شبه جزيره كره و نقش آمريكا
كره شمالى دغدغه بعدى آمريكا
در تاريخ 29 ژانويه سال 2002، جورج دبليوبوش در نطق سالانه در برابر كنگرهها آمريكا به وضوح تحول ساختارى در روابط بين كشورها را نمايانگر شد. منطق حاكم بر سخنرانى وى، نشان از اين داشت كه يك جابهجايى وسيع در ميزان قدرت كشورها صورت پذيرفته است كه عملكرد متفاوت بازيگران بينالملل را طلب مىكنند. كشورهايى كه اين الزام را دنبال نكنند با توجه به خصلت هرج و مرجگراى سيستم بينالملل، كشمكش و در سطحى بالاتر، بحران را بسترسازى مىكنند. رهبر آمريكا در چارچوب اين واقعيت كه اين كشور در موقعيتى متمايز از نقطهنظر تاريخى قرار گرفته و با وقوف به اين مسئله كه قدرت مانور فزونترى به جهت اين موقعيت نصيب آمريكا گشته است، زمان را براى تحكيم وضعيت و توسعه نفوذ در شمال شرق آسيا مطلوب يافت. هر چند كه سقوط كمونيسم جهانى به رهبرى شوروى، اهميت كليدى در دگرگونى روشها، خط مشىها و توجيهات آمريكا در صحنه جهانى دارد اما حوادث يازده سپتامبر جنبه هنجارى آنها را فراهم آورده است.
شرايط جديد براى رهبران آمريكا معين و مشخص كرد كه كره شمالى هر چند كشورى فاقد بسيارى از مؤلفههاى قدرت مىباشد و در ساختار نظام بينالملل از منزلت پايينى برخوردار است، اما از اين ظرفيت برخوردار است كه منافع حياتى آمريكا و حتى سرزمين آمريكا را با تهديدات جدى مواجه كند نگاه به كره شمالى به عنوان يكى از محورهاى شرارت به اين مفهوم مىباشد كه تفكر خوشبينانه به در دسترس بودن صلح و ثبات جهانى، مشروعيت خود را از دست داده است. در همين راستا در تاريخ 20 فوريه سال 2002 رهبر آمريكا براى تكميل چهره شيطانى كره شمالى اعلام كرد كه اين كشور كمترين توجهى به رفاه مردم كره ندارد و گرسنگى در كره شمالى بيبداد مىكند. نگاه بدبينانه به كره شمالى سبب ساز اين گشت كه تشنج در شبه جزيره كره بعد از نزديك به پنجاه سال متاركه جنگ كره به شدت افزايش يابد. بحران بالا گرفته شد چرا كه آمريكا سياستى را دنبال مىكند كه كمترين قدرت مانورى را براى رهبر استالين مسلك كره شمالى باقى نگذاشته است. آمريكا از كرهى شمالى خواهان آن است كه بيش از هفتاد درصد ارتش ميليون نفرى خود را كه در 144 كيلومترى مرزهاى اين كشور با كرهى جنوبى مستقر هستند، فرابخواند، تقاضاى آمريكا براى كاهش آمادگى جنگى نيروهاى متعارف كره شمالى با مخالفت شديد اين كشور مواجه گشت. كره شمالى تحت فشار شديد است كه توسعه، آزمايش و استقرار موشكى خود را متوقف سازد كه از نظر كره شمالى به مفهوم اين مىباشد كه قدم در جادهاى بگذارد كه منجر به خدشهدار شدن امنيت اين كشور گردد. در ضمن آمريكا بر كره شمالى از طريق مجامع بينالملل از قبيل آژانس بينالملل انرژى اتمى فشار مىآورد تااز تكميل پروژه اتمى خود دست بردارد.
از منظر كره شمالى تمامى انتظارات و اجبارها تنها داراى اين معنا مىباشد كه مىبايستى به خلع سلاح يك جانبه دست زد. «رهبر عزيز» گام نهادن در اين راستا را غير ممكن مىداند و فشارهاى آمريكا را تحت هيچ شرايطى قابل قبول نمىداند، چرا كه آن را عملا به مفهوم از دست رفتن امنيت كشور مىيابد. انتهاى ديگر طيف گزينههايى كه آمريكا در برابر كره شمالى قرار داده است دشمنى آشكار با ايالات متحده مىباشد. از ديدگاه آمريكا اگر كره شمالى آنچه را كه به وضوح خلع سلاح يك جانبه مىباشد. قابل قبول نداند، به اين مفهوم مىباشد كه كره شمالى دشمنى و تعارض مستقيم با آمريكا را برگزيده است. جورج دبليوبوش به عنوان يك «بينالمللگراى آمريكايى» كه اولويتها را هميشه در چارچوب ارزيابى از قدرت آمريكا و توانمندى رقباى بينالمللى و دشمنان شكل مىدهد با محدود كردن كره شمالى به دو گزينه خلع سلاح و دشمنى باعث گرديده است كه كيم جونگ ايل به عنوان عالىترين مقام تصميم گيرنده در كره شمالى بقاى خود را در مقابله با آمريكا بيابد.
