حقایقی جالب و عملکرد حیاتی دستگاه گلژی

دستگاه گلژی یکی از اندام‏های مهم سلول‏های یوکاریوتیک می‏باشد. عملکردهای متفاوت دستگاه گلژی و فرایندهای مرتبط با کار آن در زیر توضیح داده شده است.
دستگاه گلژی دارای کیسه‏ای از اجسام غشایی به نام سیسترن می‏باشد. تعداد سیسترن یافت شده در یک کیسه‏ی منفرد بین 6 تا 8 تا متنوع می‏باشد. با این حال، آغازیان خاصی وجود دارد که در آن‏ها تعداد سیسترن می‏تواند تا بالای 60 عدد باشد.
دستگاه گلژی که به عنوان جسم گلژی یا ترکیب پیچیده‏ی گلژی نیز شناخته می‏شود، یک اندامک سلولی یوکاریوتی بوده که توسط کامیلو گلژی که یک فیزیکدان ایتالیایی بود در سال 1897 بود، کشف شد. جسم گلژی در سلول‏های گیاهی و حیوانی یافت می‏شود. سیسترن موجود در جسم گلژی از 4 جزء ساختاری تشکیل شده است: سیس گلژی، گلژی داخلی، گلژی میانی و ترانس گلژی. ظاهر سیسترن معمولا با توده‏ای از بادکنک‏های تخلیه شده مقایسه می‏شود. وزیکول‏هایی که گسترش یافته‏اند، از شبکه‏ی آندوپلاسمی وارد پشته‏ای از جسم گلژی شده و به ترانس گلژی می‏رسند. بخش‏های مختلف دستگاه گلژی حاوی انواع متفاوتی از آنزیم‏ها می‏باشد. این آنزیم‏ها به منظور انجام وظایف خاص ایجاد شده‏اند. در این جا برخی فعالیت‏های انجام شده توسط جسم گلژی را شرح می‏دهیم.
عملکرد دستگاه گلژی
دستگاه گلژی یکی از اندام‏های مهم یافت شده در سلول‏های یوکاریوتی می‏باشد. هدایت کربوهیدرات‏ها و پروتئین‏های مورد نیاز بدن به مقصد مناسب کار اصلی این اندامک سلولی می‏باشد. در فرایند هدایت مولکول‏های پروتئین و کربوهیدرات به مقصد مناسب خود، آن‏ها در رابطه با مقصد خود به دقت علامت‏دار می‏شوند. اجازه دهید عملکردهای متفاوت دستگاه گلژی را مورد مطالعه قرار دهیم.
وظیفه‏ی اصلی دستگاه گلژی انجام پردازش پروتئین‏های تولید شده در شبکه‏ی آندوپلاسمی می‏باشد. به غیر از پردازش پروتئین‏ها، دستگاه گلژی آن‏ها را به بخش‏های مختلف سلول‏ها نیز انتقال می‏دهد.
آنزیم‏های گلژی در دیس‏ های غشایی سیسترن قرار دارند. آنزیم‏های موجود در سیسترن انواعی از مواد را از طریق فرایندهای فسفریلاسیون و قندی شدن تغییر می‏دهند.
قندهای نوکلئوتید توسط دستگاه گلژی از سیتوزول وارد شده و قندی شدن و فسفریلاسیون را انجام می‏دهند.
شکستن پروتئین‏ها به بخش‏های فعال و کوچک یک عملکرد مهم انجام شده توسط دستگاه گلژی می‏باشد.
دستگاه گلژی به عنوان یک پلت فرم برای فرایند افزودن گروه‏های سولفات به مولکول‏های پروتئین عمل می‏کنند.
اختلاط مولکول‏های فسفات به درون مولکول‏های پروتئین یکی از عملکردهای مهم دستگاه گلژی می‏باشد.
انجام حمل و نقل چربی‏ها به درون سلول‏ها و تولید لیزوزوم‏ها یکی از وظایف مهم دستگاه گلژی می‏باشد.
