كمرويى كودكان و اعتياد اينترنتى
مترجم: على محمدنژاد
بسيارى از اوقات مردم اينترنت را به عنوان راهى براى گريز از واقعيات يا به عنوان راهى براى برقرارى ارتباط با سايران بدون نگرانى درباره پيامدهاى اجتماعى آن برمى گزينند. مطالب بسيارى در باره اعتياد اينترنتى منتشر شده است. بسيارى از محققان مطالبى در خصوص رابطه ميان اعتياد اينترنتى و مشكلات اجتماعى از قبيل اضطراب و افسردگى منتشر كرده اند. اما يافتن رابطه ميان كمرويى و اعتياد اينترنتى مشكل است . از ميان مطالعات منتشره، بسيارى از آنها به بررسى مشكلات اينترنتى مرتبط با دانش آموزان دبيرستانى و دانشجويان دانشكده پرداخته اند. از ميان سطوح مختلف آموزشى، دانش آموزان مدارس راهنمايى گروه بسيار متفاوتى محسوب مى شوند، زيرا آنها در مرحله بسيار كمرويى قرار داشته و در حال رشد ذهنى و اجتماعى هستند. استفاده از اينترنت الزام سنى ندارد و بسيارى از نوجوانان در دسترسى به آن محدوديتى ندارند. اين نوجوانان در معرض تغييرات متعددى هستند كه هم فيزيكى و هم عاطفى است و عموماً در دوره بسيار كمرويى قرار داشته اند بويژه هنگامى كه آنان مى خواهندبا سايران ارتباط برقرار كنند. لذا اين خجالتى بودن عاملى است كه نوجوانان را مستعد كمرويى و زمينه را براى اعتياد آنان به اينترنت فراهم مى كند.
در تلاش براى يافتن رابطه ميان كمرويى و اعتياد به اينترنت، با استفاده از روش پيمايشى در مدارس دوره متوسطه كشور هنگ كنگ پژوهشى اجرا شد. پس از آن كه پرسش نامه ها تحليل و مشخص شد كه در مدارس دوره راهنمايى رابطه مهمى ميان كمرويى و اعتياد به اينترنت وجود دارد طورى كه دانش آموزانى كه كمروتر بودند بيشتر به اينترنت معتاد بودند. اين وضع براى دانش آموزان مدارس متوسطه وجود نداشت. هرچند درباره اين دسته از دانش آموزان نيز به نظر مى رسد كه ميان ميزان زمانى كه آنها به اينترنت مى پردازند و اعتياد آنان به اينترنت رابطه وجود دارد.براى بررسى اين سؤال كه آيا كمرويى بر اعتياد به اينترنت تأثيرگذار است بايد در ابتدا مشخص شود كه منظور از اعتياد به اينترنت چيست و چگونه مى توان اعتياد به اينترنت و كمرويى را ارزيابى كرد. دكتر كى سى يونگ تعريف خوبى درباره اعتياد به اينترنت داده است كه در اكثر تحقيقات از آن استفاده شده است. يونگ (۲۰۰۴) براين باور است اعتياد به اينترنت (IA) شامل اختصاص بيش از حد زمان يا تمايل به گذراندن وقت جهت شركت در فعاليت هاى متعدد رايانه اى و اينترنتى است كه شامل اين موارد است:
۱ ـ ارتباط موقت، استفاده از اتاق هاى گفت وگو يا برنامه هاى گفت وگو
۲ ـ بازى هاى اينترنتى ، انجام بازى هاى ويديويى رايانه اى يا اينترنتى
۳ ـ استفاده بيش از حد از اطلاعات، جست و جو و جمع آورى داده
۴ ـ اعتياد به اينترنت، استفاده از رايانه براى بازى
