ايدئولوژي ها را مطرح كردند.
«بيژن نوباوه »، خبرنگار واحد مركزي خبر كه در زمان وقوع حادثه 11 سپتامبر در نيويورك بوده در اين باره به خبرنگار ما مي گويد: انفجارهاي برج هاي دوقلو در نيويورك پيش از اصابت هواپيماها به آن رخ داده بود. اين مسأله را «ويليام رودريگز» كه به خاطر نجات يافتن از اين حادثه از جمله افتخارهاي ملي آمريكا محسوب مي شود در يك مراسم رسمي مورد تأييد قرار داده است .
نوباوه در ادامه مي گويد: پيش از اين نيز «ويتنبرگ » يك خلبان آمريكايي كه در زمان جنگ ويتنام خلبان هواپيماي جنگنده بوده است در اظهارات مشابهي گفته بود: شايد حكومت بتواند با برنامه هاي ساختگي مردم را بفريبد، اما من كه در خلباني خبره هستم ، مي فهمم كه چنين كاري قطعاً كار حكومت بوده است .
مدير شبكه جام جم در اين باره مي افزايد: آن زمان هم برخي از كارشناسان اعلام كردند كه اصولاً با هواپيماهاي بزرگي همانند بوئينگ غيرممكن است كه بتوان انفجارهايي از نوع آنچه كه در نيويورك بود ايجاد نمود؛ زيرا هر كس سوخت جت را بشناسد، مي فهمد كه با سوخت جت و منفجر كردن آن نمي توان آن دو ساختمان غول پيكر را پايين آورد.
نوباوه با اشاره به خاطرات تلخي كه از حادثه 11 سپتامبر در ذهن آمريكايي ها ريشه گرفته مي گويد: مردم آمريكا امروز به همان اندازه كه از بيكار شدن و يا غارت اموال زندگيشان مي ترسند از تروريست ها هم وحشت دارند.
وي در ادامه مي گويد: در نظرسنجي اي كه اخيراً «آسوشيتد پرس » از جامعه آمريكا انجام داده نشان مي دهد كه 98 درصد آمريكايي ها دقيقاً يادشان مي آيد كه در لحظه اي كه هواپيماها به دل برج هاي دوقلوي مركز تجارت جهاني زدند چه كار مي كردند! در مورد مسئوليت حوادث 11 سپتامبر 2001 هم ، اگر چه اكثر آمريكايي ها ترويست ها را نام مي برند، اما از هر 10 آمريكايي هفت نفر هم سازمان «سيا» را مقصر مي داند و به همين تعداد هم ماجرا را به گردن «اف بي آي » و يا «امنيت هوايي » مي اندازند. نوباوه ادامه مي دهد: وقوع حادثه 11 سپتامبر جهان را وارد فاز جديدي كرد كه آمريكايي ها داعيه دار اين فاز هستند و تعريفي از مبارزه با تروريسم در راستاي منافع مغرب زمين به صورت اعم و ايالات متحده به طور اخص ارايه مي كنند.
وي معتقد است : آمريكايي ها حادثه 11 سپتامبر را تبديل به فرصت كردند تا استراتژي نظامي خود را تبيين كنند. استراتژي كه ترسيم كردند مبني بر ترس از تروريسم بود. وي در اين رابطه توضيح مي دهد: آمريكايي ها هيچ تعريف روشني از تروريسم نمي دهند، اما تروريسم را به عنوان يك دشمن به جهان قالب كرده اند در حالي كه در دوران جنگ سرد تروريسم در قالب ايدئولوژيك تعريف مي شد ولي پس از يازده سپتامبر آمريكايي ها يك ديد وسيع تري از تروريسم دادند و گفتند كه هر كسي با ما نيست تروريست است .
نوباوه در پايان به اثر حادثه 11 سپتامبر به معادلات جهاني اشاره مي كند و مي گويد: پس از 11 سپتامبر اختلافات ميان كشورها وارد حوزه هاي جديدي شد و توجيهاتي كه كشورها از اختلافات يكديگر مي كنند متفاوت است براي مثال آمريكا قبلاً ايران را براي راديكاليسم اسلامي و كره شمالي را براي ساخت موشك محكوم مي كرد، ولي امروزه اينها تحت عنوان حامي تروريسم مؤاخذه مي شوند.
منبع: www.sobhesadegh.ir
/خ
