منبع:راسخون
یکی از موضوعات محیط زیستی مهم که ما امروزه در مورد آن میشنویم این است که آلودگی اقیانوس صدمات خود را به زندگی دریایی وارد کرده است. در زیر برخی واقعیتها و اطلاعات در مورد آلودگی اقیانوس گرد آوری شده که نشان میدهد مشکل فقط برای فردا نیست. انکار این مسئله ممکن است راحت به نظر برسد اما واقعیت این است که ما تحت تأثیر وضعیت ناخوشایند آن هستیم.
o طبق اطلاعاتی که توسط سازمان اقیانوسی و جوی بین المللی (NOAA) گردآوری شده تقریباً 4ر1 بیلیون پوند آشغال هر ساله به اقیانوسها سرازیر میشود.
o به طور متوسط، هر ساله 8 میلیون مورد آشغال دریایی در اقیانوسها نابود میشوند و تقریباً 5 میلیون از آنها نیز یا به خارج پرتاب میشوند و یا در طوفان گم میشوند.
o تخمین زده شده که 70 % از کل آشغال دریایی در کف دریا رسوب میکند؛ 30 % باقی مانده نیز یا در اقیانوس شناور میماند و یا به سمت ساحل رانده میشود (آشغال ساحلی)
o به طور شگفت انگیز، آلودگی که توسط حمل و نقل دریایی ایجاد میشود فقط 10 % از کل آلودگی اقیانوس را شامل میشود و حتی آن در سال 1990 از 12 % کمتر بود.
o در عملیات بین المللی و سالانه تمیز کردن ساحلها، 598000 نفر به طور داوطلبانه بیش از 9 میلیون تن آشغال از مکانهای مختلف دنیا در سال 2011 جمع آوری کردند.
زبالههای دریایی
زبالههای دریایی گسترهی وسیعی از مواد از ته سیگار و بطریهای پلاستیکی گرفته تا تورهای ماهی گیری رها شده و نفت ریخت شده توسط بشکههای حمل شده در این اقیانوسها را شامل میشوند. حیوانات دریایی نیز چنین زبالههایی را یا میخورند یا در آنها به دام میافتند که در بیشتر موارد کار آنها به مرگ ختم میشود. حتی پرندگان ساحلی و دیگر گونههای خاکزی به طور مستقیم یا غیر مستقیم به محیط زیست بوم دریایی وابستهاند در نتیجه نسبت به آلودگی اقیانوسها آسیب پذیر هستند.
در حدود 80 % از کل آلودگی اقیانوسها مربوط به فعالیتهای زمینی بود از جمله منابع غیر نقطهای مثل فاضلاب ضد عفونی نشده، زبالهی صنعتی، روان آبهای کشاورزی، روان آبهای سطحی و غیره. از طرفی فعالیتهای اقیانوسی تنها حدود 20 % از کل آن را تشکیل میدهند. ما در واقع اقیانوسهای خود را به زمینهای آشغال دانی تبدیل کردهایم که هر چیزی را که به آن نیاز نداریم به درون آن میاندازیم – چه به صورت عمدی و چه به صورت ندانسته.
لیست آلایندههای دریایی نسبتاً طویل است و شامل فاضلاب، زبالهی نفتی (به طور دقیق هیدرو کربن نفت خام مایع)، مواد سمی و غیره است. به ویژه کشورهای در حال توسعه، برای تخلیه فاضلاب و زبالهی صنعتی به دریا به طور مستقیم، بدنام و رسوا شدهاند. فاضلاب شهری و زبالههای صنعتی که از طریق لولهها تخلیه میشوند حجمی از مواد شیمیایی را به آب اضافه میکنند. علاوه بر زبالهی خانگی و کشاورزی، حتی روغنی که در وسایل نقلیه به کار میرود در نتیجهی روان آبهای سطحی و یا از طریق دیگر منابع آبی به اقیانوسها میرود.
