منبع تغذیه(قسمت اول)
مشخصات ظاهری یک منبع تغذیه استاندارد :
1-جهت استفاده درایران پاوری مناسب است که حتماٌ کلیدروشن وخاموش داشته باشد.
2- حداقل دارای استاندارد CE باشد وعلامت آن برروی برچسب نصب شده، درج شده باشد .
3- کابل برق پاوردرسه قسمت اصلی آن شامل؛ دوشاخه ، کابل و مادگی حتماٌ دارای علامات استاندارد باشد
4- ضخامت کابلهای خارج شده ازمنبع تغذیه متناسب با توان منبع تغذیه وکانکتورهای متصل به آنها حتماٌدارای علامات استاندارد باشند.به طور مثال یک پاوربا توان واقعی 300 وات حتماٌ بایددارای کابل های خروجی ، با ضخامت حداقل 18 AWG باشد .
5- دارای کارت گارانتی شرکت تولیدکننده باشدوحتما تاریخ اتمام گارانتی درآن ذکر شده باشد.
6- علاوه بر مقدار توان حداکثر که بر روی برچسب ذکر شده است ، حتما و حتما مقدارتوان واقعی آن در قسمتی از برچسب ویا مدل ذکر شده باشد . چرا که برای کاربر فقط و فقط مقدار توان واقعی پاور اهمیت دارد.
7- حد اکثر تفاوت میان توان واقعی و توان حداکثر درج شده بر روی برچسب از 50% تجاوز نکرده باشد . اکثر شرکتهای ایرانی پاور 150 واتی خود را با درج اعداد و ارقام نجومی بر روی لیبل های خود (500 تا 700 وات) به بازار عرضه می نمایند و هیچ مرجعی قادر به پیگیری این موضوع نمی باشد . Peak یک کلمه کاملا بازاری می باشد که البته توجیه فنی هم دارد . مثلا عموم پاورها تا لحظه ای که Over Power Protection (اگر پروتکشن داشته باشند!!) آنها فعال شود قادرند حدود50 تا70 درصد بالاترازحدتوان واقعی خود را تحمل کنند. آن هم در مدت زمانی کمتر از یک دقیقه! ولی این اصلا و ابدا نباید برای مصرف کننده ملاک انتخاب باشد.
8- مهمترین قسمتی که ازنظرظاهری می توان یک پاورمناسب راشناخت ، ارتفاع ترانس های به کار برده شده در مدارداخلی آن می باشد. ارتفاع ترانس سوئیچینگ در پاورهای استانداردی که توان مناسبی دارند معمولاٌ بیشتر از4 سانتیمترمی باشد ، حال آنکه ارتفاع ترانس در پاورهای ضعیف بازاردرحدود 2 تا 3 سانتیمتر می باشد . از نظر فنی هرچه ارتفاع ترانس بیشتر باشد قدرت وتحمل آن دربرابر آمپراژ عبوری بیشتر می شود .
9- بر چسب نصب شده بر روی جعبه پاور ، خوانا و شامل موارد زیر باشد :
- محدوده ولتاژ ورودی،جریان ورودی وفرکانس کاری برروی آن درج شده باشد .
- علاوه بر مقدار توان خروجی حداکثر ، مقدار توان خروجی واقعی نیز بر روی آن درج شده باشد .
- نام کارخانه تولید کننده و یا عرضه کننده آن به همراه علامت تجاری آن، برروی برچسب درج شده باشد.
- نام آزمایشگاه های تایید کننده و همچنین کلیه علامات استانداردهای کسب شده ، بر روی آن درج شده باشد.
- مشخصات ولتاژهای خروجی و همچنین مقدار آمپراژ عبوری هریک ازآنها به طور مجزا ، برروی آن درج شده باشد .
10- حتما و حتما نوع ویرایش پاور بر روی لیبل ذکر شده باشد.
ویرایش پاور تحت استاندارد ATX :
یکی ازمتغیرهایی که درمنابع تغذیه کامپیوتری وجود دارد ، ویرایش و تناسب پاور با سخت افزار هر دوره می باشد.ساختارداخلی منابع تغذیه کامپیوتری از ابتدا تا کنون دارای چند ویرایش مختلف می باشند .
توليد منابع تغذيه تحت استاندارد ATX 12V از فوريه سال 2000 ميلادي با ويرايش 1.0آغاز گرديد. اين طراحي درحالت عمومي فقط شامل خروجي هاي+5V +12V , -5V , -12Vبود كه بر مبناي سوئيچ كامل جريان عمل مي نمود .
در آگوست همان سال ويرايش 1.1 به بازار آمد . تفاوت اين ويرايش ، اضافه شدن خروجي 3/3+ و پايه ريزي فرمت اوليه منبع تغذيه به شكل امروزي بود . از ديگر تغييرات ايجاد شده در ويرايش 1.1 طراحي سيگنال PS-ON براي منبع تغذيه بودكه به واسطه آن مادربرد با ارسال پالس براي منبع تغذيه، توانايي روشن وخاموش كردن آن را داشته باشد.همچنين منبع تغذيه نيزبايد مدت زماني رابراي ذخيره شدن اطلاعات و برگشت به حالت قبل از بارگذاري ، محاسبه نمايد تا در حالتي كه اطلاعات باز مي باشند ، دستگاه خاموش نگردد . در غير اين صورت به هنگام روشن شدن مجدد دستگاه ، عمليات Scan Disk انجام خواهد پذيرفت . اين زمان در استاندارد ATX 12V بين 10ms تا 100msدر نظر گرفته شده است اين ويرايش تا ژوئن سال 2002 ميلادي به همان شكل به بازار عرضه مي گرديد. از اين مقطع ويرايش 1.2 كار خود را آغاز نمود . در اين طراحي مبحث حداقل توان مصرفي ( Low Load ) در شاخه +5V يكي از مهمترين تغييرات به وجود آمده بود. يعني تازماني كه از بخش خروجي مثبت 5 ولت جرياني معادل حداقل 3 آمپر عبور نكند منبع تغذيه در رگولاسيون ولتاژ صحيح خود قرار نمي گيرد .
