نویسنده:سهیلا بهشتی
فرصتی برای تجدید قوا
در هر خانواده ای، مردان و زنان می توانند همت شان را برای ادامه زندگی آماده کنند. زندگی، یک مبارزه است. کل زندگی، عبارتست از یک مبارزه بلندمدت؛ مبارزه با عوامل طبیعی، مبارزه با موانع اجتماعی، مبارزه با درون خود انسان که مبارزه با نفس است. انسان دایم در حال مبارزه است. بدن انسان هم درحال مبارزه است. جسم انسان نیز همواره با عوامل زیان بار مبارزه می کند. قدرت این مبارزه وقتی در جسم باشد، جسم سالم است. انسان، این مبارزه را باید صحیح، منطقی، در جهت درست، بارفتارهای صحیح و با ابزارهای درست انجام دهد. این مبارزه، گاهی به استراحت و یک باراندازی نیاز دارد. این، نقطه استراحت داخل خانواده است. (1)غریزه جنسی، نیاز متقابل
اسلام، غریزه جنسی را پشتوانه ای برای استواری بنای خانواده قرار داده است ؛ یعنی وسیله استحکام خانواده. وقتی زن و مرد، عفیف، دین دار و خداترسند و بنابر دستور اسلام از گناه در باب غریزه جنسی می پرهیزند، به طبع نیاز زن و مرد به یکدیگر در این زمینه بیشتر خواهد شد. وقتی به هم زیادتر احتیاج داشتند، بنای خانواده که پایه اصلی آن زن و مرد است، مستحکم تر خواهد شد.اسلام می خواهد این پشتوانه را از خانواده نگیرد. اسلام از انسانها می خواهد این غریزه را بیرون از محیط خانواده اشباع نکنند، تا مبادا در برابر خانواده بی قید و بی اعتنا و لاابالی بشوند. از این روست که اسلام جلوی این راه را سد می کند.(2)
دین داری رمز، مانایی خانواده
در تشکیل خانواده و در حفظ آن باید احکام اسلامی را رعایت کرد تا خانواده، سالم و در اوج باقی بماند. از این رو، در خانواده های دیندار که زن و شوهر به این حدود اهمیت می دهند، سال های متمادی بدون ناخرسندی با هم زندگی می کنند. محبت زن و شوهر به هم باقی می ماند و جدایی شان از هم سخت است و دل در گرو محبت یکدیگر دارند. این نیکی ها و این محبت هاست که بنای خانواده را ماندگار می کند و اسلام نیز به این امور ارزش بسیار می نهد. اگر روشهای اسلامی رواج یابد، خانواده ها مستحکمتر خواهد شد، چنانکه درگذشته های ما زمانی که هنوز ایمان مردم سالم تر و کامل تر بود، خانواده، کانونی پایدار و مطمئن بود. زن و شوهر به هم علاقه مندتر بودند. فرزندان در محیط های امن و سالم تری پرورش می یافتند. حالا هم راه همین است. بیشتر آن خانواده هایی که دستورهای اسلامی را رعایت می کنند، خانواده هایی محکمتر، بهتر، و محیطهای امن تری برای فرزندان وکودکان خواهند بود. (3)نقش زن و شوهر
دختران و پسران باید بکوشند از پیوند مقدس زناشویی پاسداری کنند. این هدف ، تنها وظیفه یکی از آنها نیست که بگوییم یکی از آنها همواره مشکلی پدید آورد و دیگری همیشه تحمل کند، بلکه باید هر دو به هم کمک کنند تا این کار صورت گیرد. نمی توان گفت در این مسئولیت، شوهر سهم بیشتری دارد یا زن سهم بیشتری دارد. هر دو در حفظ این بنیان و در حفظ این اجتماع دو نفره که بعدها به تدریج زیاد می شود، به سهم خود نقش دارند. از هر چیزی که محیط خانواده را متشنج و دچار افسردگی و هیجان های بی مورد سازد، بپرهزید. اگر خدای ناکرده در محیط یک خانواده از محبت و اطمینان و صمیمیت خبری نباشد، رنجش مال هر دو طرف است.در استحکام بنیان خانواده، خود زن و شوهر، بیشترین نقش را دارند. با گذشت از یکدیگر، با همکاری خود، با مهربانی و محبت و اخلاق خوب خودشان - که از همه مهمتر هم محبت است - می توانند این بنا را ماندگار و این سازگاری را همیشگی بکنند. (4)
خانواده در جوامع اسلامی
در محیط اسلامی، زن و شوهر با هم هستند، متعلق به هم هستند، در مقابل هم مسئول هستند، در مقابل فرزندان مسئول هستند و در برابر محیط خانواده مسئولند. در محیط های اسلامی، کانون خانواده چنان مستحکم و پابرجاست که گاهی پس از دو نسل نیز هنوز پدر بزرگ و پدر و نوه در یک خانه با هم زندگی می کنند. در جوامع اسلامی، یعنی جوامع دین دار و خداباور که دو نفر آدم برای مدت طولانی با هم زندگی می کنند و هیچ گاه از هم سیر نمی شوند، بلکه دل بستگی شان وانس و محبت و وفایشان به همدیگر بیشتر می شود؛ این، همان خاصیت دینداری و مذهبی بودن و خواسته های خدایی را رعایت کردن است.در اسلام و در فرهنگ اسلامی، خانواده بادوام است. در خانه، پدربزرگ ها و مادربزرگ ها و پدر و مادر هستند، نوه ها و نتیجه هایشان را می بینند و سنتها را به هم انتقال می دهند. نسل گذشته، مواریث خود را به نسل بعد تحویل می دهد و بریده و بی ریشه و تنها و بی عاطفه بار نمی آیند. (5)
