شناخت دیابت (1) به خاطر شیوع فراوانش حائز اهمیت است. پس از چاقی و بیماری‌های تیروئید، دیابت سومین بیماری شایع متابولیک است. دیابت دارای جزئی متابولیک و جزئی عروقی است که محتملاً با هم رابطه متقابل دارند. مشخصات سندرم متابولیک آن عبارت است از: افزایش بی تناسب سطح گلوکز خون توأم با تغییراتی در متابولیسم لیپیدوپروتئین که فقدان نسبی یا مطلق انسولین مسئول آن است و شدیدترین تظاهر آن، اسیدو ستوز دیابتی است.
سندرم عروقی دیابت شامل آترواسکلروز غیر اختصاصی پیشرونده (پیری زودرس) و میکروآنژیوپاتی است. دومی که اختصاصی تر است، مخصوصاً چشم و کلیه را مبتلا می‌کند. بنابراین گانگرن پا، بیماری آرتریوا سکلروزی قلب، کوری و اورمی شایع ترین تظاهرات سندرم عروقی اند. طبق آمار، دیابتی‌ها نه تنها طول عمر کمتری دارند، بلکه هر آن احتمال می‌رود که دچار عوارض معلول کننده شوند. با این حال بعضی از دیابتی‌ها سال‌ها به خوبی زندگی می‌کنند.
بیماری دیابت را به دو گروه اصلی «دیابت شیرین» و دیابت بی مزه» تقسیم بندی می‌کنند.
1. دیابت شیرین
دیابت شیرین بیماری ای است که مقداری از قند را در ادار بیمار مبتلا می‌توان دید و خود به دو گروه عمده تقسیم می‌شود: دیابت نوع 1 و یا دیابت نوع 2. در « دیابت نوع 1» عموماً پزشکان معتقدند که جزایر لانگرهانس درغده پانکراس کاملاً منهدم شده و از بین رفته است و هیچ گونه انسولینی ترشح نمی شود و بیمار باید تا آخر عمر از انسولین استفاده نماید. اما درباره ی « دیابت نوع 2» پزشکان معتقدند که جزایر لانگرهانس کاملاً تخریب نشده و به مقدار کمی انسولین ترشح می‌شود. در دیابت نوع 2 بیماری، پزشکان به دو روش درمانی اعتقاد دارند:الف. دیابت غیر وابسته به انسولین
ب. دیابت وابسته به انسولین.
دیابت غیر وابسته به انسولین:
عموماً در این نوع دیابت بیماران به انسولین وابسته نیستند و برای درمان بیماری خود از تزریق انسولین استفاده نمی کنند، بلکه از داروهای کنترل دیابت استفاده می‌کنند، مانند کلی بن کلامید و یا متفورمین.دیابت وابسته به انسولین:
در دیابت نوع 2 که مقدار قند خون بالاست و با استفاده از دارو کنترل نمی شود، پزشکان متوسل به انسولین می‌شوند و با تزریق مقدار مورد نیاز انسولین، قند خون کنترل می‌شود.درمان دیابت شیرین:
از نظر علم طب: (2)
هدف از معالجه بیماری دیابت عبارت است از:
1. اصلاح ناهنجاری‌های متابولیک موجود به منظور کاهش علائم دیابت؛
2. رسیدن به وزن ایده آل و نگهداری آن درهمین حد؛
3. جلوگیری یا لااقل به تأخیر انداختن عوارض اختصاصی که به طور شایع با این بیماری همراه است (بیماری چشم، کلیه و اعصاب)؛
4. جلوگیری از آترواسکلروز غیر اختصاصی شدت یافته‌ای که به خصوص بیماران دیابتی مستعد ابتلا به آن هستند.
در آغاز و در طی درمان هر بیمار دیابتی باید مطمئن بود که کانون عفونی فعالی وجود نداشته باشند، زیرا در صورت وجود دیابت را وخیم می‌کند. به خصوص باید به عفونت مجاری ادراری توجه شود و رادیوگرافی از قفسه سینه واجب است. همچنین بهتر است که در آغاز کار وضع دستگاه قلب و عروق، دستگاه عصبی و کلیه و ته چشم به دقت بررسی شود تا در مراجعات بعد مورد استناد قرار گیرد.
توصیه‌های کلی شامل ورزش منظم که قند خون را پایین می‌آورد و پرهیز از مصرف دخانیات است.
