نویسنده: میریَم گالپر كوهن
مترجم: وحید ایمن
مترجم: وحید ایمن
چگونه پیوند خود را حفظ كنیم؟ با تماس مداوم. نگذارید چیزهای دیگری در حین یك مكالمه تلفنی سه دقیقه‌ای روی دهد. برای ارتباط ارزش قائل شوید، حتی اگر در این كار رنج ببینید- ماكس.
مكس هر روز به پسر نُه ساله‌اش تامی، تلفن می‌زند. وقتی چهار سال پیش پسر و همسر سابقش به شهر دیگری رفتند، مكس تصمیم گرفت از فعالیت‌های روزانه‌ی او آگاه شود. رابطه‌ی مكس با پسرش مستلزم تعهد سنگینی از جانب اوست، هرچند كه او دوباره ازدواج كرده و صاحب دو فرزند ناتنی است كه با وی زندگی می‌كنند. او مرتب برای تامی كه در خانه‌ی سابق وی زندگی می‌كند، كارت و نامه می‌فرستد. مكس هر كار كه بتواند انجام می‌دهد تا رابطه‌ی خود با پسرش را شكوفا نگهدارد.
دوست دارید چه كار كنید؟ چه كاری می‌توانید انجام دهید؟ قبل از پاسخ دادن به این پرسش‌ها باید به مسئولیت خود برای ارتباط با فرزند راه دورتان نگاهی بیندازید. از خودتان بپرسید كه در گذشته برای زنده نگه داشتن رابطه چه كرده‌اید؟ اگر از رابطه‌ای كه اكنون دارید، راضی نیستید باید موقعیت را ارزیابی و موانع را جست و جو كنید. شاید برای شما خیلی دردناك باشد كه صدای فرزندان‌تان را بشنوید و مجبور باشید از صحبت با آنها اجتناب كنید. شاید می‌ترسید كه والد حاضر یا سرپرست فرزندتان گوشی تلفن را زمین بگذارد. اما اگر به فرزندتان بگویید كه تلفن خواهید زد حتماً این كار را پیگیری كنید؛ در غیر این صورت بهتر است كه از دادن وعده‌های توخالی خودداری كنید.
یك والد راه دور بودن، لزوماً نباید برای كودك مصداق موقعیت همه چیز یا هیچ چیز باشد. مسئله، هر روز زنگ زدن یا زنگ نزدن نیست. مسئله، استفاده از همه‌ی توانایی برای نزدیك‌تر بودن به فرزند است. این توانایی‌ها شامل به كار گرفتن تمام منابع مالی، یا برعكس، نگهداشتن سطح متعادل برای شما است و این كار احتمالاً مستلزم صرف زمان خواهد بود. عنصر اصلی، برای آنكه بتوان یك والد راه دور موفق بود، استمرار است. فرزند شما دوست دارد بداند كه چه وقت دوباره صدای شما را خواهد شنید و چه زمانی شما را خواهد دید؟ یك جدول منظم زمانی برای تلفن كردن، برای كودك بسیار اهمیت دارد. «جمعه صبح، رأس ساعت ده، پای تلفن باش!» آنگاه او چشم انتظار تلفن شما خواهد بود.
شما به تدریج می‌توانید فرزندتان را برای یك مكالمه‌ی خوب، آموزش دهید. به او بگویید كه فهرستی از چیزهایی كه می‌خواهد درباره‌ی آنها با شما صحبت كند، تهیه كند. خودتان نیز چنین كنید. مبنا را بر بحث‌های قبلی بگذارید یا در مورد موضوعات فعلی، مثل رویدادهای ورزشی یا تمرین‌های مربوط به مدرسه، صحبت كنید. برای طرح سؤال‌های مناسب لازم است بدانید كه در زندگی كودكتان چه می‌گذرد.
مادر: برنامه جدیدی در مدرسه ندارید؟
مادر: این هفته فوتبال چطور بود؟
پسر، مامان، الان وقت مناسبی نیست؛ من باید یك برنامه تلویزیونی مربوط به مدرسه‌ام را ببینم؛ می‌توانی بعداً به من تلفن بزنی؟
مادر: بله، حتماً. اما اول بگو چه برنامه‌ای است تا من هم آن را ببینم.
در تماس تلفنی بعدی، مادر سوژه‌ی خوبی (برنامه‌ی تلویزیونی) برای صحبت با پسرش داشت. او اكنون از موضوعی كه پسرش در مورد آن مطالعه می‌كرد آگاه بود و بنابراین می‌توانست با او در این طرح، همكاری كند. اگر آن موضوع موردتوجه خاص پسرش باشد، مادر می‌تواند برای او اطلاعات اضافی گرد آورد. این كار با ارسال كتاب‌ها و مقالاتی كه ممكن است برای پسرش مفید باشد، عملی خواهد بود. به حرف‌های فرزندتان گوش كنید؛ ولی وقتی او علاقه نشان نمی‌دهد، شما نیز بیش از حد علاقه نشان ندهید.
