امام خمینی (ره) از دیدگاه مقام معظم رهبری

مقدمه

یکی از برترین چهره‌هایی که تاریخ بشریت به خود دیده، شخصیت متعالی امام خمینی (ره) است. او با قیامش علیه ظلمتها، بعثت انبیا و امامت اوصیا را در خاطره‌ها زنده کرد با پایمردی آن یگانه دوران انقلابی به وجود آمد که «اعجاز قرن» نامیده شد. (1)
شنیدن وصف امام و شرح اندیشه‌های جاودانه آن یگانه دوران دلنشین است. اما وقتی خلف صالح او، مقام معظم رهبری که سالها در جوار وی زیسته و درس امامت و رهبری آموخته و در فراز و نشیب‌های مبارزه و پیروزی نظام اسلامی از نزدیک‌ترین یاران و شاگردان مخلص و شایسته امام بوده، لطافت و شیرینی دیگری دارد.
این شاگرد مخلص امام، چنان آن روح ملکوتی را توصیف می‌کند که عاشقان امام را به وجد می‌آورد:
این انقلاب بی‌نام خمینی در هیچ جای جهان شناخته شده نیست، الحق شخصیت آن عزیز یگانه، شخصیتی دست‌نیافتنی و جایگاه والای انسانی او جایگاهی دور از تصور و اساطیرگونه بود. او آن نخستین بود که دومین نداشت. (2)
   

شخصیت جامع امام

در میان رهبران سیاسی جهان تا به امروز، کمتر شخصیتی به جامعیت امام خمینی (ره) بروز نموده است. شخصیت استثنایی و اسطوره‌ای که توانست از یک جمع پریشا ن و پراکنده، یک امت متحد بسازد و بزرگ‌ترین انقلاب قرن را بر پا کند. و باز به دلیل همین جامعیت‌اش بود که میلیون‌ها نفر، به استقبالش رفتند، صدها هزار نفر جان و مالشان را فدای راهش نمودند و میلیون‌ها نفر در تشییع جنازه‌اش، او را بدرقه کردند.
مقام معظم رهبری به حق معتقد است حضرت امام خمینی (ره) همه خصال نفیس و کمیاب را که مجموعه آن در قرن‌ها به ندرت ممکن است در انسان بزرگی جمع شود همه را با هم داشت و با این ویژگی‌ها بود که توانست تخت فرعون‌های زمانه را بلرزاند و دل مستضعفان را به نور امید روشن سازد و جهان اسلام را به حرکت در آورد و به انسان‌ها بفهماند که انسان کامل شدن، علی‌وار زیستن و تا نزدیکی مرزهای عصمت پیش‌رفتن، افسانه نیست. (3)
شخصیت امام دارای ابعاد گوناگون بود و هر از گاهی بُعدی از ابعاد وجود او نمایان می‌شد. مقام معظم رهبری عظمت کار امام را به ارتباط ایشان با خدا و تهذیب نفس می‌داند که همه دشمنان داخلی و خارجی او نیز این ویژگی را قبول داشتند. (4) برخی از ابعاد شخصیتی آن امام بزرگ عبارت بود از:
 