سياست كرهاى آمريكا در اين منطق خاص كاملا در تعارض با نگاه خوشبينانه بيل كلينتون در خصوص چگونگى نگرش به سياستهاى كره شمالى است هر چند كه بيل كلينتون در روزهاى آخرين حضور در كاخ سفيد از پذيرش پيشنهاد رهبر كره جنوبى آقاى كيم دو جونگ براى سفر به پيونگ يانگ خوددارى كرد اما با فرستادن خانم مادلين آلبرايت، وزير خارجه عقاب گراى آمريكا به كره شمالى در تاريخ 23 اكتبر سال 2000 نشان داد كه مشتاق ايجاد كانالى براى بدنه دادن به فرايند روابط دو كشور مىباشد. سياست «بينالمللگراى ليبرال» رهبر آمريكا در طول دهه نود تأكيد بر گفتوگو، همكارى و مذاكره با مسئولان كره شمالى داشت و در همين راستا است كه «سياست آفتاب» رئيس جمهور كره جنوبى، كيم دو جونگ در زمينه گسترش زمينههاى مذاكره و گفتوگو با كره شمالى به شدت مورد تأييد قرار گرفت. هدف بيل كلينتون حفظ وضع موجود بود تا در بستر آن خروج كره شمالى از انزواى سياسى، اقتصادى و فرهنگى ممكن گردد و اين كشور به گونهاى ملموستر درگير سياستهاى بين المللى گردد.
از نظر تصميم گيرندگان آمريكايى، محو انزواى كره شمالى سبب ساز افزايش قدرت آمريكا در منطقه غرب اقيانوس آرام و تضعيف موقعيت چين در منطقه شمال شرق آسيا مىگردد. بر اساس اين نگرش بود كه وزير دفاع سابق آمريكا آقاى ويليام پرى كه مسئوليت گروه سياست آمريكا در قبال كره شمالى را عهدهدار شده بود در گزارش خود براساس مطالعات انجام شده در حد فاصل 1998-99، توصيه كرد كه كانالهاى ارتباطى مىبايستى كاملا باز باشد و در اين راستا مىبايستى وزراى دفاع كشورهاى منطقه در شمال شرق آسيا هر سال با يكديگر ملاقات كنند تا موضوعات امنيتى، اطلاعاتى و دفاعى به بحث درآيد كه از اين طريق اعتماد سازى شكل بگيرد. در چنين فضايى بود كه در ماه جون سال 2000 رئيس جمهور كره جنوبى آقاى كيم دوجونگ و رهبر كره شمالى كيم جونگ ايل در پايتخت كره شمالى ملاقات تاريخى سه روزه خود را برگزار كردند. بعد از نزديك به پنجاه سال اين فرصت ايجاد شد كه حركت به سوى اتحاد دو كشور خصلتى واقعىتر به خود بگيرد. اين ملاقات تاريخى كاملا جنبه سمبليك داشت چرا كه اختلافات بين دو كشور آن چنان گسترده است كه نيازمند زمان بيشتر و جسارت سياسى گستردهترى براى حل و فصل اختلافات مىباشد.