مارك چند مكالمه‌ی تلفنی را با دخترش، پس از جدایی به یاد می‌آورد كه خیلی دردناك بوده‌اند. هر بار پس از خاتمه‌ی صحبت، او احساس می‌كرد از زندگی سیر شده است. نه او و نه دختر ده ساله‌اش، هیچ یك نمی‌دانستند كه به هم چه بگویند. فقط تعارف رد و بدل می‌كردند كه هیچ فایده و مفهومی نداشت. مارك می‌گوید: «من مرتب سؤال می‌كردم كه حالش چطور است و او مرتب جواب می‌داد خوب است. اما نه او خوب بود و نه من. این مكالمه‌ی سرد تلفنی ماه‌ها طول كشید و اوضاع فقط كمی تغییر كرد. سرانجام فهمیدیم كه لازم است درباره جزئیات زندگی‌مان صحبت كنیم». او ادامه می‌دهد: «ما شروع كردیم به صحبت كردن در مورد احساس‌مان و به نظر من این نكته، بسیار بااهمیت است.»
تردیدی نیست كه برای والدین و فرزندان بسیار مهم است كه در جریان آخرین اتفاقات زندگی یكدیگر قرار گیرند. برای مكالمات عمیق و ثمربخش، نوع دیگری از ارتباط لازم است. انتظار نداشته باشید كه این امر در مراحل اولیه‌ی رابطه‌ی راه دور شما اتفاق بیفتد. اما به سوی این هدف گام بردارید و خود و فرزندتان برای رسیدن به آن، تمرین كنید. البته، كیفیت مكالمات به سن فرزندتان بستگی دارد. یك كودك چهار ساله به اندازه‌ی یك كودك بزرگ‌تر در مورد مسائل زندگی روزانه‌اش سخنگو و پاسخگو نخواهد بود. اما شما می‌توانید و باید از یك كودك خردسال بپرسید كه راجع به چیزهای مختلف چگونه احساسی دارد؟ بعد از آن باید شنونده‌ی خوبی باشید.
پدر: سلام پسرم، چطوری؟
پسر: بد نیستم.
پدر: آیا واقعاً خوب هستی؟ سرحال به نظر نمی‌آیی.
پسر: نه؛ دلیلی ندارد كسل باشم.
پدر: فكر كردم شاید به خاطر اینكه از هم دور هستیم ناراحتی. من خودم به خاطر این مسئله بسیار ناراحت هستم. دلم برایت خیلی تنگ شده.
پسر: راست می‌گویی؟ خوب من هم دلم تنگ شده پدر!
آدری پس از جدایی از شوهرش شدیداً احساس تنهایی و اندوه می‌كرد. وی نخستین صحبت تلفنی با دختر چهار ساله‌اش را چنین توصیف می‌كند: «به او گفتم كه دلم برایش تنگ شده، و از او پرسیدم كه آیا او هم دلش برای من تنگ شده؟ او گفت كه از من متنفر است و دیگر نمی‌خواهد صدای مرا بشنود.» آدری به جای آن كه متزلزل و پریشان شود، چند روز بعد مجدد تلفن كرد، اما كاری كه او باید انجام می‌داد آن بود كه به دخترش بگوید كه احساس او را درك می‌كند و می‌داند كه عصبانی است، زیرا وی را ترك كرده است. آدری موفق شد چند روز بعد این گفتگو را انجام دهد و سپس چند مكالمه‌ی دیگر نیز به بحث در مورد رنج و نفرت دخترش به خاطر رها كردنش گذشت. آدری همیشه دخترش را تشویق می‌كرد كه حقیقت را به او بگوید: «دختر كوچولوی من احساساتش را خیلی راحت بیان می‌كند و من همیشه می‌دانم كه از نظر روحی در چه وضعیتی است، به همین دلیل ما حالا با هم رابطه‌ی نزدیكی داریم.»
زمان لازم است تا بتوان بذر رابطه‌ای را افشاند كه در آن احساس‌ها به راحتی ابراز پذیرفته نمی‌شوند. رابطه‌ای كه شما در محل سكونت مشترك و قبل از جدایی با كودكتان داشته‌اید، تأثیر بالقوه‌ای در رابطه‌ی بعدی شما، یعنی بعد از جدایی و از راه دور خواهد داشت. با این حال اگر این رابطه حتی در زمان نزدیكی هم چندان صمیمانه نبوده، می‌تواند از راه دور صمیمانه شود. این بسته به آن است كه شما به عنوان والد راه دور به فرزند خود و شخصیت او و خواسته‌هایش فكر كنید. سپس از این اطلاعات برای برنامه ریزی سنجیده‌ای در جهت رشد رابطه خود با وی استفاده كنید.