1. ابعاد روحی و معنوی

الف. پرستش خداوند

روح عبادت و بندگی آن است که انسان به تمام معنا، بنده خدا شود و در تمام افعال و کردار خویش تابع دستورات الهی باشد. امام خمینی (ره) عابدی فرزانه بود که توانست خود را از بندهای غیرخدایی آزاد کند. ذکر، زیارت و تلاوت قرآن رفیق راه او بود و آن بزرگ‌مرد تمام عمر خود را با عبادت خدا گذراند. مقام معظم رهبری درباره‌ی ارتباط آن عبد صالح با خداوند می‌فرماید:
او اهل خلوت، اهل عبادت، اهل گریه نیمه‌شب، اهل دعا، تضرع، ارتباط با خدا، شعر و معنویت و عرفان و ذوق و حال بود. (5) از جمله افرادی که به دنیا و آنچه در دنیا بود به دیده حقارت نگریست امام خمینی بود. دنیا با همه مظاهر فریبنده خود یعنی قدرت، ثروت، شهرت، دولت و مانند اینها به آن حضرت رو کرد و آن حضرت از آن همه امکانات مادی چشم‌پوشی کرد. ایشان از کاخ‌های نیاوران، سعدآباد و ... چشم پوشید و به خانه محقّر و دو اتاقه استیجاری در دهکده جماران اکتفا کرد. همین عبادت‌ها بود که امام راحل را به آن درجه از اطمینان و یقین رسانده بود که در وصیت‌نامه سیاسی الهی خود فرمود با دلی آرام و قلبی مطمئن و روحی شاد و ضمیری امیدوار به فضل خدا از خدمت خواهران و برادران مرخص و به سوی جایگاه ابدی سفر می‌کنم. مقام معظم رهبری درباره‌ی روز آخر عمر آن امام می‌فرماید:
ایشان تا آخرین لحظات حیاتشان، ذکر و نماز و دعا را از دست ندادند... بعد از اتمام نماز [ظهر و عصر] مشغول ذکر گفتن شدند و تا لحظاتی که در حالت اغما به سر می‌بردند مرتب پشت سر هم می‌گفتند: سبحان الله و الحمدلله و لا اله الاّ الله و الله اکبر. (6)
 

ب. اخلاص

اخلاص با تمام زندگی امام عجیبن شده بود. تمام کارهای او با نام و یاد خدا شکل می‌گرفت و جز رضای محبوب به چیزی نمی‌اندیشید.
مقام معظم رهبری معتقد است، آنچه ما را از آن بدبختی‌های گذشته به شوکت و جلال کنونی رسانده است همان اخلاص امام بود و اگر بخواهیم باز هم پیروز و سربلند باشیم باید همین راه را که رمز پیروزی بوده است ادامه دهیم. اگر هدف و راه ما، هدف و راه امام است، وسایل ما هم باید وسایل امام باشد. وسیله امام کمک گرفتن از خدا بود، پیش وسیله ما نیز باید کمک گرفتن از خدا باشد که آنهم با زبان میسر نیست بلکه با اخلاص عملی می‌شود. (7) ایشان در مورد اخلاص امام می‌فرماید:
بزرگ‌ترین ستایش برای رهبر عزیز ما همین است که او را عبدالله... یاد کنیم و امام بزرگوار ما مظهر این اخلاص بود، و کرد آنچه کرد. او دنیا را در مقابل اسلام خاضع و خاشع کرد و دشمنان اسلام را به عقب‌نشینی وادار نمود. (8)
 

ج. تواضع

تواضع، همان فروتنی و افتادگی است که مانع از بهتر دانستن از دیگران می‌شود. امام راحل با توجه به موقعیت والایی که داشت بسیار متواضع بود. ایشان نه تنها خود را بالاتر از دیگران نمی‌پنداشت بلکه خود را خدمتگزار مردم می‌دانست.
مقام معظم رهبری معتقد است آن شخصیت با عظمت که همه دنیا به عظمت او اعتراف دارند می‌گفت: «اگر به من خدمتگزار بگویند بهتر است از این که به من رهبر بگویند» و راست می‌گفت، او اهل تعارف و تظاهر نبود و خاضعانه اظهار می‌نمود: «مردم از ما بهترند» و «من در برابر شما احساس حقارت نمی‌کنم». (9) نمونه چنین انسانی در دنیا و تاریخ سراغ نداریم او از همه انسان‌هایی که تاکنون دیده و وصف آنها را شنیده‌ایم بالاتر بود. (10)
 

د. توکل

با نگرشی اندک در فعالیت امام درمی‌یابیم علت استواری ایشان در تمام فراز و نشیب‌های زندگی، این بود که اتکای حقیقی به خداوند داشت و جز خدا کسی را مؤثر نمی‌دانست و خداوند نیز از او حمایت کرده و ا و را به پیروزی‌های خیره کننده رساند.
رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی که شجاعت و توکل ایشان نیز زبانزد عام و خاص است شهادت می‌دهد که در حوادث وحشتناک که همه مسئولین به بن‌بست می‌رسیدند به امام پناه می‌بردند و آن حضرت با دم مسیحایی خود به همه آنها آرامش می‌بخشید. او مانند کوهی مقاوم و استوار بود که هیچ چیز او را متزلزل نمی‌ساخت، بلکه هرگونه ترس و اضطراب را از دل همراهان و نزدیکان دور می‌کرد. (11)
 

