دعوت غير اعضاي خانواده به نماز
نويسنده:محمد وحيدي
1. من به تمام زيارت نامه ها را در مفاتيح جست و جو کردم، تمام چهارده معصوم يکي از گواهي هايي که درباره ي آنها مي دهيم اين است که:
« أشهد أنک قد أقمت الصلاه ؛ گواهي مي دهم که شما اقامه کننده ي نماز بوديد» . (1)
2. حضرت آيه الله وحيد خراساني مي فرمودند : اقامه ي نماز از نظر اهميت ، هم وزن رهبري است . گفتم: چطور؟ فرمودند : براي اين که دو تا « و من ذريتي » (2) در قرآن است . ابراهيم عليه السلام وقتي رهبر شد ؛ گفت: « ومن ذريتي » [ يعني خدايا حالا که من به مقام رهبري و امامت رسيدم فرزندانم نيز به اين مقام برسند ] راجح به نماز هم گفت: « رب اجعلني مقيم الصلوه و من ذريتي » [ يعني خدايا مرا و ذريه ام را از اقامه کنندگان نماز قرار ده ] دو تا « و من ذريتي » از يک حلقوم . يکي براي رهبري نسل خود و ديگري براي اقامه ي نماز . من از اين آيه مي فهمم که احياي نماز با امامت هم وزن است و حق هم هست همين طور مي باشد . (3)
3. حضرت ابراهيم عليه السلام وقتي زن و بچه اش را در مکه گذاشت به خداوند متعال عرض کرد: « ربنا اني أسکنت من ذريتي بواد غير ذي زرع بيتک المحرم ربنا ليقيموا الصلوه » ؛ (4) پروردگارا ! من ذريه و فرزندان خود را به وادي بي کشت و زرعي نزد بيت الحرام تو براي بپا داشتن نماز مسکن دادم .
همه که مکه مي روند، براي حج مي روند ، ابراهيم عليه السلام که به مکه رفت ، عرض کرد خدايا ! من مکه آمدم اما براي حج نيامدم ، [ من براي نماز به مکه آمده ام ] نمي گويد: زن و بچه ام را براي حج به اين بيابان آورده ام که آب وگياه ندارد ! يعني نمي گويد: ( ربنا ليحجونه ) بلکه مي گويد: « ربنا ليقيموا الصلوه » (5)
4. الذين ان مکناهم في الأرض أقاموا الصلوه و آتو الزکوه و أمروا بالمعروف و نهوا عن المنکر » ؛ (6) [ ياران خداوند ] کساني هستند که هرگاه در زمين به آنها قدرت بخشيديم نماز را بر پا مي دارند و زکات را ادا مي کنند و امر به معروف و نهي از منکر مي نمايند .
آنها هرگز پس از به دست آوردن امکانات مادي و ثروت و يا قدرت اجتماعي و رياست و مسئوليت هم چون خود کامگان و جباران . به عيش و نوش و لهو و لعب نمي پردازند ، و در غرور و مستي فرونمي روند بلکه پيروزي ها و موفقيت ها و به دست آوردن مال و ثروت و موقيت هاي اجتماعي را نردباني براي ساختن خويش و ديگران قرار مي دهند آنها پس از قدرت يافتن ارتباطشان با خدا محکم و با خلق خدا نيز مستحکم است ، زيرا « نماز » سمبل پيوند با خالق و « زکات » رمزي براي پيوند با خلق است . و امر به معروف و نهي ا ز منکر بي تفاوت نبودن در برابر ارزش ها و ضد ارزش هاست .
5. « و جعلناهم أئمه يهدون بأمرنا و أوحينا اليهم فعل الخيرات و اقام الصلوه و ايتاء الزکوه و کانوا لنا عابدين » ؛ (7) و آنها را پيشواياني قرار داديم که به فرمان ما ( مردم را ) هدايت مي کردند ، و انجام کارهاي نيک و برپاداشتن نماز و اداي زکات را به آنها وحي مي کرديم و آنها فقط مرا عبادت مي کردند .
اين وحي مي تواند وحي تشريعي بوده باشد؛ يعني ما انواع کارهاي خير و اداي نماز و اعطاي زکات را در برنامه هاي ديني آنها گنجانديم ، و نيز مي تواند وحي تکويني باشد ؛ يعني به آنها توفيق و توان و جاذبه ي معنوي براي انجام اين امور بخشيديم . البته هيچ يک از اين امور جنبه ي اجباري و اضطراري ندارد بلکه تنها آمادگي ها و زمينه ها است که بدون اراده و خواست خود آنها هرگز به نتيجه نمي رسد .
