مؤثرترين راههاي پيشگيري از اسهال
* تغذيه با شيرمادر
• کودکي که در ۶ ماه اول زندگي منحصراً با شيرمادر تغذيه مي شود کمتر به اسهال مبتلا مي شود و در صورت ابتلا ، شدت بيماري در او کمتر است .• خطر ابتلا به اسهال شديد و مرگ و مير ناشي از آن در کودکاني که در ۶ ماه اول زندگي از شيرمادر تغذيه نمي کنند ممکن است تا چندين برابر بيشتر از کودکاني باشد که منحصراً از شيرمادر تغذيه مي کنند .
• تغذيه با شيرمادر از ابتلا به بيماري اسهال جلوگيري مي کند .
• محتويات شيرمادر به مقاومت بدن در مقابل اسهال و ساير بيماريها کمک مي کند . بنابراين کودکي که از شيرمادر تغذيه نمي شود بيشتر در معرض خطر ابتلا به اسهال و ساير بيماريهاست .
* از شيشه ، پستانک و ساير وسايل که ممکن است آلوده و موجب اسهال شوند نبايد استفاده کرد .
• اگر شيرخشک يا شيرگاو براي تغذيه کودک استفاده مي شود بهتر است بجاي شيشه و پستانک از فنجان يا قاشق استفاده شود .
• تغذيه کودک با بطري يا شيشه شيرخوري چون ابتلا به بيماري اسهال را افزايش مي دهد ، لذا به هيچوجه توصيه نمي شود .
* در ۶ ماهه دوم زندگي ، همراه باشير مادر بايد به کودک غذاي کمکي داد .
غذاي کمکي بايد مقوي بوده و بصورت نيمه جامد و پوره تهيه شود . ادامه دادن شيرمادر همراه با غذاي کمکي خطر ابتلا به اسهال شديد و مرگ در اثر اسهال را کاهش مي دهد .
نکات بهداشتي که بايستي هنگام تهيه و خوراندن غذا به کودک رعايت شود .
• قبل از تهيه غذا و قبل از غذا دادن به کودک دستهاي خود را با آب و صابون خوب بشوييد .
• هنگام تهيه غذاي کودک سعي کنيد محل تهيه و ظروف آن تميز و بهداشتي باشد .
• ميوه و سبزي خام را قبل از دادن به کودک با آب تميز کاملاً بشوييد و در صورت امکان ضدعفوني کنيد .
• غذاي کودک را خوب بپزيد و حتي الامکان آن را تازه تهيه کنيد . اگر غذا را نگاه مي داريد آن را در يخچال و يا جاي خنک نگاهداشته و روي آن را بپوشانيد و در صورت عدم وجود يخچال هنگامي که مي خواهيد اين غذا را به کودک بدهيد آن را کاملاً بجوشانيد .
• غذا را با قاشق تميز به کودک بدهيد و از بطري استفاده نکنيد .
* شستن دستها :
• ورود ميکرب از مدفوع به دهان باعث اسهال مي شود . ميکرب از طريق دست ، مواد آلوده و چرک زير ناخنها هم منتشر مي شود . براي پيشگيري از اسهال بايد ورود ميکروب به دهان کودک را متوقف کرد . دستها بايد با آب و صابون بخصوص در موارد زير شسته شوند ؛• بعد از تميز کردن کودکي که مدفوع کرده است .
• بعد از رفتن به توالت
• قبل از آماده کردن غذا
• قبل از خوردن غذا
• قبل از غذا دادن به کودک
معمولاً کودکان دست خود را به دهان مي برند . بنابراين شستن مرتب دستهاي کودک مخصوصاً
قبل از غذا خوردن ضروري است .
* استفاده از توالت بهداشتي :
• يکي از مهمترين اقداماتي که خانواده ها مي توانند براي پيشگيري از انتشار ميکروب و بيماري اسهال به عمل آورند ، دفع صحيح مدفوع در محل مناسب است . اکثر بيماريها ، مخصوصاً اسهال ، از ميکربهاي موجود در مدفوع انسان ايجاد مي شوند . اين ميکروبها از طريق آب ،غذاي آلوده و دستهاي کثيف و غيربهداشتي وارد بدن انسان مي شوند .• براي دفع مدفوع بايد هميشه از توالت بهداشتي استفاده کرد .