هـ. دعا و توسل

امام راحل که با تمام وجود دلباخته اهل بیت (علیه السلام) بود هر پگاه و هر شامگاه به آنان توسل می‌جست.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای توفیقات امام را مرهون ارتباط ایشان با معصومین (علیه السلام) می‌داند و معتقد است اگر آن حضرت با مناجات و دعا و توسل سر و کار نداشت و اهل استغاثه و مناجات نبود خدای متعال این همه توفیق را نصیب ایشان نمی‌کرد به گونه‌ای که هر ماه رمضانی که بر امام می‌گذشت انسان می‌دید که آن بزرگوار نورانی‌تر شده است. عظمت ائمه در دیدگاه امام خمینی (ره) به حدّی بود که آن شخصیت عظیم در برابر خورشیدهای فروزان ولایت کوچکی و خاکساری می‌کرد و خود را در مقابل آنها ذره‌ای بیشتر به حساب نمی‌آورد. و به واسطه همین دعاها و توسل‌ها بود که خداوند متعال او را هدایت می‌کرد. (12)
مقام معظم رهبری در این باره می‌فرماید:
من از ایشان این حرف را شنیده بودم که می‌گفتند: «من از اول انقلاب احساس می‌کنم دست هدایتی ما را کمک می‌کند و پیش می‌برد و راه‌ها را در مقابل ما باز می‌کند. (13)
 

و. همّت بلند

آرمان‌های بزرگ‌، نیازمند همّت عالی است و امام خمینی، آن انسان بزرگ، هم آرمان‌های بلند و هم همّت بلندی داشت. او افق‌های دور دست را می‌دید و هدف‌های بزرگ را انتخاب می‌کرد و با تمام وجود به سوی آن هدف‌ها پیش می‌رفت.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همّت آن امام را این‌گونه ترسیم می‌کند که ایشان هدف‌های بسیار عظیمی را انتخاب می‌کرد به گونه‌ای که انسان‌های معمولی فکر می‌کردند این هدف‌های والا دست نیافتنی است ولی همت بلند و خستگی ناپذیری و توانایی اعجاب‌انگیز این مرد بزرگ هدف‌ها را محقق می‌کرد. او پنجه در پنجه ستمگران انداخت و با رهبری بی‌نظیرش، هر لحظه مردم را بیدارتر و مصمم‌تر کرد، تاریخ بشریّت به داشتن چنین انسانی با این اراده پولادین افتخار می‌کند. (14) مقام معظم رهبری راجع به اراده پولادین و همت بلند امام و تأثیر آن در جهان اسلام می‌فرماید:
او به اسلام عزت بخشید و پرچم قرآن را در جهان به اهتزاز در آورد. او ملت ایران را از اسارت بیگانگان نجات داد و به آنان غرور شخصیت و خودباوری بخشید... او جمهوری اسلامی را ده سال در میان طوفان‌های سهمگین و حوادث سرنوشت‌ساز، قدرتمندانه اداره و حراست و هدایت کرد و به نقطه‌ای مطمئن رسانید. (15)
 

2. ابعاد عملی و رفتاری

الف. قاطعیت و سازش‌ناپذیری

امام خمینی از جمله افراد نادری بود که با صلابت و استواری در برابر همه کژی‌ها و انحرافات ایستاد و سر سوزنی از صراط مستقیم الهی فاصله نگرفت. خشونت دشمن، تبسم دوست و دو چهرگی منافق، هرگز در بینش نافذ او اثر نکرد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی سازش ناپذیری امام را این‌گونه شرح می‌دهد که آن حضرت به محض ورود به کشور همه خطوط سیاست جمهوری اسلامی را روشن کرد و اعلام نمود که حکومت تشکیل خواهد داد. در حالی که در آن روزها هنوز رژیم شاهنشاهی، مجلس فرمایشی، ارتش شاهنشاهی و ادارات دولتی بودند. در همان روز نیز اعلام کرد که سیاست استعماری و سلطه‌گری آمریکا در منطقه تمام شد. (16)
قاطعیت امام فقط در مقابل امریکا، رژیم شاه و دشمن بعثی خلاصه نمی‌شد آن حضرت نفوذی‌ها، منافقین، متحجرین و مقدس مآبان را نیز خوب می‌شناخت و چهره آنها را آشکار می‌کرد. جمله معروف آن حضرت که «دفاع از اسلام و نظام شوخی‌بردار نیست و من با هیچ کس عقد اخوت نبسته‌ام». نشان از سازش‌ناپذیری آن حضرت داشت. مقام معظم رهبری می‌فرماید: «زمانی ایشان ناراحتی قلبی پیدا کردند ما به شدّت نگران بودیم وقتی خدمتشان رسیدیم ایشان در آن وضعیت ما را به پایداری در این راه سفارش کردند و فرمودند:
قوی باشید، احساس ضعف نکنید، به خدا متکی باشید اشدّاء علی الکفار رحماء بینهم باشید و اگر با هم باشید هیچ کس نمی‌تواند به شما آسیبی برساند. (17)
 