ریزشهای نفتی :
هیچ انکاری برای این واقعیت وجود ندارد که کشتیهای بزرگی که نفت خام را حمل میکنند نیز مسئول آلودگی دریایی هستند. وقوع ریزشهای نفتی که به صورت تصادفی رخ میدهند اغلب تیتر خیرها میشوند اما معمولاً به فرآیندهایی مثل بار گیری/ تخلیه، تخلیه، شن ریزی، تمیز کردن مخزن و غیره که گفته میشود در این مسئله سهم دارند، بیتوجهی میشود. علاوه بر کشتیها و تانکرهای نفتی، لکههای نفتی شناور روی دریا در پلت فرمهای ساحلی، تجهیزات نفتی و غیره نیز مقصر هستند.o ریزشهای نفتی به ریزشهای بزرگ (بیش از 700 تن)، ریزش متوسط (7 تا 700 تن) و ریزشهای کوچک (کمتر از 7 تن) طبقه بندی میشوند. در سال 2011، یک ریزش نفتی بزرگ و 4 ریزش نفتی متوسط از بخشهای مختلف دنیا ثبت شدهاند.
o ریزش نفتی افقی در آبهای عمیق سال 2012 – که به آن فاجعهی نفت بی پی نیز گفته میشود – بزرگترین ریزش نفتی فرا ساحلی در تاریخ بود. آن تقریباً 3 ماه طول کشید و 9ر4 بشکه نفت به درون خلیج مکزیک جاری شد.
کشتیهای مسافربری گشت زدن :
فعالیتهای اقیانوسی 20 % از کل آلودگی اقیانوس را شامل میشوند و کشتیهای مسافرتی سهم عمدهای در این 20 درصد دارند. زبالهای که توسط کشتیهای مسافرتی تولید میشود به آب خاکستری (مثلاً آب حاصل شده از سینکها، حمامها، رختشویی و غیره) و آب سیاه (مثلاً آب حاصل شده از بخشهای پزشکی داخل کشتی، لوازم آرایشی و غیره) طبقه بندی میشود.o طبق گزارش کارتهای مسافرت با کشتی که برای دوستان زمین در سال 2009 صادر شده است، راس ای. کلین تخمین زده که یک کشتی مسافرتی با اندازه متوسط، طی سفر دریایی یک هفتهای با 2200 مسافر و 800 خدمه در داخل کشتی، 210000 گالن فاضلاب انسانی تولید میکند.
o در آمریکا عمل جلوگیری از آلودگی کشتیها، کشتیها را از تخلیه هر گونه زباله در فاصلهی 3 مایل دریایی از ساحل منع کرده است. برای انواع ویژهای از زباله، اندازهی فاصله، 12 مایل دریایی از ساحل است.
توجه: مثال ریزشهای نفتی نسبت به تخلیه زباله توسط کشتیهای مسافربری و گشت زنی کمتر است و در نتیجه این کشتیهای مسافرتی به عنوان بیشترین آلوده کننده در نظر گرفته میشوند. اما، هر کس باید درک کند که تنها یک ریزش نفتی بزرگ میتواند منجر به تخلیه چند تن نفت در آب شود و موجب آلودگی خیلی زیادی نسبت به آنچه که یک کشتی مسافرتی تنها ایجاد میکند، بشود.
