مکان: پاریس، نوفل لوشاتو
موضوع : روابط ایران و انگلیس؛ وضع حقوق بشر در آینده ایران؛ آزادی از دیدگاه شیعه
[راسل کر: (1) در امریکا و انگلیس تبلیغات زیادی می‌شود که اگر خمینی در ایران پیروز شود، مملکت را پانصد سال به عقب خواهد برد. می‌گویند حرکت شما ارتجاعی و قدیمی است؛ برنامه ضد مدرن کردن ایران توسط شاه است. به نظر ما مهم است که جنبه‌های مترقی جنبش اسلامی معرفی شود. من فرصت و امکان برای این معرفی را دارم؛ و آن را برای کمک به آینده ایران انجام می‌دهم.]
امام: اینها که شنیده‌اید در مطبوعات، تماماً تبلیغات شاه است. مبالغ زیادی برای آن خرج شده است، برای حفظ شاه. خوب شما ملاحظه کنید، فریاد مردم چیست؟ مردم ارتجاعی هستند؟ آیا افراد استقلال طلبی و آزادیخواهی، ارتجاعی است، یا ادعای شاه؟حکومت اسلامی مساوی است یا پیشگرایی و تمدن و ترقی؛ نه مخالف برای آن است. زیرا سلطه شاه، مملکت رو به تنزل و ارتجاع است. جوانهای ما، و فرهنگ ما را عقب نگه داشته است و نمی‌گذارد تحصیلات را تمام کنند؛ دانشگاههای ما ارتجاعی و وابسته هستند؛ نظام حاکم وابسته است به غیر؛ وابستگی ارتجاع است. اقتصاد ما شکست خورده، به غیر وابسته است. ارتجاعی است. ما صنعت نداریم؛ مونتاژ است؛ نه رو به ترقی. ملت مستقل، مملکت مستقل، اقتصاد مستقل را ما می‌خواهیم، اما شاه مانع است. ما و ملت علیه شاه قیام کرده است؛ برای آنکه او مملکت را ارتجاعی کرده است؛ نه ما. ما ارتجاعی هستیم؟ شاه مرتجع است. الحال احکام قرون وسطایی را در مملکت ما اجرا می‌کنند.
[راسل کر: وضع حقوق بشر در آینده ایران چگونه خواهد بود؟ برای ساواک چه فکری کرده‌اید؟]
امام: ساواک، خیر؛ لازم نیست. فشار نخواهد بود. ساواک جز ظلم و تعدی و فشار بر ملت نداشته؛ در حکومت اسلامی نخواهد بود. حکومت اسلامی مبنی بر حقوق بشر و ملاحظه آن است. هیچ سازمانی و حکومتی به اندازه اسلام ملاحظه حقوق بشر را نکرده است. آزادی و دموکراسی به تمام معنا در حکومت اسلامی است. شخص اول حکومت اسلامی با آخرین فرد مساوی است در امور.[راسل کر: دشمنان شما ادعا می‌کنند، که حقوق زنان در حکومت اسلامی از بین می‌رود، حقوق کنونی که زنان در زمان شاه به دست آورده‌اند در آینده از بین می‌رود. من خودم البته باور ندارم؛ شما چه نظری دارید؟]
امام: زنها در حکومت اسلامی آزادند؛ حقوق آنها مثل حقوق مردها. اسلام زن را از قید اسارت مردها بیرون آورد و آنها را همردیف مردها قرار داده است. تبلیغاتی که علیه ما می‌شود برای انحراف مردم است. اسلام همه حقوق و امور بشر را تضمین کرده است. الآن از فشار حکومت در ایران، آزادی نه برای مرد است و نه برای زن؛ در اسلام برای همه هست.[راسل کر: آزادی شیعه چه مفهومی دارد؟ یکی از آیت الله‌ها در قم برادر شما به یکی از اعضای گروه ما در مورد ارزشهای آزاد انسان، یک جواب بسیار روحانی داد؛ خیلی جذاب.]