ب. شجاعت

امام راحل (ره) از شجاعت وصف‌ناپذیری برخوردار بود و با همین خصلت بزرگ در برابر همه ناملایمات با قامتی به استواری کوه می‌ایستاد. این جمله امام که «والله! من به عمرم نترسیدم» حاکی از شجاعت وصف‌ناپذیر مردی بزرگ است که روزگار به داشتن چنین انسانی به خود افتخار می‌کند. حضرت آیت الله خامنه‌ای اعتقاد دارند که شجاعت امام نه تنها دوستان را شیفته آن حضرت کرد بلکه دشمنان را نیز به ستایش واداشت. روح شجاعتی که امام در مسلمانان و ملت‌ها دمید، سبب شد ابهت ابرقدرت‌ها شکسته شود. ایشان شجاعت امام را این‌گونه ترسیم می‌نماید:
او بت‌ها را شکست و باورهای شرک‌آلود را زدود. او به همه فهماند که انسان کامل شدن، علی‌وار زیستن، افسانه نیست او به ملت‌ها نیز فهماند که قوی شدن و بند اسارت گسستن و پنجه در پنجه سلطه‌گران انداختن ممکن است. (18)
 

ج. ساده زیستی

از جمله افرادی که به دنیا و آنچه در دنیا بود به دیده حقارت نگریست امام خمینی بود. دنیا با همه مظاهر فریبنده خود یعنی قدرت، ثروت، شهرت، دولت و مانند اینها به آن حضرت رو کرد و آن حضرت از آن همه امکانات مادی چشم‌پوشی کرد. ایشان از کاخ‌های نیاوران، سعدآباد و ... چشم پوشید و به خانه محقّر و دو اتاقه استیجاری در دهکده جماران اکتفا کرد. (19)
مقام معظم رهبری در سخنرانی خود در سالگرد آن بزرگوار یادآور می‌شود که نه تنها امام از بیت‌المال استفاده نمی‌کرد بلکه آنچه متعلق به خود او هم بود برای مردم خرج می‌کرد. مریدان، علاقه‌مندان و دوستان امام برای ایشان هدایای فراوانی می‌آوردند که آن حضرت برای آبادانی کشور، کمک به فقرا، رسیدگی به سیل زدگان و جاهای دیگر، صرف می‌کرد. امام بزرگوار نه تنها خودش را رها کرده بود بلکه به مسئولان و شاگردان خویش نیز توصیه می‌کرد که دنبال زرق و برق دنیا نروند چرا که چرب و شیرین دنیا انسان را از مجاهدت در راه خدا باز می‌دارد. (20)
 

