علائم اسید اوریک بالا و بهترین راه‌های درمان
در مواقعی که میزان اسید اوریک در خون افزایش می‌یابد، در اصطلاح علمی با عنوان اسید اوریک بالا یا هایپریونیسمی شناخته می‌شود. یک نوع ماده به نام پورین در بدن وجود دارد، که با استفاده از مواد غذایی به بدن می‌رسد یا اینکه بدن آن را تولید می‌کند.
هنگامی که این نوع ماده در بدن تجزیه می‌شود، اسید اوریک در بدن افزایش پیدا خواهد کرد. در مواقعی که اسید اوریک در بدن وجود دارد، از طریق خون به کلیه‌ها منتقل شده و در نهایت توسط ادرار از بدن خارج می‌شود. در کل میزان اسید اوریک تقریباً در ۲۰ درصد افراد بالا است. در ادامه مطالب بیشتری درباره اسید اوریک بالا بیان خواهیم کرد. همراه ما باشید.
علائم اسید اوریک بالا
پورین یک ماده‌ی شیمیایی بوده که به طور طبیعی در بدن یافت می‌شود و همچنین در انواع خاصی از مواد غذایی نیز وجود دارد. بدن اسید اوریک را به عنوان مواد زائد با شکستن پورین تولید می‌کند.سپس اسید اوریک در خون حمل شده و توسط کلیه‌ها تصفیه شده و در نهایت از طریق ادرار حذف می‌گردند. با این حال، در برخی موارد، کلیه‌ها ممکن است نتوانند اسید اوریک را به طور نرمال از بین ببرند و در این‌صورت بدن شروع به تولید مقادیر بیش از حد این ماده خواهد کرد. این امر باعث افزایش سطح اسید اوریک خون می‌گردد.
این وضعیت اسید اوریک بالا از نظر بالینی به عنوان هیپراوریسمی شناخته می‌شود.
اسید اوریک بیش از حد در خون
اگر اسید اوریک خون شما بیشتر از محدوده‌ی نرمال که در زیر ارائه شده باشد، مبتلا به هیپراوریسمی خواهید بود.در مردان: 1/3 – 7 میلی‌گرم بر دسی لیتر
در زنان: 4/2 – 6 میلی‌گرم بر دسی لیتر
در کودکان: 2 – 5/5 میلی‌گرم بر دسی لیتر
علائم هیپراوریسمی
عمدتا، سطوح بالای اسید اوریک مضر نیست. با این‌حال، در برخی موارد، افراد ممکن است هیپراوریسمی را به عنوان نقرس، سنگ کلیه و یا حتی نارسایی کلیوی توسعه دهند. توجه داشته باشید که این بیماری‌ها ممکن است علائم ناخوشایند مختلفی را تحریک کنند.مصرف چه مواد غذایی موجب افزایش سطح اسید اوریک می‌شود؟
انواع مواد غذایی و نوشیدنی‌های مختلف وجود دارد، که هنگام ورود به بدن پورین تولیده می‌کنند و سطح اوریک اسید را در خون افزایش می‌دهند.در پاسخ به این پرسش باید بیان کنیم، بعضی از این مواد عبارت است از:
- انواع مواد غذایی دریایی مانند سالمون، میگو، خرچنگ و…
- گوشت گاو
- جگر
- انواع نوشیدنی‌هایی که سطح فروکتوز در آن‌ها بالا است، مانند نوشیدنی غیرالکلی
خطرات افزایش اسید اوریک بالا
هنگامی که مقدار بسیار بالایی از اسید اوریک در بدن اشخاص انباشته شود، کریستال‌های اسید اوریک را در خون ایجاد خواهد کرد.بعضی از خطرات انباشته شدن کریستال‌های اسید اوریک در بدن عبارت است از:
- در مواقعی که این نوع کریستال‌های اسید اوریک در مفصل‌ها انباشته می‌شود، باعث ایجاد نقرس در بدن فرد خواهند شد.
- کریستال‌های اسید اوریک می‌توانند در کلیه فرد انباشته شوند و انواع سنگ کلیه را ایجاد کنند.