دستگاه گلژی یک نقش مهم را در سنتز پروتئوگلیکان‏ها ایفاء می‏کند. پروتئوگلیکان‏ها در ماتریکس خارج سلولی سلول‏های حیوانی یافت می‏شود.
سنتز کربوهیدرات‏ها یکی از وظایف مهمی دستگاه گلژی می‏باشد. سنتز کربوهیدرات شامل تولید پلی ساکاریدها و گلیکوآمینوگلیکانها (GAGs) می‏باشد.
پروتئوگلیکان در دستگاه گلژی از طریق یک فرایند که در آن پلی ساکاریدهای طویل بدون انشعاب و گلیکوآمینوگلیکانها به پروتئین‏ها متصل می‏شوند، تشکیل می‏شود.
گلیکوآمینوگلیکانها با استفاده از آنزیم‏های موجود در جسم گلژی به کمک یک پیوند گسیلور پلیمریزه می‏شوند، این کار به نوبه‏ی خود منجر به سنتز پروتئین‏های هسته‏ای می‏شوند.
سولفاسیون یکی از فرایندهای مهم انجام شده توسط جسم گلژی می‏باشد. سولفاسیون مواد با عبور از طریق لومن دستگاه گلژی با کمک سولفو ترانسفرازها انجام می‏شود.
دستگاه گلژی مانع از آپوپتوز – مرگ سلولی می شود، ژن‏های BCL2 که در دستگاه گلژی وجود دارند نقش مهمی را در جلوگیری از مرگ سلولی ایفاء می‏کنند.
وزیکول‏های یافت شده در دستگاه گلژی عمل انتقال انواع مختلف مولکول‏ها به غشاء سلولی را انجام می‏دهند. وزیکول‏های ترشحی دارای اندازه‏ی بزرگی بوده که این مولکول‏ها را از دستگاه گلژی خارج می‏کنند. وزیکول‏های ترشحی از ترنس جلوی دستگاه گلژی ظهور می‏کنند. وزیکول‏های دریافتی از جسم گلژی در قسمت سیس وارد می‏شوند.
واقعیاتی جالب درباره‏ی دستگاه گلژی
قبلا، دستگاه گلژی به نام‏های مختلف مانند دستگاه Kopsch گلژی، دستگاه Holmgren گلژی و مجراهای Holmgren گلژی شناخته می‏شدند. در نهایت توافق شد که این اندامک سلولی به نام دستگاه گلژی شناخته شود.
در سلول‏های حیوانات، جسم گلژی در زمان میتوز دستخوش فروپاشی قرار می‏گیرد، و در زمان تلوفاز دوباره تشکیل می‏شود. در سلول‏های گیاهی، جسم گلژی دستخوش این نوع دگرگونی نمی شد و بنابراین دست نخورده و سالم باقی می‏ماند.
عملکرد دستگاه گلژی اغلب با کار یک اداره‏ی پست مقایسه می‏شود. دلیل این امر این است که پروتئین‏های موجود در دستگاه گلژی در حال تغییر و درجه بندی بوده و سپس قبل از این که ترشح شوند، بسته بندی می‏شوند.
قبلا، ادعای کامیلو گلژی در رابطه با کشف جسم گلژی مورد توجه محققان دیگر قرار نگرفت. آن‏ها شناسایی جسم گلژی توسط کامیلو گلژی را چیزی جز یک خطای دید در نظر نمی‏گرفتند. اما بعد از چند روز از کشف جسم گلژی توسط کامیلو، اتحادیه‏ی علمی این کشف را پذیرفت.
جسم گلژی نقش مهمی را در بسیاری از عملکردهای مختلف انجام شده توسط سلول ها ایفاء می‏کند. اطلاعات درباره‏ی عملکردهای دستگاه گلژی و واقعیاتی در باره‏ی ساختار آن برخی جزئیات مهم درباره‏ی این اندام سلولی را در اختیار ما قرار می‏دهد.