بعد ديگر موضوع مورد بررسى مسأله كمرويى است. كمرويى مى تواند به عنوان رفتار و ارتباط با مشكل در موقعيت هاى اجتماعى تعريف شود. كمرويى يك ويژگى است كه تقريباً در ۴۰ درصد از افراد ديده مى شود. احتمالاً زنان بيشتر تجربه كمرويى داشته اند. برخى پژوهشگران درصدد اين هستند تا كمرويى را به عنوان مشخصه هاى يك شخصيت «متمايز » كه مى تواند منجر به طيفى از مشكلات اجتماعى شود بيان كنند.تسايى و لينز (۲۰۰۳) در مقاله «اعتياد به اينترنت نوجوانان در تايوان: يك مطالعه به روش مصاحبه اى »، به دنبال برخى از تحقيقاتى كه قبلاً با استفاده از مقياس يونگ بر روى شمارى از دانش آموزان ۱۶ و ۱۷ساله تايوانى انجام شده ، داشتن اعتياد به اينترنت را مورد شك قرار داده اند. تسايى ولينز با شمارى از دانش آموزان مصاحبه كرده و دريافتند كه به نظر مى رسد در باره ميزان زمانى كه افراد با رايانه كار مى كنند مشكل وجود دارد. يوهانسون و همكارانش (،۲۰۰۴ ص ۲۲۸) نيز عنوان كرده اند تمام مطالعاتى كه دراين باره در فنلاند انجام شده نشان مى دهد اعتياد به اينترنت در ۸ تا ۱۰ درصد از آنهايى كه مورد مطالعه قرارگرفته اند شايع است. هر دو تحقيق فوق الزامات اعتياد اينترنتى را مورد بحث قرار مى دهند اما درباره اين كه آيا كمرويى مى تواندبه عنوان عاملى كمكى در گرايش به اعتياد اينترنتى مطرح باشد سخنى به ميان نمى آوردند. اگرچه مطالعه اى توسط اسكالى، فيليپز و استيونسن (۲۰۰۲) انجام گرفته كه در آن كمرويى و اضطراب به عنوان الگوهاى پيش بينى كننده براى استفاده از اينترنت مورد بحث قرار گرفته اند.
تعدادى از تحقيقات درباره رابطه ميان اعتياد به اينترنت و كمرويى انجام گرفته است اسكالى و همكارانش (،۲۰۰۲ ص ۵۰۷) تحقيقى را انجام داده اند كه شامل مطالعه درباره استفاده از اينترنت، مقياس كم گويى اجتماعى و فهرست ويژگى هاى اضطراب است كه توسط ۱۷۷ نفر شركت كننده تكميل شد. اگرچه اين تحقيق نتوانست نتيجه گيرى كند كه كمرويى يك عامل كمكى به اعتياد به اينترنت است ، اما آنها به نتايج جالبى دست يافتند. آنها دريافتند افرادكمرو و مضطرب بيشتر از كسانى كه اين قبيل مشكلات اجتماعى راندارند از اينترنت استفاده نمى كنند، اما آنها توانستند پيش بينى كنند كه چه اشخاصى با توجه به زمانى كه به اينترنت اختصاص مى دهند مى توانند از سايران جدا بمانند. علاوه براين آنها پيش بينى كردند افزايش محبوبيت اينترنت و امكانات ارتباطى آن و استفاده هاى خارج از اينترنت مى تواند براى آنهايى كه مشكلاتى با جنبه هاى خارج از اينترنت دارند زيان آور بوده و بويژه موجب انزواى اجتماعى آنهايى شود كه از سطح كمرويى بالايى برخوردارند .
همچنين اين نكته حائز اهميت است. همانگونه كه درمباحثات يوهانسن و گوتستام (۲۰۰۲ ) نيز ذكر شده، اعتياد به اينترنت يك پديده فرهنگى نيست و سرانجام اين كه اگرچه اسكالى ، فيليپز و استيونسن كمرويى را به عنوان عاملى كمكى دراستفاده نادرست از اينترنت نشناخته اند، اما آنها فرضياتى را تنظيم كردند كه براساس آن كمرويى به استفاده مفرط از اينترنت براى برقرارى ارتباط كمك مى كند. همان طور كه اعتياد به اينترنت زيادتر مى شود، به منزوى شدن و رفتار نابجا ازنظر اجتماعى بيشتر كمك خواهد كرد.
