نویسنده: غلامرضا معصومی
در اساطیر یونان باستان، نام آدراستوس (Adrastus) برای پنج تن ذکر شده که عبارتند از:
1- پسر تالائوس (Talaus) و همسر آمفی‌تئا (Amphitea) که یکی از پادشاهان آرگوس (Argos) بوده و سرگذشت وی با اردوکشی هفت سردار به شهر تبس (Thebes) مرتبط می‌شود. در یکی از جنگ‌ها، آمفیارائوس (Amphiaraus)، عمویش تالاموس - پدر آدراستوس - را به قتل رسانید. آدراستوس پس از این واقعه به سیسیون (Sicyon) نزد پولیبوس(Polybus)، جدّ مادریش که ملکه‌ی آن سرزمین بود، رفت. پس از مرگ پولیبوس به این علت که وی اولاد ذکور نداشت، بنابراین سلطنت آن ناحیه به آدارستوس رسید. وی نیز درصدد مصالحه با آمفیارائوس برآمده و بدین ترتیب پادشاهی آرگوس را به دست گرفت، اما در باطن جنایتی را که آمفیارائوس انجام داده بود، فراموش نکرد.
آدراستوس، خواهرش اریفیله (Eriphyle) را به ازدواج آمفیارائوس در آورده و قرار بر این شد که اگر بعدها اختلافی میان آنها بروز کرد، به حکمیت اریفیله رجوع کنند. آدراستوس چنین می‌پنداشت که بدین وسیله روزی مجال انتقام نصیبش گردد. در این زمان پولی‌نیسس (Polynices) از طرف برادرش اتئوکلس (Eteocles) از شهر تبس رانده شده و تیدئوس (Tydeus)، پسر اوئنئوس (Oeneus)، پادشاه کالیدون (Calydon) نیز بر اثر یک قتل به همین سرنوشت دچار گشت. اتفاقاً در یک شب توفانی، دو قهرمان مزبور با هم برای درخواست کمک به قصر آدراستوس رسیده و در بیرون کاخ به زد و خورد با یکدیگر پرداختند. آدراستوس که در اثر سر و صدای آنها از خواب بیدار شده بود، هر دو را به داخل قصر دعوت کرده و به تطهیر تیدئوس از آلودگی مشغول شد. پس از آن چون مشاهده کرد که آن دو مانند شیر و گراز به جان یکدیگر افتاده بودند، به یاد پیشگویی افتاد که گفته بود، وی دخترانش را به ازدواج یک شیر و یک گراز درخواهد آورد. بنابراین دختر بزرگش آرگیا (Argia) را به ازدواج پولی‌نیسس و دختر کوچکش دئی‌پیله (Deipyle) را به ازدواج تیدئوس درآورد. سپس به آنها وعده داد که برای استقرار هر دو بر تخت سلطنت کشورشان، شخصاً اقدام خواهد کرد. بدین ترتیب بود که اردوکشی هفت نفری علیه تبس آغاز شد. در این اردوکشی، پروئتوس (Proetus) و فزندان بیاس (Bias) به همراهی عمویشان ملامپوس (Melampous)، یعنی سه خانواده‌ای که بر آرگولیس (Argolis) حکومت داشتند، شرکت کردند. به این داستان، شاخ و برگ‌هایی افزوده‌اند که به موجب آن، سپاهیان آرکادیا (Arcadia) و مسنی (Messenie) نیز با سه خانواده‌ی سلطنتی آرگولیس و منسوبین جدیدشان متحد شده و فقط امرای میسنا - آگاممنون (Agamemnon) و منلائوس (Menelaus) - که از آتریدها (Atrides) بودند، با درک عاقبت ناگوار این جنگ، هیچ گونه اقدامی نکردند. فرماندهان هفت گانه‌ی این اردو که به ریاست آدراستوس، آماده‌ی حرکت شدند عبارت بودند از: آمفیارائوس، کاپانئوس (Capanaeus)، هیپومدون (Hippomedon)، پارتنوپئوس (Parthenopeus)، تیدئوس و پولی نیسس. فرماندهان