از تولد تا چهار سالگی
اگر فرزندی دارید كه دور از شما زندگی می‌كند، لازم است تلاش كنید تا در زندگی او موجود مهمی شوید. اگر سال‌ها با آن كودك در یك خانه زندگی كرده‌اید، كارتان آسان‌تر خواهد بود، زیرا او می‌داند شما كیستید. ممكن است شما از زمانی كه فرزندتان طفلی نوپا یا حتی نوزاد بوده، والد راه دور شده باشید. این بدان معناست كه هنوز وابستگی شدید میان شما به وجود نیامده است. بنابراین لازم است شما تلاش‌های راه دور خود را افزایش دهید تا آن پیوند، مستحكم شود. این امر برای رشد روانی فرزند شما ضروری است.هرچه در زمان جدایی‌تان، او كوچكتر و كم سن‌تر باشد، ضربه‌ی روحی و احساس كمبود شدیدتر است. بچه‌های كوچكتر برای اینكه احساس امنیت كنند، دنیای كوچك‌شان باید فضایی مملو از اعتماد و اطمینان باشد و هر قدر كه استمرار و قوت تماس شما با آنها بیشتر باشد، به همان نسبت كودك قادر خواهد بود كه شخصیت خود را شناخته و درست با جهان پیرامون وفق یابد. بچه‌ها زمانی به خودشان احساس تعلق می‌كنند كه به شخص دیگری وابسته باشند. والد غایب باید راه‌هایی ابتكاری بیابد تا از آن طریق، پیوند خود با فرزندش را عمق دهد. اما مهم‌ترین چیزی كه باید به خاطر سپرد، آن است كه نباید تسلیم شد و كوتاه آمد. اگر پشتكار و ثبات نداشته باشید و تماس را حفظ نكنید، كودك شما به سهولت عادت خواهد كرد كه بدون شما زندگی كند و فراموش می‌كند شما كه هستید. هرچند این كار برای شما مشكل است، اما غیرممكن نخواهد بود و ارزش دارد. زیرا هیچ كس برای كودك مهم‌تر از پدر و مادرش نیست. بخش عمده‌ی كاری كه شما به عنوان والد راه دور می‌توانید با فرزندتان انجام دهید، بستگی به همكاری و همراهی همسر سابق شما دارد. رابطه‌ی شما با همسر سابق‌تان عامل تعیین كننده در ایجاد تماس با كودكتان است.
بچه‌ی شما چهار سال یا كمتر دارد؛ در این صورت برای ایجاد ارتباط از ورای فرسنگ‌ها فاصله چه كاری از شما ساخته است؟ چگونه می‌توانید در زندگی فرزندتان كه سه هزار كیلومتر دور از شما زندگی می‌كند، حضور داشته باشید؟
سرگذشت‌ها
یك راه جالب برای اینكه همه روزه با فرزندتان باشید این است كه قصه‌های قبل از خواب را برای او ضبط كنید. برای این كار به یك ضبط صوت در خانه‌ی خودتان و یكی نیز در محل مسكونی فرزندتان نیاز دارید. البته همكاری والد سرپرست كودك نیز یك عامل اصلی برای موفقیت در این نوع تماس است.والدی را می‌شناسم كه از این كار استقبال كرد. او به محض اینكه دختر كوچولیش لباس خواب به تن می‌كند، ضبط صوت را روشن كرده و قصه‌هایی را كه شوهر سابقش روی نوار ضبط كرده، برای دخترش، كه آماده شنیدن صدای پدر است، پخش می‌كند.
«صدای او اثری آرام بخش بر دختر دارد. همیشه وقتی به آخر یك قصه می‌رسد می‌گوید: این قصه‌ی امشب ما. فردا شب دوباره برایت قصه خواهم گفت. شب بخیر دختر خوشگلم. دوستت دارم. نمی‌دانم چرا این كار اشك به چشمانم می‌آورد. شاید مرا به یاد پدر خودم می‌اندازد كه وقتی دختر كوچكی بودم، برایم قصه می‌خواند.» -ماریا
شما مجبور نیستید كه بیشتر اوقات بیداری‌تان را صرف ضبط داستان كنید. بچه‌های كوچك تكرار را دوست دارند و خوشحال می‌شوند كه یك حكایت یكسان را بارها و بارها بشنوند. بعضی بچه‌ها از داشتن كتابی كه شما از روی آن می‌خوانید، لذت می‌برند. آنها می‌توانند صفحات را ورق بزنند و همزمان با خواندن شما و راهنمایی والدشان به عكس‌ها نگاه بكنند.