توجه:
به نظر نگارنده بیماری دیابت ارثی نیست و به راحتی می‌توان آن را بر طرف نمود و راحت زندگی کرد، درحقیقت عادت غذایی در خانواده است که می‌تواند دیابت ایجاد کند.رژیم غذایی از نظرعلم طب:
درمان دیابت با رژیم غذایی هنوز اساس معالجه این بیماری را تشکیل می‌دهد، گر چه برای غالب بیماران رعایت آن مشکل است. درهنگام تعیین رژیم دیابتی چند نکته اصلی را باید به خاطر داشت. نیاز غذایی اصلی بیماران دیابتی درست مانند بیماران غیر دیابتی است و دیگر اینکه غذا باید متنوع و خوش طعم باشد.هدف از رژیم غذایی:
هدف‌های عمده رژیم غذایی دیابتی عبارتند از:1. جلوگیری از هیپرگلیسمی اضافی پس از غذا و بنابراین جلوگیری از علائم دیابت؛
2. جلوگیری از هیپوگلیسیمی، اگر به بیمار انسولین تجویز شده است؛
3. رسیدن به وزن ایده آل؛
4. طبیعی بودن کلسترول و تری گلسیریدهای سرم؛
5. جلوگیری یا به تأخیر انداختن آترواسکلروز زودرس؛
مقدار کالری پایه بر اساس وزن ایده آل، فعالیت بدنی و شغل بیمار تعیین می‌شود. قسمت بندی کالری به ترتیب زیر است:
غذای متوسط شامل 40 تا 50 درصد کربوهیدرات، 15 تا 20 درصد پروتئین، 25 تا 40 درصد چربی است. رژیم غذایی دیابتی‌ها نیز باید تقریباً به همین شکل باشد. هر یک گرم کربوهیدرات و پروتئین نزدیک به 4 کیلو کالری و هر گرم چربی 9 کیلو کالری انرژی دارد.
درمان بیماری دیابت از نظر علم طب:
درمان بیماری دیابت از منظر علم طب به دو صورت انجام می‌شود:1. استفاده از رژیم غذایی و انواع دارو؛
2. استفاده از رژیم غذایی و انسولین.
نظر طب قرآنی در مورد این بیماری:
نظر طب قرآنی در مورد بیماری دیابت و یا هر نوع بیماری دیگر، شناخت دقیق آن اندام یا سیستم است و سپس شناخت دقیق علت بیماری است، زیرا از نظر این طب بیماری معلولی بیش نیست. برای بر طرف کردن بیماری نیاز به شناخت علت و بر طرف کردن آن هستیم، نه مبارزه با معلول. زیرا اگر روشی غیر از این را دنبال کنیم راه درستی را طی نکرده‌ایم، بلکه به بی راه رفته‌ایم.در طب قرآنی، دید وسیع تر است و سعی می‌شود که در ابتدا فرهنگ پیشگیری اشاعه داده شود تا مردم به این بیماری و یا سایر بیماری‌های دیگر مبتلا نشوند. اما مردمی که به این بیماری مبتلا هستند چه باید بکنند تا این بیماری درمان شود؟
تجاربی که طب قرآنی در این زمینه داشته است قطع 50 واحد انسولین از بیماران در عرض یک ماه بوده است که برای بیمار و پزشک قابل باور نبوده، در حالی که پزشک، خود بیماری را دنبال کرده و خود دستور قطع انسولین را به بیمار داده است. به عنوان مثال بیماری که با تزریق 60 واحد انسولین، قند خونش بیش از 300 بوده بعد از یک ماه با تزریق 15 واحد انسولین قند خون بیمار به 85 رسیده که برای مرکز دیابت قابل باور نبوده است!
باید توجه داشت کلیه غدد درون ریز با رشته‌های عصبی کار کرده و هر گونه اختلال در سیستم عصبی موجب درست کار نکردن غدد درون ریز بدن خواهد شد.
علت بیماری دیابت شیرین از منظر طب قرآنی:
عواملی که این بیماری را ایجاد می‌کنند عبارتند از:1. حرص خوردن و عصبی شدن؛
2. یبوست مزاج در این بیماران عموماً وجود دارد؛
3. استفاده از چای و لبنیات و فرآورده‌های حیوانی به مقدار زیاد؛
4. نداشتن تحرک و خمودگی و کسالت در زندگی روزمره؛
5. استفاده از مایعات و ماست هنگام صرف غذاهای روزانه؛
6. زمینه ژنتیک در این نوع بیماران که خانوادگی به بعضی از غذاها حساسیت دارند و با مصرف این نوع مواد غذایی دچار بیماری دیابت می‌شوند؛
7. اگر بگوییم که دیابت ژنتیکی است، عموماً نباید به دارو و درمان جواب مثبت بدهد. بنده روی خانواده ای که همگی دچار بیماری دیابت بودند، این آزمایش را انجام دادم و شخصی که روش طب قرآنی را رعایت می‌نمود، بدون استفاده از دارو و انسولین قند خون طبیعی داشت، اما بقیه از دارو و انسولین استفاده می‌کردند!