از سوى ديگر نبايد فراموش كرد كه كره شمالى براى گفتوگوهاى دو جانبه با آمريكا اولويت بيشترى را قائل است، زيرا اين آگاهى وجود دارد كه مىبايستى حل بحران شبه جزيره كره در واشنگتن انجام گيرد و مسئول فاقد توانايىهاى ضرورى براى اين مهم مىباشد. همان طور كه انتظار مىرفت از اين ملاقات دستاوردهاى مهمى نصيب نشد و تنها توافق شد كه خط تلفن دائم بين وزراى دفاعى دو كشور ايجاد شود و در تاريخ 15 آگوست كه روز رهايى كره از يوغ استعمار ژاپن است، تعداد يكصد خانواده از هر دو كشور به آن سوى مرزها بروند تا موفق به ملاقات اعضاى خانواده و فاميل خود كه از آنها جدا شدهاند بگردند. در اين ملاقات سه روزهى رهبران دو كشور كمترين صحبتى در مورد موضوع اصلى برنامههاى موشكى كره شمالى، پروژههاى اتمى كره شمالى و كاهش تعداد سربازان زير پرچم اين كشور نشد. رئيس جمهور كره جنوبى به جهت فشارهاى داخلى اين ملاقات را ضرورى يافت و خود نشان دهنده آن مىباشد كه اصولا سياستهاى كيم دو جونذگ بر اساس يك رهيافت رمانتيك بوده است و به خوبى بيان كننده اين مىباشد كه چرا كمترين نتيجه ملموسى از گفتوگوهاى مقامات دو كشور گرفته نشده است.
آنچه كه در اجلاس تاريخ 13 جون سال 2000 توافق شد ارتباط كمى با وضعيت نظامى- امنيتى شبه جزيره كره داشت. تصميم رهبران نظامى كره شمالى بود كه دستور دادند كه يكصد و هشت بلندگوى نصب شده در نزديكى منطقه غير نظامى كه براى تبليغات بر عليه كره جنوبى و آمريكا استفاده مىشد، برچيده شدند تا فضاى روانى حاكم بر مناسبات دو كشور آرام گردد. سياستهاى سمبليك دو كشور به جهت آنكه معضلات عديده و بنيادى را در شبه جزيره كره مورد توجه قرار نداد، منجر به ايجاد فضايى گشت كه در بطن آن شرايط تشديد بحران تداوم يافت. حضور جورج دبليوبوش در كاخ سفيد و تفكر جديد حاكم بر ساختار تصميم گيرى آمريكا، اساس را بر اين قرار داد كه از اعطاى هرگونه امكانى براى تقويت توان نظامى كره شمالى جلوگيرى شود.
رهبران آمريكا به دنبال اعلام سياست مقابله همه جانبه با كره شمالى به عنوان يكى از پايههاى محور شرارت نشان دادند كه در برابر آنچه آن را باجگيرى هستهاى مىنامند، كوتاه نخواهد آمد و حداكثر تلاش را مىكنند كه پيونگ يانگ موقعيتى را كه به عنوان يك دولت تسليحاتى دارد از دست بدهد. اما كره شمالى كه همچنان در يك چارچوب مبتنى بر طرز تفكر حاكم بر دوران جنگ سرد، خط مشىهاى خود را قوام مىدهد، به جهت عدم درك فرايندههاى حاكم بر شرايط جديد بينالمللى، آمريكا را در موقعيتى قرار داده است كه قادر به اين باشد كه از حمايت سازمانهاى بينالمللى و كشورهاى برتر جامعه جهانى در رابطه با كره شمالى برخوردار شود. اعتراف كره شمالى در اواخر ماه اكتبر سال 2002 در خصوص فعال كردن دوباره تأسيسات هستهاى براى غنىسازى اورانيوم كه بر اساس توافق پيونگ يانگ به واشنگتن متوقف شده بود، منجر به آن گشت كه آمريكا از ارسال نفت به كره شمالى خوددارى كند كه به تبع آن در اواخر ماه دسامبر سال 2002 تصميم گيرندگان كره شمالى دستور به برچيدن دوربينهاى كنترل كننده آژانس بينالمللى انرژى اتمى و مهر و موم اين آژانس ازتأسيسات هستهاى خود و راهاندازى عادى اين تأسيسات براى توليد برق دادند. در ضمن اين كشور به محمد البرادعى، رئيس آژانس بينالمللى اطلاع داد كه تمامى بازرسان و مأموران آژانس را اخراج مىكند.
تصميم كره شمالى به راهاندازى مجدد نيروگاه هستهاى يونگ بايون در شرايط حاد بينالمللى كه برخاسته از بحران عراق و آمريكا مىباشد، آمريكا را در سياستهاى تند خود نسبت به كره شمالى مصر كرده بهگونهاى كه رونالد رامفسلد، وزير دفاع آمريكا به پيونگ يانگ هشدار داد كه آمريكا آمادگى نبرد در دو جبهه را دارد و كره شمالى، نبايد بر اين تصور باشد كه تمركز آمريكا بر عراق منجر به اين شود كه توجه كافى به نقض قرار داد 1994 نشود. به دنبال ايجاد تنش در شبه جزير كره در اواخر سال 1993 و اوايل سال 1994 دو كشور كره شمالى و آمريكا در ژنو موفق به امضاى «چارچوب مقرر» شدند بر اساس «چارچوب مقرر» ژنو، كره شمالى متعهد شد كه از توسعه سلاحهاى هستهاى دست بردارد بر اين اساس، كره شمالى استفاده از تأسيسات اتمى در يونگ بايون براى توليد برق كه منجر به ايجاد تفالههاى اتمى مىشد را متوقف كرد، چرا كه اعتقاد بر اين بود كه اين تفالهها براى ساخت بمب اتم استفاده مىشود.