به محض این كه بچه‌ها برای این كار آمادگی پیدا كردند از آنها بخواهید كه قصه‌های خودشان را برای شما ضبط كنند؛ بعد توضیح دهید كه شما نیز صدای آنها را به همان ترتیبی خواهید شنید كه آنها صدای شما را می‌شنوند. آنها ممكن است برای شما آوازی خوانده و یا برای‌تان از ورزش در مهدكودك تعریف كنند. نگهداری مجموعه‌ای از پاكت‌های پستی كه روی آنها نشانی نوشته و تمبر الصاق شده، نزد كودك، به او احساس استقلال خواهد داد؛ بخصوص وقتی كودك نوار را داخل پاكت گذاشته و با كمك والد خود به صندوق بیندازد. با این عمل، بازگرداندن نوارها به شما توسط والد حاضر نیز آسان می‌شود. اگر امكان تهیه‌ی نوار ویدئو دارید و اگر والد كودكتان دستگاه ویدئو دارد، می‌توانید از خودتان نواری تهیه كنید كه در آن با فرزندتان صحبت می‌كنید و فرضاً قصه‌ای از دوران بچگی خودتان را تعریف می‌كنید. می‌توانید سرودی برای او بخوانید؛ سرودی كه می‌دانید او متن آن را از قبل می‌داند. یا می‌توانید برای كودكتان ساز بنوازید. می‌توانید پشت یك صندلی پنهان شوید و دوباره ظاهر بشوید و در تمام این مراحل از خود فیلم بگیرید. یا داخل خانه بگردید و عكس بگیرید. یا از خیابان محل اقامت خود فیلم بگیرید. مبتكر باشید.
بگذارید تصورتان كار كند. در تمام لحظات تهیه‌ی نوار او را در ذهن داشته باشید. زیرا عشق شما از درون عمل‌تان خواهد درخشید. بچه‌های كوچك حس بینایی خیلی حساسی دارند. آنها دوست دارند به تصاویر كتاب‌ها نگاه كرده و روی موارد آشنا انگشت بگذارند. یك آلبوم عكس برای آنها تهیه كنید و عكس‌هایی از خودتان و والدین‌تان و سایر افراد خانواده در آن بگذارید. چند عكس از محل زندگی فعلی خود نیز در آن بگنجانید تا اتاق‌های خانه یا آپارتمان شما و محیط اطراف آن را نشان بدهد. برای هر عكس توضیح ساده و روشنی بنویسید. این آلبوم به منزله‌ی كتابی خواهد بود كه فرزند شما برای سال‌های زیاد از آن لذت خواهد برد.
آلیسون، نُه ساله، آلبوم عكسی را كه مادرش در سن خیلی پایین به او داده به یاد می‌آورد: «مادر من پول كافی نداشت كه بعد از طلاق از من نگهداری كند، بنابراین به منزل والدینش رفت و مرا نزد پدرم فرستاد. او آلبوم زیبایی از عكس‌های خود و فامیلش برای من درست كرد. من با این كه تقریباً بالغ شده‌ام، برای آن كتابچه ارزش زیادی قائل هستم.»
پدر راه دوری را می‌شناسم كه دو جلد از آن آلبوم‌ها تهیه كرده بود. او یكی را برای پسرش فرستاد و دومی را در خانه نگه داشت. وقتی پسرش برای ملاقات می‌آمد آنها به اتفاق یكدیگر از دیدن آلبوم موجود در خانه، لذت می‌بردند و عكس‌های مربوط به ملاقات‌های جدید را به آن می‌افزودند.
طرح دیگری كه برای كودك خردسال مناسب است، قصه‌ای است كه به همراه بریده عكس‌هایی از مجلات تهیه شده و بیانگر كلمات است. به طور مثال، به جای نوشتن كلمه‌ی خانه، عكس یك خانه را روی صفحه‌ی خالی بچسبانید و اگر استعداد هنری دارید، شكل‌هایی را نقاشی كرده و با آن كلمات و اسامی را نشان دهید. هرچه تعداد عكس‌ها بیشتر باشد، بهتر است. داستان‌تان می‌تواند به شكل زیر باشد:
«من عاشق (عكس قلب) خانه جدیدم (عكس خانه) هستم. خانه‌ام دو اتاق خواب (عكس تختخواب)دارد. یكی برای تو (انگشتی كه به سمت خارج نشانه رفته)و یكی برای من (انگشتی كه به طرف داخل نشانه رفته). این جا پر از درخت (عكس درختان) و گل (عكس گل) است. ایستگاه قطار (عكس قطار) در همین نزدیكی است و مهم‌ترین مطلب اینكه من دوستت (قلب) دارم». سعی كنید كه موضوع ساده باشد تا كودك با خواندن و فهمیدن آن به خودش افتخار كند.