ذکر « اقامه صلوه و اداء زکات » بعد از « فعل خيرات » به خاطر اهميت اين دو برنامه است که نخست به طور عام در جمله ي « فعل خيرات » و بعد به طور خاص بيان شده است . (8)
از اين آيه ي شريفه مي توان استفاده نمود که « اقامه ي نماز » يک الهام و توفيق الهي است .
6. « رجال لا تلهيهم تجاره و لا بيع عن ذکر الله و اقام الصلوه و ايتاء الزکوه » (9) مرداني که نه تجارت و نه معامله ، آنها را از ياد خدا و بر پا داشتن نماز و اداي زکات غافل نمي کند .
7. « و بشر المخبتين - الذين اذا ذکر الله و جلت قلوبهم و الصابرين علي ما أصابهم و المقيمي الصلوه و مما رزقناهم ينفقون » ؛ (10) [ اي رسول ما ] متواضعان و مطيعان را [ به سعادت ابدي ] بشارت ده آنهايي که چون ياد خدا کنند دل هاشان هراسان شود و ( در راه او ) هر چه مصيبت ببينند صبور باشند و نماز بپا دارند و از آنچه روزيشان کرديم انفاق مي کنند .
8. شصت سال تلاش براي احياي نماز جماعت
آيه الله مرعشي نجفي ( 1315 - 1411 ه.ق ) سخت مقيد بود نمازهاي خويش را در وقت فضيلت و با جماعت برگزار کند . در بخشي از يادداشت هايشان چنين نوشته اند : هنگامي که در قم سکونت کردم صبح ها در حرم حضرت معصومه عليهاالسلام اقامه ي جماعت نمي شد و من تنها کسي بودم که اين سنت را در آن جا رواج دادم و از شصت سال پيش به اين طرف صبح زود و پيش از باز شدن درهاي حرم مطهر و زودتر از ديگران مي رفتم منتظر مي ايستادم . اين انتظار گاهي يک ساعت قبل از طلوع فجر بود، تا خدام درها را باز کنند . زمستان و تابستان نداشت. در زمستان ها ، هنگامي که برف همه جا را مي پوشاند، بيلچه اي کوچک به دست مي گرفتم و راه خود را به طرف صحن باز مي کردم تا خود را به حرم مطهر برسانم . در آغاز خود به تنهايي ( در حرم نماز ) مي خواندم ، تا پس از مدتي يک نفر به من اقتدا کرد و پس از آن کم کم افراد ديگري اقتدا کردند و به اين ترتيب نماز جماعت را در حرم مطهر آغاز کردم و تا امروز که شصت سال از آن تاريخ مي گذرد ، ادامه دارد. آهسته آهسته ظهرها و شب ها نيز اضافه شد و از آن پس روزي سه بار در مسجد بالا سر حضرت معصومه عليهاالسلام و صحن شريف نماز جماعت مي خواندم .(11)
9. سؤال: مهماني که به منزل انسان وارد مي شود و اهل نماز هم هست بدون اجازه ي او صبح جهت اداي نماز مي توان او را بيدار کرد يا نه و در اين حکم بين زن و بچه خود انسان و اجنبي فرقي هست يا نه و از حيث امر به معروف و نهي از منکر اگر آنان را بيدار نماييم براي ما مسئوليتي دارد يا نه ؟
جواب: در اکثر موارد ، علم به رضايت بيدار نمودن مسلمان هست . بلي اگر بدانيد که خوابيده به قصد آن که نماز نخواند از باب نهي از منکر با وجود شرايط آن ، بيدار کردن لازم است و هم چنين نسبت به اولاد، بلکه مراقبت بيشتر لازم است .(12)
معرفی پایگاههای اینترنتی
« أشهد أنک قد أقمت الصلاه ؛ گواهي مي دهم که شما اقامه کننده ي نماز بوديد» . (1)
2. حضرت آيه الله وحيد خراساني مي فرمودند : اقامه ي نماز از نظر اهميت ، هم وزن رهبري است . گفتم: چطور؟ فرمودند : براي اين که دو تا « و من ذريتي » (2) در قرآن است . ابراهيم عليه السلام وقتي رهبر شد ؛ گفت: « ومن ذريتي » [ يعني خدايا حالا که من به مقام رهبري و امامت رسيدم فرزندانم نيز به اين مقام برسند ] راجح به نماز هم گفت: « رب اجعلني مقيم الصلوه و من ذريتي » [ يعني خدايا مرا و ذريه ام را از اقامه کنندگان نماز قرار ده ] دو تا « و من ذريتي » از يک حلقوم . يکي براي رهبري نسل خود و ديگري براي اقامه ي نماز . من از اين آيه مي فهمم که احياي نماز با امامت هم وزن است و حق هم هست همين طور مي باشد . (3)
3. حضرت ابراهيم عليه السلام وقتي زن و بچه اش را در مکه گذاشت به خداوند متعال عرض کرد: « ربنا اني أسکنت من ذريتي بواد غير ذي زرع بيتک المحرم ربنا ليقيموا الصلوه » ؛ (4) پروردگارا ! من ذريه و فرزندان خود را به وادي بي کشت و زرعي نزد بيت الحرام تو براي بپا داشتن نماز مسکن دادم .
