مترجم: سهیلا حاجیزاده
منبع:راسخون
منبع:راسخون
در طول سالهای بسیار، لاستیک مصنوعی به طور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد. دوام آن با لاستیک طبیعی قابل مقایسه میباشد. از طرف دیگر، از نظر قیمت، از لاستیک ارزانتر از لاستیک طبیعی میباشد.
فرایند حرارت زیاد، که لاستیک طبیعی را به یک ماده با ماندگاری زیاد تبدیل میکند، توسط چارلز گویدر در سال 1839 اختراع شد.
امروزه لاستیک یکی از رایجترین و گستردهترین کالای مورد استفاده در سراسر جهان میباشد. این کالا در تولید لاستیک، اسباب بازی، کمر بند و واشر چرمی همراه با بسیاری از وسایل دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. دو نوع از لاستیک موجود میباشد، یکی از آنها لاستیک طبیعی و دیگری لاستیک ساخت دست بشر میباشد. لاستیک طبیعی از ترشحات گیاهان به دست میآید، در حالی که لاستیک نوع ساخت بشر، که به عنوان لاستیک مصنوعی شناخته می‌شود، از محصولات جانبی فراورده های نفتی سنتز میگردد.
اختراع لاستیک مصنوعی
از زمان اختراع وولکانش، لاستیک در مقیاس وسیع در صنایع مورد استفاده قرار میگیرد. همزمان با افزایش ساخت خودرو، تقاضا برای لاستیک نیز افزایش یافته است. بنابراین، مردم به صورت طبیعی شروع به یافتن ترکیب آن کردند. برای این هدف، لاستیک لاستیک به منظور تجزیه حرارت میبیند، و دانشمندان دریافتند که لاستیک حاوی ایزوپروپن میباشد. متیل ایزوپروپن، یک نوع از لاستیک مصنوعی میباشد، که برای اولین بار در سال 1909 توسط یک گروه در حال کار در آزمایشگاه بایر در آلمان سنتز شد.تاریخچهی لاستیک مصنوعی
هر دو جنگهای جهانی یک نقش حیاتی را برای کشورهای مختلف به منظور یافتن گزینههایی فراتر از لاستیک طبیعی ایفا کرده است. در طول جنگ جهانی اول، یک کاهش در دسترس بودن لاستیک طبیعی از کشورهای آمریکای جنوبی و عمدتا برزیل وجود داشت. در طول جنگ، لاستیک به یک کالای ضروری تبدیل شد، و استفاده از آن در هر زمان و مکانی مانند میدانهای جنگ، سکونت گاهها و صنایع مختلف قابل تصور بود.با این حال، نیاز به تاکید بر تولید لاستیک مصنوعی در طول جنگ جهانی دوم وجود نداشت. مزارع جنوب شرقی آسیا تحت کنترل ژاپن بود و نیروهای متحدین در جنگ تقریبا تمام بازار لاستیک طبیعی را تحت کنترل خود داشتند. این باعث میشد که آمریکا گامهای بزرگی را به منظور بهبود تولید خود از لاستیک مصنوعی در یک دورهی کوتاه زمانی بردارد. همزمان با این، آنها کارخانههای تولید کنندهی لاستیک را در آلمان به منظور فلج کردن تولید آنها از لاستیک بونا بنا کردند که از بوتادین و سدیم ساخته میشد.
تولید لاستیک مصنوعی در طول جنگ جهانی دوم افزایش محسوسی یافت، با این حال، تقاضا برای لاستیک مصنوعی حتی پس از پایان جنگ جهانی دوم نیز ادامه داشت. از آن زمان، تلاشهایی به منظور کاهش وابستگی به لاستیک طبیعی انجام شد. در نیمهی دوم قرن بیستم، با بهبود کیفیت، تقاضا برای لاستیک مصنوعی بیش از لاستیک طبیعی رشد کرد. امروزه، نزدیک به دو سوم کل لاستیکهایی که در سراسر جهان مورد استفاده قرار میگیرند، مصنوعی میباشند.