صحبت تلفنی
مرتب به فرزندتان تلفن كنید، حتی اگر او خیلی كوچك است و قادر به ادامه‌ی مكالمه‌ای طولانی نیست. به صدای او گوش دهید و بگذارید لحن صدای‌تان را بشنود. راجع به حیوانات حرف بزنید و از او بخواهید كه صدای چند حیوان را تقلید كند. با او آوازی دونفره، مربوط به یك فیلم یا سریال تلویزیونی یا برنامه‌ی كودك بخوانید (ادامه این گونه كارها توسط شما والد راه دور ضروری است). از او بخواهید سرودی را كه همان روز در مهدكودك یاد گرفته برای شما بخواند. بالاتر از همه، به او بفهمانید كه كوچولوی فوق العاده‌ای است و چقدر دوستش دارید. ضمناً با او قرار صحبت یا ملاقات بعدی را بگذارید. اگر فرزند شما در تلفن زیاد تحویل‌تان نگیرد، امری طبیعی است، بنابراین نباید دلسرد بشوید. زیاد متوقع نباشید! بعضی بچه‌ها دوست دارند در تلفن گپ بزنند، بعضی دیگر چندان تمایلی برای مكالمه تلفنی نشان نمی‌دهند، هرچند كه مخاطب آنها پدرشان باشد. بنابراین صبور باشید و به زنگ زدن ادامه دهید.اشیاء مورد علاقه
مطمئن هستم شما كودكان خردسالی را دیده‌اید كه حوله، پتو، عروسك یا خرس خود را محكم چنگ زده‌اند. این اشیا توسط كودكان استفاده می‌شود. كودك به كمك آنها می‌كوشد درد جدایی و پریشانی حاصل از طلاق را تحمل كند و با حقیقت زندگی‌اش كنار بیاید.آلین رادیس (1)، مشاور خانواده؛ كه در زمینه رشد كودك تدریس می‌كند، می‌گوید كه بچه‌ها قبل از آنكه در ذهن و روان خود به موجود جاندار، یعنی پدر و مادر، انس گرفته و وابسته بشوند، این وابستگی عاطفی را به یك جسم بی‌جان معطوف می‌نمایند. كودك به یك عروسك یا حیوان توپر علاقه‌مند می‌شود؛ شب آن را با خود به رختخواب می‌برد و در طول روز با خودش به هر طرف می‌كشد.
شما می‌توانید به عنوان والد راه دور، یكی از این اقلام را برای كودكان بخرید. البته چیزی كه شما انتخاب می‌كنید ممكن است با سلیقه‌ی او همگون نباشد. ممكن است بسیاری از والدین به یاد بیاورند كه فرزندشان یك تكه‌ی پتو یا یك عروسك كهنه را به بسیاری از اسباب بازی‌های قیمتی ترجیح داده است. وقتی فرزندتان برای دیدن شما به خانه‌تان می‌آید ممكن است به چیزی در منزل شما علاقه‌مند بشود، مثلاً یك تكه لباس یا بالش یا كتاب، آن شیء را به كودك داده و به او پیشنهاد كنید كه آن را به شما ربط بدهد، مثلاً «وقتی به خانه می‌روی به این نگاه كن و اوقات خوبی را كه با هم داشتیم، به خاطر بیاور».
آیرین با من از روزی سخن گفت كه پسر كوچكش از ملاقات با پدرش برگشته و یك كتاب كثیف اشعار مهدكودك در دستش بود. او خیلی عذاب كشید تا توانست كودك را از آن كتاب جدا كند.
«هیچ وقت آن كتاب را زمین نمی‌گذاشت. آن را با خود به رختخواب و حتی توی وان حمام می‌برد و موقع غذا كنار بشقابش می‌گذاشت. هر وقت سعی كردم آن را از دسترس او دور كنم او وحشت می‌كرد. سرانجام از او پرسیدم كه چرا آن كتاب برایش آن قدر جالب است. او گفت، برای این كه آن را از خانه‌ی پدرش آورده است. پس از آن حرف، دیگر سعی نكردم آن را از او بگیرم. در آن كتاب، قدرتی نهفته بود.»
نامه
بچه‌های جان دوست دارند، نامه دریافت كنند، هرچند كه خودشان قادر به خواندن آن نباشند. این باعث می‌شود كه احساس كنند مهم هستند. برای فرزندتان تصویری را كه كشیده‌اید یا یك كارت پستال یا عكسی از خودتان بفرستید كه بتواند به دیوار اتاقش بزند. یا عكسی را كه با هم انداخته‌اید، برای او ارسال كنید. در كیوسك‌هایی كه با سكه عكس فوری می‌اندازند، شكلك دربیاورید و ژست‌های مسخره بگیرید. این عكس‌ها او را خواهد خنداند. بچه‌ها از خُل بازی و شوخی خوش‌شان می‌آید. تعدادی پاكت با نشانی و تمبر آن، برای او بفرستید و توضیح دهید كه برای چه منظوری است. به او بگویید با آن پاكت، عكسی برای‌تان ارسال كند. والد محلی (2) یا حاضر باید در این زمینه همكاری كند. هدف از این كارها، آسان‌تر كردن حفظ تماس بین كودك و شماست.هدایای مخصوص
برای فرزندان‌تان هدایای كوچكی كه مناسب سن آنها هستند، بفرستید. رمز موفقیت در كوچك بودن هدایاست. به یك فروشگاه اسباب بازی یا كتاب فروشی بروید و از معلومات یك متصدی فروش استفاده كنید. به او در مورد فرزندتان، سن او و علائق او، تا جایی كه اطلاع دارید، توضیح دهید و از وی بپرسید كه یك كادوی كوچك چه می‌تواند باشد؟ شاید پازل (اشكال درهم) یا یك كتاب با اشكال متحرك. در مورد پازل شاید بهتر باشد عكسی از خودتان بیندازید، بدهید آن را بزرگ كنند (مثلاً در اندازه 30×40 سانتیمتر) و سپس آن را روی یك مقوای ضخیم یا یك تخته‌ی نازك بچسبانید و بعد آن را در قطعات كوچك و غیرمنظم ببرید (در مورد بچه‌های كوچكتر به قطعات درشت‌تر) طوری كه وقتی فرزندتان این قطعات را كنار هم قرار می‌دهد، شكل شما درست شود. اگر حوصله دارید یك پازل هم از عكس پدر یا مادربزرگش كه او كمتر موفق به دیدارشان می‌شود، تهیه كنید.سایر هدایای مناسب برای كودكان خردسال شامل بادكنك، عكس برگردان و ماژیك و چیزهایی است كه آنها بتوانند خودشان بدون كمك دیگران از آنها استفاده كنند. از تخیل خود استفاده كنید. فراموش نكنید كه هدیه، كوچك ولی مناسب با سن كودك باشد.