دشمن‌شناسی امام

یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد امام خمینی، بینش فراگیر آن حضرت، نسبت به مصالح مسلمانان در ابعاد داخلی و خارجی بود. معمار انقلاب اسلامی تاریخ نهضت‌های گذشته را به دقت مطالعه و آفات آنها را مورد بررسی قرار داده بود و از این تجربیات برای حفظ انقلاب استفاده کرد. آن امام قدرت‌های استکباری را به صورت کامل می‌شناخت و تلاش کرد که مستضعفان جهان را علیه آنها و به خصوص امریکا بسیج کند، همواره مبارزه با اسرائیل را تشویق می‌کرد، ماهیت جریان‌های انحرافی و مرموز به خصوص منافقین، متحجران، نهضت آزادی و باند مهدی هاشمی را برای مردم روشن می‌نمود. آن حضرت با زمان‌شناسی دقیق و با تسلط و شناخت کامل قدرت‌های جهانی و جریان‌های انحرافی و با اخذ تصمیمات مناسب و به موقع همه توطئه‌های دشمن را خنثی می‌کرد.
مقام معظم رهبری برخورد حضرت امام با دشمنان خارجی و داخلی را این‌گونه بیان می‌کند که ایشان رأس استکبار یعنی امریکای جهان‌خوار و سردمداران نظام‌های غربی را بارها دچار ناکامی ساخت و خواب راحت را از چشم زورگویان ربود، (21) شعار محو غده سرطانی اسرائیل را مطرح کرد، (22) با بصیرت و صبر و مقاومت به جنگ با نفاق و دورویی و تزویر رفت و سربلند و پیروز این راه را طی نمود. (23)
 

احیای ارزشهای اسلامی

یکی از هنرهای امام بزرگوار که هدف انقلاب اسلامی نیز به شمار می‌رفت احیای ارزش‌های اسلامی بود که به واسطه حکمت ستمگران بر این کشور فقط نامی از آنها باقی مانده بود. امام به عزت مسلمانان اعم از ایرانی و غیرایرانی می‌اندیشید و در این راه از هیچ کوششی مضایقه ننمود. او با اعلام اینکه جمهوری اسلامی ایران برای همیشه پناهگاه مسلمانان آزاده جهان است و نیاز سربازان اسلام را تأمین می‌کند به مسلمانان عزت بخشید و شعائر اسلامی چون برپایی حج ابراهیمی، نماز جمعه و ... را بر پا نمود.
رهبر معظم انقلاب اسلامی این‌گونه می‌فرماید که هنر امام راحل آن بود که ایشان طراح یک نظام سیاسی است که هیچ‌گونه سابقه‌ای در جهان نداشت، آن هم بنای اسلامی با توجه به نیازهای دنیای جدید که برای هر انسان صاحب‌نظری که با مسائل سیاسی و مکاتب سیاسی روز آشناست قابل فهم و قبول باشد. (24) در حکومتی که امام پایه‌گذاری نمود همه در مقابل قانون برابرند. ایشان یک وقت فرمود: چنانچه در مجلس [شورای اسلامی] به کسی اهانت شد آن فرد حق داشته باشد که به مجلس بیاید و از خودش دفاع کند. (25) اینها درس‌های جاودانه‌ای است که همه ماها باید به آنها عمل کنیم.
حمایت بی‌قید و شرط از مسلمان جهان در برابر نظام‌های کفر و شرک جزو اصول امام راحل بود. ایشان به عزت و سربلندی مسلمان می‌اندیشید و موفق شد مسلمانان را که در بعضی از کشورها در اقلیت بودند و مسلمانانی خود را اظهار نمی‌کردند به درجه‌ای از عزت برساند که به مسلمانی خود افتخار کنند. (26)
آن حضرت روح اعتماد به نفس را در ملت‌ها دمید، بزرگترین تحقیرها را به ابرقدرت‌ها به خصوص امریکا روا داشت، (27) تأکید فراوان بر خط نه شرقی، نه غربی مبارزه با استکبار جهانی، استقلال حقیقی، خودکفایی و حمایت بی‌دریغ و همیشگی از مستضعفان و محرومان جامعه جزو آرمان‌های او بود. (28) مقام معظم رهبری اعتقاد دارد که امام، اسلام ناب را دوباره زنده کرد و به ذهن و عمل انسان‌ها و صحنه‌های سیاسی جهان برگرداند. پس حفظ این میراث عظیم یعنی جمهوری اسلامی بر همه واجب است. بنیان‌گذار انقلاب اسلامی در برپایی شعائر اسلامی نیز تحولی بزرگ به وجود آورد. حج ابراهیمی را که قرن‌ها فراموش شده بود به صحنه اجتماع برگرداند و هر سال به مناسبت برپایی حج پیام طولانی و با مضامین بسیار والا صادر می‌کرد. (29) در این پیام‌ها امام اصولی مثل فلسفه حج، برائت از مشرکین، تبیین اسلام ناب محمّدی (صلی الله علیه و آله و سلم) وحدت مسلمانان، توطئه‌های استکبار جهانی و رساندن پیام انقلاب اسلامی به مسلمانان را گوشزد می‌نمودند. همچنین در دیدگاه امام، نماز جمعه نمایشی از قدرت سیاسی اجتماعی اسلام بود که باید هر چه با شکوه‌تر و پر محتواتر اقامه شود و به همین جهت فقها و مجتهدان را برای این امر مهم انتخاب می‌کرد. مقام معظم رهبری اعتقاد دارند اگر این کار بزرگ یعنی برپایی نمازهای جمعه نبود معلوم نبود که الآن وضع انقلاب و وضع روحی مردم چگونه بود، چرا که نماز جمعه یک نقش فوق‌العاده و طراز اول در حفظ قوام معنوی و حصار ایمنی جامعه دارد. (30)
اقدام دیگر امام پیوند زدن انقلاب اسلامی با قیام عاشورا بود. آن حضرت ماه محرم را، ماه حماسه و شجاعت و ماه پیروزی خون بر شمشیر می‌دانست. و معتقد بود که انقلاب اسلامی پرتویی از قیام عاشورا است. به همین جهت آن حضرت در آغاز نهضت اسلامی یعنی محرم سال 42 و نیز در محرم 57 انقلاب اسلامی را به نهضت حسینی پیوند زد. (31) مقام معظم رهبری در رابطه با احیای اصول و ارزش‌های اسلامی به دست امام می‌فرماید:
او [امام] به اسلام عزت بخشید و پرچم قرآن را در جهان به اهتزاز در آورد. او ملت ایران را از اسارت بیگانگان نجات داد و به آنان غرور و شخصیت و خودباوری بخشید، او صلایاستقلال و آزادگی را در سراسر جهان سر داد و امید را در دل‌های ملل تحت ستم جهان زنده کرد. او در عصری که همه دست‌های قدرتمند سیاسی برای منزوی کردن دین و معنویت و ارزش‌های اخلاقی تلاش می‌کردند، نظامی براساس دین و معنویت و ارزش‌های اخلاقی پدید آورد و دولت و سیاستی اسلامی بنیان نهاد. (32)
 