8. بیشتر این بیماران عادت‌های غذایی نامناسبی دارند و همین امر موجب ازدیاد قند خون می‌شود. رژیم‌هایی که مراکز دیابت به بیماران دیابتی می‌دهند، عموماً نتیجه ای مطلوب را به دنبال ندارند.
روش طب قرآنی برای بیماری دیابت شیرین:
در افرادی که دچار بیماری دیابت شیرین شده اند، بهترین روش استفاده از غذاهای توصیه شده و داشتن فعالیت‌های فیزیکی مناسب است. به این بیماران توصیه می‌شود:
1. از غذاهای ممنوع بپرهیزند؛
2. از عصبی شدن و حرص خوردن جداً پرهیز نمایند؛
3. از داشتن یبوست مزاج که مخرب اعصاب و روان است دوری کنند؛
4. روزانه 6 لیوان آب خنک بنوشند، نیم ساعت قبل و دو و نیم ساعت بعد از غذای روزانه؛
5. هفته ای 2 روز از سیرابی و شیردان گوسفند (پانکراس) استفاده کنند. شیردان گوسفند در واقع پانکراس گوسفند بوده و مملو از انسولین حیوانی است. لوبیای چشم بلبلی نیز دارای انسولین گیاهی است. بیماران دیابتی می‌توانند خوراک لوبیا چشم بلبلی را برای صبحانه یا شام با لیمو ترش تازه و روغن زیتون بکر میل کنند؛
6. هفته ای 2 روز سوپ جو همراه با یک عدد پاچه گوسفند و هویج و سبزیجاتی مانند: گشینز، اسفناج و 2 قاشق غذا خوری زرشک پلویی و 10 عدد آلوخارا را میل کنند؛ هنگام میل کردن نیز لیموترش تازه و روغن زیتون را به سوپ بیفزایند؛
7. هفته ای 2 روز خوراک آلو اسفناج با قارچ صدفی، با یک عدد پیاز و 20 عدد آلو بخارا و کمی فلفل و زردچوبه و مقداری روغن زیتون یا کنجد را به مواد اضافه کرده، اجازه دهید تا بخار پز شود؛ سپس با یک تکه نان جو میل کنند.
8. بقیه روزها از خوراک سبزیجات بخار پز با لیمو ترش تازه و روغن زیتون و یا روغن کنجد استفاده شود؛
9. برای صبحانه از سیب و خیار و کاهو استفاده کنند؛
10. بیماران دیابتی روزانه یک قاشق مربا خوری عسل کنار یا سدر استفاده کنند که بهتر است به صورت شربت با لیموترش تازه و یخ میل شود. بیماران دیابتی به محض استفاده از این رژیم غذایی، می‌توانند هنگام تزریق انسولین قند خون خود را اندازه گیری کنند. در صورت کاهش قند خون به همان نسبت انسولین تزریقی خود را کم کنند و با زیر نظر پزشک خود اقدام به تنظیم انسولین تزریقی خود نمایند؛
11. بیماران دیابتی می‌توانند از دم کرده دارچین به جای چای استفاده کنند که بسیار مفید است؛
12. شب‌ها برای شام از سبزیجات بخار پز شده با لیمو ترش تازه و روغن زیتون استفاده کنند؛
13. بیماران دیابتی می‌توانند از هویج فرنگی پخته و کدو حلوایی بخار پز شده نیز استفاده کنند؛
14. روزانه 5 تا 6 کیلومتر راه پیمایی کنند و تحرک داشته باشند؛
15. سبزی خوردن بیماران دیابتی بهتر است که شنبلیله تازه باشد؛
16. از مصرف دخانیات به شدت پرهیز شود.