هرچه دیدارهای شما با كودكان خردسال بیشتر باشد، تماس‌های بدنی بیشتری با آنها خواهید داشت و همین امر، زمینه‌ی ایجاد یك ارتباط قوی را فراهم می‌سازد. بچه‌های كوچك حافظه‌ی خوبی ندارند و این حس باید در آنها تقویت شود. هرچه بیشتر با فرزندتان صحبت كنید، او را بغل كنید، با او بازی كنید و خلاصه با او باشید، به همان نسبت بخشی از او را تشكیل خواهید داد و در ذهن او خواهید ماند. تنظیم برنامه‌ی دیدار با او خالی از مسئله نیست. اگر رابطه شما با سرپرست فرزندتان نسبتاً آرام باشد، ملاقات او برای شما آسان‌تر خواهد بود. شما ممكن است بتوانید برای چند ملاقات عصرانه به منزل همسر سابق‌تان بروید؛ اما اگر رابطه‌ی شما با او زیاد دوستانه نبود، طوری برنامه ریزی كنید كه كودك را در منزل پدر یا مادربزرگش ملاقات كنید. یك روز كودك را به مهدكودك ببرید و صبح را در آنجا بگذرانید. یا با هم به باغ وحش و پارك بروید. اگر در گذشته غیرمسئولانه عمل كرده‌اید و همسر سابق‌تان از شما رنجیده است، لازم است این رنجش را برطرف سازید تا بتوانید كودك را به مدت نسبتاً طولانی پیش خود ببرید. اگر مسئله به این شكل باشد، باید به آهستگی پیش رفت. باید اعتماد سرپرست كودك را جلب كرده و به وی ثابت كنید كه مسئول هستید. هرجا كه قول داده‌اید حاضر باشید، حاضر شوید. كودك را زمانی كه قول داده‌اید برگردانید. بهانه به دست همسر سابق ندهید تا خواسته‌های شما را برای دیدن كودك زیرپا نگذارد. اگر سرپرستی مشترك كودك را داشته و یا برای ملاقات او به توافق رسیده‌اید، آن را روی كاغذ بیاورید و به موازات رشد كودكتان، در قرارداد، جای تغییر بگذارید. اگر محل زندگی‌تان آن قدر نزدیك نیست كه بتوانید فرزندتان را بیش از یك یا دو بار در سال ببینید، یا اگر منابع و قدرت مالی‌تان محدود است، آن وقت مبنای تمركز خود را روی تماس‌های تلفنی و نامه نگاری با فرزندتان قرار دهید. در این صورت كار سختی در پیش دارید؛ كاری كه از جانب شما نیاز به تعهد و تصمیم دارد. اگر فرزندتان را فراموش كنید، او نیز شما را فراموش خواهد كرد. هرچه كودك كوچكتر باشد، تلاش شما باید بیشتر باشد تا او بتواند شما را در خاطر داشته باشد و درون خود حس كند. این هدف مستلزم تماس است؛ هم تماس فیزیكی و هم عاطفی.