پرسشنامه اعتيادبه اينترنت كه توسط دكتر يونگ ارائه شده شامل ۸ سؤال است . اگر افراد به ۵ سؤال يا بيشتر پاسخ مثبت دهند، اين احتمال وجود دارد كه آنها از اعتياد به اينترنت رنج مى برند. اين سؤالها عبارتند از:
۱ـ آيا شما در رابطه با اينترنت احساس شيفتگى مى كنيد؟ (درباره فعاليت آنلاين قبلى خود و يا انتظار جلسه بعدى آنلاين شدن فكر كنيد)
۲ـ آيا احساس مى كنيد به منظور دستيابى به رضايتمندى به افزايش ميزان زمان استفاده از اينترنت نياز داريد؟
۳ـ آيا شما به طور مكرر تلاش هايى ناموفق براى كنترل، كاهش يا توقف استفاده از اينترنت داشته ايد؟
۴ ـ آيا هنگامى كه مى خواهيد ارتباط خود را با اينترنت قطع كنيد احساس بى قرارى، بدخلقى، افسردگى يا زودرنجى داريد؟
۵ ـ آيا بيشتر از زمانى كه قصد داشتيد، به اينترنت متصل بوده ايد؟
۶ ـ آيا به خاطر اينترنت خود را به خطر انداخته ايد يا روابط و فرصت هاى شغلى و آموزشى خود را به خطر انداخته ايد؟
۷ ـ آيا به خاطر وجود اعضاى خانواده، تراپيست يا ديگران دروغ گفته ايد؟
۸ ـ آيا از اينترنت به عنوان راهى براى گريز از مشكلات استفاده مى كنيد ( به عنوان مثال احساسات نااميدكننده ، گناه و افسردگى )؟
در تلاش براى يافتن رابطه ميان كمرويى و اعتياد به اينترنت، با استفاده از روش پيمايشى در مدارس دوره متوسطه كشور هنگ كنگ پژوهشى اجرا شد. پس از آن كه پرسش نامه ها تحليل و مشخص شد كه در مدارس دوره راهنمايى رابطه مهمى ميان كمرويى و اعتياد به اينترنت وجود دارد طورى كه دانش آموزانى كه كمروتر بودند بيشتر به اينترنت معتاد بودند. اين وضع براى دانش آموزان مدارس متوسطه وجود نداشت. هرچند درباره اين دسته از دانش آموزان نيز به نظر مى رسد كه ميان ميزان زمانى كه آنها به اينترنت مى پردازند و اعتياد آنان به اينترنت رابطه وجود دارد.براى بررسى اين سؤال كه آيا كمرويى بر اعتياد به اينترنت تأثيرگذار است بايد در ابتدا مشخص شود كه منظور از اعتياد به اينترنت چيست و چگونه مى توان اعتياد به اينترنت و كمرويى را ارزيابى كرد. دكتر كى سى يونگ تعريف خوبى درباره اعتياد به اينترنت داده است كه در اكثر تحقيقات از آن استفاده شده است. يونگ (۲۰۰۴) براين باور است اعتياد به اينترنت (IA) شامل اختصاص بيش از حد زمان يا تمايل به گذراندن وقت جهت شركت در فعاليت هاى متعدد رايانه اى و اينترنتى است كه شامل اين موارد است:
۱ ـ ارتباط موقت، استفاده از اتاق هاى گفت وگو يا برنامه هاى گفت وگو
۲ ـ بازى هاى اينترنتى ، انجام بازى هاى ويديويى رايانه اى يا اينترنتى
۳ ـ استفاده بيش از حد از اطلاعات، جست و جو و جمع آورى داده
۴ ـ اعتياد به اينترنت، استفاده از رايانه براى بازى
بعد ديگر موضوع مورد بررسى مسأله كمرويى است. كمرويى مى تواند به عنوان رفتار و ارتباط با مشكل در موقعيت هاى اجتماعى تعريف شود. كمرويى يك ويژگى است كه تقريباً در ۴۰ درصد از افراد ديده مى شود. احتمالاً زنان بيشتر تجربه كمرويى داشته اند. برخى پژوهشگران درصدد اين هستند تا كمرويى را به عنوان مشخصه هاى يك شخصيت «متمايز » كه مى تواند منجر به طيفى از مشكلات اجتماعى شود بيان كنند.تسايى و لينز (۲۰۰۳) در مقاله «اعتياد به اينترنت نوجوانان در تايوان: يك مطالعه به روش مصاحبه اى »، به دنبال برخى از تحقيقاتى كه قبلاً با استفاده از مقياس يونگ بر روى شمارى از دانش آموزان ۱۶ و ۱۷ساله تايوانى انجام شده ، داشتن اعتياد به اينترنت را مورد شك قرار داده اند. تسايى ولينز با شمارى از دانش آموزان مصاحبه كرده و دريافتند كه به نظر مى رسد در باره ميزان زمانى كه افراد با رايانه كار مى كنند مشكل وجود دارد. يوهانسون و همكارانش (،۲۰۰۴ ص ۲۲۸) نيز عنوان كرده اند تمام مطالعاتى كه دراين باره در فنلاند انجام شده نشان مى دهد اعتياد به اينترنت در ۸ تا ۱۰ درصد از آنهايى كه مورد مطالعه قرارگرفته اند شايع است. هر دو تحقيق فوق الزامات اعتياد اينترنتى را مورد بحث قرار مى دهند اما درباره اين كه آيا كمرويى مى تواندبه عنوان عاملى كمكى در گرايش به اعتياد اينترنتى مطرح باشد سخنى به ميان نمى آوردند. اگرچه مطالعه اى توسط اسكالى، فيليپز و استيونسن (۲۰۰۲) انجام گرفته كه در آن كمرويى و اضطراب به عنوان الگوهاى پيش بينى كننده براى استفاده از اينترنت مورد بحث قرار گرفته اند.