همه که مکه مي روند، براي حج مي روند ، ابراهيم عليه السلام که به مکه رفت ، عرض کرد خدايا ! من مکه آمدم اما براي حج نيامدم ، [ من براي نماز به مکه آمده ام ] نمي گويد: زن و بچه ام را براي حج به اين بيابان آورده ام که آب وگياه ندارد ! يعني نمي گويد: ( ربنا ليحجونه ) بلکه مي گويد: « ربنا ليقيموا الصلوه » (5)
4. الذين ان مکناهم في الأرض أقاموا الصلوه و آتو الزکوه و أمروا بالمعروف و نهوا عن المنکر » ؛ (6) [ ياران خداوند ] کساني هستند که هرگاه در زمين به آنها قدرت بخشيديم نماز را بر پا مي دارند و زکات را ادا مي کنند و امر به معروف و نهي از منکر مي نمايند .
آنها هرگز پس از به دست آوردن امکانات مادي و ثروت و يا قدرت اجتماعي و رياست و مسئوليت هم چون خود کامگان و جباران . به عيش و نوش و لهو و لعب نمي پردازند ، و در غرور و مستي فرونمي روند بلکه پيروزي ها و موفقيت ها و به دست آوردن مال و ثروت و موقيت هاي اجتماعي را نردباني براي ساختن خويش و ديگران قرار مي دهند آنها پس از قدرت يافتن ارتباطشان با خدا محکم و با خلق خدا نيز مستحکم است ، زيرا « نماز » سمبل پيوند با خالق و « زکات » رمزي براي پيوند با خلق است . و امر به معروف و نهي ا ز منکر بي تفاوت نبودن در برابر ارزش ها و ضد ارزش هاست .
5. « و جعلناهم أئمه يهدون بأمرنا و أوحينا اليهم فعل الخيرات و اقام الصلوه و ايتاء الزکوه و کانوا لنا عابدين » ؛ (7) و آنها را پيشواياني قرار داديم که به فرمان ما ( مردم را ) هدايت مي کردند ، و انجام کارهاي نيک و برپاداشتن نماز و اداي زکات را به آنها وحي مي کرديم و آنها فقط مرا عبادت مي کردند .
اين وحي مي تواند وحي تشريعي بوده باشد؛ يعني ما انواع کارهاي خير و اداي نماز و اعطاي زکات را در برنامه هاي ديني آنها گنجانديم ، و نيز مي تواند وحي تکويني باشد ؛ يعني به آنها توفيق و توان و جاذبه ي معنوي براي انجام اين امور بخشيديم . البته هيچ يک از اين امور جنبه ي اجباري و اضطراري ندارد بلکه تنها آمادگي ها و زمينه ها است که بدون اراده و خواست خود آنها هرگز به نتيجه نمي رسد .
ذکر « اقامه صلوه و اداء زکات » بعد از « فعل خيرات » به خاطر اهميت اين دو برنامه است که نخست به طور عام در جمله ي « فعل خيرات » و بعد به طور خاص بيان شده است . (8)
از اين آيه ي شريفه مي توان استفاده نمود که « اقامه ي نماز » يک الهام و توفيق الهي است .
6. « رجال لا تلهيهم تجاره و لا بيع عن ذکر الله و اقام الصلوه و ايتاء الزکوه » (9) مرداني که نه تجارت و نه معامله ، آنها را از ياد خدا و بر پا داشتن نماز و اداي زکات غافل نمي کند .
7. « و بشر المخبتين - الذين اذا ذکر الله و جلت قلوبهم و الصابرين علي ما أصابهم و المقيمي الصلوه و مما رزقناهم ينفقون » ؛ (10) [ اي رسول ما ] متواضعان و مطيعان را [ به سعادت ابدي ] بشارت ده آنهايي که چون ياد خدا کنند دل هاشان هراسان شود و ( در راه او ) هر چه مصيبت ببينند صبور باشند و نماز بپا دارند و از آنچه روزيشان کرديم انفاق مي کنند .
8. شصت سال تلاش براي احياي نماز جماعت
آيه الله مرعشي نجفي ( 1315 - 1411 ه.ق ) سخت مقيد بود نمازهاي خويش را در وقت فضيلت و با جماعت برگزار کند . در بخشي از يادداشت هايشان چنين نوشته اند : هنگامي که در قم سکونت کردم صبح ها در حرم حضرت معصومه عليهاالسلام اقامه ي جماعت نمي شد و من تنها کسي بودم که اين سنت را در آن جا رواج دادم و از شصت سال پيش به اين طرف صبح زود و پيش از باز شدن درهاي حرم مطهر و زودتر از ديگران مي رفتم منتظر مي ايستادم . اين انتظار گاهي يک ساعت قبل از طلوع فجر بود، تا خدام درها را باز کنند . زمستان و تابستان نداشت. در زمستان ها ، هنگامي که برف همه جا را مي پوشاند، بيلچه اي کوچک به دست مي گرفتم و راه خود را به طرف صحن باز مي کردم تا خود را به حرم مطهر برسانم . در آغاز خود به تنهايي ( در حرم نماز ) مي خواندم ، تا پس از مدتي يک نفر به من اقتدا کرد و پس از آن کم کم افراد ديگري اقتدا کردند و به اين ترتيب نماز جماعت را در حرم مطهر آغاز کردم و تا امروز که شصت سال از آن تاريخ مي گذرد ، ادامه دارد. آهسته آهسته ظهرها و شب ها نيز اضافه شد و از آن پس روزي سه بار در مسجد بالا سر حضرت معصومه عليهاالسلام و صحن شريف نماز جماعت مي خواندم .(11)
9. سؤال: مهماني که به منزل انسان وارد مي شود و اهل نماز هم هست بدون اجازه ي او صبح جهت اداي نماز مي توان او را بيدار کرد يا نه و در اين حکم بين زن و بچه خود انسان و اجنبي فرقي هست يا نه و از حيث امر به معروف و نهي از منکر اگر آنان را بيدار نماييم براي ما مسئوليتي دارد يا نه ؟
جواب: در اکثر موارد ، علم به رضايت بيدار نمودن مسلمان هست . بلي اگر بدانيد که خوابيده به قصد آن که نماز نخواند از باب نهي از منکر با وجود شرايط آن ، بيدار کردن لازم است و هم چنين نسبت به اولاد، بلکه مراقبت بيشتر لازم است .(12)
پی نوشت:
1. محسن قرائتي ، « نماز حقيقت درخشنده » ، سخنراني در پنجمين اجلاس سراسري نماز ، ص 27 .
2. بقره (2) آيه 124 و ابراهيم (14) آيه 40 .
3. نماز حقيقت درخشنده ، سخنراني حجه الاسلام و المسلمين قرائتي ، ص 35 .
4. ابراهيم (14) آيه 37 .
5. ر.ک: نماز و نوسازي معنوي ، اجلاس هفتم نماز ، سخنراني حجه الاسلام و المسلمين قرائتي ، ص 37 .
6. حج (22) آيه 41 .
7. انبياء (21) آيه 73 .
8. تفسير نمونه ، ج 13 ، ص 456 .
9. نور ( 24) آيه 37 .
10. حج (22) آيه 35 .
11. نماز خوبان ، ص 75 ، به نقل از شهاب شريعت ، ص 282 .
12. مجمع المسائل ، ج 1 ، سؤال 410 .
معرفی پایگاههای اینترنتی
تصاوير شخصيت ها