توجه:
به نظر نگارنده بیماری دیابت ارثی نیست و به راحتی می‌توان آن را بر طرف نمود و راحت زندگی کرد. درمان موفقیت آمیز دیابت بستگی به این دارد که پزشک تا چه اندازه عمق مشکلات خاص هر بیمار را درک می‌کند؛ چگونه به بیمار دستور می‌دهد و بیمار چگونه از آن دستورات پیروی می‌کند.در آغاز و در طی درمان هر بیمار دیابتی، باید مطمئن بود که کانون عفونی فعالی وجود نداشته باشند؛ زیرا وجود عفونت دیابت را وخیم می‌کند. به خصوص باید به عفونت مجاری ادراری توجه شود. گرفتن رادیو گرافی از قفسه سینه هم ضروری است. همچنین بهتر است که در آغاز کار، وضع دستگاه قلب و عروق، دستگاه عصبی و کلیه و چشم به دقت بررسی شود تا در مراجعات بعدی مورد استناد قرار گیرد.
توصیه ی مهم:
افرادی که دوست ندارند با فرآورده‌های حیوانی دیابت آن‌ها بر طرف شود، می‌توانند از گیاه خواری مطلق (خام گیاه خواری) استفاده کنند. به عنوان مثال می‌توان به جای پاچه گوسفند، از بامیه گیاهی استفاده کرد و به جای سیرابی و شیردان گوسفند از هویج فرهنگی و گشنیز و اسفناج.2. دیابت بی مزه: (3)
دیابت بی مزه در حقیقت نوعی بیماری هورمونی است این بیماران عطش زیادی به نوشیدن آب دارند و نیز مقدار زیادی ادرار دفع می‌کنند.پاتوفیزیولوژی:
اختلال آزاد شدن وازوپریسین در برابر محرک‌های مناسب ممکن است ناشی از وجود ضایعاتی در نواحی مختلف باشد. زنجیره‌ای از رویدادهای فیزیولوژیکی مختلف سرانجام منجر به تخلیله هورمون به داخل جریان خون می‌شود.اتیولوژی:
علل دیابت بی مزه در 135 بیمار حاوی ضوابط گفته شده تحت آزمایشات تشخیصی و حداقل به مدت 6 ماه دچار دیابت بی مزه بودند.دیابت بی مزه به طور شایع در دوره کودکی یا اوایل بزرگ سالی (سن میانگین شروع بیماری 21 سالگی) ظاهر شده و در مردان شایع‌تر از زنان است. علل عمده بروز دیابت بی مزه عبارتند از: ضایعات انفیلتراسیون یا نئوپلاسمی هیپوتالاموس یا هیپوفیز عامل آدنوم‌های کروموفوب، کرانیوفارنژیوم، ژرمینوم، پینئالوم، تومورهای متاستاتیک، لوسمی هیستوسیتوز و سارکوئیدوز.
عمل جراحی یا انهدام ایزوتوپی ناحیه هیپوتالاموس یا هیپوفیز که سبب پیدایش دیابت بی مزه در 32 بیمار شده و تقریباً با کم کاری هیپوفیز قدامی همراه است. دیابت بی مزه متعاقب عمل جراحی معمولاً بین روزهای اول تا ششم پس از عمل ظاهر می‌شود و بعد از چند روز از بین می‌رود. بیماری ممکن است مجدداً ظاهر نشود و یا بعد از یک وقفه یک تا پنج روزه عود کند و به صورت مزمن در آید.
ضایعات شدید سر، معمولاً همراه با شکستگی جمجمه دیابت بی مزه در 24 بیمار شده و فقط در یک ششم بیماران همراه با نارسایی لوب قدامی هیپوفیز بوده است.
دیابت بی مزه ایدیوپاتیک (در 34 بیمار) معمولاً در دوره کودکی شروع شده و به ندرت (در کمتر از 20 درصد بیماران) با اختلال عملکرد هیپوفیز قدامی همراه است. برای وجود کم کار هیپوفیز قدامی یا زیادی پرولاکتین سرم و یا شواهد رادیوگرافی ضایعاتی در داخل یا بالای زین ترکی، باید بیمار را هر سه تا دوازده ماه مورد بررسی دقیق قرار داد.
تظاهرات بالینی:
پولی اوری، تشنگی مفرط و پولی دیپسی تقریباً در تمامی موارد دیابت بی مزه مشاهده می‌شوند. درموارد مشخص، این علائم به طور ناگهانی شروع می‌شوند؛ هم در آن موقع که اختلال برای اولین بار تظاهر می‌نماید و هم در بیمارانی که اثرات وازوپرسین تجویز شده در جریان درمان دراز مدت از بین می‌رود.در موارد پیشرفته ادرار کم رنگ و حجم آن بسیار زیاد است (روزانه حداکثر 16 الی 24 لیتر)، به طوری که این بیماران نیاز دارند در طول شبانه روز هر 30 تا 60 دقیقه ادرار کنند. با این حال در اکثر موارد حجم ادرار فقط به طور متوسط افزایش یافته (2/5 تا 6 لیتر روزانه) و گاهی ممکن است روزانه به کمتر از 2 لیتر برسد.