در جهت جبران انرژى از دست داده شده به وسيله كره شمالى، كشورهاى ژاپن و كره «سازمان توسعه انرژى كره» را تأسيس كردند. كره جنوبى بيشترين ميزان سرمايه را براى ايجاد سازمان كه 3/2 ميليارد دلار بود را فراهم آورد، ژاپن حدود يك ميليارد دلار از سرمايه لازم را تقبل كرد، اتحاديه اروپا حدود هشتاد ميليون دلار را به عهده گرفت و كشور آمريكا متعهد شد سالانه پنجاه ميليون دلار براى ادامه كار اين سازمان بپردازد و سالانه هم حدود پانصد هزار تن نفت در اختيار كره شمالى قرار دهد تا نيازهاى انرژى خود را برآورده سازد. سازمان توسعه انرژى كره به عنوان يك كنسرسيوم بنا شد كه دو راكتور آبى سبك در اختيار كره شمالى قرار دهد تا جايگزين راكتورهاى گرافيك گازى كره شمالى شود تا از اين طريق اين كشور به نيروى برق مورد نياز دست يابد.
در اين راستا كشور كره شمالى متعهد شد كه اجازه دهد كه بازرسان آژانس بينالمللى انرژى اتمى نظارت بر تأسيسات هستهاى اين كشور را داشته باشند. البته بايد توجه داشت كه كره شمالى امضا كننده قرار داد عدم گسترش سلاحهاى اتمى هم بود. امضاى قرارداد 1994 اين تصور را براى رهبران آمريكا به وجود آورد كه توانستهاند كره شمالى را به سوى پذيرش هنجارهاى بينالمللى سوق دهند و عدم گسترش سلاحهاى اتمى را در منطقه شمال شرق آسيا تحقق بدهند. كره جنوبى هم همكارى بين دو كشور آمريكا و كره شمالى را گامى مثبت در جهت رسيدن به اتحاد نهايى دو كره تلقى نمود و آن را تأييد كرد و كمپانى برق و الكتريسيته كره مسئوليت ساختن دو راكتور آبى سبك را عهدهدار شد. آمريكا به دنبال مقيد كردن كره شمالى به توقف توسعه توانمندى اتمى، توجه خود را معطوف به برنامه موشكى كره شمالى كرد، اين نگاه و حساسيت به ناگاه وضعيتى جدى پيدا كرد.
در اگوست سال 1998 كره شمالى موشك سه مرحلهاى تائوپودوگ يك را به بهانه قرار دادن ماهواره در فضا آزمايش كرد. اين موشك فضاى ژاپن را در نورديد و ژاپن را به ناگاه خود را در شرايط تهديد كننده امنيتى يافت. به دنبال اين آزمايش كشور ژاپن سريعا تحويل مواد غذايى را كه براى كاهش گرسنگى همه جانبه مردم كره شمالى به اين كشور ارسال مىكرد را قطع كرد.
