مترجم : بهروزی
منبع:راسخون
منبع:راسخون
جزر و مدهای خفیف و شدید نوع ویژهای از امواج هستند که با فعل و انفعال ساده و شگفت انگیز جاذبه ایجاد میشوند.
هر کس میداند که ظهور و برنامهی امواج به جاذبهی ماه مربوط است. خوب، این را میدانیم اما هنوز چیزهای زیادی وجود دارند که باید در مورد آنها بدانیم.
امواج واقعاً با اثر متقابل بین کرهی زمین، ماه و خورشید شکل میگیرند. با این که جاذبهی برتر زمین، ماه را در کنترل نگه میدارد اما ماه نیز با جاذبهی چشمگیر خود بر روند و اقدامات کرهی زمین تأثیر میگذارد. اثر جاذبهی ماه بر روی خشکی احساس نمیشود چون به راحتی تسلیم نمیشود اما آب چون نسبت به خشکی جامد، سیالتر و انعطاف پذیرتر است به روش قابل توجهی نسبت به آن واکنش میدهد.
عبارت "جزر و مد شدید" و "جزر و مد خفیف" به نقاط ویژهای در چرخهی ماه اشاره میکنند که در آن موج، بلندترین و کوتاهترین است. این موضوع، به موج بلند و موج کوتاه اشاره نمیکند اما متوسط اندازهی امواج در طول آن دوره است. امواج در جزر و مد شدید، بزرگترین امواج و در جزر و مد خفیف، کوچکترین امواج هستند. انحراف از مقدار متوسط در هر کدام حدود 20 درصد است. بیایید نگاهی به این که چه چیزی موجب این پدیده میشود، بیندازیم.
علل :
جزر و مدهای شدید وقتی ایجاد میشوند که ماه و خورشید و زمین در یک خط قرار میگیرند. به خاطر این قرار گیری و ترتیب، جاذبهی هم خورشید و هم ماه بر یک منطقهی مشابه روی آب عمل میکنند. در نتیجه امواج در طول این دوره، بلندتر از حالت متوسط هستند.
وقتی ماه زاویهی مناسبی با خورشید و زمین میگیرد، اثرات جاذبهی ماه و خورشید با اثر چرخش زمین ترکیب میشود و در جهات مخالف عمل میکند. در نتیجه امواج در طول این دوره کوتاهتر از حالت متوسط هستند. این امواج به عنوان جزر و مد خفیف شناخته میشوند. این پدیده فقط بعد از اولین و سومین ربع ماه و یا فقط وقتی نیمهی ماه آشکار است، اتفاق میافتد.
این پدیدهها فقط بعد از ماه نو و ماه کامل دیده میشوند چون اثر جاذبهی ماه چند روز بعد از مرحله کامل در چرخهی قمری شروع میشود. به همین دلیل است که در تصاویر، ماه کمی جلوتر از وضعیت توصیف شده قرار دارد.
اثر خورشید بر روی امواج ثابت است و شدتش کمتر از اثر ماه است چون ماه از خورشید به زمین نزدیکتر است. این گردش ماه به دور کرهی زمین است که موجب نوساناتی در امواج میشود. در چرخههای گردش ماه به دور زمین، ماه باعث میشود که آب دریا به خاطر جاذبهی آن (از نظر نجومی)، تا حد کمی بلند شود (موج مکزیکی را در نظر بگیرید شاید کمک کننده باشد). موج بلند در منطقهی مخالف ماه، موج مخالف نامیده میشود. این موج به خاطر چرخش زمین ایجاد میشود.