ويرايش ATX 12V Ver1.3 :
اين ويرايش درآوريل سال 2003 ميلادي تحت استاندارد ATX 12V به بازار آمد . طراحي دراين ويرايش علاوه بر مواردي كه در ويرايش 1.2 به آن اشاره شد، شامل موارد زير نيز بود:
به روزرساني بخش توان منبع تغذيه وبالا بردن مقدار جريان خروجي از كليه شاخه ها.
فعال سازي و برنامه ريزي جهت بالا بردن راندمان منبع تغذيه ( Efficiency ) .
بالا بردن راندمان منبع تغذيه در مقطع Full Load از68% به 70% بازدهي كامل .
اضافه كردن و متمايز نمودن كابل و كانكتور Serial ATA ( SATA ) .
طبقه بندي نمودن نويزصوتي ودرنتيجه كاهش اين نويزتا كمترين حالت تعريف شده.
تنظيم مجددرگولاسيون متقابل و طراحي به شكلي كه براي هركدام از واحدهاي خروجي ولتاژ ، مقدار مشخصي توان وجود داشته باشد كه اين مسئله براساس طراحي و نياز سخت افزارهاي هردوره متفاوت مي باشد. به طور مثال در طراحي ويرايش 1.2 مقدار توان كلي خروجي شاخه +5V بالاتر از مقدار توان خروجي شاخه +12V قرار گرغته بودكه اين مسئله در ويرايش 1.3 تقريبا به صورت مساوي در هردو شاخه تعريف گرديده بود .
ويرايش ATX 12V Ver2.0 :
اين ويرايش در فوريه سال 2003 ميلادي خود را به بازار سخت افزار معرفي نمود . چرا كه در اين مقطع كم پس ازعرضه ويرايش1.3 شاهدانقلابي درتكنولوژي توليدات سخت افزاري بوديم. در سخت افزارهاي جديد پس از آن دوره ، توان مصرفي اصلي بر روي شاخه +12V متمركز گرديده است . بر اين اساس در طراحي ويرايش 2.0 مبناي اصلي توان خروجي بر عهده خروجي شاخه +12V قرار داده شده است . توجه شما را به مهمترين تغييرات ايجاد شده در طراحي ويرايش 2.0 تحت استاندارد ATX 12V جلب مي نماييم :
افزايش توان شاخه+12V واارائه آن درحداقل دوشاخه مجزا. ( به دليل افزايش جريان دراين بخش) طبق استاندارد ATX در صورت اعمال بار بیش از 18 آمپر بر روی خروجی 12 ولت ، نیاز به معرفی شاخه دوم 12 ولت می باشد. یکی دیگر از دلایل جداسازی شاخه های خروجی 12 ولت عدم تاثیر گذاری هارمونیک های شاخه 12 ولت اول بر روی دیگر شاخه های 12 ولت می باشد که موجب گردیده دامنه نویز خروجی شاخه های دوم به بعد بطور چشمگیری کاهش یابد و سیستم شما راحت تر و بدون تداخل فرکانسهای اضافی به کار خود ادامه دهد. معمولا شاخه 12 ولت اول برای تغذیه الکترو موتورها استفاده می گردد.
اضافه شدن چهار واحد به كانكتور اصلي خروجي در منبع تغذيه و معرفی کانکتور 24 پین متناسب با سخت افزار روز ، یکی از مهمترین مواردی بود که از نظر ظاهری ، مصرف کننده را متوجه تغییر تکنولوژی به کاربرده شده می نمود. متاسفانه گاها مشاهده می شود که در بازاراز تبدیل 20 به 24 پین استفاده می شود و هیچ سوالی در ذهن ایشان مطرح نمی شود که اگر قرار بر استفاده از پاورهای 20 پین بود ، چرا مادربردها از کانکتور 24 پین استفاده می نمایند؟ در حقیقت این تغییر شکل ، هشداری بابت افزایش مصرف سخت افزار ها از شاخه 12 ولت پاور بود!
افزايش راندمان منبع تغذيه دراين طراحي باتوجه به تغيير توان هر شاخه خروجي .
به روز رساندن جدول مصرف و توان خروجي منبع تغذيه .
به روزرساندن رگولاسيون متقابل وتنظيم اثرگذاري مصرف ولتاژهرشاخه برروي ولتاژشاخه ديگر.
به روز رساندن مقدار جريان عبوري از كليه شاخه ها نسبت به سخت افزارها .
تهيه وتوليد منابع تغذيه باقدرتهای 350 و 400 وات سازگار با سخت افزار.
حذف خروجي -5V ازروي كانكتور اصلي خروجي ( تغذيه كننده كارتهاي ISA ).
حذف كانكتور AUX از روي خروجي هاي منبع تغذيه .
اضافه شدن واحد كنترل حرارت به طراحي داخلي منبع تغذيه .
ويرايش ATX 12V Ver2.01 :
درژوئن سال2004 ميلادي سري جديد منبع تغذيه باويرايش 2.01 تحت استاندارد ATX 12V وارد بازار گرديد . در ويرايش 2.01 علاوه بر رعايت كليه موارد لحاظ شده در ويرايش 2.0 شاهد در نظر گرفته شدن موارد ذيل نيز بوديم .
كاهش درصد خطاي خروجي شاخه +3.3V
كاهش و كنترل نویز و ریپل در خروجي دوم شاخه +12V يعني +12V2 .
حذف كامل بخش خروجي -5V از روي برد داخلي .
افزايش توان شاخه +5V/SB از حداقل 2.0A به بالا .
ويرايش ATX 12V Ver2.1 & ATX 12V Ver2.2 :
مارس سال 2005 ميلادي شاهد ارائه دو ويرايش 2.1 و 2.2 تحت استاندارد ATX 12V بود ،كه در حقيقت يك ويرايش محسوب مي شوند و تنها در ويرايش 2.2 نقايص مشاهده شده در ويرايش 2.1 به سرعت برطرف گرديده شده و از ارائه آن به بازار جلوگيري به عمل آمده است.
