علائم سرطان سر و گردن

وجود برآمدگی یا دردی همراه با سفتی و انقباض عضلات صورت که به نظر می‌رسد هرگز التیام نمی‌یابند. اینها تنها چند نشانه از سرطانی است که نادیده گرفته شده و یا به درستی تشخیص داده نمی‌شوند. این مقاله در خصوص وجود غده سرطانی در ناحیه سر و گردن بدن انسان مطالبی را فراهم ساخته است.
سرطان بیماری‌ای است که روش و شیوه خاص خود را در ابتلاء، رشد و تکامل داشته و حتی روشهای درمانی منحصر به خود را دارد که شبیه به هیچ بیماری دیگری نیست. علل بوجود آورنده‌ی سرطان گیج کننده و متنوع بوده و در برخی موارد توجیه نکردنی و غیر قابل توضیح است. هیچ کس به نظر نمی‌رسد از این اختلال ایمنی و مصونیت داشته باشد. از طریق این مقاله، در خصوص سرطانی که در ناحیه سر و گردن بدن انسان رخ می‌دهد، اطلاعات بیشتری کسب خواهید کرد.

سرطان در سر و گردن

سرطان سر و گردن یک اصطلاح عمومی است و به سرطانی اطلاق می‌شود که از ناحیه سر و گردن بدن فرد سرچشمه گرفته و یا در آن ناحیه متمرکز باشد. به طور عمده، نواحی بافت نرم و یا پوششی چنین قسمتهایی از بدن تحت تأثیر قرار می‌گیرند. به طور تقریبی 30 بخش یا ناحیه مختلف از سر و گردن وجود داشته که می‌توانند دچار سرطان شوند و مطابق با وقوع آنها در نواحی ذیل گروه بندی می‌شوند:

✦ دهان

وجود سرطان در حفره دهان تحت عنوان سرطان دهان شناخته می‌شود. سرطانی که در ناحیه گلو درست پشت دهان (اوروفارنکس یا حلق دهانی) واقع باشد را سرطان اروفارینژیال یا سرطان دهان و حلق گویند. قسمتهای خاص آن عبارتنداز:
 سقف دهان (سخت کام)
 کف دهان (زیر زبان)
 زبان
 پوشش داخلی یا ناحیه لب و گونه (مخاط وابسته به گونه)
 بن یا ته زبان
 دیواره‌های کناری گلو
 دیواره پشت گلو
 لثه
 ناحیه پشت دندان عقل
نوع غده سرطانی در این منطقه کارسینوم سلول سنگفرشی است.

✦ بینی

پوشش‌های حساس حفره بینی و پوست موجود در سوراخهای بینی هر دو مستعد ابتلاء به سرطان می‌باشند. از نازوفارنکس (قسمت بالای گلو درست پشت بینی) به ناحیه سینوس پارانازال (قسمتهای گوشتی در کنار بینی بر روی صورت) و در میان هر ناحیه از بینی می‌توانند تحت تأثیر رشد سرطانی قرار گیرند.

✦ گردن

گره‌های لنفاوی واقع در قسمت فوقانی گردن نیز نسبت به سرطان آسیب پذیر می‌باشند. ویژگی خاص سرطان‌های سر و گردن این است که سرطان از حنجره، دهان، نازوفارنکس و سینوس پارانازال می‌تواند به این گره‌ها گسترش یابد.

✦ غدد بزاقی

بروز سرطان در این ناحیه از بدن انسان نسبتاً نادر است. سه غده اصلی وجود دارد که می‌توانند تحت تأثیر قرار گیرند:
 غده‌ی ساب لینگوال یا زیر زبانی (واقع در زیر زبان)
 غدد ساب ماندیبولار یا تحت فکی (واقع در زیر استخوان فک)
 غدد پاروتید (واقع در بالاترین قسمت دهان، در زیر گوش)

✦ گلو

حنجره و غده تیروئید 2 ناحیه از گلو می‌باشند که می‌توانند دچار سرطان شوند. از میان آنها، سرطان در حنجره شایع‌تر می‌باشد. حنجره «جعبه صوتی» و یا اندامی مهم است که مسئول تولید صوت یا صدای انسان می‌باشد. سرطان می‌تواند به تارهای صوتی و یا بافتهای اطراف حمله نماید.