به دنبال موفقيت آزمايشات موشكى در سال 1999 رهبران كره شمالى اعلام كردند كه در صدد هستند كه موشك تائوپودونگ دو را آزمايش كنند كه داراى برد حدود ده هزار كيلومتر است و قادر به رسيدن به ايالاتهاوايى و الاسكا مىباشد. رابرت دالپول به عنوان افسر برنامه ريز اتمى و استراتژى سازمان مركزى اطلاعات آمريكا در برابر كميته فرعى امنيت بينالمللى سناى آمريكا شهادت داد كه موشك تائوپودونگ دو در صورت عملياتى شدن از اين توانايى برخوردار است كه صدها كيلوگرم كلاهك حمل كند و كره شمالى تا سال 2005 از اين توانايى برخوردار خواهد شد كه موشك تائوپودونگ سه را نيز آزمايش كند كه داراى بردى برابر با پانزده هزار كيلومتر مىباشد كه به راحتى خاك اصلى آمريكا را در برد خود خواهد داشت. با توجه به اين واقعيت بود كه به دنبال مذاكرات وسيع و همه جانبه دولت كره شمالى قبول كرد كه از آزمايش موشك دوربرد تائوپودونگ دو خوددارى كند به شرط آنكه آمريكا مواد غذايى و كمكهاى اقتصادى در اختيار اين كشور قرار دهد. مسئله قابل توجه در اين است كه با سقوط اتحاد جماهير شوروى، اجماع نظر حاكم در بين اكثر ناظران و سياستمداران آمريكايى بر اين بود كه كيم جونگ ايل به جهت شكل گيرى شورشهاى داخلى نظام به زودى قدرت را از دست خواهد داد يعنى حاكم به ورطه تاريخ خواهد پيوست. در يك چنين فضاى خوش باورانهاى بود كه در اواخر دهه 1990 آمريكا خود را در شرايطى يافت كه براى ترغيب كره شمالى از خوددارى از آزمايشات موشكى مىبايستى به پاى ميز مذاكره رود و مسئوليت تغذيه بخش گستردهاى از مردم گرسنه كشور را برعهده بگيرد. هر چند كه آمريكا از موقعيت ضعف در پاى ميز مذاكرات نشست ولى نبايد از خاطر دور داشت كه كره شمالى هم به جهت وضع بد اقتصادى نيازمندى شديدى به كمكهاى اقتصادى متحد اصلى كره جنوبى احساس مىكرد. وضع اقتصادى كره شمالى در طول دهه هشتاد عملا در شرايط سقوط آزاد قرار داشت. در دهه نود شرايط ناگوار اقتصادى به جهت مديريت ضعيف، ناكارآمدى اقتصادى و تخصيص بخش عمدهاى از منابع محدود كشور به توسعه توانمندى دفاعى كشور به مرحله بحرانى رسيده بود به گونهاى كه مرگ و مير مخصوصا در نواحى روستايى به جهت خشكسالى و سيل اين وضعيت را بحرانىتر كرده بود، شكلى روزمره را يافته بود.
تصميم گيرندگان آمريكايى در دهه نود بر اين اعتقاد بودند كه آمريكا دو هدف اصلى را مىبايستى در شبه جزيره كره دنبال كند، از يك سو بازدارندگى كره شمالى و از سويى ديگر ايجاد ثبات در منطقه مىباشد. مادلين آلبرايت، وزير خارجه وقت آمريكا در مسافرت دو روزه ماه جولاى سال 2000 هدف از حضور خود را در پيونگ يانگ، پيشبرد اين دو هدف اعلام كرد و تواقفنامههاى ژنو و توقف آزمايشهاى موشكى را در راستاى اين اهداف ذكر كرد. او اعلام كرد كه نيروهاى آمريكايى در شبه جزيره عامل ايجاد ثبات در غرب اقيانوس آرام هستند و همچنين عاملى در جهت ايجاد احساس امنيت در كره و ژاپن مىباشند. تيم رهبرى آمريكا اين نگاه را داشتند كه براى دستيابى به اتحاد نهايى دو كره ضرورت دارد كه موفق به انجام اقدامات اعتماد سازى منطقه شوند. در اين راستا اعتقاد بر اين بود كه شناسايى ديپلماتيك، كمكهاى گسترده اقتصادى، سرمايه گذارىهاى خارجى، گفتوگوهاى امنيتى و تبادلات نظامىاز ضروريات هستند. در همين دوران شاهد اشاعه نظراتى هستيم كه در محافل سياسى و دانشگاهى آمريكا ابراز مىكردند كه سياستهاى دولت كلينتون را غير مؤثر و خواستار پىگيرى سياستهاى متفاوت در رابطه با كره شمالى مىشد. گروه مطالعاتى مستقر در دانشگاه دفاع ملى در واشنگتن كه در دهه نود به مطالعه در مورد استراتژى آمريكا براى قرن جديد مشغول بودند، قويا بر اين تأكيد داشتند كه دولت آمريكا مىبايسيت سياست پيش گيرانه در رابطه با سلاحهاى اتمى، توانمندى موشكى و نيروهاى متعارف كره شمالى را انتخاب كند. از اعضاى برجسته اين گروه مطالعاتى ريچارد آرميتاژ معاون كنونى وزير خارجه و پل و لغو ويتز معاون كنونى وزير دفاع هستند. با توجه به اين نگاه پيش گيرانه است كه دولت جورج دبليوبوش سياست كرهاى خود را با الهام از نظرات آرميتاژ ولغو ويتز بر «دوجانبگى مطلق» قرار مىدهد و اعلام مىكند كه كره شمالى مىبايستى بدون توسل به باجخواهى، نگرانىهاى امنيتى آمريكا را جوابگو باشد و در قبال آن آمريكا به خواستهاى تاريخى كره شمالى را در برنامه كار خود قرار مىدهد.
تيم مسئول آمريكا در رابطه با سياستهاى اين كشور با كره شمالى به رهبرى چك پريتچارد، نيازهاى كره شمالى را اين گونه برآورد كرده است، اولا اين كشور خواهان كسب مشروعيت جهانى از طريق ايجاد روابط سياسى و كسب شناسايى ديپلماتيك به وسيله آمريكا مىباشد، ثانيا به شدت خواهان كمكهاى اقتصادى آمريكا و سرمايه گذارى صاحبان صنايع اين كشور مىباشد ثالثا در جهت دستيابى به احساس امنيت خواهان اين مىباشند كه نيروهاى آمريكايى مستقر در شبه جزيره كه بيش از سى هزار نفر مىباشند كه به پايگاههاى خود در خاك آمريكا بازگردند. آمريكا برخلاف كره جنوبى كه كره شمالى را در يك چارچوب منطقهاى در سياستهاى خود منظور مىكند آخرين دژ استالينيسم را دريك منظر وسيعتر به ارزيابى مىگذارد. آمريكا از استراتژى جهانى خود مسئله كره شمالى را مورد توجه قرار مىدهد و با توجه به اينكه آمريكا در دوران جورج دبليوبوش خطر اصلى را از سوى تروريسم و اشاعه و گسترش سلاحهاى كشتار جمعى مىيابد، پرواضح است كه دغدغههاى آمريكا كاملا امنيتى باشد.
آمريكا به درستى نگران توسعه، صادرات و استقرار موشك به وسيله كره شمالى مىباشد و به همين جهت خواستار مذاكره چند مرحلهاى در اين باره مىباشد. در مرحله اول مىبايستى صحبت بر روى صادرات موشك در مرحله دوم ضرورت دارد كه گفتگو در زمينه توسعه موشكى باشد و در مرحله سوم نگاه به موشكهايى باشد كه قبلا توليد شدهاند و در زرادخانه كره شمالى قرار دارند كه اين امكان را براى كشور به وجود مىآورد كه آنها را به كشورهاى ديگر مخصوصا كشورهاى دشمن آمريكا كه در خاورميانه هستند، صادر كند و در مرحله چهارم مىبايستى در خصوص توقف توليدات موشكى و ايجاد تسهيلات توليد انرژى در كره شمالى اقدام شود و در مرحله پايانى مىبايستى در خصوص خروج كره شمالى اقدام شود و در مرحله پايانى مىبايستى در خصوص خروج كره شمالى از توليد موشك و دريافت كمكهاى اقتصادى و سرمايه گذارى در اين كشور گفتوگو شود. البته تحت هيچ شرايطى نبايد پول نقد به كره شمالى در قبال توقف برنامه موشكى اين كشور پرداخت شود. تلقى تهديد آمريكا و كره جنوبى از نيات و توانمندىهاى كره شمالى بسيار متفاوت است چرا كه رهبران كره جنوبى توجه را به دادن انگيزه به كره شمالى براى انجام كارهاى خوب معطوف كردهاند كه البته بايد ديد كه آيا رئيس جمهور جديد آقاى روموهيون هم اين سياست را دنبال خواهد كرد و يا اين كه آنها را ملغى اعلام خواهد كرد.
آمريكا بر عكس رهبران كره جنوبى نگاه امنيتى را سرلوحه سياستهاى خود قرار داده و به همين جهت بازدارندگى و در شرايط حاد سياست پيشدستى را مطلوب يافته است. از نظر آمريكا كشور كره شمالى يك كشور تسليحاتى مىباشد بنابراين بيش از آن كه به نيات و سخنان رهبران اين كشور توجه كرد مىبايستى ارزيابىها را بر اساس توانايىهاى نظامى اين كشور انجام داد. كشور كره شمالى نزديك به يك ميليون سرباز را زير پرچم دارد كه همراه چهار هزار تانك، ده هزار توپخانه سنگين، دو هزار و سيصد راكت و نزديك به ششصد هواپيماى جنگى بيش از پانزده درصد بودجه كشور را به خود اختصاص مىدهد كه به رقمىنزديك به دو ميليارد دلار مىرسد، در سال 1999 بودجه نظامى اين كشور يك ميليارد و سيصد ميليون دلار بود. البته بايد توجه داشت كه بسيارى از اين سلاحها از تكنولوژى قديمى بهرهمند هستند و در نتيجه مؤثر بودن و كارآيى آنها در يك نبرد احتمالى با نيروهاى آمريكايى كه از پيشرفتهترين تكنولوژى در زمينه ابزار و قطعات نظامى بهره مند هستند، مىبايستى با ترديد نگاه شود.