درمان دیابت بی مزه:
از نظر طب روز:
برای درمان این نوع بیماران عموماً از هورمون وازوپرسین به صورت استنشاقی با دوز مشخص استفاده می‌شود. در صورت تأیید شدن دیابت بی مزه بیماران باید از این روش استفاده کنند تا بیماری شان کنترل شود.درمان دیابت بی مزه از منظر طب قرآنی:
عواملی که دیابت بی مزه را ایجاد می‌کنند عبارتند از:
1. بروز حوادث ناگوار مانند تصادفات یا سقوط که باعث ضایعات مغزی می‌شوند؛
2. استرس، عصبی شدن، افکار مغشوش و پریشان و خواب نامنظم.
3. داشتن یبوست مزاج؛
4. استفاده از غذاهای آماده و فست فودها؛
5. استفاده از چای و لبنیات و فرآورده‌های حیوانی به مقدار زیاد.
6. نداشتن برنامه مدون برای خواب و خوراک و زندگی سالم؛
7. نداشتن فعالیت‌های فیزیکی و ورزش نکردن؛
8. استفاده از مایعات و ماست هنگام صرف غذاهای روزانه؛
9. عوامل ژنتیکی در بعضی از بیماران که باعث می‌شود به بعضی از غذاها حساسیت داشته باشند و در نتیجه با مصرف این نوع مواد غذایی دچار بیماری دیابت می‌شوند.
این نوع بیماران بهتر است که از روش زیر دقیقاً استفاده کنند تا بیماری در حداقل زمان بهبودی پیدا کند و آن روش عبارت است از:
1. این نوع بیماران بهتر است که رژیم 15 روزه را دقیقاً رعایت کنند؛
2. با رعایت رژیم فوق، زیر نظر پزشک متخصص خود باشند تا مقدار هورمون مصرفی کنترل شود؛
3. به این نوع بیماران توصیه می‌شود که از مصرف نارنگی شدیداً خودداری نمایند؛
4. این نوع افراد بهتر است که روزانه مقداری نرمش و ورزش مناسبی را داشته باشند تا سریع تر به نتیجه مطلوب برسند؛
5. بیماران دیابت بی مزه بهتر است که آرامش خود را حفظ کنند و از تنش‌های عصبی به دور باشند؛
6. نداشتن یبوست مزاج و خوب جویدن غذا یکی از عوامل مهم بهبودی این نوع بیماری است؛
7. نوشیدن روزانه 6 لیوان آب، نیم ساعت قبل و دو و نیم ساعت بعد از غذا موجب تنظیم سیستم گوارش در این نوع بیماران می‌شود؛
8. به این نوع بیماران توصیه می‌شود که روزانه 1 تا 2 لیوان شیر بادام را به مرور میل کنند؛
9. روزانه 2 تا 3 لیوان شربت عسل با لیمو ترش تازه و یخ را به آرامی در طول روز میل کنند.
علت بیماری دیابت شیرین از نظر علم طب: (4)
وجه مشترک سندرم دیابت، فقدان مطلق یا نسبی انسولین در خون است که در اثر عدم تعادل بین تولید و آزاد شدن انسولین از یک طرف و عوامل هورمونی و بافتی تغییر دهنده نیاز به انسولین در طرف دیگر، به وجود می‌آید.چاقی در موارد فراوانی با دیابت همراه است. مطالعه در این زمینه نشان داده است که هر چه سلول چربی بزرگ‌تر باشد، پاسخش به انسولین کمتر است. ارثی بودن انسولین از نظر علم طب یک امر مسلم است، ولی دلیل آن هنوز به خوبی مشخص نیست.
زنانی که آمادگی قبلی دارند، در آبستنی نیز دچار دیابت می‌شوند که ممکن است پس از زایمان از بین برود. افرادی که بر اثر مصرف غذاهای پُر کالری دچار چاقی می‌شوند نیز مستعد ابتلا به دیابت هستند.
پی‌نوشت‌ها:
1. اصول طب داخلی‌هاریسون (بیماری‌های هورمونی)، ص 289.
2. همان منبع، ص 309.
3. همان منبع، ص 160.
4. همان منبع، ص 300.
خدادادی، جمشید، (1391)، خلاصه ی عسل درمانی، تهران: مؤسسه نشر شهر، چاپ اول.
/ج
