احکام تنظیم خانواده از منظر آیت الله العظمی مکارم شیرازی(حفظه الله)

وازکتومي (بستن لوله مردان)

سوال: آيا عمل بستن لوله مردان_ وازكتومي در مواردي كه طرفين تمايلي به داشتن فرزند ديگري ندارند مجاز مي باشد؟
پاسخ معظم له: براي جلوگيري از انعقاد نطفه هر وسيله مشروعي كه بي ضرر باشد و باعث نقص مرد يا زن نشود يعني مرد يا زن براي هميشه از قابليت توليد مثل ساقط نگردند، ذاتاً مجاز است ولي اگر مستلزم نظر و لمس نامشروع مي باشد، تنها در صورت ضرورت فردي يا اجتماعي جايز است.

حکم راههاي جلوگيري از بارداري

سوال: بهترين راه براي جلوگِيري از بارداري از نظر اسلام کدام است؟
پاسخ معظم له: براي جلوگيري از انعقاد نطفه هر وسيله مشروعي كه بي ضرر باشد و باعث نقص مرد يا زن نشود يعني مرد يا زن براي هميشه از قابليت توليد مثل ساقط نگردند، ذاتاً مجاز است ولي اگر مستلزم نظر و لمس نامشروع مي باشد، تنها در صورت ضرورت فردي يا اجتماعي جايز است.

عمل وازکتومي

سوال: بسمه تعالي با عرض سلام اينجانب و همسرم داراي دو فرزند هستيم و تمايلي براي بچه دارشدن مجدد نداريم با توجه به اين كه مصرف قرص هاي بارداري براي زنان نيز ايجاد اشكال مي كند مي توانم خود را با عمل وازكتومي عقيم نمايم يا خير؟
پاسخ معظم له: هرگاه قابل برگشت باشد مانعي ندارد

بستن لوله های رحم

سوال: ضمن عرض سلام آيا بستن لوله هاي رحم اشكال شرعي دارد؟با توجه به اينكه 15 درصد افراد پس از باز كردن مجدد لوله ها حامله ميشوند و در بقيه افراد نيز با روش ivf امكان حاملگي به طور صد در صد وجود دارد.
پاسخ معظم له: در صورتيكه سبب عقيم شدن دائم نباشد اشكالي ندارد ولي اگر نظر و لمس حرام در آن صورت گيرد بايد تنها در مواقع ضرورت اين كار انجام شود.

جلوگیری که مسلتزم لمس و نظر حرام است

اجبار زن به جلوگیری توسط مرد

سوال: خانمى براى جلوگيرى از باردارى مى خواهد دستگاه بگذارد و براى اين كار دكتر زن بايد به عورت او نگاه كند دست بزند.با توجّه به اين دو نكته غير مجاز و اين كه جلوگيرى از باردارى معالجه نيست، آيا اين كار جايز است؟
پاسخ معظم له: اگر ضرورت فردى يا اجتماعى نباشد جايز نيست و در صورت ضرورت (به تشخيص اطباى مورد وثوق) جايز است.

بستن لوله های رحم

سوال: بستن لوله هاى رحم به منظور جلوگيرى از حمل چه حكمى دارد؟
پاسخ معظم له: تا ضرورتى نباشد جايز نيست.

بستن لوله های رحم به خاطر بیماری

سوال: بستن لوله هاى رحم از نظر شرع مقدّس اسلام در بيماريهاى مختلف چه حكمى دارد؟
پاسخ معظم له: هرگاه قابل بازگشت نباشد جايز نيست و در صورت قابل بازگشت بودن جايز است (مشروط بر اين كه موجب لمس و نظر حرام نشود) ولى در موارد ضرورى جايز است.

جلوگیری به وسیله «آی یو دی»

سوال: در مورد استفاده از «آى يو دى» كه اثر آن جلوگيرى از لانه گزينى نطفه بسته شده است آيا جواز شرعى وجود دارد يا خير؟
پاسخ معظم له: هرگاه موجب لمس و نظر حرام نشود مانعى ندارد، مگر اين كه ضرورت فردى يا اجتماعى ايجاب كند.

بستن لوله ها بدون اجازه شوهر

سوال: آيا زن بدون اجازه شوهر مى تواند اقدام به بستن لوله بنمايد؟
پاسخ معظم له: اگر ضرورتى نباشد جايز نيست.

زن و مردی که توانایی انعقاد نطفه سالم را ندارند

سوال: در مواردى كه حاصل حاملگى جنينهاى داراى نقص در خلقت يا بيمارى ژنيتيكى است، آيا مى توان با بستن لوله هاى زن يا مرد اقدام به جلوگيرى از حاملگى بعدى كرد؟
پاسخ معظم له: هرگاه خوف ضرر و خطر قابل ملاحظه اى هرچند نسبت به بچّه وجود داشته باشد جايز است.

اولویت زن یا مرد برای بستن لوله

سوال: در صورتى كه بستن لوله هاى زن يا مرد اجازه داده شود حقّ تقدّم با كدام يكى است؟
پاسخ معظم له: در شرايط مساوى بعيد نيست مرد مقدّم باشد.

بستن لوله به خاطر خطرات جدی بارداری

سوال: با توجّه به منابع علمى پزشكى معتبر در مورد مادرانى كه بيش از پنج زايمان داشته اند و داراى سنّ بالاتر از 35 سال مى باشند مبنى بر اين كه اگر حامله شوند در معرض خطرات جسمى قرار دارند، آيا مجاز به بستن لوله هاى رحم هستند؟
پاسخ معظم له: چنانچه خطر قطعى يا به احتمال قابل ملاحظه اى باشد جايز است.

اجبار پزشکان به عقیم سازی

سوال: پزشكى كه در استخدام دولت مى باشد، بفرماييد:
الف) اگر از طرف دولت موظّف شد براى كنترل مواليد، مردان و زنان را عقيم سازد چه تكليفى دارد؟
ب) اگر طبيب را براى انجام اين كارها مجبور نمودند در چه مرحله اى از اجبار، چنين اقدامى براى وى معصيت محسوب نمى گردد؟
ج) آيا در مورد اجبار، ضمانى هم به عهده طبيب خواهد آمد؟
پاسخ معظم له:
الف) هرگاه كارشناسان متديّن ضرورت اين كار را تصديق كنند مانعى ندارد.
ب) اگر منظور از اجبار اين است كه شغل خود را از دست مى دهد، نبايد تن به كار حرام بدهد.
ج) طبيب در اين حال ضامن است.

ترویج جلوگیری به منظور کنترل جمعیت

سوال: تبليغ و ترويج مردم مسلمان ايران در امر جلوگيرى و كنترل جمعيّت به عنوان يك كار فرهنگى، اقتصادى و اجتماعى جامعه ايرانى در منابر و محافل دينى، شرعاً چه حكمى دارد؟ آيا خلاف شرع است (بدون اين كه كسى ما را وادار سازد و اين را تشخيص شخصى دانسته و انجام دهيم)؟
پاسخ معظم له: در صورتى كه اهل خبره و كارشناسان متديّن، مسأله كنترل و محدود ساختن مواليد را يك ضرورت اجتماعى تشخيص دهند، شرعاً مى توان به طور موقّت با آن موافقت كرد و يا در صورت لزوم به طور حساب شده از آن تبليغ نمود. در ضمن بايد توجّه داشت كه افزايش نسل به عقيده هيچ كس جزء واجبات نيست و بنابراين محدود ساختن، حرام نمى باشد، مگر در مناطقى كه تغيير بافت جمعيّتى به زيان مسلمين يا پيروان مكتب اهل البيت(عليهم السلام) باشد كه در چنين مواردى بايد برنامه كنترل مواليد تعطيل شود. در ضمن بايد در موارد كنترل جمعيّت به جاى افزايش كمّى به سراغ افزايش كيفى رفت، تا مسلمانانى عالم تر و كارآمدتر به جامعه اسلامى تحويل داده شود و عزّت و عظمت مسلمين حفظ شود و نيز بايد توجّه داشت كه در مواردى كه طبق تشخيص اهل خبره متعهّد، كنترل جمعيّت ضرورى است، بايد حتماً از وسايل مشروع استفاده كرد، نه از وسايل نامشروعى مانند سقط جنين و امثال آن.

عقیم کردن توسط پزشک

سوال: هرگاه پزشك مرد يا زنى را عقيم كند، آيا بايد ديه بپردازد؟
پاسخ معظم له: ديه ندارد. ولى اگر قابل بازگشت نباشد، شرعاً جايز نيست.
منبع:www.makaremshirazi.org
/س