با توجه به آنكه در طول دهه نود ظرفيت استخراجى و صنعتى كشور با كمتر از سى درصد ظرفيت خود به كار ادامه داد، مىتوان نتيجه گرفت كه تكنولوژى مورد استفاده در كره شمالى از نوآورىهاى جديد بىبهره مىباشد. آگاهى آمريكا به توانمندىهاى نظامى كره شمالى سبب شده است كه جورج دبليوبوش سياست همزمان را در رابطه با كره شمالى اعلام كند كه عبارت است از: سياست عدم گسترش سلاحهاى اتمى به وسيله كره شمالى كه آمريكا سعى مىكند اين كار را از طريق كانالهاى ديپلماتيك و ارگانهاى سازمان ملل انجام دهد. در كنار اين سياست دولت آمريكا اعلام كرده است كه در صورت نياز خود را محقق مىداند كه سياست ضد گسترش سلاحهاى اتمى را دنبال كنند كه اين لزوما به معنى استفاده از قدرت نظامى آمريكا در تمامى ابعاد آن مىباشد. البته در كنار اين سياست دو بعدى آمريكا، كشور كره جنوبى همچنان مذاكرات خود را با مسئولان كره شمالى براى كاهش نيروهاى نظامى در مرزهاى دو كشور همچنان ادامه مىدهد. در همين چارچوب است كه كاولين پاول، وزير خارجه آمريكا در سخنرانى مبسوط خود در «جامعه آسيايى» در تاريخ 10 ماه جون سال 2002 اعلام كرد كه اگر كره به اقدامات ذيل دست بزند، آمريكا مذاكره با اين كشور را مورد توجه قرار خواهد داد:
1. توقف توليد نهايى سلاحهاى كشتار جمعى كه در برگيرنده سلاحهاى اتمى، ميكروبى و شيميايى مىباشد.
2. پايان دادن به توسعه برنامه موشكى
3. تلاش مستمر براى پاك كردن تصوير يك دولت و يا بالا بردن كيفيت زندگى مردم از طريق ايجاد اصلاحات بوروكراتيك و بازكردن دروازههاى كشور به روى سرمايه گذارى خارجى
4. تأييد سازمانهاى بينالمللى در خصوص اين كه كمكهاى انسان دوستانه به مردم نيازمند مىرسد. در ماه جولاى همان سال در اجلاس وزراى خارجه كشورهاى آسه آن وزير خارجه آمريكا ضمن برشمردن نكات بالا تأكيد كرد كه كره شمالى مىبايستى در صدد كاهش سلاحهاى متعارف و ارتش خود نيز باشد. آمريكا سياست تهاجمى خود را مخصوصا از سال 1988 كه اين كشور به جهت دست داشتن كره شمالى در انفجار هواپيماى كره جنوبى در سال 1987 كه منجر به مرگ 115 نفر شد در ليست كشورهاى تروريستى قرار داد و تحريم اقتصادى بر عليه اين كشور را شكلدار، دنبال كرده است. البته در دوران بيل كلينتون به جهت تفكر حاكم در دستگاه حاكمه آمريكا، تلاش براى شكل دادن به يك چارچوب مبتنى بر همكارى و كاهش تشنج انجام شد، اما در نهايت ثمرى به بار نياورد. كره شمالى به جهت محدوديتهاى اقتصادى و شرايط جديد جهانى كه به دنبال سقوط كمونيسم شكل گرفته است از توان موشكى و اتمى خود، دو برابر آمريكا به عنوان ژتون چانهزنى استفاده كرده و مىكند تا از اين راه بتواند بقاى خود را تضمين كند و امتيازات سياسى و اقتصادى به دست آورد و از ترس آمريكا از امكان رسيدن به موشكهاى كرهاى به خاك اصلى آمريكا استفاده كند و موفق به امضاى قرارداد صلح با اين كشور شود.
پرواضح است كه كره شمالى در صورتى كه اول موفق به كسب امتياز شود و در خصوص دورى از برنامههاى موشكى و طرحهاى اتمى نظر مساعد خواهد داشت. مشكل كره شمالى امروزه در اين است كه تعداد متحدين اين كشور به دنبال اضمحلال اتحاد جماهير شوروى به شدت كاهش يافتهاند از سويى ديگر وضع رقتبار اقتصادى اين كشور شرايط نامطلوب داخلى را به وجود آورده كه خود نيازمندىهاى اين كشور را به سرمايه خارجى افزايش داده است با توجه به اين واقعيات است كه بايد به اين توجه كرد كه چرا كره شمالى برنامههاى موشكى و اتمى خود را همچنان دنبال مىكند. با توجه به ظرفيتهاى اقتصادى محدود اين كشور و ضرورت حفظ رژيم كمونيستى در جهانى كه كمونيسم به دايناسور سياسى تبديل شده است مىتوان به درك اين مهم نايل آمد كه چرا كره شمالى در برابر آمريكا تسليم نمىشود. رهبران واقعگراى كره شمالى با توجه به يك سرى مؤلفههاى ملموس است كه ضرورت حفظ توانمندى موشكى و اتمى را در خود مىنگرند. اين واقعيات عبارتند از:
1. كمهزينهتر بودن سلاحهاى غير متعارف در تقابل با سلاحهاى متعارف.
2. عدم امكان رقابت با آمريكا در زمينه نيروهاى متعارف و امكان رقابت با اين كشور در زمينههاى اتمى و موشكى.
3. قدرت موشكى و توان اتمى منجر به اين مىشود كه آمريكا نتواند با استفاده از زور اتحاد دو كره را تحقق ببخشد.
4. از دست رفتن حمايت مستقيم چين و روسيه از سياستهاى كره شمالى، تنها وسيله بازدارندههاى آمريكا، قدرت اتمى و موشكى مىباشد.
5. قدرت اتمى و سلاحهاى موشكى اين كشور براى حمله به آمريكا نمىباشند بلكه تنها ژتونهاى مورد نياز براى كسب امتيازات در سه ميز مذاكره مىباشند با توجه به اين كه كره شمالى بيشترين ميزان پول مورد نياز خود را براى گرداندن مملكت از فروش تكنولوژى اتمى و موشكهاى ميان برد به دست مىآورد، طبيعى جلوه مىكند كه رهبران اين كشور امنيت و بقاى رژيم را در حفظ اين توانمندىها بيابند. از سوى ديگر پرواضح است كه به دنبال وقايع يازده سپتامبر، دولتمردان آمريكا با سياست بيشترى به ظرفيت كره شمالى در زمينه سلاحهاى كشتار جمعى بنگرند. هر چند كه كره شمالى يك روزه بعد از حادثه يازده سپتامبر عمل حمله به نيويورك و واشنگتن را تقبيح كرد و در سوم نوامبر همان سال به دو ميثاق ضد تروريستى يعنى ميثاق بينالمللى براى توقف تأمين مالى تروريسم و ميثاق بينالمللى براى مبارزه با گروگان گرفتن ملحق شد.
در استراتژى جهانى آمريكا و تأكيدى كه اين استراتژى به مبارزه با اشاعه سلاحهاى كشتار جمعى گذاشته شده است. محققا كره شمالى به جهت توانمندى در دو حيطه مورد حساسيت آمريكا از جايگاه ويژهاى برخوردار مىباشد كه شبه جزيره كره را به يكى از مناطق بحرانى در آينده بسيار نزديك تبديل خواهد كرد. اين وضعيت اجتناب ناپذير مىباشد چرا كه آمريكا بدون هيچ قيد و شرطى خواهان توقف كامل توسعه، صادرات و استقرار موشكهاى كره شمالى و بستن تأسيسات اتمى اين كشور مىباشد در حالى كه كره شمالى توانمندىهاى دوگانه خود را تنها اهرمهاى حفظ كننده امنيت كشور و بقاى رژيم مىيابد. اين تضاد نگرش بحران را گريزناپذير و جنگ را متحمل مىسازد. در آينده قابل پيشبينى موقعيت بر اين اساس شكل خواهد گرفت كه كره شمالى چگونه از ژتونهاى چانهزنى خود استفاده كند و آمريكا قادر خواهد بود كه با جلب حمايت كشورهاى چين و روسيه، توپ را به زمين كره شمالى بفرستد.