- هنگامی که سطح اسیداوریک در بدن افزایش پیدا می‌کند و درمان نمی‌شود، بیماری‌های مختلفی را در مفصل‌ها، استخوان، کلیه و قلب فرد ایجاد خواهد کرد.
- انواع آزمایش‌های مختلف نشان داده است که دیابت نوع ۲ در ارتباط با سطح بالای اسید اوریک در بدن است.
- همچنین فشار خون و کبد چرب هم ارتباط مستقیمی با اسید اوریک بالا دارد که با استفاده از آزمایشات مختلف تشخیص داده می‌شود.
همچنین اسید اوریک بالا می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری نقرس را در فرد افزایش دهد. بیماری نقرس یک نوع آرتروز شدید است که مفاصل را دچار التهاب می‌کند.
این نوع بیماری بسیار دردناک است و درد ناشی از آن معمولاً از انگشت شصت پا آغاز می‌شود. از علائم شایع این نوع بیماری، متورم شدن مچ دست و پا است. بیماری نقرس در اثر انباشته شدن اسید اوریک به شکل کریستال در انواع مفاصل ایجاد می‌شود.
این نوع بیماری که در اثر بالا رفتن سطح اسید اوریک در خون اتفاق می‌افتد، در مردان بیشتر از زنان دیده می‌شود. فردی که به بیماری نقرس مبتلا می‌شود ممکن است که در ابتدا هیچ گونه علائم اسید اوریک بالا و درد‌های مفصلی را نداشته باشد، اما با مرور زمان درد‌ها در ناحیه مفصل شروع خواهد شد و بیماری پیشرفت می‌کند.
علائم اسید اوریک بالا در خون
هر نوع اختلال و بیماری در ابتدا ممکن است که در بدن فرد هیچ گونه علائمی را از خود نشان ندهد.اما در کل بعضی از علائم اسید اوریک بالا در خون عبارت است از:
- بی‌حوصلگی
- احساس خستگی
- گرفتگی در نواحی مختلف پا‌ها
- کاهش اشتها
- سر درد
- حالت تهوع
- استفراغ
- کاهش سطح تمرکز
- احساس درد در مفاصل
سنگ کلیه
سنگ کلیه توده‌های سخت تشکیل شده توسط تجمع محصولات زائد در خون می‌باشد. هنگامی‌که سطوح اسید اوریک بالا رفت، آن‌ها به صورت رسوبات شبیه با سنگ و سخت درون کلیه‌ها تشکیل می‌شوند.سنگ کلیه تا زمانی‌که این سنگ‌ها به درون حالب و مثانه حرکت نکنند، هیچ خطری ندارند. علائمی که رخ می‌دهد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درد شدید که به صورت ناگهانی شروع می شود. این درد معمولا در قسمت کمر و یا اطراف شکم ایجاد می‌شود.
درد در نواحی مانند کشاله‌ی ران یا بیضه‌ها
درد ممکن است برای چند دقیقه و یا ساعت‌ها طول بکشد، و در برخی فواصل زمانی هیچ دردی احساس نشود.ادرار دردناک که ممکن است همراه با احساس سوزش باشد و یا اینکه نباشد.
ادرار غیر طبیعی، بدبو، تیره، قرمز، قهوه‌ای و یا صورتی تهوع، استفراغ و در صورت عفونت تب نیز بروز می‌کند.
تکرر ادرار و افزایش میزان ادرار
نارسایی مزمن کلیه
اسید اوریک بالا در خون ممکن است باعث بروز سنگ کلیه گردد که باعث بروز بیماری شدیدتری به نام نارسایی مزمن کلیه می‌شود. در این شرایط، کلیه‌ها به تدریج توانایی تصفیه‌ی مواد زائد خون را از دست می‌دهند.این علائم معمولا در زمانی که بیماری پیشرفت کرد، مشاهده می‌شود. در معاینات معمول پزشکی، موارد نارسایی مزمن کلیوی معمولا تشخیص داده می‌شود.
در این شرایط علائم زیر رخ می‌دهد:
تورم اندام‌ها، خارش و خشکی پوست، ضعف، خستگی، از دست دادن اشتها، کاهش وزن ناخواسته، سردرد، تهوع، مشکلات تنفسی، وجود خون در ادرار، فشار خون بالا، مشکلات مربوط به خواب، کاهش ادرار، مشکلات شناختیمیزان متوسط اسید اوریک در خون
وجود میزان اندکی از اسید اوریک در خون هر فردی طبیعی خواهد بود. در کل اگر سطح اسید اوریک در خون بالاتر یا پایین‌تر از سطح متوسط باشد، نشان‌دهنده اختلالات و بیماری‌های گوناگونی خواهد بود.در صورتی که اسید اوریک بالا در خون زود تشخیص داده شود، مشکلات ناشی از آن کمتر خواهد بود و راه‌های درمان هم آسان‌تر خواهد شد. میزان متوسط اسید اوریک در بدن مردان از 2.5 تا ۷ میلی گرم است و این میزان در زنان از 1.5 تا ۶ میلی گرم خواهد بود. اما در کل میزان استاندارد اسید اوریک در خون باید در محدوده 3.8 تا 3.6 میلی گرم قرار داشته باشد.
دلایل افزایش سطح اسید اوریک در بدن
در بیشتر اوقات با توجه به اینکه کلیه‌ها عمل دفع اسید اوریک را به صورت منظم انجام نمی‌دهند، باعث می‌شوند که میزان اسید اوریک خون بالا برود. بسیاری از دلایل وجود دارد که باعث ایجاد اختلال در فرایند دفع کردن اسید اوریک می‌شود.مثلاً وزن اضافه، استفاده از غذا‌ها و نوشیدنی‌هایی که سطح پورین در آن‌ها بالا است، مبتلا شدن به دیابت، استفاده از نوشیدنی‌های الکلی و… باعث بالا رفتن میزان اسید اوریک در خون می‌شود. هر یک از افراد می‌توانند قبل از بالا رفتن اسید اوریک در خون و انجام دادن درمان اسید اوریک بالا، مراقبت‌های لازم را انجام دهند تا بدن آن‌ها با هیچ گونه مشکلی مواجه نشود.
راه‌های درمان اسید اوریک بالا
برای اینکه سطح اسید اوریک در بدن بالا نرود و انواع بیماری‌های مربوطه نیز کاهش یابد، فرد باید اقداماتی که موجب افزایش این ماده در خون می‌شود را کاهش دهند. البته با دستور پزشک هم می‌توان از دارو‌هایی مناسب استفاده نمود، اما رعایت رژیم غذایی و مراقبت‌های ویژه در این زمینه مهم‌تر است.برخی از راه‌های درمان عبارت است از:
- کاهش وزن با استفاده از روش‌های اصولی و سپس کنترل نمودن آن
- کاهش مصرف دارو‌هایی که میزان اسید اوریک را در خون بالا می‌برد، مانند آسپرین، دیورتیک، سیکلوسپورین و… اما در مواقع ضروری این نوع دارو‌ها را باید تحت نظر پزشک متخصص مصرف شوند.
- اجتناب از نوشیدنی‌های الکلی
- کم کردن میزان مصرف غذا‌هایی که سطح اسید آمینه بالایی دارند
- نوشیدن آب کافی در طول شبانه روز
- خودداری از نوشیدنی‌های شیرین
- برای درمان اسید اوریک بالا، مصرف چربی‌ها را در رژیم غذایی خود کاهش دهید. زیرا استفاده بیش از حد چربی، مانع دفع اسید اوریک از بدن خواهد شد.
- توصیه می‌شود در طول هفته به مدت ۳ روز ورزش کنید. پیاده روی و شنا کردن از بهترین ورزش‌ها برای کاهش دادن سطح اسید اوریک در بدن است.
نکاتی مهم پیش از انجام دادن آزمایش اسید اوریک
برای اینکه سطح اسید اوریک در بدن افراد به صورت دقیق تشخیص داده شود، تعدادی از نکات مهم وجود دارد که فرد قبل از انجام دادن آزمایش باید آن‌ها را رعایت کند.این نکات عبارت است از:
- زمانی که قصد دارید آزمایش دهید، تقریباً ۴ ساعت قبل از آن ناشتا باشید.
- از خوردن هر گونه دارویی قبل از آزمایش، خودداریی کنید.
- پیش از آزمایش دادن هیچ گونه مواد غذایی حاوی پروتئین مصرف نکنید.
- چند روز قبل از اینکه آزمایش اسید اوریک بالا را انجام دهید، رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- از انجام دادن ورزش‌های سنگین قبل از آزمایش پرهیز کنید.
آزمایش‌های مربوط به اسید اوریک
یکی از آزمایشاتی که میزان اسید اوریک را در بدن اندازه‌گیری می‌کند، تست آنالیز ادرار است. با استفاده از این نوع آزمایش انواع اختلالات موجود در کلیه و ادرار نشان داده خواهد شد.آزمایشاتی مانند آزمایش ادرار رندوم و آزمایش ۲۴ ساعته، می‌توانند برای تشخیص دادن میزان اسید اوریک در خون استفاده شوند. این نوع آزمایشات را باید با تجویز دکتر انجام داد و سطح بالا، متوسط یا پایین اسید اوریک در بدن را باید پزشک متخصص تشخیص دهد.
نحوه تشخیص اسید اوریک بالا
برای فرد هنگامی که به پزشک متخصص مراجعه می‌کند، با توجه به علائمی که دارد آزمایشاتی تجویز خواهد شد. بعد از انجام دادن آزمایش، میزان اسید اوریک در داخل خون او اندازه‌گیری می‌شود و سپس پزشک متوجه اسید اوریک بالا خواهد شد.با توجه به اینکه افزایش اسید اوریک در بدن بر روی کدام قسمت‌هایی از بدن تأثیر گذاشته است، دارو‌های مخصوص تجویز می‌شود. برای کاهش سطح اسید اوریک در بدن، فرد باید تمام مراقبت‌های لازم را انجام دهد تا میزان اسید اوریک در بدن او کاهش یابد.
انواع درمان خانگی برای کاهش میزان اسید اوریک خون
برخی از مواد غذایی که به صورت طبیعی در بدن میزان اسید اوریک را کاهش می‌دهد، عبارت است از:
- کنگر: مصرف کنگر انواع مواد معدنی، ویتأمین‌ها، پروتئین، فیبر و آنتی اکسیدان‌ها را برای بدن فراهم می‌کند. کنگر می‌تواند انواع مواد سمی و اسید اوریک را از طریق کلیه‌ها دفع کند و از انباشته شدن آن در بدن خودداری کند.
- آب: هنگامی که فرد در طول شبانه روز ۲ تا ۴ لیتر آب مصرف کند، عمل دفع کردن مواد سمی از جمله اسید اوریک از کلیه‌ها به راحتی انجام می‌شود. باید به این مورد نیز توجه کرد که به جای آب از هیچ نوع نوشیدنی دیگر استفاده نکنید.
- شیر کم چرب: مصرف شیر کم چرب در طول شبانه روز، جذب شدن اسید اوریک در کلیه را کاهش می‌دهد و در مقابل دفع کردن آن را آسان‌تر خواهد کرد. همچنین هر فردی به جای شیر از انواع لبنیات کم چرب دیگر هم می‌تواند استفاده نماید. بنابراین لبنیات کم چرب نیز می‌توانند اسید اوریک بالا را در خون کنترل کنند.
- سیب و سرکه سیب: مصرف سیب در طول شبانه روز، محیط قلیایی و اسیدی را کنترل می‌کند و در این صورت به دفع شدن اسید اوریک کمک خواهد کرد.
- عسل و لیموترش: PH این مواد منفی است؛ به همین دلیل برای دفع اسید اوریک از بدن بسیار مفید خواهند بود. با ورود عسل و لیموترش به بدن، یک نوع محیط آلکانی در داخل بدن ایجاد می‌شود که اسید اوریک را از بدن به خوبی دفع می‌کنند.
مترجم بخشی از متن :سهیلا حاجیزاده
با تلاش بخش سلامت پرتال فرهنگی راسخون
منبع:راسخون