از پنج تا ده سالگی
كودكانی كه دوره‌ی مدرسه را می‌گذرانند، در معرض تجارب و ماجراهایی قرار می‌گیرند كه شما به عنوان والد راه دور، باید از آنها آگاه باشید. آنها بیشتر از كودكان خردسال، متوجه محیط اطراف می‌شوند؛ یاد می‌گیرند كه بنویسند و بخوانند و به نوعی داخل اجتماع می‌شوند؛ آماده می‌شوند كه مسئولیت بیشتری در قبال خود و زندگی‌شان قبول كنند؛ خواسته‌های آنها نیز در كنار جست وخیزشان تكامل می‌یابد. شما می‌توانید از این احساس رشد فكری و جسمی فرزندتان در راه راستای تقویت رابطه‌ی راه دورتان به نفع خود استفاده كنید. بچه‌های پنج تا ده ساله، داخل جامعه می‌شوند. آنها هر روز چیزهای بیشتری در مورد زندگی خانوادگی می‌آموزند. آنها با دوستان خود معاشرت می‌كنند و در منزل، آنها زندگی پدر و مادرشان را می‌بینند. افراد دیگری نیز به غیر از والدین‌شان بر زندگی آنها تأثیر می‌گذارند؛ مثل معلم‌ها، مربی تربیتی یا ورزشی، یا ناظم مدرسه. این ها در زندگی فرزند شما افراد مهمی می‌شوند و وقتی كه بچه‌ها كم كم با خانواده‌های دیگر آشنا می‌شوند، دیگر خانواده‌ی خودشان حالت ایده‌آل خود را از دست می‌دهد. به بچه‌های كوچكتر باید بدون قید و شرط عشق ورزید، اما بچه‌های در سن مدرسه، دوست دارند كه به آنها توجه شود و برای كارهایی كه می‌كنند تشویق شوند و پاداش دریافت كنند. آنها می‌خواهند كه زحمات و كوشش‌های‌شان از نظر والدین، مخفی نماند و اعمال‌شان تأیید شود. اگر شما والد راه دور یك بچه مدرسه‌ای هستید باید تا جایی كه می‌توانید از زندگی روزانه‌ی او باخبر شوید، زیرا در آن صورت خواهید فهمید كه چه وقت تذكر دهید، چه هنگام تشویق كنید و چه چیز را تأیید كنید.با مدرسه‌ی فرزندتان مكاتبه كرده و با معرفی خود، تقاضا كنید كه اطلاعاتی مثل جدول برنامه‌ها، نتیجه‌ی امتحانات، نمرات و وقایع مخصوص را برای شما ارسال كنند. به فرزندتان بگویید كه چنین درخواستی كرده‌اید. اگر در ارسال آن اطلاعات مشكلی وجود داشته باشد، مدرسه برای شما توضیح خواهد داد. مسلماً شما سزاوار دریافت این اطلاعات خواهید بود، به شرطی كه قرار سرپرستی مشترك داشته باشید یا اینكه ولی و قیم قانونی بچه باشید، چون مسئولان مدرسه باید مراقب باشند كه اطلاعات را به چه كسی می‌دهند. بنابراین ممكن است از شما خواسته شود كه مدارك‌تان را ارائه دهید.
در قانون ایالتی [در آمریكا] «حقوق تحصیلی خانواده»، حریم مخصوصی برای خانواده ارائه شده كه متضمن 32 فقره ماده‌ی قانونی مخصوص برای والدین غیرسرپرست است. هر ایالت كلیه‌ی مواد حقوقی فوق یا بخشی از آنها را تصویب كرده و پذیرفته است. اما همه‌ی ایالات در این نكته توافق دارند كه والد غیرسرپرست اجازه دارد از نمرات و سایر اطلاعات مربوط به مدرسه‌ی فرزندش اطلاع حاصل كند. این مطلب كلیه مدارس خصوصی و عمومی و مدارس وابسته به كلیسا را نیز در برمی‌گیرد. دكتر كن لوئیز، مدیر خدمات ارزشیابی سرپرستی كودك در فیلادلفیا، معتقد است والدین غیرسرپرست را باید از قانون فوق مطلع كرد. او می‌گوید: «در همه‌ی جنبه‌های زندگی یك كودك بعد از طلاق، همه چیز، اعم از خانه، كلیسا، دوستان و كلاً زندگی تغییر می‌كند، اما تنها محلی كه ثابت و بدون تغییر باقی می‌ماند مدرسه است. این قانون باعث می‌شود كه مدرسه، عامل فعالی بین كودك و والد راه دور باشد.» می‌توانید به انجمن (اولیا و مربیان) بپیوندید. شما می‌توانید، و باید، از كلاس فرزندتان در طول ساعت‌های درس بازدید كنید (با اعلام مقتضی قبلی به مقامات مدرسه). دفعه‌ی بعد كه با فرزندتان ملاقات می‌كنید، یك قرار با معلم یا ناظم مدرسه‌ی او بگذارید تا بتوانید از یك بخش مهم از زندگی فرزندتان باخبر بشوید. كاركنان مدرسه نیز از توجه شما به فرزندتان آگاه شده و می‌توانند در صورتی كه به وجود شما احتیاج باشد، به شما خبر بدهند. (بگویید كه به شما تلفن بزنند اما هزینه تماس‌ها به حساب شما باشد). به كودك و سرپرست او توضیح دهید كه می‌خواهید چنین كاری كنید و قصد خود را از آن بیان كنید. از فرزندتان بخواهید كه همه‌ی كارهای مدرسه مثل گزارش‌ها، برگه‌های امتحانی و گواهینامه‌‌ها را برای شما نگهداری كند. پاكت‌هایی را آماده سازید تا فرزندتان به سهولت بتواند مدارك یاد شده را برای شما ارسال كند. بگذارید بداند كه به كارهای او علاقه‌مند هستید.
