منبع:راسخون
آتشفشانها نه تنها در سطح زمین بلکه در آبهای عمیق اقیانوس نیز وجود دارند. آنها حتی در آبهای کم عمق نیز یافت میشوند. در این مقاله، با ارائهی حقایقی از وجود آتشفشان در زیر آب، به شما کمک خواهد شد تا دریابید یک آتشفشان در زیر آب چگونه به گسترش ترکیبات و ویژگیهای یک اقیانوس کمک میکند.
این اواخر حمل و نقل هوایی تحت تأثیر شدید خاکستر منتشر شده از آتشفشان ایسلند در سراسر اروپا، قرار گرفت. بسیاری از شهرستانها و روستاها در چنین فورانهای آتشفشانی نابود شدهاند. ماهیت و شدت فعالیتهای آتشفشانی از مکانی به مکان دیگر بسته به محل قرارگیری آن منطقه و دیگر عوامل جغرافیایی مختلف فرق میکنند. این فوران میتواند در قالب فواره آتش، فوران گدازه در فواصل منظم، و یا شکلگیری ابر عظیمی از گاز و خاکستر باشد. همچنین اشکال مختلف دیگری از فوران وجود دارد. از آنجا که زندگی انسان عادی تحت تأثیر فورانهای آتشفشانی در زیر آب قرار نمیگیرد، اکثر مردم در مورد آتشفشانهایی که در زیر آبهای کم عمق و یا عمیق واقع شدهاند، چیز زیادی نمیدانند.
با دانستن حقایقی از آتشفشانهای زیر آب متوجه این نکته میشویم که آتشفشان یکی از مخربترین نیروهای روی زمین به شمار میرود. با این حال، آتشفشان به عنوان یک نیروی سازنده نیز توصیف میشود، به این دلیل که به گسترش ویژگیهای سطح زمین کمک میکند.
حقایقی مهم از آتشفشانهای زیر آب
• آتشفشانهایی که در زیر آب قرار دارند همچنین به عنوان آتشفشان زیردریایی یا تحتالبحری شناخته میشوند. حداقل 1500 آتشفشان فعال در سطح زمین وجود دارد، اما تخمین زده میشود که در اقیانوس آرام به تنهایی احتمالاً بیش از 10000 آتشفشان موجود میباشند.
• اطلاعاتی که از آتشفشانهای موجود در زیر آب بدست آمده، مشخص میسازد که تقریباً تمامی آتشفشانهای زیردریایی در نزدیکی مرزهای دو صفحه تکتونیکی مجاور واقع شدهاند. هنگامی که صفحات تکتونیکی از یکدیگر دور میشوند و یا بهم نزدیک میگردند، مواد مذاب موجود در زیر سطح زمین از طریق شکافی در سطح زمین با فشار به بیرون پرتاب میشوند. به این فرایند، فوران آتشفشانی گفته میشود.
• فورانهای آتشفشانی در آبهای کم عمق میتوانند مواد زیر آب را به هوا پرتاب کنند. جزایر هاوایی به دلیل چنین فورانهای آتشفشانی تشکیل شده است.
• یکی از تازهترین نمونههای فورانهای آتشفشانی در زیر آب جزیره سرتسی (Surtsey) در جنوب ایسلند است. سطح زمین در زیر دریا در طول فوران به معنای واقعی کلمه به بالا کشیده شد و این منجر به شکل گیری جزیرهی سرتسی گردید!
• حرارت فوق العادهی ماگما که همان سنگ مایع یا مذاب میباشد، اغلب باعث ایجاد یک شکاف در سطح زمین شده و منجر به فوران آتشفشانی میگردد.
• آب (با فشار حدود 250 برابر بیشتر) فشار بیشتری را در سطح زمین نسبت به هوا اعمال میکند. این فشار بیشتر میتواند به انفجار در زیر آب منجر شود.
• ماگما در گوشته یعنی لایه زیر پوسته زمین، موجود میباشد. هنگامی که یک تَرَک یا شکاف این فشار را آزاد میسازد، ماگما به همراه گازهایی به سمت بالا راه میابد که به آن فوران آتشفشان زیر آب گویند.
• ماگمای زیر آب به دلیل وجود آب، با سرعت بسیار بیشتری سرد و جامد میگردد. این ماگما اغلب به شیشهی آتشفشانی تبدیل میشود.
• هنگامی که ماگما به سطح زمین میرسد، به آن گدازه گفته میشود. این گدازه سرد شده و به صورت ساختار توده مانند و یا سازههای بلند از اشکال مختلف تهنشین میشود. بدین ترتیب است که پشتههای زیر آبی تشکیل میشوند.
• به آتشفشانهای زیردریایی که بسیار به یکدیگر نزدیکند، و در قالب یک زنجیره یا دایره دیده میشوند، «حلقهی آتش» گفته میشود.
• برای درک نقش این فورانهای آتشفشانی در گرمایش جهانی تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. مشخص گردیده که این فورانها موجب گرمتر شدن آب و بالا رفتن سطوح CO2 میشوند.
• از آنجا که آتشفشانهای زیر دریا، در عمق حدوداً 2200 متری از زیر سطح دریا که در آن فشار بیش از 218 اتمسفر است، فوران میکنند، آب نمیتواند در آن سطح به جوش آید. جوش نیامدن کامل آب، تشخیص فوران زیر آبی را حتی با کمک میکروفنهای زیرآبی مشکل میسازد.
• این روزها، وسایل کنترل از راه دور جهت بررسی اثرات و الگوهای فورانهای آتشفشانی زیر آب مورد استفاده قرار میگیرند. دانشمندان در حال مطالعه سازگاری زندگی دریایی در محیطهای عمیق و داغ اطراف آتشفشان میباشند.
• کوههای دریایی seamounts چیزی نیستند، جز ساختارهایی که توسط آتشفشانهای خاموش زیر دریا شکل گرفتهاند. آنها از کف دریا برآمدهاند اما در زیر (صدها تا هزاران متر پایینتر) سطح دریا باقی میمانند. بنابراین به عنوان «جزیره» شناخته نمیشوند. چنین کوههای دریایی میتوانند به طور ناگهانی در طول فوران در زیر آب تا حداقل 1000 متر بالاتر از کف دریا پدیدار شوند.
/ج