مزبور بین راه در نمه (Nemeau) توقف کردند تا مراسمی به افتخار آرکموروس (Archemoros) که در مقابل چشمان آنها توسط ماری از پا درآمده بود، برگزار کنند که این عمل منشأ بازی‌های معروف نمه گردید. در ایسمنوس (Ismenos)، نخستین پیروزی نصیب آنها شده و سپاهیان به داخل حصار شهر عقب نشینی کردند. اما هنگامی که به شهر حمله بردند، همه‌ی سپاه آنها به جز آدراستوس و اسب وی آریون (Arion) که با یال سیاه خود همه جا مشخص بود، هلاک شدند. در ادامه‌ی واقعه، ضد و نقیض‌های فراوانی روایت شده است. برخی گفته‌اند: «آدراستوس که خطیب ماهری بود، مردم تبس را راضی کرد تا اجساد کشتگان را به او پس بدهند و آتنی‌ها نیز معتقدند آدراستوس مستقیماً و بدون توقف، خود را به آتن رسانده و از تسئوس (Theseus) تقاضای مساعدت کرد. تسئوس نیز به جانب تبس رفته و پس از آنکه اجساد مقتولین را به دست آورد، آنها را در الئوسیس (Eleusis) به خاک سپرد». آدراستوس که از این شکست دلسرد نشده بود، ده سال بعد به کمک فرزندان مقتولین دوباره به تبس لشکر کشید. این مرتبه با اینکه قوای کمتری در اختیارش بود، اغلب پیشگویان بشارت پیروزی به وی می‌دادند. اپیگون‌ها (Epigoni)، تبس را گرفته و ترساندر (Thersander)، پسر پولی‌نیسس را بر تخت سلطنت نشاندند. اما در این نبرد آئژیالئوس (Aegialeus) کشته شده و آدراستوس از شدت اندوه در شهر مگارا (Megara) چشم از جهان فرو بست. بنا به روایتی دیگر، وی خود را به آتش افکند تا از پیشگویی هاتف آپولو (Apollo)، اطاعت کرده باشد.
2- پدر آئوریدیسه(6) (Eurydice) و همسر ایلوس (Ilus)، پادشاه تروا.
3- پسر مروپس (Merops)، پادشاه پرکوته (Percote) و برادر آمفیوس (Amphius)، آدراستوس و آمفیوس سپاه و قدرتی نظامی در آدراستیا (Adrastia)، آپائسوس (Apaesus)، پیتیا (Pityeia) و تریا (Tereia) برای جنگ تروا تشکیل دادند. وی سرانجام توسط آگاممنون کشته شد.
4- پسر پولی‌نیسس و آرگیا و رهبر میسنایی‌ها (Mycenaeans) در طول جنگ تروا.
5- نام فردی است که در جنگ تروا توسط پاتروکلوس (Patroclus) کشته شد.
منبع مقاله :
معصومی، غلامرضا؛ (1388) دایره المعارف اساطیر و آیین های باستانی جهان جلد اول، تهران: شرکت انتشارات سوره مهر؛ چاپ اول.
1- پسر تالائوس (Talaus) و همسر آمفی‌تئا (Amphitea) که یکی از پادشاهان آرگوس (Argos) بوده و سرگذشت وی با اردوکشی هفت سردار به شهر تبس (Thebes) مرتبط می‌شود. در یکی از جنگ‌ها، آمفیارائوس (Amphiaraus)، عمویش تالاموس - پدر آدراستوس - را به قتل رسانید. آدراستوس پس از این واقعه به سیسیون (Sicyon) نزد پولیبوس(Polybus)، جدّ مادریش که ملکه‌ی آن سرزمین بود، رفت. پس از مرگ پولیبوس به این علت که وی اولاد ذکور نداشت، بنابراین سلطنت آن ناحیه به آدارستوس رسید. وی نیز درصدد مصالحه با آمفیارائوس برآمده و بدین ترتیب پادشاهی آرگوس را به دست گرفت، اما در باطن جنایتی را که آمفیارائوس انجام داده بود، فراموش نکرد.