انواع و مصارف لاستیک مصنوعی
انواع مختلفی از لاستیکهای مصنوعی از زمان اختراع لاستیک مصنوعی وجود دارد. در زیر برخی از انواع رایج لاستیکهای مصنوعی که در صنایع مختلف استفاده می‌شود را شرح میدهیم.پلی کلرو پرن (CR): این نوع لاستیک معمولا به عنوان "نئوپرن" نیز شناخته میشوند و مقاومت بیشتری به حرارت همراه با ثبات شیمیایی بهتر نشان میدهند. با توجه به این خواص، این نوع لاستیک در روپوشهای لب تاپ، واشرها، تسمه های فن خودروها و شیلنگها استفاده می‌شود.
استایرن-بوتادین (SBR): این نوع لاستیک مقاومت بهتری به سایش و همچنین فرسودگی و پارگی نشان میدهد، بنابراین در در لاستیکهای اتوبوسها و هواپیما استفاده می‌شود. همچنین در تسمههای نقاله و کف کفشها کاربرد دارد.
دی مونومر اتیلن پروپیلن (EPDM): همراه با مقاومت در برابر گرما و حرارت، این لاستیکها مقاومت خوبی به انواع مواد شیمیایی نشان دادند. بنابراین در جمعکنندههای حرارت موجود در پانلهای خورشیدی، ارتعاش کنندههای مکانیکی، عایق الکتریکی و رادیاتورها استفاده می‌شود.
پلاستیک ای بی اس (NBR): این نوع لاستیکها مقاومت بهتری به مواد شیمیایی نشان دادند. برای تولید دستکشهای آزمایشگاهی و دروپوش های نفت مفید میباشند. همچنین در چرم مصنوعی، تسمههای V و حلقههای O استفاده میشوند.
پلی سایلوکسان (SI): این نوع لاستیکها عایق الکتریکی را فراهم آورده و هدایت حرارتی و شیمیایی پایینی دارد. به عنوان لاستیک سیلیکون نیز شناخته می‌شود، در پوششها به عنوان درزگیر و به منظور ایجاد قالبها مانند آنهایی که در دندانپزشکی استفاده می‌شود، کاربرد دارد.
کلرو ایزوبوتیلن ایزوپرن (CIIR): این نوع لاستیک خواص فیزیکی خوبی داشته و مقاومت به حرارت و هوازدگی را نشان میدهد. به عنوان یک افزودنی در روغنها و سوختها استفاده می‌شود. همچنین در تولید محصولات ورزشی متنوع و تولید آدامس نیز استفاده می‌شود.
پلی اتیلن کلرو سولفونات (CSM): همراه با داشتن مقاومت به مواد شیمیایی و دما، این لاستیکها مقاومت به نور فرابنفش را نیز نشان دادند. این لاستیک در پوششها و همچنین مواد سقف نیز استفاده می‌شود.
پرفلورو لاستومر (FFKM): این لاستیک مقاومت خوبی به مواد شیمیایی و حرارت دارد و در ساخت ویفرهای سیلیکونی استفاده می‌شود، همچنین در پردازشهای شیمیایی و درپوشهای با فشار بالا استفاده می‌شود.
ترموپلاستیک پلی اتر – استر (YBPO): این لاستیک انعظاف پذیری بالایی داشته و مقاومت خوبی به مواد شیمیایی از خود نشان میدهد. به عنوان بافرها و در تولید تسمهها و قالبها نیز استفاده می‌شود.
مصارف دیگر
به غیر از موارد ذکر شده در بالا، برخی مصارف دیگر لاستیکهای مصنوعی شامل:تولید بالنهای هوایی
استفاده در تشکها و بالشها
استفاده در سوخت برای راه اندازی موشکها در جنگ جهانی دوم
به عنوان ضد آب بوده و در تولید قایقهای بادی و لباس های غواصی استفاده می‌شود.