ویژگیهای خانواده خوب
«خانواده خوب، یعنی زن و شوهری که با هم مهربان باشند، باوفا و صمیمی باشند و به یکدیگر محبت و عشق بورزند، رعایت همدیگر را بکنند و مصالح همدیگر را مهم و گرامی بدارند. اولادی که در آن خانواده به وجود می آید، نسبت به او احساس مسئولیت کنند و بخواهند او را از لحاظ مادی و معنوی، سالم بزرگ کنند. از لحاظ مادی و معنوی او را به سلامت برسانند. چیزهایی به او یاد بدهند، به چیزهایی او را وادار کنند، از چیزهایی او را بازدارند و صفات خوبی را در او تزریق کنند.یک چنین خانواده ای، اساس همه اصلاحات واقعی در یک کشور است. چون انسانها در چنین خانواده ای خوب تربیت می شوند، با صفات خوب بزرگ می شوند. با شجاعت، با استقلال عقل ، با فکر، با احساس مسئولیت، با احساس محبت، با جرئت، جرئت تصمیم گیری، با خیرخواهی - نه بدخواهی - و با نجابت . وقتی مردم جامعه ای، این خصوصیات را داشته باشند، این جامعه دیگر روی بدبختی را نخواهد دید ». (6)
خانواده سالم و انتقال فرهنگ
« انتقال فرهنگ ها و تمدن ها و حفظ اصول و عناصر اصلی یک تمدن و یک فرهنگ در یک جامعه و انتقالش به نسل های پی در پی، به برکت خانواده انجام می گیرد.اساس ازدواج و مهمترین مصلحت ازدواج، عبارت است از تشکیل خانواده. علت هم این است که اگر خانواده سالمی در یک جامعه ای وجود داشته باشد، آن جامعه سالم خواهد شد و مواریث فرهنگی خودش را به صورت صحیح منتقل خواهد کرد. در آن جامعه، تربیت کودکان، به بهترین وجه صورت می پذیرد. برای همین، در کشورها و جوامعی که خانواده دچار اختلال می شود، معمولا اختلالات فرهنگی - اخلاقی به وجود می آید.
اگر نسل ها بخواهند فرآورده های ذهنی و فکری خود را به نسل های بعدی منتقل کنند و جامعه از گذشته خودش بخواهد سود ببرد، این فقط با خانواده ممکن است. در محیط خانواده است که اول بار، تمام هویت شخصیت یک انسان براساس فرهنگ یک جامعه شکل می گیرد و این پدر و مادرند که به طور غیرمستقیم و بدون اینکه تحمیلی باشد، بدون اینکه خود آنها تصنعی به کار ببرند، به طور طبیعی محتوای ذهن و فکر و عمل و معلومات و اعتقادات و مقدسات و اینها را به نسل بعدی منتقل می کنند.» (7)
خانواده سالم، آرامش افراد
«نگرش اسلام به خانواده، نگرشی درست، نگرشی اصیل و یک نگاه همراه با اهتمام است که خانواده، اصل قرار داده شده و به هم زدن بنیان خانواده یا آشفته نمودن آن، جزو بدترین کارهاست.خانواده در اسلام، یعنی محل سکونت دو انسان، محل آرامش روانی دو انسان، محل انس دو انسان با یکدیگر، محل تکامل یک نفر به وسیله یک نفر دیگر. آنجایی که انسان در آن صفا می یابد، راحتی روانی می یابد؛ این محیط، خانواده است. کانون خانواده در اسلام، این قدر اهمیت دارد.
اسلام در بیان قرآن، در چند جا، این آفرینش زن و مرد و در نهایت زوجیت آنها را، برای آرامش زن ومرد شناخته است.
در قرآن، آیه «وجعل منها زوجها لیسکن الیها » آمده است: خدای متعال زوج آدمی را از جنس او قرار داد . زوج زن را و زوج مرد را از جنس خود او قرار داده، «یسکن الیها» تا اینکه آدمی بتواند - چه مرد و چه زن - در کنار شوهر یا همسر احساس آرامش کند. این آرامش، سکونت و نجات از تلاطم های روحی و اضطراب های زندگی است. میدان زندگی، میدان مبارزه است و انسان در آن همواره در معرض نوعی اضطراب است. اگر این آرامش وسکونت به نحو صحیحی شکل پیدا کند ؛ زندگی سعادتمندانه می شود، زن خوشبخت می شود، مرد خوشبخت می شود، بچه هایی که در این خانه متولد می شوند و پرورش می یابند، بدون عقده رشد خواهند یافت و خوشبخت خواهند شد، یعنی از این جهت، زمینه برای خوشبختی همه اینها فراهم است».(8)
پی نوشت ها:
1- نک: مطلع عشق (گزیده ای از رهنمودهای حضرت آیت الله سید علی خامنه ای به زوج های جوان )، گرد آورنده: محمدجواد حاج علی اکبری، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چ 5، 1384، ص 26.
2- نک: همان، ص 30.
3- نک: همان.
4- نک: همان، ص 31.
5- نک: همان، صص 31 و 32.
6- نک: همان، ص 26.
7- همان، ص 26.
8- همان، ص 27.
/خ
