مفاهیم پایه در عکاسی

دوربین عکاسی چگونه کار می کند؟ عکس ها چگونه گرفته می شوند؟ این مطلب راسخون به ساختار درون دوربین می پردازد و مفاهیم پایه عکاسی را به شما آموزش می دهد.

شنبه، 21 شهريور 1394

تخمین زمان مطالعه:

هنر عکاسی و فیلمبرداری

موارد بیشتر برای شما

دوربین عکاسی چگونه کار می کند؟ عکس ها چگونه گرفته می شوند؟ این مطلب راسخون به ساختار درون دوربین می پردازد و مفاهیم پایه عکاسی را به شما آموزش می دهد.
برای ثبت عکس های زیبا نیازی به دوربین گران قیمت و کیفی پر از لوازم عکاسی نیست. آنچه مهم است این است که عکاس اطراف خود را به دقت ببیند و از دانش و احساس شخصیش برای نمایش سوژه استفاده کند.
برای شروع، این درس به مفاهیم پایه در عکاسی می پردازد. هدف این است که افراد را به عکاسی علاقه مند کنیم، خلاقیتشان را شکوفا کنیم و کمک کنیم بیشتر از این سرگرمی و هنر لذت ببرند.

آشنایی با عکاسی

واژه photography (فتوگرافی – عکاسی) فرانسوی است و ریشه ای یونانی دارد و از نظر ادبی به معنای «نقاشی با نور» است. بنای عکاسی بر پایه نور نهاده شده و بدون آن عکاسی معنایی ندارد. اساس هنر عکاسی دیدن و تنظیم نور است.
تصویر بالا مسیر نور را از سوژه تا سنسور دوربین (یا فیلم در دوربین های آنالوگ ) نشان می دهد.
در مرحله اول نور از یک لنز می گذرد که مجموعه ای از قطعات شیشه ای با شکل های مختلف است.
دیافراگم (aperture) درون لنز قرار دارد و اساسا یک دریچه است که میزان نور ورودی به سنسور دوربین را کنترل می کند.
در بیشتر دوربین های جدید شاتر (shutter) در داخل بدنه دوربین قرار دارد. شاتر قطعه مکانیکی است که مدت زمانی را که نور به سنسور می رسد کنترل می کند..
سنسور (sensor) صفحه ای با حساسیت بالاست که نور در آن جذب شده و به پیکسل تبدیل می شود. همانطور که در تصویر مشاهده می کنید، عکسی که روی سنسور ظاهر می شود وارونه است. درست همانطور که چشمان ما دنیا را می بیند، پردازشگر درون دوربین آن را می چرخاند و مستقیم نشان می دهد.

دیافراگم – Aperture

دیافراگم درون لنز قرار دارد و میزان نور عبوری از لنز که به سنسور می رسد را کنترل می کند. دیافراگم باز مقدار بیشتری از نور را عبور می دهد و برعکس. اینکه دیافراگم چه تاثیری در عکس می گذارد، یکی از مهمترین نکته ها در عکاسی است. اندازه دیافراگم در میزان نور، عمق میدان، سرعت لنز، وضوح عکس و موارد دیگر تاثیر دارد.
ضریب اف ها (f-numbers)، یک سری اعداد ریاضی هستند که بیانگر اندازه گشودگی دیافراگم هستند. این اعداد نقش مهمی در درک اینکه دیافراگم و نوردهی چه ارتباطی دارند، ایفا می کنند. ضریب f ها را اینگونه نمایش می دهند، مانند f/5.6 که برای ضریب اف ۵٫۶ به کار می رود. ضریب f های استاندارد به صورت زیر هستند (با مقیاس full-stop یا پله کامل):

سرعت شاتر

۱/۱۰۰۰ s

۱/۵۰۰ s

۱/۲۵۰ s

۱/۱۲۵ s

۱/۶۰ s

۱/۳۰ s

۱/۱۵ s

۱/۸ s

۱/۴ s

۱/۲ s

۱ s

نکته اضافی: برای دوستانی که کنجکاو هستند این اعداد از کجا می آیند: این اعداد قسمتی از یک تصاعد هندسی با قدر نسبت رادیکال ۲ هستند.
اینها به عنوان پله های ضریب اف شناخته می شوند. اگر ضریب اف را یک پله کاهش دهید، مثلا از f/4 به f/2.8 ، مقدار نور عبوری از دیافراگم دو برابر می شود. اگر ضریب اف را یک پله افزایش دهید، مثلا از f/5.6 به f/8 فقط نصف مقدار نور به سنسور می رسد. بله افزایش ضریب اف به معنی روزنه دیافراگم کوچک تر و در نتیجه نور ورودی کمتر است. این یک رابطه بر عکس است که در ادامه توضیح خواهیم داد.
بسته به مقیاس مورد استفاده، تعدادی ضریب اف بین اعداد بالا قرار می گیرد. عمومی تر از همه مقیاس ۱/۳ یا (۱/۳ scale ) است که پله کامل را به قسمت تقسیم می کند، در نتیجه بین هر پله دو تنظیم به شما می دهد. مثلا بین f/8 وf/11 ، ضرایب f/9 و f/10 را خواهیم داشت. در نظر اول این مطلب گیج کننده است ولی کافی است این ها را به خاطر داشته باشید و یاد بگیرید:
ضریب اف بزرگتر (مثل f/22) = گشودگی دیافراگم کم تر = نور کمتر
ضریب اف کوچکتر (مثل f/2.8) = گشودگی دیافراگم بیشتر = نور بیشتر
سرعت شاتر – Shutter Speed

