غار کرفتو ؛ ميراثِ دوره سوم زمين‌شناسي

غار کرفتو کردستان

غار کرفتو از آثار تاريخي و شگفت‌انگيز استان کردستان است که به عقيده مورخان و باستان‌شناسان تاريخ آن به دوران سوم زمين‌شناسي بازمي‌گردد.پس از پشت سر گذاشتن جاده هاي پر پيچ و خم و دشت هاي ديواندره و پس از عبور از ميان کوهپايه هاي پست و بلند به صخره هاي مرتفعي به چشم مي خرود که يکي از آثار شگفت انگيز کشور ايران را در دل خود جاي داده اند.

غار کرفتو در دل صخره هاي مرتفع و در 67 کيلومتري شمال غرب شهر ديواندره و با فاصله تفريبي 70 کيلومتري در شرق شهر سقز واقع شده است.
موقعيت محلي غار و صخره هاي مرتفع پيرامون آن در ميان روستاهاي مسعود آباد ديواندره از جنوب، روستاي مير سعيد سقز از غرب، روستاي علي آباد و نخود دره تکاب از شمال و روستاي يوزباش کندي از شرق و جنوب شرق محاط شده است.
غار کرفتو از نوع غارهاي آهکي و طبيعي است که به احتمال بسيار زيادي در دوران سوم زمين شناسي شکل گرفته و در طول دوران مختلف با تغييراتي جزئي و کلي محل امني براي زندگي انسانها بوده است.
در ساليان گذشته و بر اثر سکونت اقوام گوناگون تغييرات، دگرگوني ها و دخل و تصرف هايي در غار ايجاد شده و فضاهايي به صورت هاي تودرتور و دالان هاي عبوري در آن به وجود آمده و از اين جهت در ميان غارهاي دست کن، از شهرت خاصي برخوردار است.
اين غار از لحاظ بافت ساختماني بي نظير است به گونه اي که ارتفاع دهانه ورودي غار از سر تپه به بيش از 25 متر مي رسد که در گذشته راهي بس دشوار و مشکل براي ورود به درون آن بوده ولي در طول 10 سال گذشته و به وسيله چوب و آهن پلکانهايي براي ورود به آن طراحي و نصب شده اند.
در قسمت جلويي غار، چهار طبقه معماري صخره اي و دست کن ايجاد شده که در هر طبقه علاوه بر ايجاد اطاق هاي تودرتو با پنجره ها و نورگيرهايي به فضاي بيروني و درگاه هاي مربوطه، دالان ها و راهروهاي عبوري به منظور ارتباط بين طبقات به چشم مي خورد.
علاوه بر اين مي توان در اين مسيرها مکانهاي مناسبي را مشاهده کرد که افراد ساکن در آن براي ايجاد چفت و بست، دربهاي گوناگوني را براي افزايش امنيت آن مورد استفاده قرار داده اند.
متاسفانه به دليل ريزشهايي که در اثر گذشت زمان در صخره هاي بيروني در پيرامون دهانه ورودي در مجموعه معماري صخره اي ايجاد شده است، تعداد اطاق ها و راهروهاي موجود در کليه طبقات به روشني قابل تشخيص نيست.
بر روي ديوار برخي از اطاق هاي طبقات غار و راهروهاي عبوري آنها نقوشي به صورت خلاصه شده از جانوران و گياهان وجود دارد.
زيباترين بخش معماري غار، طبقه سوم آن است که علاوه بر دقت در تراشيدن و کندن اطاق ها، فرم خاص سقف ها به شيوه کماني و ايجاد درگاه ها و پله هاي آستانه آن در پنجره ها و نورگيرهاي اطاق ها از نظر تزئينات به کار رفته از اهميت خاصي برخوردار است.
بر روي سر در ورودي يکي از اطاق هاي طبقه سوم اين غار کتبه اي يوناني وجود دارد که هر چند تا حدود زيادي صدمه ديده اما اين جمله در آن نقش بسته که " اين خانه هراکلس است، هر کس در آن وارد شود در امان است" که وجود اين کتيبه سبب شده تا برخي بر اين عقيده باشند که احتمالا اين غار مدتي به صورت موقت مورد سکونت سلوکيان قرار گرفته که پس از فتوحات مهرداد دوم اشکاني به سمت غرب ايران حرکت کردند.
ستون فقرات غار قريب به 750 متر طول دارد که در اين مسير پر پيچ و خم دهانه ها و دالان هاي گوناگوني منشعب مي شود و به همين دليل تاکنون کسي قادر به شناسايي تمامي اين مسيرها و تهيه نقشه کامل از آن نبوده است.
مسير اين دالان داراي تفاوتهاي بسيار زيادي است به گونه اي که در برخي از بخشها علاوه بر وسعت خاص دالانها، تالارهاي طبيعي با سقفهاي کوتاه نيز وجود دارند که بايد به حالت سينه خيز و بسيار سخت از آنها عبور کرد.
اين اثر باستاني هر ساله پذيراي خيل عظيمي از علاقمندان و گردشگران است که البته بايد در زمينه توسعه زيرساختهاي اين مهم از جمله راه ارتباطي و ايجاد سرويسهاي اقامتي و پذيرايي در اين محل تلاش شود.
منبع:www.jamejamonline.ir
/خ