تعدادى از تحقيقات درباره رابطه ميان اعتياد به اينترنت و كمرويى انجام گرفته است اسكالى و همكارانش (،۲۰۰۲ ص ۵۰۷) تحقيقى را انجام داده اند كه شامل مطالعه درباره استفاده از اينترنت، مقياس كم گويى اجتماعى و فهرست ويژگى هاى اضطراب است كه توسط ۱۷۷ نفر شركت كننده تكميل شد. اگرچه اين تحقيق نتوانست نتيجه گيرى كند كه كمرويى يك عامل كمكى به اعتياد به اينترنت است ، اما آنها به نتايج جالبى دست يافتند. آنها دريافتند افرادكمرو و مضطرب بيشتر از كسانى كه اين قبيل مشكلات اجتماعى راندارند از اينترنت استفاده نمى كنند، اما آنها توانستند پيش بينى كنند كه چه اشخاصى با توجه به زمانى كه به اينترنت اختصاص مى دهند مى توانند از سايران جدا بمانند. علاوه براين آنها پيش بينى كردند افزايش محبوبيت اينترنت و امكانات ارتباطى آن و استفاده هاى خارج از اينترنت مى تواند براى آنهايى كه مشكلاتى با جنبه هاى خارج از اينترنت دارند زيان آور بوده و بويژه موجب انزواى اجتماعى آنهايى شود كه از سطح كمرويى بالايى برخوردارند .
همچنين اين نكته حائز اهميت است. همانگونه كه درمباحثات يوهانسن و گوتستام (۲۰۰۲ ) نيز ذكر شده، اعتياد به اينترنت يك پديده فرهنگى نيست و سرانجام اين كه اگرچه اسكالى ، فيليپز و استيونسن كمرويى را به عنوان عاملى كمكى دراستفاده نادرست از اينترنت نشناخته اند، اما آنها فرضياتى را تنظيم كردند كه براساس آن كمرويى به استفاده مفرط از اينترنت براى برقرارى ارتباط كمك مى كند. همان طور كه اعتياد به اينترنت زيادتر مى شود، به منزوى شدن و رفتار نابجا ازنظر اجتماعى بيشتر كمك خواهد كرد.
پرسشنامه اعتيادبه اينترنت كه توسط دكتر يونگ ارائه شده شامل ۸ سؤال است . اگر افراد به ۵ سؤال يا بيشتر پاسخ مثبت دهند، اين احتمال وجود دارد كه آنها از اعتياد به اينترنت رنج مى برند. اين سؤالها عبارتند از:
۱ـ آيا شما در رابطه با اينترنت احساس شيفتگى مى كنيد؟ (درباره فعاليت آنلاين قبلى خود و يا انتظار جلسه بعدى آنلاين شدن فكر كنيد)
۲ـ آيا احساس مى كنيد به منظور دستيابى به رضايتمندى به افزايش ميزان زمان استفاده از اينترنت نياز داريد؟
۳ـ آيا شما به طور مكرر تلاش هايى ناموفق براى كنترل، كاهش يا توقف استفاده از اينترنت داشته ايد؟
۴ ـ آيا هنگامى كه مى خواهيد ارتباط خود را با اينترنت قطع كنيد احساس بى قرارى، بدخلقى، افسردگى يا زودرنجى داريد؟
۵ ـ آيا بيشتر از زمانى كه قصد داشتيد، به اينترنت متصل بوده ايد؟
۶ ـ آيا به خاطر اينترنت خود را به خطر انداخته ايد يا روابط و فرصت هاى شغلى و آموزشى خود را به خطر انداخته ايد؟
۷ ـ آيا به خاطر وجود اعضاى خانواده، تراپيست يا ديگران دروغ گفته ايد؟
۸ ـ آيا از اينترنت به عنوان راهى براى گريز از مشكلات استفاده مى كنيد ( به عنوان مثال احساسات نااميدكننده ، گناه و افسردگى )؟
