در ابتدا مقدمه

انواع روش های مطالعه و مقایسه آنها

در این مطلب سعی می کنیم تا به مقایسه انواع روشهای مطالعه صحیح برای دانشجویان و دانش آموزان عزیز بپردازیم . تا کسانی که به دنبال بهترین روش مطالعه می باشند . با شناخت نکات مثبت و نقاط ضعف هر روش مطالعه بهتر بتوانند شیوه و سبک مطالعه و خواندن را برگزینند

روش مطالعه خواندن بدون نوشتن

در این روش فرد از زمانی که کتاب را باز می‌ کند، شروع می‌کند به خواندن متن و پشت سرهم بدون توقف‌ متن‌ها را می‌خواند تا زمانی که خسته شود یا زمان مطالعه به پایان برسد. اکثر افراد از این روش استفاده می‌کنند.

ولی این بدترین روش برای مطالعه است. زیرا در این حالت تمرکز فرد در سطح پایین قرار دارد، مطالعه‌گر در حالت منفعل قرار می‌گیرد و احتمال خواب آلودگی زیاد است.

لازم به ذکر است که این روش خواندن که به روش خواندن روزنامه وار معروف است و زمان زیادی هست که منسوخ شده و کارایی بسیار پایینی دارد.

روش مطالعه حاشیه نویسی

در این روش فرد ابتدا متن را می‌خواند بعد خلاصه آن یا نکات مهم آن را در حاشیه کتاب یادداشت می‌کند. این روش نسبت به دو روش قبلی بهتر است ولی بازهم روشی کامل برای درک عمیق مطالب و خواندن کتب درسی نیست ولی می تواند برای یادگیری مطالبی که از اهمیتی چندان برخوردار نیستند مورد استفاده قرار گیرد.

این روش نیز ضعف در سازماندهی درست مطالب در ذهن را دارد و عملا بازیابی مطالب مطالعه شده مشکل خواهد بود و بهتر است به دلایل اشاره شده در روش قبلی برای آمادگی آزمون تستی استفاده نگردد.

روش مطالعه خلاصه نویسی

در این روش شما مطالب را می خوانید و آنچه را که درک کرده اید بصورت خلاصه بروی دفتری یادداشت می کنید که این روش برای مطالعه مناسب است و از روشهای قبلی بهتر می باشد چرا که در این روش ابتدا مطالب را درک کرده سپس آنها را یادداشت می کنید اما بازهم بهترین روش برای خواندن نیست.

مراحل این روش

الف: در اتاقی آرام بنشینید و کتاب را باز کنید، اولین صفحه فصل مورد نظر را بیاورید و چند برگه یادداشت تمیز و یک قلم هم در کنار دستتان بگذارید.

ب: عنوان فصل و عنوان بعد از آن را، اگر وجود داشته باشد، یادداشت کنید.

ج: اولین بند را بخوانید و سپس خواندن را متوقف کنید.

د: آنگاه به دقت به آنچه خوانده اند بیندیشید و در کلماتی هر چه کمتر و به زبان خودتان آن را خلاصه کنید، این خلاصه می تواند حتی چهار یا پنج کلمه باشد و به صورت جمله هم نباشد.

هـ: مواظب باشید زیاد ننویسید و خلاصه با خود بند برابر نشود و رونویس کامل از آن نباشد. فایده واقعی این روش زمانی آشکار می شود که بخواهید برای امتحان آماده شوید اگر فصل‌ها را خوب خلاصه کرده باشید، با مرور چند تا از این خلاصه ها خود را از خواندن کل کتاب معاف کرده اید.

این روش نسبت به روش های قبلی کارایی بهتری دارد ولی بهترین روش برای خواندن نیست چون بازیابی اطلاعات از ذهن ممکن است به سرعت اتفاق نیافتد و با عواملی مانند استرس و عدم تمرکز حواس مطالب مطالعه شده به صورت موقت قابل دستیابی نباشند و فراموشی مطالب را به دنبال داشته باشد.

روش مطالعه کلید برداری

در این روش شما بعد از درک مطالب، بصورت کلیدی نکات مهم را یادداشت می کنید و در واقع کلمه کلیدی کوتاه ترین، راحت ترین ،بهترین و پر معنی‌ترین کلمه ای است که با دیدن آن، مفهوم جمله تداعی شده و به خاطر آورده می شود. کلید برداری روشی بسیار مناسب برای خواندن و نوشتن نکات مهم است.

در این روش، شخص نکته های مهمی را (نه کل مطالب را) که احیاناً نویسنده کتاب آنها را مشخص کرده است یا خود فرد مهم بودن آنها را تشخیص می دهد، روی برگه هایی یادداشت می کند و در زمان مناسب مثلاً هنگام امتحان از آنها استفاده می کند.

روش مطالعه گزینشی

برخی معتقدند از آنجا که شیوه نگارش کتابهای درسی، تحلیلی است، اطلاعات کلیدی در اوایل و اواخر فصل قرار دارد، بنابراین در مطالعه اینگونه کتابها باید نکات زیر رعایت شود.