مردم در نگاه امام

از منظر امام، حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش از ضرورت‌های نظام جمهوری اسلامی است. آن حضرت پس از اتکا به خدا، مردم را محور اصلی و نقش آفرین در پیروزی انقلاب و شکل‌گیری حکومت اسلامی می‌دانست و معتقد بود که اصل مهم و کارساز در تداوم و بقای نظام و انقلاب مردم هستند.
مقام معظم رهبری، معتقد است وقتی امام از مردم صحبت می‌کرد بر مبنای احساسات نبود و مثل رهبران خیلی از کشورها ادعای مردم‌گرایی نمی‌کرد بلکه در عمل برای مردم و منزلت و شأن آنها ارزش قائل می‌شد. (33) کمتر کسی را دیده‌ایم که به قدر امام، نسبت به مردم از عمق دل احساس محبت و اعتماد کند چرا که او به شجاعت و ایمان مردم باور داشت. (34)
امام مردم را از صمیم قلب دوست می‌داشت و به آنها عشق می‌ورزید. مقام معظم رهبری احترام امام به اقشار جامعه را این‌گونه بیان می‌نماید که من دیدم چشم‌های امام از هیجان و عشق به بچه‌هایی که قلک‌های خود را برای جبهه آورده بودند پر از اشک می‌شد. (35) وقتی پیغامی از مادر شهیدی را خدمتشان گفتم اشک از چشمان آن حضرت سرازیر شد. (36) امام در سخت‌ترین شرایط به مردم اطمینان داشت و به صفا، وفا، غیرت، شجاعت و صداقتشان واقف بود. مردم نیز امام خود را خوب شناخته بودند و پاسخ مناسب به او دادند. (37)
 