هاوارد عاشق نقاشی كردن بود و از این كه فهمید دخترش به هنر علاقه‌مند است، خیلی خوشحال شد. به همین دلیل چند بسته تمبر و پاكت بزرگ برای او خرید تا بتواند نقاشی‌هایی را كه در مدرسه كشیده بود برای او بفرستد. «تمام آنها را در سرتاسر خانه‌ام آویزان كردم و وقتی او به دیدارم آمد، توانست ببیند كه چقدر به كار او افتخار می‌كنم.»
به یاد داشته باشید كه بچه‌ها، در این سن، دوست دارند در قبال انجام كارهای خوب تشویق شوند و زحمت‌های‌شان موردتوجه قرار گیرد. پس شما نیز به سهم خود تلاش كرده و به او بفهمانید كه در مورد كارش چه احساسی دارید. هاوارد مخصوصاً نكاتی را كه در مورد نقاشی‌های دخترش می‌پسندید به او یادآور می‌شد. او در مورد طرز استفاده‌ی دخترش از رنگ، یا تنوع موضوعات در نقاشی، اظهارنظر می‌كرد. وی متوجه قدرت موازنه و شناخت فضا در او شد. علاقه‌مندی هاوارد به كار هنری دخترش از راه دور موجب افزونی شوق او به هنر شد و وی از تشویق و قدردانی پدرش لذت می‌برد.
آیا شما به پسرتان به خاطر گزارشی كه تهیه كرده، افتخار كرده‌اید؟ گزارش او را بخوانید و در تماس تلفنی با پسرتان درباره‌ی آن تبادل نظر كنید. تا می‌توانید خود را درگیر زندگی روزانه‌ی فرزندتان كنید. زیرا به همان نسبت مطلب گفتنی در تلفن خواهید داشت و به همان نسبت قادر به پرسیدن سؤال‌های اصولی از او خواهید بود. اگر پا را از این هم فراتر گذاشته و كتابی را كه پسرتان از آن گزارش تهیه كرده، بخوانید او خواهد فهمید كه چقدر برای او و كارش ارزش قائل هستید. ما در عصر رایانه‌ها زندگی می‌كنیم و بیشتر مدارس و ادارات مجهز به مدل‌های نسبتاً پیشرفته‌ای از آن هستند. بیشتر بچه‌ها در استفاده از رایانه كاملاً مهارت دارند، طوری كه می‌توانند طرز كار با آنها را به شما نیز بیاموزند. آیا می‌توانید با رایانه كار گرافیك (طراحی)انجام دهید؟ می‌شود به این ترتیب شكل‌هایی تهیه كرد. امروزه اگر رایانه شما مجهز به فاكس باشد، می‌توانید با آن نامه نگاری كنید. از علائق در حال رشد فرزندتان برای توسعه سلیقه‌های خود استفاده كنید. بكوشید فرزندتان را با علائق و سرگرمی‌های خود به هیجان آورید. شما می‌توانید به اتفاق هم یك رابطه‌ی راه دور مفید و پرثمر ایجاد كنید. از او بخواهید، گزارش كاملی از شركت در كارهای مختلف مثل ورزشها، بازی‌ها، موسیقی، كنسرت و دیگر امور مدرسه برای‌تان تهیه كند. بعد از دریافت هر گزارش، حتماً به طریق صحیح و مقتضی جوابگو باشید.
تماشای تلویزیون
به طور همزمان برنامه‌های تلویزیون را دنبال كنید. كشف كنید كه برنامه‌های موردعلاقه او كدام است؛ سپس قرار بگذارید كه غروب را همزمان در خانه باشید و ساعت شروع برنامه را با تلفن كنترل كنید. سپس یك بار هنگام پخش آگهی وسط برنامه و یك بار در آخر برنامه در مورد آن با هم بحث كنید. این قرار می‌تواند در صبح یك روز تعطیل نیز گذاشته شود؛ زیرا مكالمات تلفنی راه دور در آخر هفته ارزان‌تر است. برنامه‌های كارتون را هم در نظر داشته باشید. به هر حال می‌توانید مكالمات كوتاهی داشته باشید.ادامه دارد...
پی‌نوشت‌ها:
1.Elaine Radiss
2.منظور از والد محلی، والدی است كه در محل زندگی كودك حضور داشته و كودك با وی زندگی می‌كند.
گالپر كوهن، میریَم، (1391)، والدین راه دور، ترجمه وحید ایمن، تهران: همشهری، چاپ دوم