امام: یکی از مبانی اختصاصی شیعه، مبارزه با ظلم و دولتهای ظالم است. دیکتاتوری از اول پیدایش و بروز آن، شیعه علیه آن زور و ستم مبارزه کرده‌اند، کشته دادند، فداکاری کردند. و مذهب شیعه با خون خود آزادی بشر را تضمین کرده است. در سایر مذاهب، مذهبی مثل شیعه نیست که قیام علیه باطل بنماید، این از خصوصیت بارز شیعه است.[راسل کر: آیا راه حل دیگری جز شاه می‌بینید؟]
امام: هیچ امیدی نیست؛ ولو با اصلاح شاه، نه ملت و نه اسلام اجازه نمی‌دهد. جرایم رژیم شاه خیلی است.[راسل کر: ماهیت رابطه شما با جبهه ملی چیست؟ اخیراً شما با آنها ملاقات داشته‌اید؟]
امام: ما با جبهه، هیچ رابطه‌ای نداریم. فقط سنجابی آمد و ما مسائل خودمان را به ایشان نه به عنوان جبهه گفتیم و ایشان هم پذیرفتند.[راسل کر: تعجب می‌کنم؛ آنها در اکثر موارد شما را رهبر می‌دانند؛ رهبر مذهبی و سیاسی. چرا اینقدر فاصله وجود دارد؟]
امام: قضیه فاصله نیست. مرا ملت به رهبری پذیرفته است؛ من رهبر جبهه نیستم؛ رهبر مذهبی که مبنای مذهب بر سیاست است. ایرانی‌ها پذیرفته‌اند؛ و لذا آنها به شما پیش خود گفته‌اند.[راسل کر: رل شما دو گانه است. رهبر شیعه و رهبر سیاسی؛ مبارزه علیه شاه و فاشیستها و نظامیها. اما باید شما در میان همه طبقات دوستانی داشته باشید؛ دارای مناطق نفوذ هستید. اینها اشخاص مهمی هستند؛ باید به آنها قدرت داد. چرا نباید روابط نزدیکتری داشته باشید، با سنجابی و فروهر، که همه در یک جهت با شما حرکت می‌کنند.]
امام: با تمامی اهالی ایران روابط مساوی داریم. برای هیچ رهبر سیاسی و مذهبی، اتصال به یک جبهه خاص درست نیست. با تمام ملت، رابطه را برقرار می‌سازیم. رابطه خاص، مخالف مصالح است.[راسل کر: شما به دوستان سیاسی خوبی احتیاج دارید، و در یک جنگ بسیار سختی به اینگونه افراد احتیاج دارید.]
امام: البته ما به همه افراد سیاسی احتیاج داریم، نیاز داریم. با یک گروه خاصی رابطه نداریم. همه ایران یکدست است، و همه با هم می‌خواهند انجام بدهند، و چون امت می‌خواهد، همه داخل آن هستند و با همراهی هم پیش می‌روند.[راسل کر: برنامه آینده برای مملکت چیست؟ آیا یک برنامه سوسیالیستی است؟]
امام: خیر؛ نه رنگ سوسیالیستی و نه کمونیستی؛ برنامه مستقل مبنی بر عدالت، دموکراسی و قانون اساسی؛ آن هم قانون اساسی خاص خودش...[راسل کر: سوسیالیسم به معنای ما مکتب عمومی است.]
امام: قوانین اسلام اگر عملی شود حاصل آن عدالت اجتماعی است، بدون آنکه مفاسد سایر سیستمها را داشته باشد.[راسل کر: درباره دولت انگلیس چه نظری دارید؟]
امام: نظریات ما، بدبختیهای شرق عمدتاً و ایران خصوصاً از این سه دولت امریکا، انگلیس و شوروی است؛ و اینها هستند که رضاخان و محمدرضا را بر ما مسلط کردند؛ و ما می‌خواهیم از زیر سلطه آنها بیرون بیاییم. ملت قیام کرده است برای خروج از سلطه، چیزی را که یک ملت خواست، عملی خواهد کرد.[راسل کر: ارتباط شما با آفریقای جنوبی و نفت ایران در دنیای سوم چگونه خواهد بود؟]
امام: ما جنگی با ملت انگلیس نداشته و نداریم. این دولتها متعدی هستند. اگر با حس نیت و احترام با ما رفتار کنند، ما هم همین قسم با آنها رفتار خواهیم کرد.پی‌نوشت:
1- راسل کر، نماینده پارلمان انگلیس، مجلس عوام و عضو حزب کارگر، یکی از منتقدین سیاستهای شاه در مورد نقض حقوق بشر و شکنجه زندانیان سیاسی بود.
منبع مقاله :صحیفه امام، ج5، ص 69 تا 72.