ویژگی‌های خط امام

از دیدگاه مقام معظم رهبری، یکی از اساسی‌ترین اقدامات برای حفظ هویت اصلی انقلاب اسلامی، پای‌بندی به روش و منش رهبری حضرت امام خمینی (ره) است. به همین سبب برخی از ویژگی‌های برجسته این خط روشن الهی از زبان فرزند شایسته و خلف صالح آن بزرگوار شنیدنی است. التزام به اسلام، تکیه بر مردم، برپایی عدالت اجتماعی، ایستادگی در برابر قدرت‌های استکباری و حفظ وحدت از جمله این ویژگی‌ها می‌باشد.
مقام معظم رهبری اعتقاد دارد که امام، اسلام ناب را دوباره زنده کرد و به ذهن و عمل انسان‌ها و صحنه‌های سیاسی جهان برگرداند. پس حفظ این میراث عظیم یعنی جمهوری اسلامی بر همه واجب است. مشخصه دیگر خط امام تکیه بر مردم و برقراری عدالت اجتماعی و کمک به طبقات مستضعف و محروم است که امام آنها را صاحب انقلاب و کشور می‌دانست. (38) مبارزه با رژیم اشغالگر قدس و عدم رابطه با امریکا و مبارزه با تفرقه‌افکنی استکبار نیز از خصوصیات خط امام است. (39) آیت‌الله خامنه‌ای درباره ادامه راه امام توسط مردم می‌فرماید:
امام خمینی یک حقیقت همیشه زنده است. نام او پرچم این انقلاب و راه او راه این انقلاب و اهداف او اهداف این انقلاب است. راه او راه ما، هدف او هدف ما، و رهنمود او مشعل فروزنده ماست. (40)
 

نمایش پی نوشت ها:
1. بنیان مرصوص امام خمینی در بیان و بنان، عبدالله جوادی آملی، به همّت محمدامین شاهجویی، قم، اسراء، 1375، ص2.
2. سخن آفتاب، سازمان تبلیغات اسلامی، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1373، ص109.
3. حدیث ولایت، مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبری، ج1، تهران، نشر سازمان مدارک فرهنگی، 1375، ص282.
4. همان، ص63.
5. بیانات مقام معظم رهبری در سالگرد رحلت امام، روزنامه قدس، 78/3/16، ص4.
6. خاطرات و حکایت‌ها، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، ج3، تهران، قدر ولایت، 1375، ص5.
7. حدیث ولایت، ج1، ص23.
8. همان، ج7، ص14.
9. همان، ج1، ص159.
10. همان.
11. سرگذشت‌های ویژه از زندگی امام خمینی، مصطفی وجدانی، ج2، بی‌جا، پیام آزادی، 1362، ص58.
12. سخن آفتاب، ص103.
13. حدیث ولایت، ج3، ص288-287.
14. حدیث ولایت، ج1، ص5-4.
15. همان، ص13.
16. خاطرات و حکایت‌ها، ج2، ص157.
17. حدیث ولایت، ج1، ص193.
18. نسل کوثر، مرکز تحقیقات اسلامی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1378، ص132.
19. خلاصه‌ای از زندگی امام خمینی، ستاد مرکزی مراسم، 1375، ص11.
20. بیانات مقام معظم رهبری در سالگرد امام، روزنامه قدس، 78/3/16 و 79/3/16.
21. سخن آفتاب، ص102.
22. حدیث ولایت، ج2، ص77.
23. همان، ج7، 131-130.
24. مشروح بیانات مقام معظم رهبری به مناسبت سالگرد ارتحال امام، روزنامه قدس، 80/3/16، ص8.
25. حدیث ولایت، ج6، ص57.
26. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با امت، کیهان، 68/3/24، ص3.
27. همان.
28. حدیث ولایت، ج1، ص5.
29. همان، ج7، ص231.
30. سخن آفتاب، ص232.
31. حدیث ولایت، ج2، ص8.
32. همان ، ج1، ص13.
33. بیانات مقام معظم رهبری در سالگرد ارتحال، قدس 80/3/17، ص8.
34. مجله حوزه، شماره 49، ص154.
35. خاطرات و حکایت‌ها، ج3، ص8.
36. برداشت‌هایی از سیره امام، ج1، غلامعلی رجایی، تهران، عروج، 1378، ص207.
37. حدیث ولایت، ج1، ص127.
38. خاطرات و حکایت‌ها، ج5، ص100-99.
39. امام از دیدگاه رهبری، تهران، مؤسسه قدر ولایت، 1378، ص36-35.
40. بیانات مقام معظم رهبری به مناسبت سالگرد ارتحال، کیهان، 69/3/12، ص11.

منبع: فصلنامه حصون 15، بهار 1387