تکههای زباله :
به طور گسترده به عنوان تکههای زباله شناخته میشوند. اینها مناطقی با غلظت بالای زبالههای دریایی هستند – به ویژه میکرو پلاستیکها – که یک لایهی نازک را روی سطح اقیانوس تشکیل میدهند. استفاده از عبارت "تکه زباله" میتواند گمراه کننده باشد چون باعث میشود تصویری از یک جزیرهی بزرگ زباله ایجاد شود (ساخته شده از زبالههای پلاستیکی، تکه پارههای شناور و دیگر زبالههای دریایی) که در وسط اقیانوس شناور هستند. در مقایسه چنین ساختارهایی از زباله تشکیل شدهاند که میتوانند خیلی کوچک باشند که با چشم غیر مسلح دیده شوند. چنین ساختارهایی در بخشهای مختلفی از دنیا یافت میشوند؛ تکه زباله اقیانوس بزرگ آرام یکی از برجستهترین مثالها برای این موضوع است.تکه زبالهای به اندازهی گرینلند؟
بهت خیلی زیادی در مورد اندازهی این تکههای زباله وجود دارد؛ برخی منابع میگویند که آنها به بزرگی تگزاس هستند و حتیبرخی پا را فراتر میگذارند و میگویند که آنها به اندازهی گرینلند هستند. به طور مشابه، شما با منابع متعددی روبهرو میشوید که میگویند این تکههای زباله میتوانند در ماهواره و یا عکسهای هوایی دیده شوند. اینها برخی افسانهها و ادعاهای اغراق شده هستند و همان طور که ما قبلاً گفتیم، این زبالهها خیلی کوچک هستند که با چشم غیر مسلح دیده شوند. تنها میتوانند در عکسهای ماهوارهای دیده شوند و این زبالهها اصلاً خوش عکس نیستند (تصاویر منتشر شده گستردهی یک مرد که قایق خود را از میان آشغالها هدایت میکند عکس تکههای زباله نیست.) اما این به این معنی نیست که آنها برای محیط زیست دریایی مضر و زیان آور نیستند.
تأثیرات آن بر شکلهای متعدد زندگی :
گونههای دریایی از جمله گیاهان، جزیرههای مرجانی، ماهیها، لاک پشتهای دریایی و غیره، آنهایی هستند که به طور مستقیم از آلودگی دریا تأثیر میپذیرند. پرندگان دریایی، پستانداران دریایی و دیگر حیوانات خاکزی (مثل خرسهای قطبی) که برای غذای خود به اقیانوسها وابسته هستند، آنهایی هستند که به طور غیر مستقیم از اقیانوس تأثیر میپذیرند. وارد کردن مواد شیمیایی سمی به اقیانوس همانند وارد کردن آنها به زنجیرهی غذایی است؛ حتی یکبار وارد کردن این مواد شیمیایی، در نهایت راه آنها را به نوک زنجیرهی غذایی باز میکند و حتی شکارچیان رأس هرم نیز از آن در امان نیستند.از کل تعداد گیلوموتهایی که نجات یافته و آزاد شدهاند، در حدود 70 % آنها طی طول عمر 2 هفتهای مردند و کمتر از 1 % آنها به مدت یک سال زنده ماندند.
اگر چه مطالعهی جمعیت ماهیها دشوار است اما مطالعهی روشهای جهانی پرندگان دریایی و حیواناتی که برای غذای خود به ماهیها وابسته هستند نشان میدهد که یک نزول خیلی شدیدی در تعداد آنها رخ داده است. اگر چه بدون شک ماهی گیری بیرویه یک عامل و مقصر مهم است اما آلودگی آب اقیانوس و مشکلات ناشی از آن – مثل از دست دادن زیست گاه – نیز نقش حیاتی در این موضوع دارد. اگر ماهیها تأثیر بپذیرند، متعاقباً اعضای دیگر زنجیرهی غذایی نیز تأثیر خواهند پذیرفت. مواد شیمیایی که در اقیانوسها در مدارها تخلیه میشوند توسط جریانهای اقیانوسی به مناطق قطبی حمل شده و منتقل میشوند و در نتیجه گونههای قطبی نیز نسبت به این مواد شیمیایی آسیب پذیر میشوند.