توجه شما را به مهمترين تغييرات اعمال شده در ويرايش 2.2 جلب مي نماييم :
بالا بردن راندمان منبع تغذيه در كليه مقاطع ( Low Load ~ Full Load ) به بالاتر از 70 درصد بازدهي كامل .
افزايش توان كابلها و كانكتورهاي خروجي و ايزولاسيون كامل ترمينال خروجي شاخه +12V در هر دو شاخه بر روي برد اصلي منبع تغذيه .
توليدوعرضه اين طراحي با توان هاي 450 و 500 و 550 وات، متناسب با سخت افزارهاي اين دوره
استاندارد SSI EPS (Entry-level Power Supply)i :
ورودنسل EPS منابع تغذيه به بازارسخت افزار ، همچون شوك بزرگي بر پيكره اين بازار بود ، چرا كه قيمت تمام شده اين محصول افزايش چشمگيري داشت و مصرف كننده تمايلي براي خريد آن از خود نشان نمی داد. اما تحول بزرگی که در افزایش مصرف سخت افزارهای حرفه ای به وجود آمده بود ، سبب گردید که حتی پاورهای پرقدرت تحت استاندارد ATX 12V با ویرایش 2/2 نیز توانایی راه اندازی وکارکرد با راندمان مطلوب اینگونه سیستمها را نداشته باشند و این قضیه توانست ذهنیت بازار و مصرف کننده را به سمت پاورهای حرفه ای تر با امکانات ویژه تغییر دهد.
ویژگی پاورهای EPS :
- افزايش عمرمفيد منابع تغذيهEPS از 50000 ساعت به 100000 ساعت كاركرد مفيد در شرایط متعارف استاندارد.
- افزايش راندمان منبع تغذيه در كليه مقاطع (Low Load~High Load) به بالاتر از 80 درصد بازدهی کامل.
- افزایش دامنه ولتاژ و فرکانس ورودی (90V AC ~ 260V AC) که این مورد با توجه به نوسانات برق شهری که گریبان گیر اغلب پاورهای معمولی می باشد ، نکته ای بسیار مثبت تلقی می گردد.
- تعبیه Power Factor Correction به صورت Active با بالاترین حالت کارآیی.
- افزايش مجدد توان شاخه 12+ و ارائه آن در حداقل 2 تا 4 شاخه مجزا متناسب با توان کلی پاور .
- كاهش درصد خطاي كليه خروجي ها تحت 75 درصد توان خروجی.
- كاهش درصدخطاي كليه تايمينگها واصلاح نويزوريپل دررتبه بندي شاخه هاي 12ولت خروجی پاور.
- چیدمان و تناسب کلیه تامینگها صرفا بر اساس خروجی اصلی یا همان 12 ولت. چرا که در کلیه ویرایش های ATX کلیه تایمینگها بر اساس خروجی 5 ولت تعریف شده بودند.
- افزايش حداقل ميزان بار مصرفي ازمنبع تغذيه(Low Load) جهت اصلاح ( Cross Regulation)
- افزايش توان شاخه 5 ولت استند بای تا 3.0 و اصلاح درصد خطا از حداقل تا حداکثر میزان بار مصرفی.
- كاهش توان مجموع شاخه هاي3/3 و 5 ولت تا حداكثر 170 جهت تامين توان مورد نیاز شاخه هاي 12 ولت خروجی.
- ارائه پروتكشن هاي ايمني جديد كه در محصولات گذشته امكان تعبيه آنها به دليل هزينه بالا وجود نداشت . مانند OCP, OTP و اصلاح OVP .
- اصلاح تداخل عملکرد SCP با OCP به گونه ای که قبل از فعال شدن SCP ، پاور توانایی تشخیص و فعال سازی سریع پروتکشن OCP را در خروجی های 12 ولت خود داشته باشد.
با نگاهی گذرا به موارد فوق ، ملاحظه می گردد که هزینه پرداختی در هنگام خرید اینگونه محصولات با تکنولوژی EPS ، با طول عمر بالا و مصرف پایین انرژی و بالاترین کارآیی پاورهای EPS عملا جبران می گردد.
نکته ای که حائز اهمیت می باشد ، ورود نسل جدید کارتهای گرافیکی باقابلیتهای ویژه می باشند که مصرف فوق العاده ای از شاخه 12 ولت پاور دارند. به عنوان مثال کارتهای سری GeFORCE 8800GTX/8900GTX/8950GX2 و ATi R600 قادرند از یک خروجی 12 ولت پاور ، جریانی بیش از 22 آمپر بکشند . این موضوع با اصل اضافه شدن شاخه دوم 12 ولت به شرط افزایش مصرف بالاتر از 18 آمپر در تضاد می باشد. از این رو در ویرایش جدید EPS سال 2007 میلادی ، پاورهایی با قدرت بالاتر از 850 وات معرفی شده اند، که استثنائا قادرند در خروجی چهارم 12 ولت خود ، جریانی در حدود 26 آمپر را تحمل نمایند. این مورد توسط استاندارد ATX12V تایید شده است و شاخه های دیگر قادرند این افزایش میزان مصرف را در شاخه چهارم ، به نوعی تامین نمایند . درحقیقت به نوعی بالانس خروجی درچهار شاخه 12 ولت خروجی این مدل پاورها،به نفع خروجی چهارم قابل تنظیم می باشند . همچنین در این روش جدید، مجددا تاثیر گذاری OCP بر SCP اصلاح گردیده است ونقطه اتصال لاین چهارم 12 ولت به برد اصلی به صورت مجزا ایزوله و تقویت شده است. نمونه این ویرایش جدید در مدل پاور GP1030 شرکت تولیدی سیستمهای آینده سیما GREEN مشاهده می گردد.همچنین راهکار دیگری از سوی برخی تولید کنندگان مورد استفاده قرار گرفت که در آن خروجی 12 ولت در یک شاخه خلاصه گردید. از معایب اولیه این روش عدم رعایت اصل مهم تاثیر گذاری نویز شاخه های 12 ولت برروی یکدیگر می باشد و همچنین آسیب دیدن برد PCB بدلیل افزایش Current مصرفی و تمرکز در یک نقطه مشخص می باشد. این روش هنوز تایید نشده و صرفا یک حربه تکنیکالی ناقص جهت رفع موقت این مشکل می باشد.
تاثیرات راندمان پاور بر روی میزان مصرف انرژی :
اغلب ما در هنگام تهیه یک محصول الکترونیکی توجه کمی به میزان مصرف انرژی آن داریم. راندمان یک مبحث مهم در بخش مصرف انرژی می باشد. اگر به تبلیغات تلوزیونی که این روزها پخش می گردد توجه کرده باشید ، برروی این موضوع در لوازم برقی ، لوازم گازسوز و خلاصه هرآنچه که با انرژی سرو کار دارد ، مانور های زیادی انجام داده می شود. شما وقتی پی به اهمیت این مسئله می برید که میزان مصرف انرژی دومحصول یکسان، با دو راندمان مختلف را با یکدیگر مقایسه نمایید . ممکن است در بعضی مواقع اختلاف هزینه پرداختی شما بابت انرژی مصرف شده در طول مدت یک سال رقمی معادل یکصد هزار تومان باشد!!!. البته این مورد، با میزان ساعات استفاده نمودن شما از آن وسیله هم مرتبط می باشد.
حال بحث را برروی یکی از لوازمی متمرکز می کنیم که راندمان آن در میزان مصرف انرژی الکتریکی کامپیوتر شما دخیل می باشد. به طور واضح تر سخن بگوییم . شما اگر یک پاور 500 واتی از بازار تهیه نمایید، به منزله آن نمی باشد که سیستم شما 500 وات مصرف می نماید ، بلکه این رقم نشان دهنده مقدار توان خروجی پاور شما در حالت ماکسیمم مصرف آن می باشد. میزان انرژی مورد مصرف یک سیستم ، مرتبط به نوع قطعاتی می باشد که شما برروی سیستم خود نصب نموده اید. مثلا ممکن است شما یک پاور 500 واتی داشته باشید ولی سیستم شما بیشتر از 300 وات مصرف نکند . در حقیقت میزان مصرف کامپیوتر شما 300 وات در نظز گرفته می شود . در اینجا مقوله میزان اتلاف انرژی در جهت تامین 300 وات انرژی مصرفی کامپیوتر شما ، اهمیت پیدا می کند.
راندمان به صورت کلی، ضریب انرژی ورودی دستگاه به انرژی خروجی دستگاه می باشد. به عنوان مثال ؛ شما یک لامپ 100 واتی را در نظر بگیرید . از 100 وات انرژی که لامپ مصرف می کند، تقریبا 30 وات آن به صورت روشنایی در اختیار ما قرار می گیرد و چیزی در حدود 70 وات آن به صورت انرژی گرمایی ، اتلاف می گردد ، به عبارتی لامپ مورد نظر دارای 30 درصد راندمان می باشد. این رقم در مورد پاور ساپلای سوئیچینگ ، عموما بین 60 تا 85 درصد ( بسته به نوع طراحی ) متغیر می باشد. همانطورکه مستحضرید پاورهای سوئیچینگ درصدی از انرژی ورودی خود را در طول مسیر تا خروجی ، به صورت انرژی گرمایی و امواج مغناطیسی ازدست می دهند . این میزان اتلاف هرچه کمتر باشد ، طبیعتا در مصرف بهینه انرژی و عمر پاور تاثیر گذار خواهد بود . مقایسه عملی آن، در مورد دو نمونه پاور 300 واتی با راندمانهای مختلف جالب به نظر می رسد . نمونه پاور 300 واتی اول که راندمان 70 درصدی داشت ، در حالت فول لود 95/1 آمپر از برق ورودی مصرف می نمود در حالی که نمونه دوم که راندمان 80 درصدی داشت ، در حالت فول لود 7/1 آمپر از برق ورودی مصرف می نمود ( ولتاژ ورودی در هر دو نمونه 220 ولت در نظر گرفته شده بود) . این عدد 25/0 آمپر اختلاف مصرف، شاید در نگاه اول رقم تعجب برانگیزی نباشد ، ولی در صورت مصرف طولانی مدت به رقم چشمگیری تبدیل می گردد و تاثیراتش را در قبض برق مصرفی شما نمایان تر می نماید.
با استفاده از جدول و فرمول ارائه شده زیر ، شما به وضوح تاثیر راندمان را در قبض برق مصرفی سه نمونه پاور 500 واتی با راندمانهای مختلف را ، ملاحظه می فرمایید. این رقمها شاید شما را مجاب نماید که در هنگام تهیه پاور ، برای راندمان آن اهمیت ویژه ای قائل شوید ، چرا که گاها معادل قیمت خود پاور، مابه التفاوت قبض پرداختی شما در طول یک سال می باشد و شما با انتخاب صحیح خود می توانید هزینه خرید یک پاوربا راندمان بالای 80 درصد را، از طریق قبض برق خود جبران نمایید!!! به عنوان یک فرد ایرانی ، قطعا با در نظر گرفتن موضوع راندمان در هنگام خرید هر نوع کالا، به مجموعه تولید و چرخه انرژی در سطح کشور کمک نموده ایم .
فرمول محاسبه مصرف انرژی یک پاور در طول یکسال (شبانه روزی)
Power Out / Efficiency) x 24 /1000 = KWh/day
KWh/day x 365 = KWh/year
GREEN (EPS) : (500 / 0.85%) x 24 / 1000 =14.112 KWh/day x 365 = 5150.88 KWh/year
منبع: www.gteck.blogfa.com الف
1-جهت استفاده درایران پاوری مناسب است که حتماٌ کلیدروشن وخاموش داشته باشد.
2- حداقل دارای استاندارد CE باشد وعلامت آن برروی برچسب نصب شده، درج شده باشد .
3- کابل برق پاوردرسه قسمت اصلی آن شامل؛ دوشاخه ، کابل و مادگی حتماٌ دارای علامات استاندارد باشد
4- ضخامت کابلهای خارج شده ازمنبع تغذیه متناسب با توان منبع تغذیه وکانکتورهای متصل به آنها حتماٌدارای علامات استاندارد باشند.به طور مثال یک پاوربا توان واقعی 300 وات حتماٌ بایددارای کابل های خروجی ، با ضخامت حداقل 18 AWG باشد .
5- دارای کارت گارانتی شرکت تولیدکننده باشدوحتما تاریخ اتمام گارانتی درآن ذکر شده باشد.
6- علاوه بر مقدار توان حداکثر که بر روی برچسب ذکر شده است ، حتما و حتما مقدارتوان واقعی آن در قسمتی از برچسب ویا مدل ذکر شده باشد . چرا که برای کاربر فقط و فقط مقدار توان واقعی پاور اهمیت دارد.
7- حد اکثر تفاوت میان توان واقعی و توان حداکثر درج شده بر روی برچسب از 50% تجاوز نکرده باشد . اکثر شرکتهای ایرانی پاور 150 واتی خود را با درج اعداد و ارقام نجومی بر روی لیبل های خود (500 تا 700 وات) به بازار عرضه می نمایند و هیچ مرجعی قادر به پیگیری این موضوع نمی باشد . Peak یک کلمه کاملا بازاری می باشد که البته توجیه فنی هم دارد . مثلا عموم پاورها تا لحظه ای که Over Power Protection (اگر پروتکشن داشته باشند!!) آنها فعال شود قادرند حدود50 تا70 درصد بالاترازحدتوان واقعی خود را تحمل کنند. آن هم در مدت زمانی کمتر از یک دقیقه! ولی این اصلا و ابدا نباید برای مصرف کننده ملاک انتخاب باشد.
8- مهمترین قسمتی که ازنظرظاهری می توان یک پاورمناسب راشناخت ، ارتفاع ترانس های به کار برده شده در مدارداخلی آن می باشد. ارتفاع ترانس سوئیچینگ در پاورهای استانداردی که توان مناسبی دارند معمولاٌ بیشتر از4 سانتیمترمی باشد ، حال آنکه ارتفاع ترانس در پاورهای ضعیف بازاردرحدود 2 تا 3 سانتیمتر می باشد . از نظر فنی هرچه ارتفاع ترانس بیشتر باشد قدرت وتحمل آن دربرابر آمپراژ عبوری بیشتر می شود .
9- بر چسب نصب شده بر روی جعبه پاور ، خوانا و شامل موارد زیر باشد :
- محدوده ولتاژ ورودی،جریان ورودی وفرکانس کاری برروی آن درج شده باشد .
- علاوه بر مقدار توان خروجی حداکثر ، مقدار توان خروجی واقعی نیز بر روی آن درج شده باشد .
- نام کارخانه تولید کننده و یا عرضه کننده آن به همراه علامت تجاری آن، برروی برچسب درج شده باشد.
- نام آزمایشگاه های تایید کننده و همچنین کلیه علامات استانداردهای کسب شده ، بر روی آن درج شده باشد.
- مشخصات ولتاژهای خروجی و همچنین مقدار آمپراژ عبوری هریک ازآنها به طور مجزا ، برروی آن درج شده باشد .
10- حتما و حتما نوع ویرایش پاور بر روی لیبل ذکر شده باشد.
ویرایش پاور تحت استاندارد ATX :
یکی ازمتغیرهایی که درمنابع تغذیه کامپیوتری وجود دارد ، ویرایش و تناسب پاور با سخت افزار هر دوره می باشد.ساختارداخلی منابع تغذیه کامپیوتری از ابتدا تا کنون دارای چند ویرایش مختلف می باشند .
توليد منابع تغذيه تحت استاندارد ATX 12V از فوريه سال 2000 ميلادي با ويرايش 1.0آغاز گرديد. اين طراحي درحالت عمومي فقط شامل خروجي هاي+5V +12V , -5V , -12Vبود كه بر مبناي سوئيچ كامل جريان عمل مي نمود .
در آگوست همان سال ويرايش 1.1 به بازار آمد . تفاوت اين ويرايش ، اضافه شدن خروجي 3/3+ و پايه ريزي فرمت اوليه منبع تغذيه به شكل امروزي بود . از ديگر تغييرات ايجاد شده در ويرايش 1.1 طراحي سيگنال PS-ON براي منبع تغذيه بودكه به واسطه آن مادربرد با ارسال پالس براي منبع تغذيه، توانايي روشن وخاموش كردن آن را داشته باشد.همچنين منبع تغذيه نيزبايد مدت زماني رابراي ذخيره شدن اطلاعات و برگشت به حالت قبل از بارگذاري ، محاسبه نمايد تا در حالتي كه اطلاعات باز مي باشند ، دستگاه خاموش نگردد . در غير اين صورت به هنگام روشن شدن مجدد دستگاه ، عمليات Scan Disk انجام خواهد پذيرفت . اين زمان در استاندارد ATX 12V بين 10ms تا 100msدر نظر گرفته شده است اين ويرايش تا ژوئن سال 2002 ميلادي به همان شكل به بازار عرضه مي گرديد. از اين مقطع ويرايش 1.2 كار خود را آغاز نمود . در اين طراحي مبحث حداقل توان مصرفي ( Low Load ) در شاخه +5V يكي از مهمترين تغييرات به وجود آمده بود. يعني تازماني كه از بخش خروجي مثبت 5 ولت جرياني معادل حداقل 3 آمپر عبور نكند منبع تغذيه در رگولاسيون ولتاژ صحيح خود قرار نمي گيرد .
ويرايش ATX 12V Ver1.3 :
اين ويرايش درآوريل سال 2003 ميلادي تحت استاندارد ATX 12V به بازار آمد . طراحي دراين ويرايش علاوه بر مواردي كه در ويرايش 1.2 به آن اشاره شد، شامل موارد زير نيز بود:
به روزرساني بخش توان منبع تغذيه وبالا بردن مقدار جريان خروجي از كليه شاخه ها.
فعال سازي و برنامه ريزي جهت بالا بردن راندمان منبع تغذيه ( Efficiency ) .
بالا بردن راندمان منبع تغذيه در مقطع Full Load از68% به 70% بازدهي كامل .
اضافه كردن و متمايز نمودن كابل و كانكتور Serial ATA ( SATA ) .
طبقه بندي نمودن نويزصوتي ودرنتيجه كاهش اين نويزتا كمترين حالت تعريف شده.
تنظيم مجددرگولاسيون متقابل و طراحي به شكلي كه براي هركدام از واحدهاي خروجي ولتاژ ، مقدار مشخصي توان وجود داشته باشد كه اين مسئله براساس طراحي و نياز سخت افزارهاي هردوره متفاوت مي باشد. به طور مثال در طراحي ويرايش 1.2 مقدار توان كلي خروجي شاخه +5V بالاتر از مقدار توان خروجي شاخه +12V قرار گرغته بودكه اين مسئله در ويرايش 1.3 تقريبا به صورت مساوي در هردو شاخه تعريف گرديده بود .
ويرايش ATX 12V Ver2.0 :
اين ويرايش در فوريه سال 2003 ميلادي خود را به بازار سخت افزار معرفي نمود . چرا كه در اين مقطع كم پس ازعرضه ويرايش1.3 شاهدانقلابي درتكنولوژي توليدات سخت افزاري بوديم. در سخت افزارهاي جديد پس از آن دوره ، توان مصرفي اصلي بر روي شاخه +12V متمركز گرديده است . بر اين اساس در طراحي ويرايش 2.0 مبناي اصلي توان خروجي بر عهده خروجي شاخه +12V قرار داده شده است . توجه شما را به مهمترين تغييرات ايجاد شده در طراحي ويرايش 2.0 تحت استاندارد ATX 12V جلب مي نماييم :
افزايش توان شاخه+12V واارائه آن درحداقل دوشاخه مجزا. ( به دليل افزايش جريان دراين بخش) طبق استاندارد ATX در صورت اعمال بار بیش از 18 آمپر بر روی خروجی 12 ولت ، نیاز به معرفی شاخه دوم 12 ولت می باشد. یکی دیگر از دلایل جداسازی شاخه های خروجی 12 ولت عدم تاثیر گذاری هارمونیک های شاخه 12 ولت اول بر روی دیگر شاخه های 12 ولت می باشد که موجب گردیده دامنه نویز خروجی شاخه های دوم به بعد بطور چشمگیری کاهش یابد و سیستم شما راحت تر و بدون تداخل فرکانسهای اضافی به کار خود ادامه دهد. معمولا شاخه 12 ولت اول برای تغذیه الکترو موتورها استفاده می گردد.
اضافه شدن چهار واحد به كانكتور اصلي خروجي در منبع تغذيه و معرفی کانکتور 24 پین متناسب با سخت افزار روز ، یکی از مهمترین مواردی بود که از نظر ظاهری ، مصرف کننده را متوجه تغییر تکنولوژی به کاربرده شده می نمود. متاسفانه گاها مشاهده می شود که در بازاراز تبدیل 20 به 24 پین استفاده می شود و هیچ سوالی در ذهن ایشان مطرح نمی شود که اگر قرار بر استفاده از پاورهای 20 پین بود ، چرا مادربردها از کانکتور 24 پین استفاده می نمایند؟ در حقیقت این تغییر شکل ، هشداری بابت افزایش مصرف سخت افزار ها از شاخه 12 ولت پاور بود!
افزايش راندمان منبع تغذيه دراين طراحي باتوجه به تغيير توان هر شاخه خروجي .
به روز رساندن جدول مصرف و توان خروجي منبع تغذيه .
به روزرساندن رگولاسيون متقابل وتنظيم اثرگذاري مصرف ولتاژهرشاخه برروي ولتاژشاخه ديگر.
به روز رساندن مقدار جريان عبوري از كليه شاخه ها نسبت به سخت افزارها .
تهيه وتوليد منابع تغذيه باقدرتهای 350 و 400 وات سازگار با سخت افزار.
حذف خروجي -5V ازروي كانكتور اصلي خروجي ( تغذيه كننده كارتهاي ISA ).
حذف كانكتور AUX از روي خروجي هاي منبع تغذيه .
اضافه شدن واحد كنترل حرارت به طراحي داخلي منبع تغذيه .
ويرايش ATX 12V Ver2.01 :
درژوئن سال2004 ميلادي سري جديد منبع تغذيه باويرايش 2.01 تحت استاندارد ATX 12V وارد بازار گرديد . در ويرايش 2.01 علاوه بر رعايت كليه موارد لحاظ شده در ويرايش 2.0 شاهد در نظر گرفته شدن موارد ذيل نيز بوديم .
كاهش درصد خطاي خروجي شاخه +3.3V
كاهش و كنترل نویز و ریپل در خروجي دوم شاخه +12V يعني +12V2 .
حذف كامل بخش خروجي -5V از روي برد داخلي .
افزايش توان شاخه +5V/SB از حداقل 2.0A به بالا .
ويرايش ATX 12V Ver2.1 & ATX 12V Ver2.2 :
مارس سال 2005 ميلادي شاهد ارائه دو ويرايش 2.1 و 2.2 تحت استاندارد ATX 12V بود ،كه در حقيقت يك ويرايش محسوب مي شوند و تنها در ويرايش 2.2 نقايص مشاهده شده در ويرايش 2.1 به سرعت برطرف گرديده شده و از ارائه آن به بازار جلوگيري به عمل آمده است.
توجه شما را به مهمترين تغييرات اعمال شده در ويرايش 2.2 جلب مي نماييم :
بالا بردن راندمان منبع تغذيه در كليه مقاطع ( Low Load ~ Full Load ) به بالاتر از 70 درصد بازدهي كامل .
افزايش توان كابلها و كانكتورهاي خروجي و ايزولاسيون كامل ترمينال خروجي شاخه +12V در هر دو شاخه بر روي برد اصلي منبع تغذيه .
توليدوعرضه اين طراحي با توان هاي 450 و 500 و 550 وات، متناسب با سخت افزارهاي اين دوره
استاندارد SSI EPS (Entry-level Power Supply)i :
ورودنسل EPS منابع تغذيه به بازارسخت افزار ، همچون شوك بزرگي بر پيكره اين بازار بود ، چرا كه قيمت تمام شده اين محصول افزايش چشمگيري داشت و مصرف كننده تمايلي براي خريد آن از خود نشان نمی داد. اما تحول بزرگی که در افزایش مصرف سخت افزارهای حرفه ای به وجود آمده بود ، سبب گردید که حتی پاورهای پرقدرت تحت استاندارد ATX 12V با ویرایش 2/2 نیز توانایی راه اندازی وکارکرد با راندمان مطلوب اینگونه سیستمها را نداشته باشند و این قضیه توانست ذهنیت بازار و مصرف کننده را به سمت پاورهای حرفه ای تر با امکانات ویژه تغییر دهد.
ویژگی پاورهای EPS :
- افزايش عمرمفيد منابع تغذيهEPS از 50000 ساعت به 100000 ساعت كاركرد مفيد در شرایط متعارف استاندارد.
- افزايش راندمان منبع تغذيه در كليه مقاطع (Low Load~High Load) به بالاتر از 80 درصد بازدهی کامل.
- افزایش دامنه ولتاژ و فرکانس ورودی (90V AC ~ 260V AC) که این مورد با توجه به نوسانات برق شهری که گریبان گیر اغلب پاورهای معمولی می باشد ، نکته ای بسیار مثبت تلقی می گردد.
- تعبیه Power Factor Correction به صورت Active با بالاترین حالت کارآیی.
- افزايش مجدد توان شاخه 12+ و ارائه آن در حداقل 2 تا 4 شاخه مجزا متناسب با توان کلی پاور .
- كاهش درصد خطاي كليه خروجي ها تحت 75 درصد توان خروجی.
- كاهش درصدخطاي كليه تايمينگها واصلاح نويزوريپل دررتبه بندي شاخه هاي 12ولت خروجی پاور.
- چیدمان و تناسب کلیه تامینگها صرفا بر اساس خروجی اصلی یا همان 12 ولت. چرا که در کلیه ویرایش های ATX کلیه تایمینگها بر اساس خروجی 5 ولت تعریف شده بودند.
- افزايش حداقل ميزان بار مصرفي ازمنبع تغذيه(Low Load) جهت اصلاح ( Cross Regulation)
- افزايش توان شاخه 5 ولت استند بای تا 3.0 و اصلاح درصد خطا از حداقل تا حداکثر میزان بار مصرفی.
- كاهش توان مجموع شاخه هاي3/3 و 5 ولت تا حداكثر 170 جهت تامين توان مورد نیاز شاخه هاي 12 ولت خروجی.
- ارائه پروتكشن هاي ايمني جديد كه در محصولات گذشته امكان تعبيه آنها به دليل هزينه بالا وجود نداشت . مانند OCP, OTP و اصلاح OVP .
- اصلاح تداخل عملکرد SCP با OCP به گونه ای که قبل از فعال شدن SCP ، پاور توانایی تشخیص و فعال سازی سریع پروتکشن OCP را در خروجی های 12 ولت خود داشته باشد.
با نگاهی گذرا به موارد فوق ، ملاحظه می گردد که هزینه پرداختی در هنگام خرید اینگونه محصولات با تکنولوژی EPS ، با طول عمر بالا و مصرف پایین انرژی و بالاترین کارآیی پاورهای EPS عملا جبران می گردد.
نکته ای که حائز اهمیت می باشد ، ورود نسل جدید کارتهای گرافیکی باقابلیتهای ویژه می باشند که مصرف فوق العاده ای از شاخه 12 ولت پاور دارند. به عنوان مثال کارتهای سری GeFORCE 8800GTX/8900GTX/8950GX2 و ATi R600 قادرند از یک خروجی 12 ولت پاور ، جریانی بیش از 22 آمپر بکشند . این موضوع با اصل اضافه شدن شاخه دوم 12 ولت به شرط افزایش مصرف بالاتر از 18 آمپر در تضاد می باشد. از این رو در ویرایش جدید EPS سال 2007 میلادی ، پاورهایی با قدرت بالاتر از 850 وات معرفی شده اند، که استثنائا قادرند در خروجی چهارم 12 ولت خود ، جریانی در حدود 26 آمپر را تحمل نمایند. این مورد توسط استاندارد ATX12V تایید شده است و شاخه های دیگر قادرند این افزایش میزان مصرف را در شاخه چهارم ، به نوعی تامین نمایند . درحقیقت به نوعی بالانس خروجی درچهار شاخه 12 ولت خروجی این مدل پاورها،به نفع خروجی چهارم قابل تنظیم می باشند . همچنین در این روش جدید، مجددا تاثیر گذاری OCP بر SCP اصلاح گردیده است ونقطه اتصال لاین چهارم 12 ولت به برد اصلی به صورت مجزا ایزوله و تقویت شده است. نمونه این ویرایش جدید در مدل پاور GP1030 شرکت تولیدی سیستمهای آینده سیما GREEN مشاهده می گردد.همچنین راهکار دیگری از سوی برخی تولید کنندگان مورد استفاده قرار گرفت که در آن خروجی 12 ولت در یک شاخه خلاصه گردید. از معایب اولیه این روش عدم رعایت اصل مهم تاثیر گذاری نویز شاخه های 12 ولت برروی یکدیگر می باشد و همچنین آسیب دیدن برد PCB بدلیل افزایش Current مصرفی و تمرکز در یک نقطه مشخص می باشد. این روش هنوز تایید نشده و صرفا یک حربه تکنیکالی ناقص جهت رفع موقت این مشکل می باشد.
تاثیرات راندمان پاور بر روی میزان مصرف انرژی :
اغلب ما در هنگام تهیه یک محصول الکترونیکی توجه کمی به میزان مصرف انرژی آن داریم. راندمان یک مبحث مهم در بخش مصرف انرژی می باشد. اگر به تبلیغات تلوزیونی که این روزها پخش می گردد توجه کرده باشید ، برروی این موضوع در لوازم برقی ، لوازم گازسوز و خلاصه هرآنچه که با انرژی سرو کار دارد ، مانور های زیادی انجام داده می شود. شما وقتی پی به اهمیت این مسئله می برید که میزان مصرف انرژی دومحصول یکسان، با دو راندمان مختلف را با یکدیگر مقایسه نمایید . ممکن است در بعضی مواقع اختلاف هزینه پرداختی شما بابت انرژی مصرف شده در طول مدت یک سال رقمی معادل یکصد هزار تومان باشد!!!. البته این مورد، با میزان ساعات استفاده نمودن شما از آن وسیله هم مرتبط می باشد.
حال بحث را برروی یکی از لوازمی متمرکز می کنیم که راندمان آن در میزان مصرف انرژی الکتریکی کامپیوتر شما دخیل می باشد. به طور واضح تر سخن بگوییم . شما اگر یک پاور 500 واتی از بازار تهیه نمایید، به منزله آن نمی باشد که سیستم شما 500 وات مصرف می نماید ، بلکه این رقم نشان دهنده مقدار توان خروجی پاور شما در حالت ماکسیمم مصرف آن می باشد. میزان انرژی مورد مصرف یک سیستم ، مرتبط به نوع قطعاتی می باشد که شما برروی سیستم خود نصب نموده اید. مثلا ممکن است شما یک پاور 500 واتی داشته باشید ولی سیستم شما بیشتر از 300 وات مصرف نکند . در حقیقت میزان مصرف کامپیوتر شما 300 وات در نظز گرفته می شود . در اینجا مقوله میزان اتلاف انرژی در جهت تامین 300 وات انرژی مصرفی کامپیوتر شما ، اهمیت پیدا می کند.
راندمان به صورت کلی، ضریب انرژی ورودی دستگاه به انرژی خروجی دستگاه می باشد. به عنوان مثال ؛ شما یک لامپ 100 واتی را در نظر بگیرید . از 100 وات انرژی که لامپ مصرف می کند، تقریبا 30 وات آن به صورت روشنایی در اختیار ما قرار می گیرد و چیزی در حدود 70 وات آن به صورت انرژی گرمایی ، اتلاف می گردد ، به عبارتی لامپ مورد نظر دارای 30 درصد راندمان می باشد. این رقم در مورد پاور ساپلای سوئیچینگ ، عموما بین 60 تا 85 درصد ( بسته به نوع طراحی ) متغیر می باشد. همانطورکه مستحضرید پاورهای سوئیچینگ درصدی از انرژی ورودی خود را در طول مسیر تا خروجی ، به صورت انرژی گرمایی و امواج مغناطیسی ازدست می دهند . این میزان اتلاف هرچه کمتر باشد ، طبیعتا در مصرف بهینه انرژی و عمر پاور تاثیر گذار خواهد بود . مقایسه عملی آن، در مورد دو نمونه پاور 300 واتی با راندمانهای مختلف جالب به نظر می رسد . نمونه پاور 300 واتی اول که راندمان 70 درصدی داشت ، در حالت فول لود 95/1 آمپر از برق ورودی مصرف می نمود در حالی که نمونه دوم که راندمان 80 درصدی داشت ، در حالت فول لود 7/1 آمپر از برق ورودی مصرف می نمود ( ولتاژ ورودی در هر دو نمونه 220 ولت در نظر گرفته شده بود) . این عدد 25/0 آمپر اختلاف مصرف، شاید در نگاه اول رقم تعجب برانگیزی نباشد ، ولی در صورت مصرف طولانی مدت به رقم چشمگیری تبدیل می گردد و تاثیراتش را در قبض برق مصرفی شما نمایان تر می نماید.
با استفاده از جدول و فرمول ارائه شده زیر ، شما به وضوح تاثیر راندمان را در قبض برق مصرفی سه نمونه پاور 500 واتی با راندمانهای مختلف را ، ملاحظه می فرمایید. این رقمها شاید شما را مجاب نماید که در هنگام تهیه پاور ، برای راندمان آن اهمیت ویژه ای قائل شوید ، چرا که گاها معادل قیمت خود پاور، مابه التفاوت قبض پرداختی شما در طول یک سال می باشد و شما با انتخاب صحیح خود می توانید هزینه خرید یک پاوربا راندمان بالای 80 درصد را، از طریق قبض برق خود جبران نمایید!!! به عنوان یک فرد ایرانی ، قطعا با در نظر گرفتن موضوع راندمان در هنگام خرید هر نوع کالا، به مجموعه تولید و چرخه انرژی در سطح کشور کمک نموده ایم .
فرمول محاسبه مصرف انرژی یک پاور در طول یکسال (شبانه روزی)
Power Out / Efficiency) x 24 /1000 = KWh/day
KWh/day x 365 = KWh/year
GREEN (EPS) : (500 / 0.85%) x 24 / 1000 =14.112 KWh/day x 365 = 5150.88 KWh/year
منبع: www.gteck.blogfa.com الف
.jpg "غیرت چیست؟ اقسام غیرت کدامند؟ علل بی غیرتی چیست؟")