ـ چند پاراگراف اول هر فصل را بخوانید.

ـ چند پاراگراف آخر را نیز بخوانید.

ـ اگر کتاب دارای پرسشهایی باشد آنها را مطالعه کنید.

ـ تیتر ها و عنوانهای فرعی را بخوانید.

ـ یکی دو خط از هر پاراگراف در اواسط متن را که به نظر مهم می آید، بخوانید.

ـ بخش نهایی کتاب یا خلاصه نتایج را هم بخوانید.

این روش نیز روش مناسبی برای مطالعه نیست. زیرا فرد نمی‌تواند بر کلیت مطالب تسلط پیدا کند.

شش روش موثر در مطالعه

اولین گام بهترین روش مطالعه صحیح این است که حال خودمان را خوب کنیم. احساس ما میزان یادگیری ما را مشخص می‌کند. بنابراین قبل از هر کاری سطح شادی خودمان را افزایش میدهیم. شما در این مرحله باید به گونه‌ای حال خودتان را خوب کنید که بسیار راحت و کم‌خرج و بدون دردسر احساس شادی کنید.

مثلا برای احساس خوب می‌توانیم یک موزیک شاد و دوست داشتنی گوش دهیم. با خودمان جلوی آینه حرف‌های مثبت بزنیم و ده‌ها روش دیگر که شما باید بهترین آن را نسبت به شخصیت خود پیدا کنید.

▪ خواندن بدون نوشتن: روش نادرست مطالعه است . مطالعه فرآیندی فعال و پویا است وبرای نیل به این هدف باید از تمام حواس خود برای درک صحیح مطالب استفاده کرد. باید با چشمان خود مطالب را خواند، باید در زمان مورد نیاز مطالب را بلند بلند ادا کرد و نکات مهم را یادداشت کرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگیر شده و حضوری فعال و همه جانبه در یادگیری داشت و هم در هنگام نیاز ، خصوصا" قبل از امتحان ، بتوان از روی نوشته ها مرور کرد و خیلی سریع مطالب مهم را مجددا" به خاطر سپرد .

▪ خط کشیدن زیر نکات مهم :این روش شاید نسبت به روش قبلی بهتر است ولی روش کاملی برای مطالعه نیست چرا که در این روش بعضی از افراد بجای آنکه تمرکز و توجه بروی یادگیری و درک مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط کشیدن زیر نکات مهم می گردد .حداقل روش صحیح خط کشیدن زیر نکات مهم به این صورت است که ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را کاملا" درک کنند و سپس زیر نکات مهم خط بکشند نه آنکه در کتاب بدنبال نکات مهم بگردند تا زیر آن را خط بکشند.

▪ حاشیه نویسی :این روش نسبت بدو روش قبلی بهتر است ولی بازهم روشی کامل برای درک عمیق مطالب و خواندن کتب درسی نیست ولی می تواند برای یادگیری مطالبی که از اهمیتی چندان برخوردار نیستند مورد استفاده قرار گیرد.

▪ خلاصه نویسی : در این روش شما مطالب را میخوانید و آنچه را که درک کرده اید بصورت خلاصه بروی دفتری یادداشت می کنید که این روش برای مطالعه مناسب است و از روشهای قبلی بهتر می باشد چرا که در این روش ابتدا مطالب را درک کرده سپس آنها را یادداشت می کنید اما بازهم بهترین روش برای خواندن نیست.

▪ کلید برداری :کلید برداری روشی بسیار مناسب برای خواندن و نوشتن نکات مهم است .
در این روش شما بعد از درک مطالب ، بصورت کلیدی نکات مهم را یادداشت می کنید و در واقع کلمه کلیدی کوتاهترین، راحتترین ،بهترین وپرمعنی ترین کلمه ای است که با دیدن آن، مفهوم جمله تداعی شده و به خاطر آورده می شود .

▪ خلاقیت و طرح شبکه ای مغز: این روش بهترین شیوه برای یادگیری خصوصا" فراگیری مطالب درسی است .در این روش شما مطالب را میخوانید بعد از درک حقیقی آنها نکات مهم را به زبان خودتان و بصورت کلیدی یادداشت می کنید و سپس کلمات کلیدی را بروی طرح شبکه ای مغز می نویسد ( در واقع نوشته های خود را به بهترین شکل ممکن سازماندهی می کنید و نکات اصلی و فرعی را مشخص می کنید)تا در دفعات بعد به جای دوباره خوانی کتاب ، فقط به طرح شبکه ای مراجعه کرده وبا دیدن کلمات کلیدی نوشته شده بروی طرح شبکه ای مغز ، آنها را خیلی سریع مرور کنید . این روش درصد موفقیت تحصیلی شما را تا حدود بسیار زیادی افزایش میدهد و درس خواندن را بسیار آسان می کند. و بازده مطالعه را افزایش میدهد.