نه تنها این مواد شیمیایی بلکه گسترهای از آلایندههای اقیانوسی نیز حیوانات دریایی را تهدید میکنند. برای مثال لاک پشت دریایی پشت چرمی با خوردن اشتباهی کیسههای پلاستیکی به جای ستاره دریایی تمام میکند و در نهایت به علت انسداد رودهای میمیرد. به طور مشابه، مواد مغذی اضافی (نیتروژن و فسفر) در آب اقیانوس منجر به بحبوحهی جلبکی مضر آب (HABs) میشود که موجب شکل گیری مناطق مرده در اقیانوس شده و بر ارگانیسمهای دریایی تأثیر میگذارد.
تأثیرات آن بر انسانها :
تهی شدن منابع دریایی به کمبود غذا برای انسانها مربوط است اما اثرات آلودگی اقیانوسها فقط به کمبود غذا محدود نمیشود. ضمناً ما نیز بخشی از زنجیرهی غذایی هستیم که در مورد آن در اینجا صحبت میکنیم، دیر زمانی طول نخواهد کشید تا این که مواد شیمیایی وارد شده به زنجیرهی غذایی، راه خود را به میز شام ما پیدا کنند. تأثیرات زیان آور خوردن "غذای دریای سمی" ممکن است گسترهای از مسمومیت غذایی تا اثر خطرناکی چون نقص تولد باشد. غذای دریایی جز مهمی از رژیم غذایی مردم مناطق ساحلی است و این همواره به این معنی است که تقریباً نصف جمعیت جهان به طور غیر مستقیم نسبت به آلودگی اقیانوسی آسیب پذیر هستند.آلودگی صوتی در زیست بوم دریایی :
یک تهدید نسبتاً جدید برای گونههای دریایی به شکل آلودگی صوتی در اعماق دریا به وجود آمده است. بر خلاف امواج نوری - کهفقط میتوانند تا چند متر در آب اقیانوس نفوذ کنند – امواج صوتی صدها مایل را طی میکنند. در عمق دریا، آلودگی صوتی عمدتاً به خاطر کشتیهای بزرگ (کشتیهای تجاری) و تفنگهای هوایی که در اکتشافات نفتی به کار میروند، ایجاد میشود. البته تمرینهای نظامی نیز تحت بررسی برای این آلودگی هستند؛ به ویژه انفجارهای سونار.
ارقام بلندتر از کلمات صحبت میکنند: قطار مترو صدای 95 دسی بلی تولید میکند و در معرض قرار گرفتن مداوم در برابر آن سرانجام میتواند منجر به از دست دادن شنوایی در انسان شود. در 125 دسی بل، ما درد گوش را احساس میکنیم و در 140 دسی بل، حتی در معرض قرار گرفتن کوتاه مدت، میتواند منجر به از دست دادن شنوایی شود. حمل یک تانکر نفتی در این اقیانوسها میتواند صدای 200 دسی بلی تولید کند. مقدار مزاحمتی که آن برای ارگانیسمهای دریایی ایجاد میکند را تصور کنید.
تأثیرات آلودگی اقیانوس که ما امروزه آن را میبینیم فقط در نوک کوههای یخی است و کمی بیشتر با گذشت زمان تأثیرات ناخوشایند آن به سطح خواهند آمد. برای ارضای نیاز به پیشرفت خود، ما از در نظر گرفتن تمام آسیبهایی که به طبیعت وارد کردهایم شکست خوردهایم. این شگفت آور نیست چون آن طبیعت پایهی انسان است – ما جدیت این مسئله را درک نخواهیم کرد تا این که آن در خانهی ما را هم بزند.
زمان زیادی است که ما این مسیر قدیمی انداختن و جاری کردن زبالههای خود را به اقیانوس طی کردهایم. بیایید این واقعیت را بپذیریم که این مسیر بر اساس اصولی پایه ریزی شده است، این که "راه حل آلودگی رقت است"، در واقع خودش ناقص و اشتباه است و با برخی محاسبات سخت و شدید برای مقابله با این مسئله و موضوع محیط زیستی مطرح است.
/ج