کتاب شناسی غدیر(9)

( م )
بحث غدير خم (نيرى ) = بحث غدير خم از نظر قرآن شريف (فارسى , چاپى )
ثنوى غديرية (شهرستانى ) = غديريه (فارسى , چاپى )
228 مجلس يوم الغدير فى امامة على بن ابى طالب (ع ) (عربى , خطى )
عراقى (ابوطالب , فارس , زيدى ) م قرن 6ق .
نام اين كتاب در <مطلع البدور>آمده است .
حاضرات مهرجان الغدير, 3ج = مهرجان الامام على (ع ), 3ج (عربى , چاپى )
229 مسألة فى الجواب عن الشبهات الوراردة لخبر الغدير (عربى , چاپى )
سيد على بن حسين موسوى (سيد مرتضى , علم الهدى ) م 436ق .
تحقيق : سيد احمد حسينى (اشكورى ).
دارالقرآن الكريم , قم , سال 1405ق , 1363 .
وزيرى , 4ص .
نكته قابل توجه :
چاپ معرفى شده در ضمن كتاب <رسائل الشريف المرتضى >و درج 3ص 251ـ 254آمده است .
سألة فى معنى من كنت مولاه (نحوى ) = مسألة فى معنى من كنت مولاه فعلى مولاه (عربى , چاپى )
محمد بن موسى نحوى (ابوجعفر, رامى ) م قرن 5ق .
دارالمورخ العربى , بيروت , چاپ اول , سال 1414ق , 1993م .
وزيرى , 2 .
الذريعة ج 20ص 394ش 3632.
];ك ك فهرست نسخه هاى خطى مجلس (سابق ) ج 7ص 30مجموعهء 8ش 5
فهرست نسخه هاى خطى كتابخانهء عمومى آية الله مرعشى نجفى ج 1ص 283مجموعهء 255ش 8
در اين كتاب ثابت شده كه كلمهء <مولى >در حديث پيامبر (ص ) به معنى اولى به تصرف است و اين كتاب جواب ازسؤال شخصى به نام ابوابراهيم است .
نكات قابل توجه :
1 نام كتاب در الذريعه <مسألة فى معنى من كنت مولاه >و در فهرست نسخه هاى خطى كتابخانهء عمومى آية الله مرعضى نجفى <معنى المولى >و در چاپى آن <فى معنى من كنت مولاه فعلى مولاه >آمده است .
2 نسخه اى كه از اين كتاب در كتابخانهء آية الله مرعشى موجود است در اين مجموعه اى از كتب و رساله هايى است كه اكثراً مناظره اى و تعدادى از كتب شيخ مفيد كه كلاً 206برگ است و در تاريخ 1056ق نوشته شده , و اين كتاب درورقهاى 79و 80است . اين نسخه در الذريعه نيز معرفى شده است .
3 نسخه اى كه در كتابخانهء مجلس سابق است در ضمن مجموعه و از جمله كتب امام جمعهء خوئى است .
4 چاپى كه از اين كتاب معرفى شده در ضمن كتاب <الغدير فى التراث الاسلامى >استاد فقيد سيد عبدالعزيزطباطبائى است كه بعد از ياد آورى كتاب و مشخصات آن عيناً به چاپ رسيده و تمام مشخصات چاپ با كتاب نامبرده توافق دارد.
231ـ معاً فى الغدير (عربى , چاپى )
محمد باقر بن محمد اسماعيل انصارى (زنجانى , خوئينى ).
انتشارات انصاريان , قم , چاپ اول : 1416ق , 1375ش .
اين كتاب ترجمه عربى كتاب <خطابهء غدير>از مؤلف است . كتابشناسى اين كتاب عيناً همان كتاب است , بجزترجمهء فارسى خطبهء غدير كه حذف گرديده است .
لمعصومون الاربعة عشر, ج 2(ع ) (كاظمى ) = من كنت مولاه فهذا على مولاه , ج 1(عربى , چاپى )
عنى حديث الغدير (خسرو شاهى (= اهداء الحقير فى معنى حديث الغدير (عربى , چاپى )
];ّّعنى المولى (نحوى ) = مسألة معنى من كنت مولاه فعلى مولاه (عربى , چاپى )
232 ملاحقة البدرى فى انكاره لبيعة الغدير (عربى , چاپى )
رقعى , 43ص .
كتاب است در اثبات ولايت ائمه (ع ) و به عنوان جواب شخصى بنام بدرى است كه با انكار بيعت غدير خواسته ءمسئله خلافت به صورت شورى را مطرح كند. در اين كتاب مسئلهء ولايت , امامت و بيعت , و مسائل اجتماعى وجوانب آنها بررسى شده و مغالطه هاى خصم مورد نقد قرار گرفته و كتابى است كلامى .
عناوين كتاب ـ پس از ترجمه ـ چنين است :
مقامات اهل بيت (ع ), ولايت در اصل از آن خداست , با بيعت تسلط ايجاد نمى گردد, اساس حكومت حكم عقل است , بيعت تأكيد در تعهد است , آزادگى فردى كلامى است شعارى , شورى و نص , مفاد آيهء قضاء, انكار او نسبت به خليفه بودن على (ع ) بر امت , استخلاف به نماز على (ع ), عقايد شيعه وحى الهى است , نه منشأ گرفته از فكر كلسيا,يوسف عبد مملوك نبوده , ولايت تشريعى از آن خداست , ولايت فقيه , والى شدن در قضاوت با بيعت نيست , اهل استنباط, حقيقت ولايت , بيعت غدير اجازه و روايت است .
233 ملحمة عبدالغدير (عربى , چاپى )
محمد جابرعاملى .
بيروت , سال 1365ق , 1945م .
لحمة عيد الغدير (لبنانى ) = عيد الغدير (عربى , چاپى )
لحمة الغدير (لبنانى ) = عيدالغدير (عربى , چاپى )
234 ملخص الغدير (اردو, چاپى )
شاهد زعيم فاطمى (پاكستانى , ملتانى ) م 408ق .
];ّّنكته قابل توجه :
مؤلف كتاب ابتدا از عامه بود, پس از هدايت كتب بسيارى براى تشيع تأليف نموده است و همچنين مناظرات بسيارى نيز داشته , تا در سال 408قمرى خواهرش او را مسموم نموده است .
نبع الغدير (رضوى ) = خطبة الغدير, منبع الغدير (اردو, چاپى )
235 من روى حديث غدير خم (عربى , خطى )
محمد بن عمر جعابى (ابوبكر, ابن الجعابى , تميمى , بغدادى ) م 355ق .
رجال النجاشى ص 395ش 1055
بحار الانوار ج 37ص 157
الغدير ج 1ص 153ش 3
چنانچه در <مناقب آل ابى طالب >ابن شهر آشوب ج 3ص 25آمده :
در اين كتاب حديث غدير با صد و بيست و پنج يا هشتاد طريق آمده است .
همچنين در <الغدير>از قول سروى در <مناقب >ج 1ص 529همين را نقل نموده , و از <ضياء العالمين >آورده كه جعابى در كتابش <نخب المطالب >از صد و بيت و پنج طريق حديث غدير را آورده است .
نكات قابل توجه :
1 احتمال مى رود نام كتاب <نخب المناقب >باشد, و چون سند قطعى يافت نشد در حد احتمال است . موارديكه اين نام در آنها آمده عبارتنداز: مورد بالا (علامهء امينى از <ضياءالعالمين >), الغدير ج 1ص 17
اگر هم كتابى با اين نام <نخب المناقب ) غير از همين كتاب (من روى حديث غدير خم ) باشد نمى توان آن را در كتب غدير نام برد, چرا كه مستقل بودن آن ثابت نيست و شايد بخشى از آن در غدير است .>
2 كليهء كتب رجالى تصريح به دقت و حفظ فوق العادهء مؤلف نموده اند. آمده كه او در بغداديون به حفظ حديث مشهور بوده است . براى آدرسهاى رجالى به كتاب <الغدير فى التراث الاسلامى >ص 51و 52مراجعه شود.
3 مؤلف كتاب ظاهراً شيعه است , چنانچه در <الانساب >سمعانى ج 2ص 65آمده است .
همچنين مؤلف شاگرد ابن عقده و استاددار قطنى است .
];ّّ4 در كتاب <مناقب >ابن شهر آشوب مورد ياد شده با اينكه نام مؤلف آمده و فرموده كه او از صد و بيست و پنج طريق حديث غدير را نقل نموده , ولى نامى از تأليف او در اين باره نبرده است . همچنين اينكه جعابى حديث غدير رابا طرق مختلف نقل نموده در <الغدير>از قول سروى در <مناقب >ج 1ص 529دارد: از صد و بيست و پنج طريق , و ازقول الصاحب الكافى كه او گفته : هفتاد و هشت صحابى , آمده است .
5 نام مؤلف در اكثر رجال عامه ابن الجعابى و گاهى جعابى آمده است .
6 در تراثنا شمارهء 26(عبدالجبار رفاعى ) ص 152ش 1270از اين كتاب با اضافه كلمهء <كتاب >به اول نام آن يادنموده است , كه ظاهراً منشأ آن كلام نجاشى است .
اين كلمه (كتابى ) اضافى است , چرا كه نجاشى در ابتداى اكثر بلكه تمام اسامى كتب اين كلمه را مى آورد.
236 من روى حديث غدير خم (عربى , خطى )
محمد بن عبدالله شيبانى (ابوالفضل , بغدادى ) م 387ق .
رجال النجاشى ص 396ش 1059
تاريخ دمشق (ابن عساكر) ج 15ص 548
الغدير ج 1ص 154ش 6
طبقات أعلام الشيعة (قرن چهارم ) ص 280
معجم رجال الحديث ج 16 244ش 11115
نكات قابل توجه :
1 شيخ طوسى در <الفهرست >ص 140ش 600دارد جمعى از اصحاب كتب مؤلف را براى او روايت نموده اند وسپس نام چند كتاب را برده و گفته <... و غير ذلك >و در معجم رجال الحديث از قول ابن غضائرى آمده كه كتابهايش راديده است .
2 مؤلف كتاب شاگرد بزرگان شيعه امثال كلينى , و نيز معاصر بلكه استاد بزرگانى ديگر امثال نجاشى بوده است .
3 در تراثنا شمارهء 26(عبدالجبار رفاعى ) شمارهء 26ص 152ش 1271نام كتاب با اضافهء كلمهء <كتاب >در ابتداى همين نام (من روى حديث غدير خم ) آمده است و ارجاع به رجال النجاشى و الغدير داده است ولى در رجال النجاشى كلمهء <كتاب >اضافه شده است , چرا كه روش نجاشى در رجالش بر اين است كه اين كلمه را در ابتداى هر];ّّكتابى مى آورد.
237 منشور غدير (اردو , چاپى )
سيد محمد هندى (مولوى ) م 1329ق , 1911م .
لكنهو (هند), سال 1329ق .
؟, 433ص .
اين كتاب منظومه است .
نكته قابل توجه :
چاپ معرفى شده سنگى است .
238 منشور مقدس ولايت (فارسى , چاپى )
بيانات : سيد ابراهيم ميلانى .
بقلم : محمد مقيمى .
انشارات معراجى , تهران , حدود سال 1351ش .
وزيرى , 388ص .
اين كتاب سلسله بيانات و سخنرانيهاى علامه سيد ابرايهم ميلانى است كه آقاى مقيمى جمع آورى و ضبط نموده وبه صورت كتاب حاضر در آورده اند.
اين كتاب ابتدا پيامى از علامهء ياد شده و سپس بخشى با عنوان نعمه هاى شوم از نويسندهء شهير آقاى مصطفى زمانى كه در پنج بخش است و بيشتر جوانب اجتماعى اسلام و قرآن و امامت و وحى را بيان نموده .
سپس كتاب حاضر شروع مى گردد, كه شامل ده الى يانزده قسمت است و بعضى از قسمتها در چند بخش و اصولاًنظمى خاص ندارد بلكه ابحاثى است در غدير و ولايت و جوانب كلامى و اجتماعى و عقلى دربارهء منافقين و ولايت وامامت و نيز معنى و اقسام آنها, استشهاد براى ولايت تشريعى به سه آيهء از قرآن و براى ولايت تكوينى به هشت آيه , وبحثى دربارهء فيض و سپس فرق بين معجزه و ولايت را بيان نموده است .
بعد از آن با عنوان شمع روايت در شبستان ولايت , مباحثهء اسحق بن ابراهيم و مأمون عباسى را آورده و با عنوان ];ّّگاهى از ظلمت به روشنى مباحثهء مرد شامى با امام صادق (ع ) و هشام و سپس مطالبى را به صورت نقد بر عامه و افرادضد ولايت دارد كه از عنوان تاراجگران به بعد است , و در آخر نظريهء علما است .
اين كتاب با قلمى خاص و گفتارى مخصوص و كلامى بحث نموده و اكثراً با پاورقيهاى مفيد و شامل معلومات بسيار است .
اما بخشهايى از كتاب كه مى توان از آنها به عنوان مهمترين بحثها ناميد با اين عناوين آمده اند:
تا ابد مى درخشد, غوغائى كه جملهء <حسبنا كتاب الله در اسلام >به پا كرد, روش ما, امامت , معناى امامت , اقسام ولايت , تابلوهاى ولايت تشريعى در قرآن , شمع شبستان فيض , فرق بين معجزه و ولايت , شمع روايت در شبستان ولايت , گامى از ظلمت به روشنى , بخدا سوگند, وديعهء آسمانى , سمپاشى , افسانهء تاريخ درس زندگيست , تاراجگران (از نگارنده ), ايكاش بيدار بودند(از نگارنده ؟), آن روز كه تصميم گرفتم .
در آخر جواب يازده تن از علما و بزرگان نجف , قم , تهران , مشهد, شيراز, شوشتر از سؤال در مورد ولايت و اقسام آن و نيز ولايت تكوينى و ولايت تشريعى را عيناً چاپ نموده و نيز آمادگى خود را براى تبادل نظر و نامه نويسى أعلام نموده است .
نكات قابل توجه :
1 در اين كتاب در اكثر موارد به كتب عامه استناد نموده است .
2 مؤلف كتاب علامه سيد ابراهيم ميلانى پس از آمدن از آذربايجان اقامت در تهران , در اثر تبليغات دشمنان ولايت سلسله بياناتى بيان نموده اند كه پس از تدوين آقاى مقيمى به صورت كتاب حاضر در آمده است .
ن كنت مولاه (نيشابورى ) = طرق من كنت مولاه (عربى , خطى )
239 من كنت مولاه فهذا على مولاه , ج 1(عربى , چاپى )
عبدالمنعم كاظمى
چاپ : مطبعة النجاح , بغداد, سال 1373ق , حدود 1954م .
اين كتاب جلد دوم از هشت جلد كتاب تحت عنوان <المعصومون الابعة عشر (ع )>است .
240 المنير, فهرس كتاب الغدير (عربى , چاپى )
قسم الدراسات الاسلامية, بنياد بعثت .
همان مؤسسه : تهران , چاپ اول , سال 1409ق , 1368ش .
وزيرى , 624 .
اين كتاب فهارس كتاب <الغدير فى الكتاب والسنة و الادب >علامهء امينى است : فهرست موضوعى (شامل موضوع بندى مخصوص براى كتاب الغدير), فهرست آيات , فهرست احاديث فهرست اشعار, فهرست قبايل و ملل , فهرست وقايع و ايام , فهرست امكنه و بلدان , فهرست كتب (كه شامل مصادر نيز هست .)
در آخر فهرست موضوعات و يا مطالب به حسب جلدها و صفحه هاى كتاب آورده شده است .
نكته قابل توجه :
فهرست ديگرى براى كتاب <الغدير>با نام <على ضفاف الغدير>در دو جلد و در چاپ بعدى در يك جلد با جداشدن بخش فهرست أعلام كه با نام <أعلام الغدير>مستقلاً به چاپ رسيده توسط جمعى از محققين تنظيم شده است .
241 منية البصير فى بيان كيفية الغدير (عربى , خطى )
احمد بن ابى القاسم تهرانى (ابوالفضل , كلانترى , نورى ) م 1316ق .
نكته قابل توجه :
چنانچه علامه سيد محسن امين عاملى در أعيان الشيعه ج 2ص 475دارد نام مؤلف احمد و كنيه اش ابوالفضل است كه به همان مشهور گشته است .
ولى در الكنى والالقاب ج 1ص 144و طبقات أعلام الشيعه (قرن دوازدهم , نقباء البشر) ج 1ص 53هيچ اشاره اى به اين مطلب نيست و <ابوالفضل >به عنوان نام مؤلف آمده است .
242 مواعظ غدير (اردو, خطى )
؟
قاموس الكتب ج 1ص 963
وسوعة عن حديث الغدير (موحد) = عوالم العلوم و المعارف و الاحوال من الايات و الاخبار و الاقوال (عربى , چاپى )
];
ّّ243 موعظة عيد الغدير(اردو, چاپى )
سيد على حائرى , م 1340ق .
كتب خانهء حسينيه , لاهور (پاكستان ), سال 1345ق .
؟, 107 .
نكته قابل توجه :
كتابى به نام <موعظهء غدير>از سيد على بن ابى القاسم نقوى (حائرى ) به فارسى ذكر خواهد شد.
244 موعظهء غدير (فارسى , چاپى )
سيد على بن ابى القاسم نقوى (حائرى , رضوى , قمى , لاهورى ) م 1360ق .
چاپ : بمبئى (هند), سال 1318ق , 1900م .
الذريعة ج 11ص 220ش 1337
طبقات أعلام الشيعة (قرن چهاردهم , نقباء البشر) ج 4ص 1339ش 1868
مطلع الانوار (صدر الافاضل ) ص 341
تذكرهء علماى اماميهء پاكستان ص 177
نكات قابل توجه :
1 در الذريعه كتاب با نام <رسالة الغدير فى امامة الامير>از مؤلف آمده , و چون سال چاپ آن كتاب نيز مطابق با اين كتاب است به احتمال قوى هر دو يكى است .
در كتاب مطلع الانوار كتابى به نام <رسالة فى الغدير>از مؤلف معرفى شده و در تراثنا شماره 28(عبدالجبار رفاعى )ص 139ش 1737نيز نام <رسالة فى الغدير>آمده است .
در كتاب <الغدير فى التراث الاسلامى >ص 170ش 66اين كتاب را با نام <موعظة الغدير>آورده است .
2 در تراثنا شماره 28(عبدالجبار رفاعى ) ص 160ش 1890كتابى به نام <موعظة عيدالغدير>اردو از سيد على حائرى م 1340ق معرفى نموده كه مشخصات چاپى آن با اين كتاب متفاوت است .
245 مهر آب خم (فارسى , چاپى )
گزينش و تصحيح : سيد على رضوى .
];ّّناشر: مؤلف , چاپ اول , سال 1410ق , 1369ش .
وزيرى , 46ص .
كتاب چهارده سروده از چهارده شاعر فارسى زبان است .
در اين كتاب ابتدا مقدمه در دو بخش : 1 خلاصه اى از غدير با سبكى زيبا و انشائى در سه بخش شامل خلاصه اى از غديرو اسامى و جوانب آن 2 توضيحى مختصر دربارهء كتاب و شعرهاى انتخاب شده است .
سپس چهارده شعر از چهاده شاعر به ترتيب زير آمده است :
1 قصيده با تلخيص (ناصر خسرو قباديانى ) 2 قصيده , با تلخيص (حكيم قاآنى شيرازى ) 3 مسمط (جيحون يزدى ) 4 ترجيج بند, بند هفتم (صفى على شاه ) 5 قصيده (محيط قمى )6 قصيده (عمان سامانى ) 7 قصيد (احمداحمدى بيرجندى ) 8 قصيده , با تلخيص (ميرزا حبيب الله خراسانى ) 9 قصيده با تلخيص (اديب الممالك ) 10مسمط مسدس , با تلخيص (يحيى ) 11 مسمط مسدس (رفعت سمنانى ) 12 مسمط مربع (آية الله اصفهانى ) 13مسمط مخمس (ملك الشعراء بهار) 14 مسمط مخمس (محمد حسين اصفهانى ).
اشعار كتاب جمعاً عبارتنداز: نه قصيده ويك مسمط و دو مسمط مخمس و نيز دو مسمط مسدس , كه در آخر هريك از آنها مأخذ با ذكر صفحه و توضيحات كتاب آورده شده است .
نكات قابل توجه :
1 كتاب به عنوان يادوارهء گذشت چهارده قرن از غدير خم است .
2 اين كتاب به صورت خطاطى و بخط سيد محسن مؤمنى است .
246 مهر جان الامام على , 3ج (عربى , چاپى )
اعداد: اللجنة الثقافية لمهرجان الامام على (ع ) .
جمعى از محققين .
ج 1 دارزيد النشر, لندن , سال 1410ق , 1990م .
وزيرى , 93+ 320ص .
اين كتاب سرى مقالات و اشعارى قرائت شده است كه طى سه روز كنفرانس امام على (ع ) از طرف آيةالله خوئى به مناسبت يكهزار و چهارصدمين سال در سال 1410قمرى درلندن برگزار شد.
];ّّنكات قابل توجه :
1 تاكنون يك جلد از اين كتاب چاپ و دو جلد ديگر در راه چاپ است .
2 جلد اول كتاب به اين عنوان است : <الكتاب الاول : المحاضرات >.
3 در كتاب <الغدير فى التراث الاسلامى >از اين كتاب با نام <محاضرا مهرجان الغدير>ياد نموده است .
247 ميثاق الاسلام فى عيدالغدير (عربى , چاپى )
سيد محمد على بن عبدالكريم طباطبائى .
چاپ اول : مؤسسة الوفاء, بيروت , سال 1403ق .
چاپ دوم : همان ناشر, سال 1404ق , 1983م .
؟, 64ص .
نكته قابل توجه :
اين كتاب در <كتابنامهء غدير خم >ص 15ش 46با نام <ميثاق الاسلام فى يوم الغدير>آمده است .
يثاق الاسلام فى يوم الغدير (طباطبائى )= ميثاق الاسلام فى عيد الغدير(عربى , چاپى )
منبع: www.balagh.net