آدراستوس، خواهرش اریفیله (Eriphyle) را به ازدواج آمفیارائوس در آورده و قرار بر این شد که اگر بعدها اختلافی میان آنها بروز کرد، به حکمیت اریفیله رجوع کنند. آدراستوس چنین می‌پنداشت که بدین وسیله روزی مجال انتقام نصیبش گردد. در این زمان پولی‌نیسس (Polynices) از طرف برادرش اتئوکلس (Eteocles) از شهر تبس رانده شده و تیدئوس (Tydeus)، پسر اوئنئوس (Oeneus)، پادشاه کالیدون (Calydon) نیز بر اثر یک قتل به همین سرنوشت دچار گشت. اتفاقاً در یک شب توفانی، دو قهرمان مزبور با هم برای درخواست کمک به قصر آدراستوس رسیده و در بیرون کاخ به زد و خورد با یکدیگر پرداختند. آدراستوس که در اثر سر و صدای آنها از خواب بیدار شده بود، هر دو را به داخل قصر دعوت کرده و به تطهیر تیدئوس از آلودگی مشغول شد. پس از آن چون مشاهده کرد که آن دو مانند شیر و گراز به جان یکدیگر افتاده بودند، به یاد پیشگویی افتاد که گفته بود، وی دخترانش را به ازدواج یک شیر و یک گراز درخواهد آورد. بنابراین دختر بزرگش آرگیا (Argia) را به ازدواج پولی‌نیسس و دختر کوچکش دئی‌پیله (Deipyle) را به ازدواج تیدئوس درآورد. سپس به آنها وعده داد که برای استقرار هر دو بر تخت سلطنت کشورشان، شخصاً اقدام خواهد کرد. بدین ترتیب بود که اردوکشی هفت نفری علیه تبس آغاز شد. در این اردوکشی، پروئتوس (Proetus) و فزندان بیاس (Bias) به همراهی عمویشان ملامپوس (Melampous)، یعنی سه خانواده‌ای که بر آرگولیس (Argolis) حکومت داشتند، شرکت کردند. به این داستان، شاخ و برگ‌هایی افزوده‌اند که به موجب آن، سپاهیان آرکادیا (Arcadia) و مسنی (Messenie) نیز با سه خانواده‌ی سلطنتی آرگولیس و منسوبین جدیدشان متحد شده و فقط امرای میسنا - آگاممنون (Agamemnon) و منلائوس (Menelaus) - که از آتریدها (Atrides) بودند، با درک عاقبت ناگوار این جنگ، هیچ گونه اقدامی نکردند. فرماندهان هفت گانه‌ی این اردو که به ریاست آدراستوس، آماده‌ی حرکت شدند عبارت بودند از: آمفیارائوس، کاپانئوس (Capanaeus)، هیپومدون (Hippomedon)، پارتنوپئوس (Parthenopeus)، تیدئوس و پولی نیسس. فرماندهان مزبور بین راه در نمه (Nemeau) توقف کردند تا مراسمی به افتخار آرکموروس (Archemoros) که در مقابل چشمان آنها توسط ماری از پا درآمده بود، برگزار کنند که این عمل منشأ بازی‌های معروف نمه گردید. در ایسمنوس (Ismenos)، نخستین پیروزی نصیب آنها شده و سپاهیان به داخل حصار شهر عقب نشینی کردند. اما هنگامی که به شهر حمله بردند، همه‌ی سپاه آنها به جز آدراستوس و اسب وی آریون (Arion) که با یال سیاه خود همه جا مشخص بود، هلاک شدند. در ادامه‌ی واقعه، ضد و نقیض‌های فراوانی روایت شده است. برخی گفته‌اند: «آدراستوس که خطیب ماهری بود، مردم تبس را راضی کرد تا اجساد کشتگان را به او پس بدهند و آتنی‌ها نیز معتقدند آدراستوس مستقیماً و بدون توقف، خود را به آتن رسانده و از تسئوس (Theseus) تقاضای مساعدت کرد. تسئوس نیز به جانب تبس رفته و پس از آنکه اجساد مقتولین را به دست آورد، آنها را در الئوسیس (Eleusis) به خاک سپرد». آدراستوس که از این شکست دلسرد نشده بود، ده سال بعد به کمک فرزندان مقتولین دوباره به تبس لشکر کشید. این مرتبه با اینکه قوای کمتری در اختیارش بود، اغلب پیشگویان بشارت پیروزی به وی می‌دادند. اپیگون‌ها (Epigoni)، تبس را گرفته و ترساندر (Thersander)، پسر پولی‌نیسس را بر تخت سلطنت نشاندند. اما در این نبرد آئژیالئوس (Aegialeus) کشته شده و آدراستوس از شدت اندوه در شهر مگارا (Megara) چشم از جهان فرو بست. بنا به روایتی دیگر، وی خود را به آتش افکند تا از پیشگویی هاتف آپولو (Apollo)، اطاعت کرده باشد.
2- پدر آئوریدیسه(6) (Eurydice) و همسر ایلوس (Ilus)، پادشاه تروا.
3- پسر مروپس (Merops)، پادشاه پرکوته (Percote) و برادر آمفیوس (Amphius)، آدراستوس و آمفیوس سپاه و قدرتی نظامی در آدراستیا (Adrastia)، آپائسوس (Apaesus)، پیتیا (Pityeia) و تریا (Tereia) برای جنگ تروا تشکیل دادند. وی سرانجام توسط آگاممنون کشته شد.
4- پسر پولی‌نیسس و آرگیا و رهبر میسنایی‌ها (Mycenaeans) در طول جنگ تروا.
5- نام فردی است که در جنگ تروا توسط پاتروکلوس (Patroclus) کشته شد.
منبع مقاله :
معصومی، غلامرضا؛ (1388) دایره المعارف اساطیر و آیین های باستانی جهان جلد اول، تهران: شرکت انتشارات سوره مهر؛ چاپ اول.