علائم

با در نظر گرفتن این موضوع که سرطان در ناحیه وسیع و پیچیده‌ای از آناتومی انسان اتفاق می‌افتد، نشانه‌های آن می‌تواند متفاوت باشد، بدین ترتیب فهرستی از سرطان بر اساس ناحیه وقوع در ذیل آورده شده است:

سرطان دهان
از دست دادن وزن اشکال و درد به هنگام بلع و جویدن ‎ اشکال در تکلم احساس طعمی عجیب در دهان درد دهان و زبان به گونه‌ای که التیام نمی‌یابد	برآمدگی یا توده و یا زخم در ناحیه دهان که در ابتدا درد ندارد وجود لکه‌های رنگی و کمرنگ در دهان خونریزی از دهان تورم در امتداد فک بوی بد دهان

 

گلو	بینی
بریده بریده حرف زدن تغییر در تن و زیر و بمی صدا خشونت صدا گلو درد درد به هنگام بلع از دست دادن وزن	گرفتگی مداوم بینی بروز عفونتهای مکرر سینوس خونریزی از بینی سردرد و میگرن تحت تأثیر قرار گرفتن حس بویایی ترشح مخاط

 

غده بزاقی	گردن
تورم ناحیه گونه و فک بی حسی عضلات صورت درد در گونه یا صورت	بزرگ و متورم شدن گره‌های لنفاوی احساس سنگینی در اطراف گردن درد گلو و گردن

نشانه‌ی اصلی و برجسته در میان علائم سرطان سر و گردن، وجود ناحیه متورم و یا توده‌ای است که بدون درد بوده و صرفاً در آن ناحیه واقع است. پس از مدت زمانی، درد می‌تواند ایجاد شده و اندازه تورم می‌تواند بزرگتر شود و توده یا برآمدگی دیگری ممکن است بوجود آید.

درمان

به منظور تشخیص غده سرطانی، نخستین اقدام معاینه فیزیکی و تجزیه و تحلیل سوابق پزشکی و علائم می‌باشد. آزمایش نمونه بافت جهت تجزیه و تحلیل ساختار بیولوژیکی غده و وجود سلولهای سرطانی انجام می‌پذیرد. آزمایش اندوسکوپی و بیوپسی در اینجا انجام می‌شود. عکسبرداری با اشعه X و اسکنهایی مانند ام آر آی (MRI)، پت اسکن (PET) و سی تی اسکن به منظور ایجاد یک تصویر گرافیکی و بررسی میزان رشد انجام می‌گیرد.
درمان به سن و وضعیت سلامتی فرد، محل تومور در بدن، مرحله‌ی رشد و شرط سرایت یا پخش شدن غده به نواحی دیگر، بستگی دارد. در اکثر موارد روش غالب درمانی جراحی بوده که در درمان این بیماری بسیار مؤثر است. توانایی تکلم و غذا خوردن بیمار برای مدت زمانی تحت تأثیر قرار می‌گیرند. پرتو درمانی نیز البته با درجه کمی کمتر انجام می‌شود. عوارض جانبی احتمالی آن دلیل عدم تمایل پزشک و نیز بیمار برای انجام چنین روند درمانی است. شیمی درمانی به عنوان درمان و اقدام پیشگیرانه جهت متوقف ساختن، سرایت سرطان به نواحی دیگر بدن بکار برده می‌شود. سرطانهای سر و گردن می‌توانند مجدداً عود کرده و به سرعت پخش شوند و جهت مقابله با چنین پیشرفتی، به اثر قوی داروهای شیمی درمانی نیاز است.
مقصران آشکار و مشخص وقوع سرطان در ناحیه سر و گردن دخانیات و الکل می‌باشند. مصرف مکرر دخانیات به هر شکلی اعم از سیگار، قلیان، به شکل جویدن و حتی بالا کشیدن از راه بینی یکی از علل اصلی بروز سرطان در دهان، حنجره، زبان و گلو، می‌باشد. مصرف سنگین الکل نیز منجر به بروز غده سرطانی می‌شود. برخی از ویروسها مانند اپشتاین بار و HPV علل نادر آن به حساب می‌آیند. در کل، ناحیه سر و گردن یکی از مستعدترین نواحی جهت بروز سرطان در میان نواحی مختلف بدن است و چنین مواردی 5% تمام موارد سرطانی را شامل می‌شوند. اما این ناحیه همچنین بیشترین میزان از مجموع بهبودی را در خود دارد. چنانچه هریک از علائم فوق به موقع تشخیص و مشاهده شدند، آنگاه با درمان و داروی مناسب این شکل از سرطان می‌تواند درمان شود.