اینکه چه مدت زمانی نور به سنسور دوربین برسد را شاتر کنترل می کند (شاتر را چون پرده ای کوچک که باز و بسته می شود در نظر بگیرید). هر چقدر شاتر طولانی تر باز باشد، سنسور مقدار نور بیشتری دریافت خواهد کرد. سرعت شاتر بالا موجب می شود سوژه در حال حرکت منجمد و ثابت شود و سرعت پایین شاتر به شما این امکان را می دهد که حرکت یه سوژه متحرک را ثبت کنید.
سرعت شاتر هم مانند دیافراگم مقیاس و درجه بندی دارد. در زیر سرعت شاتر های مختلف را با مقیاس پله کامل – full stop می بینیم:

سرعت شاتر

۱/۱۰۰۰ s

۱/۵۰۰ s

۱/۲۵۰ s

۱/۱۲۵ s

۱/۶۰ s

۱/۳۰ s

۱/۱۵ s

۱/۸ s

۱/۴ s

۱/۲ s

۱ s

مانند آنچه در مورد دیافراگم گفتیم، سرعت شاتر هم می تواند مقیاس ۱/۳ داشته باشد. برای مثال بین پله های ۱/۶۰ ثانیه و ۱/۱۲۵ ثانیه تنظیمات ۱/۸۰ ثانیه و ۱/۱۰۰ ثانیه را هم خواهید داشت.
دو عامل اولیه که نور را کنترل می کنند دیافراگم و سرعت شاتر هستند.

ایزو – ISO

سرعت یا حساسیت ایزو – ISO (گرفته شده از International Standards Organization یا سازمان بین‌المللی استانداردسازی) بیانگیر میزان حساسیت فیلم (در دوربین های آنالوگ) یا میزان حساسیت سنسور (در دوربین های دیجیتال) به نور است. اگر ایزو پایین انتخاب شود باید زمان نوردهی را بیشتر کرد. مقدار ایزوی بالا برای همان نوردهی به زمان کوتاه تر (سرعت شاتر بیشتر) نیاز دارد و بنابراین «سریع» نامیده می شود. هر یک عدد در ایزو برابر یک پله است بنابراین ایزو مقیاس ۱/۳ ندارد . فیلم عکاسی با نرخ ایزو ۱/۳ پیدا می شود ولی در دیجیتال معمول نیست. مقدارهای رایج ایزو به عبارت زیرند:
ISO 50 100 200 400 800 1600 3200
در عکاسی با فیلم ۳۵ میلیمتری، یک فیلم با سرعت ایزوی بالا خیلی بیشتر از فیلم با سرعت پایین، دانه دانه خواهد شد. اما سنسورهای جدید دیجیتال آن دانه ها را در ایزو های بالاتر ندارند و به جای آن نویز تولید می کنند. نویز در دوربین دیجیتال به اندازه دانه ها درفیلم های عکاسی مطلوب نیست و اگر خیلی پیدا باشد عکس را خراب می کند.
وقتی نور کافیست، همیشه از ایزو پایین استفاده کنید، ولی اگر در محیط داخلی با نور کم یا شرایط دیگری باشید که ببینید ترکیب دیافراگم و سرعت شاتر کافی نیستند، ایزو می تواند بسیار تاثیر گذار باشد. سنسور های دیجیتال جدید پیشرفت زیادی داشته اند و در هر نسخه جدید نویز تولید شده بر اثر ایزو های بالا کمتر می شود.

مطالعه بیشتر و مثلث نوردهی

اگر می خواهید این مبحث را تکمیل نمایید، مطلب «درک نوردهی – همراه با توضیح ISO، دریچه دیافراگم و سرعت شاتر» را به شما توصیه می کنیم.
برای دوستانی که می خواهند وارد جزئیات بیشتری شوند:

جدول ضریب اف ها با مقیاس پله کامل

که برای هر مقدار دیافراگم – aperture value (یا AV) نوشته شده اند. هر ضریب اف (f/NO) از طریق این فرمول محاسبه شده: