ویژه نامه روز بیست و هفتم ضیافت الهی

دعای روز بيست و هفتم

اَللّهُمَّ ارْزُقْنى فيهِ فَضْلَ لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَصَيِّرْ اُمُورى فيهِ مِنَ الْعُسْرِ اِلَى الْيُسْرِ وَاقْبَلْ مَعاذيرى وَحُطَّ عَنّىِ الذَّنْبَ وَالْوِزْرَ يا رَؤُفاً بِعِبادِهِ الصّالِحينَ
خدايا فضيلت شب قدر را در اين ماه روزيم گردان و بگردان كارهايم را در آن از سختى به آسانى و عذرهايم را بپذير و ورز و گناهم را بريز اى مهربان به بندگان شايسته ات
منبع: مفاتیح الجنان

زلال وحی

تفسیر (( بسم الله الرحمن الرحیم))- قسمت دوم و پایانی
الرّحمن الرّحيم
به جاى اين دو كلمه نيز در فارسى نمى‏توان واژه‏اى يافت كه عينا ترجمه آن باشد و اين كه بخشنده مهربان معمولا ترجمه مى‏كنند ترجمه رسائى نيست. زيرا بخشنده ترجمه جواد است و مهربان ترجمه رؤف و هر دو از صفات پروردگار است كه در قرآن آمده است.
جواد (بخشنده) يعنى كسيكه چيزى دارد و بدون عوض به ديگران مى‏بخشد. ولى رحمان و رحيم هر دو از رحمت مشتقند و در كلمه رحمت‏يك معنا اضافه‏اى نهفته است و آن اينكه:
در مواردى كه موجودات; نيازمند و مستحق است; بالفظ و يا با زبان تكوين دستش دراز است و به اصطلاح قابل ترحم است و استحقاق دارد كه چيزى به او برسد; در اينگونه موارد رحمت است. منتهى; رحمت انسان وقتى به مستحقى مى‏رسد كه تحت تاثير حالت او قرار گيرد; و رقت قلبى رد او پديد آيد، ولى خداى متعال از اين امور منزه است.
پس وقتى مى‏گوييم رحمان و رحيم دو معنا در ذهن ما مجسم مى‏گردد: يكى نياز عظيم و فراوان مخلوقات كه گوئى سراسر مخلوقات با زبان قابليت‏هاى خودشان همه دست نياز بدرگاه بى‏نياز او دراز كرده و التماس مى‏كنند، و ديگر اينكه او رحمت‏بى‏حساب خويش را بسوى آنان فرستاده و نيازهاى آنان را تامين نموده است.
اين است كه بعضى از مترجمان اخير وقتى ديده‏اند كه هيچ كلمه‏اى رساننده معانى اين كلمات نيست; آيه شريفه; بسم الله الرحمن الرحيم را «به نام الله رحمن الرحيم‏» ؛ ترجمه نموده‏اند.
فرق رحمان با رحيم چيست؟ قبلا بايد توضيح بدهيم كه در زبان عربى كلماتى كه بر وزن فعلان است دلالت‏بر كثرت مى‏كند مثل عطشان كه به معناى عطش كثير است. و كلماتى كه بر وزن فعيل است كه اصطلاحا آنرا صفت مشبه مى‏گويند دلالت‏بر نوعى ثبات و دوام مى‏كند.
رحمان كه بر وزن فعلان است دلالت‏بر كثرت و وسعت مى‏كند و مى‏رساند كه رحمت‏حق همه جا گسترش پيدا كرده و همه چيز را فرا گرفته است.
اصولا هر چيزى; چيز بودنش مساوى با رحمت‏حق است چون وجود و هستى عين رحمت است; چنانكه در سوره اعراف آيه 56 آمده است و رحمت و سعت كلى شى‏ء (رحمت من همه چيز را فرا گرفته است) و در دعاى كميل مى‏خوانيم و برحمتك التى وسعت كلى شى‏ء.
اين گونه رحمت‏حق استثناء ندارد؛ و اينطور نيست كه شامل انسانها باشد و غير انسانها را شامل نشود و يا در انسان‏ها تنها انسانهاى مؤمن را فرا گيرد، خير؛ بلكه سراسر گيتى مشمول رحمانيت‏حق است و يا عين آن است‏يعنى آنچه در عالم هستى هست رحمت‏حق است.
درسى كه مى‏توان از جمله بسم الله الرحمن الرحيم آموخت اين است كه آنچه كه از خدا به عالم مى‏رسد دو گونه نيست؛ خير و شر. بلكه آنچه از او مى‏رسد جمله نيكو و رحمت است و اين رحمت‏شامل جماد و نبات و حيوان و انسان به تمام اقسامش مى‏گردد چون اصولا فاتحه و گشايش هستى با رحمت‏حق است.
و اما رحيم كه بر وزن فعيل است دلالت‏بر رحمت لاينقطع و دائم حق مى‏كند. رحمان كه دلالت‏بر رحمت واسعه پروردگار مى‏كرد و شامل همه موجودات مى‏گشت ولى بالاخره در اين عالم يك سلسله از موجودات پس از هستى معدوم مى‏شوند و فانى مى‏گردند. ولى رحيم نوعى از رحمت است كه جاودانگى دارد و تنها شامل آن بندگانى است كه از طريق ايمان و عمل صالح; خود را در مسير نسيم رحمت‏خاصه حق قرار داده‏اند!!
پس پرودگار يك رحمت عام دارد و يك رحمت‏خاص. با رحمت عام خودش همه موجودات را آفريده است كه از جمله آنان انسان است.
انسان كه تنها موجود مكلف است و خودش مسئول خويش است اگر وظائف و تكاليفى كه به عهده‏اش نهاده شده بود انجام دهد; مشمول رحمت‏خاص الهى خواهد شد. رحمان اشاره به آن رحمت‏بى‏حسابى است كه همه جا كشيده و مؤمن و كافر و حتى انسان و جماد و نبات و حيوان ندارد ولى رحيم اشاره به رحمت‏خاص است كه به انسانهاى مطيع و فرمانبردار اختصاص دارد.

پي نوشت :

شيعيان در مسئله فوق اتفاق نظر دارند ولى ميان اهل تسنن اختلاف نظر است؛ بعضى با نظر شيعه موافق‏اند و بعضى سخت مخالف و بعضى قائل به تفصيل هستند.
ابن عباس، ابن مبارك; عاصم; كسائى، ابن عمر، ابن زبير، ابن هريره عطاء; طاووس و نيز امام فخر رازى در تفسير كبير; و جلال الدين سيوطى در اتقان كه مدعى تواتر روايات هستند; از طرفداران نظريه جزئيت مى‏باشند. بعضى مانند مالك و ابو عمرو و يعقوب مى‏گويند كه جزء هيچ سوره‏اى نيست و تنها براى اوائل سوره‏ها تيمنا نازل گشته و نيز براى فواصل سوره‏ها مى‏باشد.
ولى بعضى از پيروان مسلك شافعى و حمزه قائل به تفصيل‏اند كه مى‏گويند تنها در سوره حمد جزء سوره است ولى در سوره‏هاى ديگر نيست.

منبع: آشنايى با قرآن ، استادشهيد مرتضى مطهرى، جلد دوم

کلام نور

برادران دینی
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: بهترین برادر تو کسی است که در راه اطاعت خدا یاریت رساند و از نافرمانی های او بازت دارد و به خشنودی او فرمانت دهد. (1)
حضرت امام علی(علیه السلام) می فرمایند: پیش از انتخاب برادران، آنها را بیازمای؛ زیرا آزمایش معیاری است که نیکان را از بدان جدا می کند. (2)
حضرت امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند: زبانت را نگهدار تا برادرت را صاحب شوی. (3)
حضرت امام باقر (علیه السلام) می فرمایند: مؤمن برادر تنی مؤمن است. (4)
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم): إذا أحب احدکم اخاه فلیعلمه؛
هرگاه یکی از شما، برادر خود را دوست داشته باشد، آن را به او اظهار کند. (5)
قال الامام علیٌ (علیه السلام): من لم تکن مودته فی الله فاحذره، فإن مودته لئیمة و صحبته مشومة؛
از کسی که دوستیش برای خدا نباشد بپرهیز؛ زیرا دوستی او پستی است و همنشینی با او شوم و بی برکت. (6)
قال الامام الباقر (علیه السلام):من الستفاد أخا فی الله علی ایمان بالله و وفاأ بإخائه، طلبا لمرضاة الله فقد استفاد شعاعا من نور الله؛
هر کس برای جلب رضای خدا، بر پایه ی ایمان به او و وفاداری به برادری، برادری خدایی و دینی به دست آورد پرتوی از نور خدا را به دست آورده است. (7)
قال الامام الصادق (علیه السلام): احب إخوانی الی من اهدی عیوبی الی؛
دوست داشتنی ترین برادرم کسی است که عیبهایم را به من هدیه کند. (8)
قال الامام الکاظم (علیه السلام): من قصد الیه رجل من إخوانه مستجیرا به فی بعض أحواله فلم یجره، بعد أن یقدر علیه فقد قطع ولایة الله تبارک و تعالی؛
کسی که برادرش برای رفع گرفتاری یا حاجتی به او پناه ببرد و او بتواند پناهش دهد (مشکل او را حل نماید) اما ندهد، بی گمان پیوند ولایت خدای تبارک و تعالی را بریده است.(9)
قال الامام علی (علیه السلام): من اتخذ أخا بعد حسن الإختبار دامت صحبته و تأکدت مودته. من اتخذ أخا من غیر اختبار ألجأه الإفطرار الی مرافقه الأسرار؛
هر که بعد از آزمایش درست، برادری انتخاب کند، رفاقتش بپاید و دوستیش استوار گردد و هر که بدون آزمایش برادری را انتخاب کند، به همنشینی با بدان دچار خواهد شد. (10)
قال الامام الباقر (علیه السلام): لاتقارن و لاتواخ اربعة: الاحق و البخیل و الجبان واکذاب؛
با چهار کس هم نشینی و برادری مکن: احمق، بخیل، ترسو و دروغگو. (11)
قال الامام الصادق (علیه السلام): تحتاج الإخوة فیما إلی ثلاثه أشیاء فإن استعملوها و إلا تباینو و تباغضوا و هی: التناصف و التراحم و نفی الحسد؛
برادران در میان خود به سه چیز نیازمندند که اگر به کار بندند، دوستی بپاید و گرنه از یکدیگر جدا شوند و دشمن هم گردند، آن سه چیز این هاست: انصاف با یکدیگر، مهربانی با یکدیگر و حسد نبردن نسبت به هم.(12)
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم): النظر إلی الاخ توده فی الله عزوجل عبادة؛
نگاه کردن به برادر(دینی) و دوستی کردن با او به خاطر خداوند بزرگ، عبادت است. (13)
قال الامام علی (علیه السلام): ینبغی للمسلم أن یتجنب مواخاة: الماجن الفاجر، والأحق، و الکذاب؛
مسلمانان باید از برادری کردن با سه گروه دوری کنند: شوخ بی حیا، احمق و دروغگو. (14)
قال الامام الصادق (علیه السلام): المؤمن أخوا المؤمن عینه و دلیله و لا یخونه لا یظلمه و لا یغشه، و لا یعده عدة فیخلفه؛
مؤمن برادر مؤمن است، چشم او را راهنمای اوست. به او خیانت و ستم نمی کند، فریبش نمی دهد و وعده ای به او نمی دهد که به آن عمل نکند. (15)
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: مؤمن آیینه ی برادر مؤمن خویش است. در غیابش خیرخواهی او می کند و در حضورش، امور ناخوشایند را از او دور می کند. (16)
حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند: برادری کردن به خاطر خدا، محبت را خالص می گرداند. (17)
حضرت امام حسن (علیه السلام) می فرمایند: با هیچ کس رفت و آمد مکن تا بدانی کجاها رفت و آمد می کند، چون از حالش به خوبی آگاه شدی و معاشرتش را پسندیدی، بر پایه ی گذشت از لغزشها و کمک و همیاری در سختی ها با او برادری کن. (18)
حضرت امام حسین (علیه السلام) می فرمایند: قویترین فرد در ایجاد ارتباط کسی است که با کسی که از او بریده، رابطه برقرار کند. (19)
حضرت امام رضا (علیه السلام) می فرمایند: هر کس به خاطر خداوند برادری به دست آورد، خانه ای در بهشت به دست آورده است. (20)
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم): من زار أخاه فی بیته قال الله عزوجل له: انت ضیفی و زائری، علی قراک و قد أوجبت لک الجنة بحبک ایاه؛
هر که به دیدن برادر خود در خانه اش رود، خدای عزوجل به او می فرماید: تو مهمان و زائر منی، پذیرایی از تو به عهده ی من است و من به پاداش محبت تو به او، بهشت را بر تو واجب کردم.(21)
قال الامام علی (علیه السلام): زر فی الله أهل طاعته و خذ الهدایة أهل ولایته؛
برای خدا به دین اهل طاعت او برو و هدایت را از اهل ولایت او بگیر.(22)
قال الامام الکاظم (علیه السلام): لیس شیء أنکی لإبلیس و جنوده من زیارة الإخوان فی الله بعضهم لبعض؛
هیچ چیز به اندازه ی دیدار برادران از یکدیگر به خاطر خدا، ابلیس و سپاه او را درهم نمی کوبد. (23)
قال الامام الصادق (علیه السلام):من زار اخاه فی الله و لله جاء یوم القیامة یخطر بین قباطی من نور لا یمر بشی ء إلا أضاء له؛
هر که در راه خدا و برای خدا به دیدن برادر خود رود، درروز قیامت میان جامه هایی از نور می خرامد و بر هر چه می گذرد، آن را روشن می کند. (24)

پي نوشت :

1- تنبیه الخواطر، ج2، ص 123.
2- غررالحکم، ح 6801.
3- بحارالانوار، ج74، ص 156.
4- اصول کافی، ج2، ص 166.
5- میزان الحکم، ج1، ص 72.
6- غررالحکم، ح 8978.
7- تحف العقول، ح 295.
8- بحارالانوار، ج74، ص 282.
9- بحارالانوار، ج74، ص 314.
10- غررالحکم، ح 8921.
11- خصال شیخ صدوق ص 244.
12- تحف العقول، ح 322.
13- بحارالانوار، ج74، ص 279.
14- اصول کافی، ج2، ص 639.
15- اصول کافی، ج2، ص 166.
16- بحارالانوار، ج74، ص 233.
17- غررالحکم، ح 9828.
18- تحف العقول، ح 233.
19- بحارالانوار، ج78، ص 121.
20- ثواب الاعمال، ص 182.
21- بحارالانوار، ج74، ص 345.
22- بحارالانوار، ج74، ص 347.
23- اصول کافی، ج2، ص 188.
24- بحارالانوار، ج74، ص 374.

حکمت های شگرف

حكمت 313نهج البلاغه: جامعيت قرآن (علمى)
قَالَ الامام علیٌ [عليه السلام] وَ فِى الْقُرْآنِ نَبَأُ مَا قَبْلَكُمْ وَ خَبَرُ مَا بَعْدَكُمْ وَ حُكْمُ مَا بَيْنَكُمْ .
حضرت علی (علیه السلام) فرمودند: در قرآن اخبار گذشتگان ، و آيندگان ، و احكام مورد نياز زندگى تان وجود دارد.
حكمت 314 : روش برخورد با متجاوز (اخلاقى، سياسى)
وَ قَالَ [عليه السلام] رُدُّوا الْحَجَرَ مِنْ حَيْثُ جَاءَ فَإِنَّ الشَّرَّ لَا يَدْفَعُهُ إِلَّا الشَّرُّ .
و درود خدا بر ایشان، فرمودند: سنگ را از همان جايى كه دشمن پرت كرده ، باز گردانيد ، كه شر را جز شر پاسخى نيست.
حكمت 315 : روش نويسندگى(علمى، هنرى)
وَ قَالَ [عليه السلام] لِكَاتِبِهِ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى رَافِعٍ أَلِقْ دَوَاتَكَ وَ أَطِلْ جِلْفَةَ قَلَمِكَ وَ فَرِّجْ بَيْنَ السُّطُورِ وَ قَرْمِطْ بَيْنَ الْحُرُوفِ فَإِنَّ ذَلِكَ أَجْدَرُ بِصَبَاحَةِ الْخَطِّ .
و درود خدا بر ایشان، فرمودند: (به نويسندة خود عبيدالله بن ابى رافع دستور دادند)در دوات، ليقه بينداز ، نوك قلم را بلند بگير، ميان سطرها فاصله بگذار، و حروف را نزديك به يكديگر بنويس ، كه اين شيوه براى زيبايى خط بهتر است.
حكمت 316 : پيشواى مؤمنان و تبهكاران(اعتقادى،اقتصادى)
وَ قَالَ [عليه السلام] أَنَا يَعْسُوبُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمَالُ يَعْسُوبُ الْفُجَّارِ
قال الرضى و معنى ذلك أن المؤمنين يتبعوننى و الفجار يتبعون المال كما تتبع النحل يعسوبها و هو رئيسها .
و درود خدا بر ایشان، فرمودند: من پيشواى مؤمنان ، و مال ، پيشواى تبهكاران است.
سید رضی مى گويد: (معناى سخن امام ، اين است كه مؤمنان از من پيروى مى كنند و بدكاران پيرو مال مى باشند آن گونه كه زنبورانِ عسل از ریيس خود اطاعت مى كنند)
حكمت 317: اختلاف مسلمين و انحراف يهوديان(اعتقادى، سياسى)
وَ قَالَ لَهُ بَعْضُ الْيَهُودِ مَا دَفَنْتُمْ نَبِيَّكُمْ حَتَّى اخْتَلَفْتُمْ فِيهِ فَقَالَ [عليه السلام] لَهُ إِنَّمَا اخْتَلَفْنَا عَنْهُ لَا فِيهِ وَ لَكِنَّكُمْ مَا جَفَّتْ أَرْجُلُكُمْ مِنَ الْبَحْرِ حَتَّى قُلْتُمْ لِنَبِيِّكُمْ اجْعَلْ لَنا إِلهاً كَما لَهُمْ آلِهَةٌ قالَ إِنَّكُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ .
و درود خدا بر ایشان، فرمودند: (شخصى يهودى ، به امام گفت: هنوز پيامبرتان را دفن نكرده، درباره اش اختلاف كرديد، امام فرمودند) :
ما دربارة آنچه كه از او رسيده اختلاف كرديم، نه در خود او ؛ اما شما يهوديان ، هنوز پاى شما پس از نجات از درياى نيل خشك نشده بود كه به پيامبرتان گفتيد:" براى ما خدايى بساز، چنانكه بت پرستان خدايى دارند!" و پيامبر شما گفت: "شما مردمى نادانيد".
حكمت 318 : قاطعيت در مبارزات(سياسى، نظامى)
وَ قِيلَ لَهُ بِأَيِّ شَيْ‏ءٍ غَلَبْتَ الْأَقْرَانَ فَقَالَ [عليه السلام] مَا لَقِيتُ رَجُلًا إِلَّا أَعَانَنِى عَلَى نَفْسِهِ .
قال الرضى يومئ بذلك إلى تمكن هيبته فى القلوب .
و درود خدا بر ایشان، فرمودند: (از امام پرسيدند: با كدام نيرو بر حريفان خود پيروز شديد؟ فرمودند)
كسى را نديدم جز آن كه مرا در شكست خود يارى مى داد!.
سید رضی مى گويد : ( امام به اين نكته اشاره كردند كه هيبت و ترس مولايمان در دلها جاى مى گرفت).
حكمت 319 : ره آورد شوم تهيدستى(اقتصادى)
وَ قَالَ [عليه السلام] لِابْنِهِ مُحَمَّدِ ابْنِ الْحَنَفِيَّةِ يَا بُنَيَّ إِنِّى أَخَافُ عَلَيْكَ الْفَقْرَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْهُ فَإِنَّ الْفَقْرَ مَنْقَصَةٌ لِلدِّينِ مَدْهَشَةٌ لِلْعَقْلِ دَاعِيَةٌ لِلْمَقْتِ .
و درود خدا بر ایشان، فرمودند: (به پسرش محمد حنفيه سفارش كردند) اى فرزند! من از تهيدستى بر تو هراسناكم ، از فقر به خدا پناه ببر، كه همانا فقر ، دين انسان را ناقص ، و عقل را سرگردان ، و عامل دشمنى است.
حكمت 320 : روش صحيح پرستيدن (علمى)
وَ قَالَ [عليه السلام] لِسَائِلٍ سَأَلَهُ عَنْ مُعْضِلَةٍ سَلْ تَفَقُّهاً وَ لَا تَسْأَلْ تَعَنُّتاً فَإِنَّ الْجَاهِلَ الْمُتَعَلِّمَ شَبِيهٌ بِالْعَالِمِ وَ إِنَّ الْعَالِمَ الْمُتَعَسِّفَ شَبِيهٌ بِالْجَاهِلِ الْمُتَعَنِّتِ .
و درود خدا بر ایشان، فرمودند: (شخصى مسألة پيچيده اى سؤال كرد، فرمودند: ) براى فهميدن بپرس،نه براى آزار دادن؛ كه نادان آموزش گيرنده، همانند داناست، و همانا داناى بى انصاف چون نادان بهانه جو است!.
حكمت 321 : قاطعيت رهبرى در مشورت(سياسى، اجتماعى)
وَ قَالَ [عليه السلام] لِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْعَبَّاسِ وَ قَدْ أَشَارَ إِلَيْهِ فِى شَيْ‏ءٍ لَمْ يُوَافِقْ رَأْيَهُ لَكَ أَنْ تُشِيرَ عَلَيَّ وَ أَرَى فَإِنْ عَصَيْتُكَ فَأَطِعْنِى .
و درود خدا بر ایشان، فرمودند: (عبدالله بن عباس در مسأله اى نظر داد كه امام آن را قبول نداشتند و فرمودند) بر تو است كه رأى خود را به من بگويى، تا من پيرامون آن بينديشم ، آنگاه اگر خلاف نظر تو فرمان دادم بايد اطاعت كني!
حكمت 322: ضرورت تقويت روحية مردم پس از جنگ(سياسى، اجتماعى)
وَ رُوِيَ أَنَّهُ [عليه السلام] لَمَّا وَرَدَ الْكُوفَةَ قَادِماً مِنْ صِفِّينَ مَرَّ بِالشِّبَامِيِّينَ فَسَمِعَ بُكَاءَ النِّسَاءِ عَلَى قَتْلَى صِفِّينَ وَ خَرَجَ إِلَيْهِ حَرْبُ بْنُ شُرَحْبِيلَ الشِّبَامِيِّ وَ كَانَ مِنْ وُجُوهِ قَوْمِهِ فَقَالَ [عليه السلام] لَهُ أَ تَغْلِبُكُمْ نِسَاؤُكُمْ عَلَى مَا أَسْمَعُ أَ لَا تَنْهَوْنَهُنَّ عَنْ هَذَا الرَّنِينِ وَ أَقْبَلَ حَرْبٌ يَمْشِى مَعَهُ وَ هُوَ [عليه السلام] رَاكِبٌ فَقَالَ [عليه السلام] ارْجِعْ فَإِنَّ مَشْيَ مِثْلِكَ مَعَ مِثْلِى فِتْنَةٌ لِلْوَالِى وَ مَذَلَّةٌ لِلْمُؤْمِنِ .
و درود خدا بر ایشان، فرمودند: (وقتى امام از جنگ صفين باز مى گشتند، به محله شباميان رسيدند، ایشان گريه زنان بر كشتگان جنگ را شنيدند، ناگاه حرب بن شُرحبيل شبامى، بزرگ قبيلة شباميان خدمت امام رسيد و به ایشان عرض کرد)
آيا آن گونه كه مى شنوم ، زنان شما بر شما چيره شده اند؟ چرا آنان را از گريه و زارى باز نمى داريد؟ (حرب پياده و امام سوار بر اسب مى رفتند ، امام علیه السلام به او فرمودند) باز گرد، كه پياده رفتن رييس قبيله اى چون تو پشت سر من ، موجب انحراف زمامدار و زبون مؤمن است.
حكمت 323: علل انحراف خوارج(سياسى، اعتقادى)
وَ قَالَ [عليه السلام] وَ قَدْ مَرَّ بِقَتْلَى الْخَوَارِجِ يَوْمَ النَّهْرَوَانِ بُؤْساً لَكُمْ لَقَدْ ضَرَّكُمْ مَنْ غَرَّكُمْ فَقِيلَ لَهُ مَنْ غَرَّهُمْ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ فَقَالَ الشَّيْطَانُ الْمُضِلُّ وَ الْأَنْفُسُ الْأَمَّارَةُ بِالسُّوءِ غَرَّتْهُمْ بِالْأَمَانِيِّ وَ فَسَحَتْ لَهُمْ بِالْمَعَاصِى وَ وَعَدَتْهُمُ الْإِظْهَارَ فَاقْتَحَمَتْ بِهِمُ النَّارَ .
و درود خدا بر ایشان، فرمودند: (در جنگ نهروان هنگامى كه از كنار كشتگان خوارج مى گذشتند، فرمودند) واى به حال شما! آن كه شما را فريب داد به شما زيان رساند. پرسيدند چه كسى آنان را فريفت، اى امير المؤمنين [عليه السلام]، در جواب فرمودند: شيطان گمراه كننده، و نفسى كه به بدى فرمان مى دهد ، آنان را به آرزوها مغرور ساخت ، و راه گناه را بر ايشان آماده كرد، و به آنان وعدة پيروزى داد ، و سر انجام به آتش جهنم گرفتارشان كرد.
حكمت 324: خدا ترس در خلوتگاهها (اخلاقى، اعتقادى، تربيتى)
وَ قَالَ [عليه السلام] اتَّقُوا مَعَاصِيَ اللَّهِ فِى الْخَلَوَاتِ فَإِنَّ الشَّاهِدَ هُوَ الْحَاكِمُ .
و درود خدا بر ایشان، فرمودند: از نافرمانى خدا در خلوت ها بپرهيزيد، زيرا همان كه گواه است، داورى مى كند.
منبع: نهج البلاغه

عزیزآل یاسین

خون خواهی حضرت مهدی (علیه السلام) از قاتلان امام حسین (علیه السلام)
سالار شهیدان امام حسین (علیه السلام) به فرزند گرامی شان امام سجاد (علیه السلام) فرمودند: « سوگند به خدا که خون من از جوشش باز نمی ایستد تا این که خداوند مهدی (علیه السلام) را برانگیزد. او به انتقام خون من، از منافقان فاسق و کافر، هفتاد هزار نفر را می کشد.» (1)
هر وی می گوید: به حضرت رضا (علیه السلام) عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! نظرتان درباره ی این سخن امام صادق (علیه السلام) که می فرمایند: «هرگاه قائم ما قیام کند، بازماندگان قاتلان امام حسین (علیه السلام) به کیفر کردار پدران شان کشته می شوند» چیست؟
حضرت رضا (علیه السلام) فرمودند: (این سخن صحیح است) گفتم: پس این آیه ی قرآن (ولاتزرو و ازره اخری)(2) چه معنایی دارد؟ فرمودند: « آن چه خداوند می فرماید صحیح است، و پس بازماندگان قاتلان امام حسین (علیه السلام) به کردار پدرانشان خوشحالند و به آن افتخار می کنند و هر کس از چیزی خشنود باشد مانند آن است که آن کار را انجام داده است. اگر مردی در مشرق کشته شود و مردی دیگر در مغرب به کشته شدن او خشنود باشد، نزد خداوند شریک گناه قاتل است. و این که قائم (علیه السلام)، فرزاندان قاتلان امام حسین (علیه السلام) را هنگام ظهورش نابود می سازد، برای این است که آنان از کردار پدران شان خشنودند.» (3)

پي نوشت :

1- بحارالانوار، ج45، ص 299.
2- بحارالانوار، ج45، ص 299.
3- بحارالانوار، ج52، ص 313.

مواعظ جاوید

سید الشهدا و نهضت حسینی در بیان امام خمینی (رحمت الله علیه)

انقلاب اسلامی ایران، پرتویی از عاشورا و انقلاب عظیم الهی آن است. (1)

این مطلبی که الان القاء کرده اند به جوان های ما که تا کی گریه و تاکی روضه و اینها، نمی فهمند روضه چیست و این اساس تا حالا چطور نگه داشته شده است. این را نمی دانند و نمی شود هم بهشان فهماند. اینها نمی فهمند که این روضه و این گریه آدم ساز است. انسان درست می کند این مجالس روضه.
این مجالس عزاداری سیدالشهدا و آن تبلیغات بر ضد ظلم این تبلیغ بر ضد طاغوت است. بیان ظلمی که به مظلوم شده تا آخر باید باشد. (2)

سید الشهدا (سلام الله علیه) مذهب را بیمه کرد. (3)
ثمره ی فداکاری امام حسین (علیه السلام)

شخصیت عظیمی که از عصاره ی وحی الهی تغذیه و در خاندان سید رسل محمد مصطفی و سید اولیای خدا علی مرتضی و در دامان صدیقه ی طاهره بزرگ شده بود. قیام کرد و با فداکاری عظیم و نهضت الهی خود، واقعه ی بزرگی را به وجود آورد که کاخ ستمگران فرو ریخت و مکتب اسلام را نجات بخشید. (4)

اگر سیدالشهدا(علیه السلام) نبود. این رژیم طاغوتی را اینها تقویت می کردند و به جاهلیت بر می گرداند، اگر حالا من و تو هم مسلم بودیم مسلم طاغوتی بودیم، نه مسلم امام حسینی، امام حسین (علیه السلام) نجات داد اسلام را. (5)

در حالی که شهادت حضرت سیدالشهدا(علیه السلام) از همه ی خسارتها بالاتر بود، ولی چون او می دانست که چه می کند و کجا می رود و هدفش چیست، فداکاری کرد و شهید شد. امام حسین (علیه السلام) با خون خود اسلام را زنده کرد، شما به تبعیت از او اسلام را ضمانت کنید. (6)

همه باید بدانید که آنچه موجب وحدت بین مسلمین است، این مراسم سیاسی عزاداری ائمه اطهار (علیهم السلام) و بویژه سرور شهیدان حضرت ابی عبدالله الحسین (علیه السلام) است که حافظ ملیت مسلمین به ویژه شیعیان اثنی عشر می باشد. (7)

اگر نبود این نهضت امام حسین (علیه السلام) یزید و اتباع یزید اسلام را وارونه به مردم نشان می دادند و از اول اینها اعتقاد به اسلام نداشتند و نسبت به اولیای اسلام حسادت داشتند. سیدالشهدا (علیه السلام) با فداکاری که کرد، علاوه بر آن که آنها را به شکست رساند. اندکی که گذشت مردم متوجه شدند که چه غائله ای و چه مصیبتی موجب بهم خوردن اوضاع بنی امیه شد. (8)

این خون سیدالشهدا است که خون های همه ی ملت های اسلام را به جوش آورده و این دستجات عزیز عاشورا است که مردم را به هیجان می آورد و برای اسلام و برای حفظ مقاصد اسلامی مهیا می کند، در این امر نباید سستی کرد. (9)

امام حسین (علیه السلام) با خون خود اسلام را زنده کرد. شما به تبعیت از او انقلاب و اسلام را ضمانت نمائید. (10)

عاشورا را زنده نگه دارید که در صورت زنده نگهداشتن عاشورا، کشور آسیبی نخواهد دید. (11)
محرم

شهادت حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) مکتب را زنده کرد. انقلاب اسلامی ایران، پرتوی از عاشورا و انقلاب عظیم الهی آن است. کربلا را زنده نگهدارید و نام مبارک حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) را زنده نگهدارید که با زنده بودن او اسلام زنده نگهداشته می شود.

این محرم را زنده نگه دارید؛ که ما هرچه داریم از این محرم است. محرم نهضت بزرگ سید شهیدان و سرور اولیای خداست؛ که با قیام خود در مقابل طاغوت، تعلیم سازندگی و کوبندگی به بشر داد، و راه فنای ظلم و شکستن ستمکار را به فدایی دادن و فدایی شدن دانست و این خود سرلوحه ی تعلیمات اسلام است برای ملتها تا آخر دهر.

تمام این وحدت کلمه ای که مبداء پیروزی ما شد، برای خاطر این مجالس عزا و این مجلس سوگواری و این مجالس تبلیغ و ترویج اسلام است. مجالس بزرگداشت سید مظلومان و سرور آزادگان، که مجالس غلبه ی سپاه عقل بر جهل، عدل بر ظلم و امانت بر خیانت، حکومت اسلامی بر حکومت طاغوت است، هرچه با شکوهتر و فشرده تر بر پا شود، و بیرقهای خونین عاشورا به علامت حلول روز انتقام مظلوم از ظالم، هرچه بیشتر افراشته شود.
محرم و وظایف ما در کلام امام راحل

محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است.

مسأله ی کربلا، که خودش در رأس مسائل سیاسی است، باید زنده بماند.

ملت بزرگ ما باید خاطره ی عاشورا را با موازین اسلامی، هرچه شکوهمندتر حفظ نمایند.

این خون سید الشهداست که خونهای همه ملتهای اسلامی را به جوش می آورد.

سید الشهداء (علیه السلام) با همه ی اصحاب و عشیره اش قتل عام شدند لکن مکتبشان را جلو بردند.

دسیدالشهدا (علیه السلام) را کشتند. اسلام ترقی اش بیشتر شد.

تمام این وحدت کلمه که مبداء پیروزی ما شد. برای خاطر این مجالس عزا و این مجالس سوگواری و این مجالس تبلیغ و ترویج اسلام شد.

گریه کردن برعزای امام حسین (علیه السلام) زنده نگه داشتن نهضت، و زنده نگه داشتن همین معنا که یک جمعیت کمی در مقابل یک امپراطوری بزرگ ایستاد، دستور است. (12)

پي نوشت :

1-صحیفه ی نور، ج10، ص 31.
2- صحیفه ی نور، ج10، ص 31.
3- صحیفه ی نور، ج10، ص 216.
4- صحیفه ی نور، ج17، ص 85.
5- صحیفه ی نور، ج7، ص 236.
6- صحیفه ی نور، ج17، ص 54.
7- صحیفه ی نور، ج9، ص 201.
8- صحیفه ی نور، ج14، ص 256.
9- صحیفه ی نور، ج15، ص 204.
10- صحیفه ی نور، ج10، ص 31.
11- صحیفه ی نور، ج15، ص 205.
< 12- کلمات قصار امام خمینی (رحمت الله علیه)، صفحات 57، 58 و 59.

منابع:

1. صحیفه نور،ج9،10،12،14،15و17
2. کلمات قصار امام خمینی (رحمت الله علیه)

نهی از تحقیر جوانان
مبادا اساتید و معلمین که به وسیله ی معاشرت ها و مسافرت به جهان به اصطلاح متمدن، جوانان ما را که تازه از اسارت و استعمار رهیده اند، تحقیر و سرزنش نمایند و خدای ناکرده از پیشرفت و استعدادخارجی ها بت بتراشند و روحیه ی پیروی و تقلید و گدا صفتی را در خمیر جوانان تزریق نمایند. به جای این که گفته شود که دیگران کجا رفتند و ما کجا هستیم، به هویت انسانی خود توجه کنند و روح توانایی و رسم استقلال را زنده نگه دارند.
ما در شرایط جنگ و محاصره آن همه هنر آفرینی و اختراعات و پیشرفت ها داشتیم، ان شاءالله در شرایط بهتر زمینه ی کافی برای رشد استعداد و تحقیقات را در همه ی امور فراهم می سازیم.
منبع:صحیفه ی نور، ج20، ص 242.

در محضر ولایت

آموزه‌های عملی از ماه مبارک رمضان
بزرگترین درس ماه رمضان، خودسازى است. اوّلین و مهمترین قدمِ خودسازى هم این است که انسان به خود و به اخلاق و رفتار خود با نظر انتقادى نگاه کند؛ عیوب خود را با روشنى و دقّت ببیند و سعى در برطرف کردن آنها داشته باشد. این از عهده خود ما برمى‏آید و این تکلیفى بر دوش ماست.
به مردم عرض مى‏کنم: به هم رحم کنید تا خداى متعال به شما رحم کند. کسانى که دستشان باز است، دست تعدّى به سمت منافع و مصالح دیگران دراز نکنند. کسانى که زرنگى و هوش و امکانات و قدرت و مسئولیت و توانایی هاى گوناگون فردى و اجتماعى دارند، از این تواناییها در راه تعدّى به دیگران استفاده نکنند. خود را بنده خدا بدانیم؛ در مقابل بقیه بندگان خدا، خود را موظّف به همراهى، احسان، نیکى و رعایت انصاف بدانیم؛ آن‏گاه باران رحمت و فضل خدا بر سر ما خواهد بارید؛ ما را شستشو خواهد داد و برکات خود را بر ما نازل خواهد کرد. البته این وظیفه همه است؛ ولى کسانى که در جامعه تمکّن و قدرت و مقام و ثروت و نفوذ کلمه‏اى در میان مردم دارند، بیش از دیگران در مقابل این بار سنگین - بار خودسازى و محدود کردن قواى خود از تجاوز به دیگران - مسئولند.
منبع: فرازی از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى ‏در خطبه‏هاى نماز عید سعید فطر25/ 9 /1380
درسی که اربعین به ما می دهد
درسی که اربعین به ما می دهد این است که باید یاد حقیقت و خاطره ی شهادت را در مقابل طوفان تبلیغات دشمن زنده نگه داشت. شما ببینید از اول انقلاب تا امروز تبلیغات علیه انقلاب و امام و اسلام و این ملت چقدر پر حجم بوده است... اگر در مقابل این تبلیغات حق نبود و اگر آگاهی ملت ایران و گویندگان و نویسندگان و هنرمندان در خدمت حقیقی که در این کشور وجود دارد، قرار نگیرد. دشمن در میدان تبلیغات غالب خواهد شد. میدان تبلیغات میدان بسیار عظیم و خطرناک است. البته، اکثریت قاطع ملت و آحاد مردم ما به حرکت آگاهی ناشی از انقلاب، در مقابل تبلیغات دشمن بیمه هستند و مصونیت پیدا کرده اند. از بس دشمن دروغ گفت و چیزهایی را که در مقابل مردم بود به عکس و واژگون نشان داد و منعکس کرد، اطمینان مردم ما نسبت به گفته ها و بافته ها و یاوه گویی های تبلیغات جهانی به کلی سلب شده است. دستگاه ظالم جبار یزید با تبلیغات خود حسین بن علی (علیهما السلام) را محکوم می ساخت و وانمود می کرد که حسین بن علی (علیهما السلام) کسی بود که بر ضد دستگاه عدل و حکومت اسلامی و برای دنیا قیام کرده است؟! بعضی هم این تبلیغات دروغ را باور نمی کردند. بعد هم که حسین بن علی (علیهما السلام) با آن وضع عجیب و با آن شکل فجیع به وسیلهجی دژخیمان در صحرای کربلا به شهادت رسید آن را یک غلبه و فتح وانمود می کردند. اما تبلیغات صحیح دستگاه امام، این بافته ها را عوض کرد. حق، این گونه بود.
حدیث ولایت،ج2، ص 143 و 144.
پیوند انقلاب با حضرت امام حسین (علیه السلام)
حادثه ی عاشورا در ذات و طبیعت خود یک دریای خروشان عواطف صادق است... حادثه ی عاشورا، چشمه ی جوشانی از حقایقی بوده است که انسان های زیادی را در طول تاریخ، دلبسته و عاشق خود کرده است و لذا برای همیشه تاریخ بشری، حرفهای تازه ای برای گفتن دارد... خاطره ی عاشورا، بیان یک خاطره نیست، بلکه بیان حادثه ای است که دارای ابعاد بی شماری است.(1)
اگر د رجامعه ی ما، عشق به امام حسین (علیه السلام) و یاد او و ذکر مصایب و حوادث عاشورا معمول و رایج نبود معلوم نبود که نهضت با این فاصله ی زمانی و یا این کیفیتی که پیروز شد، به پیروزی می رسید. امام خمینی (رحمت الله علیه) جهت گیری مترقی انقلابی را با جهت گیری عاطفی در قضیه ی عاشورا پیوند و گره زدند و روضه خوانی و ذکر مصیبت را احیا کردند و فهماندند که این کار، تجملاتی و قدیمی و منسوخ در جامعه ی ما نیست؛ بلکه لازم است و یاد امام حسین (علیه السلام) و ذکر مصیبت و بیان فضایل آن بزرگوار چه به صورت روضه خوانی و چه به شکل مراسم عزاداری گوناگون - باید به شکل رایج و معمول و گریه آور و عاطفه برانگیز و تکان دهنده ی دل ها- در بین مردم ما باشد و از آنچه که هست، قویتر هم بشود. (2)
گریه برای امام حسین (علیه السلام) به خاطر این است که اگر یاد او با همه ی ابعادش در ذهن و زندگی و بساط هستی ما زنده نماند به تدریج فکر و سرانگشت اشاره ی او کمرنگ خواهد شد.

منابع:

1- بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در محرم 1373.
2- رهبر معظم انقلاب اسلامی، حدیث ولایت، ج2، ص 11 – 10

فقدان امام (رحمت الله علیه)، غم بی تسلا
فقدان امام، حقا غم بی تسلا است که هیچ تسلایی در مقابل این غم نیست وقتی فرزند انسان شهید بشود با این که این طور مسایل، با مصیبت امام قابل مقایسه نیست، ولی انسان تسلایی دارد.
ما حقیقتا در مقابل از دست دادن امام، هیچ چیزی که برای انسان تسلایی باشد و بگوییم لااقل این را در مقابل این حادثه داریم، نداریم. البته عظمت و شوکت اسلام در قضایای رحلت ایشان، چیز بزرگ و دستاوردی بود، آن دستاورد در زمان حیات ایشان، هر روز برای اسلام و مسلمین واقعا وجود داشت. آن مرد، نفس که می کشید، دنیایی را گرم می کرد و جهت می داد. واقعا امام (رحمت الله علیه) انسان عجیبی بود. اصلا پیدایش و وجود این انسان با آن ابعاد، هیچ قابل تحلیل نیست، جز این که بگوییم تفضل الهی بود. خدای متعال برای این که چرخشی در تاریخ و حرکت قافله ی عظیم بشری بیاورد، دستی باید از غیب ظاهر می شد، این دست را ظاهر می کرد. اگر کسی در ابعاد شخصیت وجود امام (رحمت الله علیه) درست دقت کند، حقیقتا جز این، هیچ توجیهی ندارد.
...این کارهای مربوط به امام، دست خود خداست. با ذهن بشر اصلا نمی شود آنها را محاسبه کرد. من که در تمام دوران زندگی ایشان و بعد هم در حوادث زندگی ایشان و بعد هم در حوادث بعد از فوتشان، این طور فهمیدم.
حدیث ولایت، ج4، ص 195 و 196.

شمیم هدایت

معنای امتحان الهی
بیشتر امتحاناتی که از ما گرفته می شود، برای رفع جهالت است؛ یعنی معلم نمی داند درس ها را خوب فرا گرفته ایم یا بد، از این رو امتحان می گیرد؛ ولی امتحانات خدای تعالی این گونه نیست. او به خوبی ما را می شناسد و از توانایی و ناتوانی ما اطلاع دارد؛ حتی قبل از این که ما را خلق کند از سرنوشت ما خبر دارد. بسیاری از اوقات برگزاری امتحان، به منظور پرورش یافتن شاگرد است تا شاگرد عیب خود را دریابد. از دلایل امتحانات الهی این است که خداوند قصد دارد ما را رشد دهد. هیچ کس هم نمی تواند از این امتحان فرار کند. هرچه هم امتحان سخت تر و دقیق تر باشد. فرد بهتر پرورش می یابد، همان گونه که فلز هرچه بیشتر در آتش قرار گیرد، ناخالصی ها بهتر از او جدا می شود و آبدیده تر می شود. در واقع باید از خداوند متعال تشکر کرد که ما را امتحان می کند. شخصی در کنار کعبه در خواست می کرد که خدایا از من امتحان نگیر!
حضرت امام سجاد (علیه السلام) به آن شخص نهیب زدند: «این چه دعائی است؟! همه امتحان می شوند، حتی من!»
گفت: «پس چه بخواهم؟»
حضرت فرمودند: «بخواه که از امتحان سرافراز بیرون بیایی.»
در حکمت 93 نهج البلاغه، نقل شده که حضرت امیر (علیه السلام) فرمودند: «فردی از شما نگوید خدایا از فتنه به تو پناه می برم زیرا کسی نیست که در فتنه ای نباشد؛ لکن آن که می خواهد به خدا پناه برد، از آزمایش های گمراه کننده پناه برد.»
ابزارهای امتحان الهی هم معلوم است. خداوند متعال در آیه ی 155 سوره ی بقره می فرماید: « ولنبلونکم بشی ء من الخوف و الجوع و نقص من الاموال و الانفس و الاثمرات و بشر الصابرین» و البته شما را به سختی ها چون ترس و گرسنگی و نقصان اموال و نفوس و آفات زراعت بیازماییم و به صابران بشارت ده.
منبع: حدیث دل سپردن، درسها ی اخلاق استاد دکتر مرتضی آقا تهرانی، ص 50.
نصایحی از شیخ رجبعلی خیاط
راه انس با خدا
اگر می خواهی از خدا بهره مند شوی و از انس و مناجاتش حظّی داشته باشی، احسان به خلق کن، اگر می خواهی به حقیقت توحید راه پیدا کنی به خلق خدا احسان کن و طریقه ی احسان را از اهل بیت (علیهم السلام) بیاموز: « ویطعمون الطعام علی حبه مسکینا و یتیما و اسیرا انما نطعمکم لوجه الله لا نرید منکم جزاء و لاشکورا»(1)
و نیز فرمود: آن چه پس از انجام فرایض، حال بندگی خدا را در انسان ایجاد می کند، نیکی به مردم است. شیخ می فرمود: اگر می خواهی به حقیقت توحید راه پیدا کنی به خلق خدا احسان کن، بار توحید سنگین است و خطرناک و هر کس توان تحمل آن را ندارد، ولی احسان به خلق، تحمل آن را آسان می کند.
فلسفه ی توسل به اهل بیت (علیهم السلام)
جناب شیخ می فرمود: « غالب مردم نمی دانند توسل به اهل بیت (علیهم السلام) برای چیست؟ آنها برای رفع مشکلات و گرفتاری های زندگی به اهل بیت متوسل می شوند، در صورتی که ما برای طی کردن مراحل توحید و خداشناسی باید در خانه ی اهل بیت(علیهم السلام) برویم. راه توحید دشوار است و انسان بدون چراغ و راهنما قادر به طی کردن این راه نیست.
نیایش اولیای خدا
شیخ رجبعلی خیاط می فرمود: «در بیداری سحر و ثلث آخر شب آثار عجیبی است. هر چیزی را که خدا بخواهد از گدایی سحرها می توان حاصل نمود، از گدایی سحرها کوتاهی نکنید که هرچه هست در آن است. عاشق، خواب ندارد و جز وصال محبوب چیزی نمی خواهد. وقت ملاقات و رسیدن، به هنگام سحر است.»
هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ
از یمن دعای شب و ورد سحری بود.

پي نوشت :

1-سوره مبارکه انسان،آیات 8 و 9

منبع: کتاب کیمیای محبت

نکته های ناب

نجات آدمی
روزی عقه بن عامر از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم پرسید: یا رسول الله! نجات آدمی در چیست؟ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «مالک زبان خویش باش»!(1)
از امام محمد باقر (علیه السلام) روایت است که: « زبان کلید همه ی خوبی ها و بدی هاست. شایسته است که انسان مومن زبانش را مهر کند؛ چنان که صندوقچه ی طلا و نقره ی خویش را مهر و موم می کند: زیرا رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: خدا بیامرزد آن مومنی که زبانش را از هر شری نگه دارد. که این کار برای آدمی صدقه ای است که به خود می دهد. »(2)
در فتنه بستن، دهان بستن است
که گیتی به نیک و بد آبستن است
پشیمان زگفتار دیدم بسی
پشیمان نگشت از خموشی کسی
اثر گره گشایی
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: « هر کس خداوند متعال به دست او، گشایشی را برای مسلمانی فراهم آورد، خداوند محنت و ناراحتی دنیا و آخرت او را برطرف می گرداند.»(3)
نتیجه ی حسن ظن
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند: «هر کس خوش گمانی و حسن ظن به مردم داشته باشد، محبت و اعتماد آنان را به خود جلب می نماید.»(4)
محاسبه ی نفس
حضرت امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند: « هر کس هر روز محاسبه ی نفس نکند (و از خود برای کارهایی که در آن روز کرده است حساب نکشد)، تا اگر کار نیکی کرده است بر آن بیفزاید، و اگر کار بدی کرده است به درگاه خداوند متعال توبه کند، از ما نیست»(5)
عزت مؤمن
حضرت امام جواد(علیه السلام) می فرمایند: « عزت و سربلندی مؤمن در بی نیازی و نداشتن طمع از مردم است.» (6)

پي نوشت :

1- مجموعه ورام، ج1، ص 104.
2- تحفت العقول، ج 298.
3- نهج الفصاحه، ص 609.
4- غررالحکم، ج2، ص 687.
5- تحف العقول، ص 292.
6- بحارالانوار، ج 875، ص 365.

دل نوشته

دوری از تو
شهلا خدیوی
خدایا! دوری از تو، تیرهای زهرآلودی در قلبم فرو کرده و تنها چیزی که از آن برایم باقی گذاشته، زخم پشیمانی و پریشانی است؛ زخمی که با قلبم نمی‏سازد، بر ذهنم چنگ می‏اندازد.
خدایا! دوری از تو، گناه و بیچارگی را انیس کرده و مرا که بنده ناچیز تو هستم، به بند غرور درآورده است.
خدایا! دوری از تو، مرا که راه را از چاه نمی‏شناسم و از تمام دارایی‏ها تنها تو را دارم، به گودال تاریک پستی‏ها کشانده است؛ مرا به خود نزدیک کن!
خدایا! ای پناه دهنده آوارگان و ای رساننده هر غریبی به آغوشی آشنا!
مرداب وجودم با این همه گناه، با کدام زلالی می‏تواند سر از خانه آشنا در بیاورد؟!
یاری‏ام کن تا غبار گناه را بتکانم و آن‏گاه، مرا در چشمه‏سار مغفرتت تطهیرم کن!
خدایا! یاری‏ام کن تا زلال شوم!
سه چیز و یک‏چیز
فاطره ذبیح‏زاده
الهی! در حالی به پیشگاه تو آمده‏ام که از آوردن حوایجم به درگاه تو شرمسارم.
خداوندا! سه چیز مرا از آنکه نیازم را به آستان بی‏نیازی تو آورم بازمی‏دارد و یک خصلت مرا به درخواست از تو ترغیب و تشویق می‏کند:
معبودا! مرا به اطاعت و بندگی خویش خواندی؛ ولی نفس سرکش، عنان کار از دستم خارج کرد و از شاهراه بندگی و اطاعت تو دورم کرد.
بارالها! مرا از بدی و تاریکی نهی کردی و گفتی که دیده بر فروغ لایزال تو نبندم، ولی باز در ورطه گناه و عصیان افتادم و جهل و نادانی، مرا از جاده سبز کوی تو به بیراهه نافرمانی و شقاوت انداخت.
ای بخشنده بی‏همتا! از ابر رحمت و لطف، سایه‏سار امنی برایم ساختی و نعمت‏های بی‏حد و شمارت چون باران بهاری مرا دربرگرفت؛ ولی منِ فراموشکار، در شکر نعمت‏هایت کوتاهی کردم.
با این همه، چگونه حاجت به درگاهت آورم و از تو چیزی درخواست کنم؟
ولی آن خصلت که مرا به آستان تو فرامی‏خواند، احسان و لطف بی‏پایان تو به بنده‏ای است که نیت خالص و ناب به پیشگاهت عرضه دارد. می‏دانم که خوش‏گمانی‏ام به تو، قفل‏های بسته را می‏گشاید.
الهی! اینک که در برابرت به زشتی اعمالم اعتراف می‏کنم، از وزیدن نسیم مغفرتت ناامید نیستم.
می‏دانم که کرم و بزرگواری تو، گناهانم را خواهد شست؛ چرا که عفو تو مقدم بر انتقام توست و خشنودی‏ات پیش از خشم توست.
کریما! ای کسی که بندگانت را به پذیرفتن توبه عادت داده‏ای و ای آنکه به عمل اندک بندگانت راضی و خشنود می‏شوی! به فضل و کرم خویش، عذرم را بپذیر و حوایجم را به مرتبه اجابت برسان.
سرافکنده بر آستان تو
الهی! دهانم دوخته و سرم افکنده است. و سکوت، تکرار توبه نامه‏های من است؛ فریادی بی‏صداست در قلبم که تنها آسمان تو اوج می‏گیرد. تار و پود از هم‏گسیخته‏ای هستم که می‏خواهد سجاده‏های نیایش را در خویش بگستراند.
تو را می‏خوانم و از تو مدد می‏جویم که تو یاری دهنده مطلقی.
جایی که تو هستی...
سعیده خلیل‏نژاد
خدای من که سرمستی‏ام از عشق تو، مرا به وجد آورده است!
خدای من که عشق سوزانم به تو، زبان مرا سوخته و دلم را گداخته است! هر بار که می‏خوانی‏ام، سر از پا نشناخته به سوی تو می‏آیم و می‏بینم که با هر قدم من، ده قدم به سویم آمده‏ای. آنچه دارم، بیش از حد لیاقتم به من داده‏ای و آنچه از دست داده‏ام، زنجیرهایی بود که مرا به زمین متصل می‏کرده و از نور لایزال تو دور.
من به امید پاداش به در خانه‏ات آمدم، و تو بی‏هیچ چشمداشتی به قلبم پا گذاشتی و تمام دنیای مرا، دل مرا و روح مرا تسخیر کرده‏ای. جایی که تو هستی، نیستی راه ندارد؛ پس من برای ابد زنده‏ام.
در مصلای دلم
ای چشم و چراغ دل من! تا همیشه، لاله‏زار وجودم فقط به یمن حضور تو عطرآگین است. ثانیه‏های زلال عمرم وقتی است که سرشار از عطر اذان می‏شوم. عاشقانه در جست‏وجوی توام.
با یاد تو، زمستان ذهنم، بهار می‏شود. همیشه مصلای دلم جولانگاه مهر و مهرورزی توست و آغوش گشاده‏ات، سرای گریه و خنده من است، جاودانه‏ترین معبود عالم!
می‏پذیری‏ام؟
بهار در بهار، غرق شکوفه یاد توام. اعجاز نام تو در من غوغا می‏کند. فریاد، ذره ذره وجودم را فراگرفته است و هیچ‏کس جز تو، پاسخ‏گوی عطش دیرینه من نیست. این که من بی‏آنکه بخواهم، هر روز و هر لحظه در سرای توام، از مهربانی توست؛ نه از شایستگی من.
از چشمه روشن نگاهت جان می‏گیرم. من، بی‏دست عنایت تو هیچم. من همیشه میهمان سفره بی‏دریغت بوده‏ام. جز تو، ساقی دیگری برای لحظه‏های سکرآور عبادت نیافته‏ام. اینک، به پایکوبی لحظه‏های مبارک نیایش آمده‏ام، می‏پذیری‏ام؟
به تو پناه می‏برم
رقیه نذیری
خدایا! به سویت می‏گریزم اگر ذهنم از سیاهی انباشته باشد، و اگر گام‏هایم به بی‏تو بودن برسند. پناه می‏برم به تو اگر دل‏خوشی‏هایم مرا بفریبند و اهریمن‏ها از درون و بیرون، اندیشه‏ام را احاطه کنند و دانسته‏های محدودم را به تباهی بکشانند.
از این فریب نامحسوس، خدایا! به تو پناه می‏برم.
بی‏کسی‏های روحم را در تو می‏آویزم؛ پس یاری‏ام کن که عصیان را کنار بزنم تا صدایت، قلب متروکم را به وجد بیاورد و صداقتت در کلامم بریزد.

یاد ابرار

اسوه ی پارسایی، شهید آیت الله دستغیب
ایشان از نخستین کسانی بود که پرچم تبلیغ انقلاب اسلامی را در سخت ترین شرایط در استان فارس برافراشت و بر معابر و مجامع نام امام امت را جاری ساخت و با دستگاه ظلم و جور به مبارزه پرداخت. شهید آیت الله سید عبدالحسین دستغیب پس از پیروزی انقلاب اسلامی به نمایندگی از مردم استان فارس در اولین مجلس خبرگان انتخاب و درهمین ایام بنا به درخواست مردم به فرمان امام راحل به سمت امام جمعه شیراز منصوب گردید. محبوبیت ایشان به خاطر جامع بودن جنبه های اخلاقی، عرفانی، فقهی و مبارزاتی ایشان بود، تا جایی که حضرت امام خمینی رحمت الله علیه از ایشان به عنوان یکی از مفاخر اسلام و معلم اخلاق، مهذب نفوس، مربی بزرگ و عالم عامل یاد کردند.
منبع: روزها و رویدادها

حکایت ها و پندها

کودک پرهیزکار
مرحوم آیت آلله سید محمدمهدی بحرالعلوم (وفات یافته ی سال 1212 هـ.ق) عموی جد دوم آیت الله العظمی بروجری (رحمت الله علیه) از علمای وارسته و برجسته ی شیعه و نجف بودند، که معروف است چندین بار به محضر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) شرفیاب شده اند، در شرح حالشان نقل می کنند: ایشان در دوران کودکی روزی در مجلسی نشسته بودند، در آن مجلس، بعضی غیبت افراد را می کردند ناگاه ایشان گریه کنان از مجلس بیرون می روند. وقتی که می پرسند: چرا گریه کردی و از مجلس خارج شدی؟ مرحوم بحرالعلوم در پاسخ می فرمایند: چگونه در مجلسی بنشینم که درآن آشکارا گناه می شود و نافرمانی از خدا می گردد!؟(1)
شخصی در حضور پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) از مؤمنی غیبت کرد، شخص دیگری جلوی او را گرفت، و آبروی مؤمن را در غیاب او حفظ نمود، رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «من رد عرض اخیه کان له حجابا من النار»
«کسی که برای حفظ آبروی برادرش، سخن غیبت کننده را رد کند، همین رد کردن، برای او مانع از آتش دوزخ خواهد شد.»

پي نوشت :

1- امالی شیخ طوسی (رحمت الله علیه)، ج1، ص 114.

منبع: حکایت ها، محمد محمدی اشتهاری، ص 192.
آتشی در آستان بهشت
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در کنار اصحاب نشسته بودند که ناگاه تبسمی شیرین بر لب های مبارکشان نقش بست و دندان های سفید و درخشانشان نمایان شد. خنده ی ناگهانی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) تعجب یاران ایشان را برانگیخت. پرسیدند: «ای رسول خدا چرا خندیدید؟!» حضرت فرمودند: (روز قیامت) دو نفر از امت من نزد پروردگارم حاضر می شوند و یکی از آن دو می گوید: «پروردگار! داد مرا از این مرد بستان» خداوند متعال (به آن دیگری) می فرماید: «حق برادرت را به او بده؟»
مرد می گوید: «پروردگارا از حسنات من چیزی نمانده ( تا در برابر ستمی که به او کرده ام به او بپردازم.» مرد ستمدیده می گوید: «پروردگارا پس بخشی از گناهان مرا بدوش بکشد.» چون سخن پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) به اینجا رسید، چشمان مبارکشان غرق اشک شد و با صدایی حزن انگیز ادامه دادند: « آن روز، روزی است که مردم به کسی نیاز دارند که بار گناهانشان را بدوش بکشند.»
سپس خداوند متعال به مردی که حق خود را می خواهد، می فرمایند. «سربلند کن و بهشت را نگاه کن. بنگر که چه می بینی؟» مرد سر بلند می کند و خیر و نعمتی (در بهشت) می بیند که آن را بسیار می پسندد و می گوید: «پروردگارا! چه کسی بهای آن را داد؟ خدا می فرماید: «تو». مرد ستمدیده با شگفتی می پرسد: «چگونه بهای آن را بپردازم؟!» خداوند متعال می فرماید: «به این که از برادرت درگذری و او را ببخشی» در این حال مرد ستمدیده می گوید: «او را بخشیدم» و خداوند متعال می فرمایند: «پس دست برادرت را بگیر و باهم وارد بهشت شوید.» رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در پایان این حکایت شیرین و گفتار حکیمانه فرمودند: «فأتقوا الله و اصلحوا ذات بینکم، پرهیزگار باشید و در میان خود آشتی برقرار کنید.»
منبع: بحارالانوار، ج 77، ص 182.

معرفی کتاب

کتاب « سیاحت غرب»
در این رساله ی خطی که نمایش دهنده ی سیر ارواح برزخی است، مرحوم آیت الله آقا نجفی قوچانی فوت مثالی خود را تمثیل قرار داده و با استناد به آیات، مراحل سفر برزخ را با استعارات و تمثیلات مخصوص در آمیخته و از نظر مفهوم عبادت را در قالب رفیقی خوش روی و دادرس به نام «هادی» و به جای گناه که در دنیا مرتکب شده، زشت صورتی به نام «سیاه» را مجسم می سازد که در برزخ قدم به قدم همراه اوست.
مؤلف: مرحوم آیت الله سید حسن نجفی قوچانی
ناشر: انتشارات امامت
کتاب «قصه های گلستان و بوستان»
گل همین پنج روز و شش باشد
وین گلستان همیشه خوش باشد
این کتاب ، آمیزه ای شیرین و دلپسند، از تجربه ها و آموخته های شیخ شیراز سعدی می باشد که منبعث از اعتقاد و ایمان آن بزرگوار به مبانی اخلاقی و تربیتی آیین اسلام است.
مؤلف: رضا شیرانی
ناشر: انتشارات نشر دانش آموز
کتاب « امام علی (علیه السلام) و علم و هنر»
علی جان تو یاد و حضور منی
تو شعر و شعار و شعور منی
این کتاب شریف مجموعه ای ازرهنمودهای جاودانه ی علوی درباره ی علم و هنر تحت دوعنوان، یکی مسایل آموزشی و هنری و دیگری مسایل علمی و فرهنگی می باشد که همواره برای الگو پذیری بی نظیر است و چراغ روشنگر راه هنرمندان و دانشمندان متعهد اسلامی است.
مؤلف: مرحوم حجت الاسلام محمد دشتی
ناشر: مؤسسه ی فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین (علیه السلام)
کتاب « اهل بیت (علیهم السلام)، عرشیان فرش نشین»
لزوم شناخت اهل بیت (علیهم السلام) و پیروی از آنان که پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) بر اساس آیه ی مودت (1) تا لحظات پایان عمر مبارکشان امت را به شناخت آنان و اطاعت از فرمانهایشان سفارش فرمودند – و ضرورت معرفت موقعیت و جایگاهشان در کتاب خدا و روایات صحیح و متین، سبب فراهم آمدن سعادت دنیا و آخرت و غفلت از آن موجب شقاوت و هلاکت ابدی و بر باد رفتن اعمال و زحمات انسان است. چنانچه حضرت رسول اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: شناخت آل محمد سبب رهایی از آتش و محبت و دوستی نسبت به آل محمد، جواز عبور بر صراط و ولایت آل محمد، ایمنی از عذاب است. (2)
اندیشمند محقق و عالم مهذب حضرت استاد حسین انصاریان (مدظله العالی) پس از قریب به نیم قرن تحقیق، تفحص، کاوش، مطالعه و اندوختن تجارت علمی گران سنگ در معرفی و شناساندن فرهنگ و معارف اهل بیت (علیهم السلام) عزم را جزم نموده اند تا دورنمایی از شخصیت والای خاندان رسالت (علیهم السلام) را تبیین نمایند.
ایشان در سه سال متوالی در شناخت اهل بیت (علیهم السلام) به بحث نشسته و پس از اتمام بحث تصمیم می گیرند که مجموعه مباحث ایراد شده را به صورت کتابی در آورند.
این اثر گرانمایه با توجه به این که برگرفته شده از قلم عالمانه و زحمات طاقت فرسای استاد می باشد در نوع خود در جهت ترویج و نشر فرهنگ غنی و انسان ساز اهل بیت (علیهم السلام) و معرفی آن چشمه های جوشان توحید و اخلاق و عمل اثری در خور استفاده است. امید است مطالعه این اثر واسطه ای برای وصال به معرفت آن انوار مقدس باشد.
مؤلف: استاد حسین انصاریان
ناشر: دارالعرفان، قم – 1384.

پي نوشت :

1- سوره ی شوری، آیه ی 24.
2- ینابیع المودة ، ج1، ص 78.

احکام

عفت چشم برای زن
حضرت امام خمینی (قدس سره الشریف):
نگاه کردن زن به نامحرم به جز، صورت و دست ها تا مچ حرام است با قصد لذت یا بدون قصد، اما نگاه کردن به صورت و دست ها تا مچ چنانچه با قصد لذت باشد حرام است و اگر بی قصد لذن باشد اشکال ندارد. (1)
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (دامت برکاته):
نگاه کردن زن به بازوان، سینه و مواضع دیگر از بدن مرد نامحرم که با لباس مناسبی خوب پوشیده نشده اند، مثلا آستین کوتاه پوشیده و یا دکمه اش را نبسته است و یا لباس نازکی که بدنش را نشان می دهد پوشیده است، حتی اگر با قصد لذت و ریبه نباشد، حرام است. (2)
حضرت آیت الله العظمی بهجت (دامت برکاته):
نگاه کردن زن به بدن مرد نامحرم بنابر احتیاط واجب حرام است و همچنین نگاه کردن زن به بدن پسری که بالغ نشده ولی خوب و بد را می فهمد. جایز نیست. همچنین نگاه کردن زن به بدن زن دیگر با قصد لذت حرام است، ولی بدون قصد لذت جایز است.(3)
سؤال: آیا جایز است زن برای تزریق آمپول و یا سایر عملیات پزشکی، بدون قصد لذت به بدن مرد نامحرم نگاه کند؟
پاسخ حضرت امام خمینی (قدس سره الشریف):
جایز نیست مگر در مواردی که ضرورت دارد. (4)
سؤال: آیا نگاه کردن زن به تصویر مردان و عکس های نامحرمان جایز است؟
پاسخ حضرت امام خمینی (قدس سره الشریف):
نگاه زن به عکس مرد نامحرم، اگر از روی لذت نباشد، و خوف وقوع حرام در بین نباشد چه آن مرد را بشناسد و چه نشناسد، و چه از محارم او باشد و چه از غیر محارم او جایز است. (5)
نکته: احکام مذکور مورد اتفاق تمام مراجع معظم تقلید می باشد.

پي نوشت :

1- تحریرالوسیله، ج2، ص 243.
2- احکام حجاب در گلستان مرجعیت حمید احمدی ص 88.
3- توضیح المسایل، مسأله ی 1933 و 1940.
4 و 5- احکام حجاب در گلستان مرجعیت، حمید احمدی به ترتیب صفحه های 92 و 93.