• اگر امکان استفاده از توالتهاي بهداشتي وجود ندارد ، بايد تا حد امکان دفع مدفوع در محلي دور از خانه ها ، جاده ها ، منابع آب و محل بازي کودکان باشد . پس از اجابت مزاج بايد مدفوع را دفن کرد .
• برخلاف باور عمومي ، مدفوع کودکان خردسال به مراتب آلوده تر از مدفوع بزرگسالان است . لذا حتي کودکان خردسال نيز بايد از توالتهاي بهداشتي استفاده کنند . اگر کودکان خارج از توالت اجابت مزاج نمايند بايد بلافاصله مدفوعشان جمع آوري شده ، داخل توالت ريخته يا مدفون گردد .
• توالتها بايد بطور مرتب شسته و تميز شوند و در محل سرپوشيده باشند .
• مدفوع حيوانات را بايد از محيط زندگي و منابع آب دور نگهداشت .
* استفاده از آب آشاميدني سالم
• خانواده هايي که از آب لوله کشي سالم استفاده مي کنند کمتر دچار بيماري مي شوند .• خانواده هايي که به آب لوله کشي سالم دسترسي ندارند نيز مي توانند با اقدامات زير از ابتلا به بيماريها بخصوص اسهال پيشگيري نمايند .
۱- چاههاي آب را سرپوشيده نگاه دارند .
۲ - محل مدفوع و فاضلاب ( شامل آب حاصل از شستشوي البسه و ظروف ) بايد حدود ۱۵-۱۰ متر دورتر از منبع آب مصرفي براي پخت غذا ، آشاميدن ، حمام کردن و شستشو نگاهداشته شوند .
۳ - سطلها ، طنابها و کوزه هايي که براي جمع آوري و ذخيره کردن آب استفاده مي شوند بايد پاکيزه نگاهداشته شوند ( براي مثال بجاي اين که سطل را بر روي زمين قرار دهند آن را آويزان کنند ) .
۴ - حيوانات را از منابع آب آشاميدني دور نگهدارند .
- آب را در خانه نيز مي توان تميز نگه داشت اگر :
• آب آشاميدني در بشکه تميز و سرپوشيده ذخيره شود .• براي برداشتن آب از بشکه ، از ملاقه يا ظرف تميز استفاده شود .
• هيچ کس اجازه نداشته باشد که دست خود را وارد منبع آب کند يا مستقيماً از منبع آب بخورد.
• حيوانات خارج از خانه نگهداري شوند .
در صورتي که آب لوله کشي وجود ندارد با جوشانيدن آب مي توان از ابتلا به اسهال و ساير بيماريها پيشگيري کرد .
• آب لوله کشي سالمترين آب آشاميدني است . آب ساير منابع اغلب داراي ميکروب است . حتي آب صاف و زلال نيز ممکن است حاوي ميکروب باشد .
• جوشاندن آب سبب کشته شدن ميکروبها مي شود . بنابراين در صورت امکان آب منابعي مانند نهرها ، چشمه ها ، چاهها ، مخزنها و يا تلمبه هاي عمومي بايد اول جوشانده و قبل از آشاميدن سرد شوند . مخصوصاً جوشاندن آب براي استفاده شيرخواران و کودکان خردسال بسيار مهم است زيرا آنان کمتر از بزرگسالان در مقابل ميکروبها مقاومت دارند .
• ميکروبها توسط مگس پخش مي شوند . پس مانده هاي غذا ، آشغال ، ميوه و سبزيهاي مانده محيط مناسبي براي ازدياد مگس مي باشد .
• زباله هاي خانه را مي توان در گودالي ريخت و روي آن را با خاک کافي پوشاند و يا سوزاند تا از انتشار ميکروبهاي بيماري زا پيشگيري شود .
